Giáo án Ngữ văn lớp 8 tiết 76: Viết đoạn văn trong văn bản thuyết minh

Tuần 19
Tiết 76 :VIẾT ĐOẠN VĂN TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINH
I.MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
Giúp HS biết cách sắp xếp ý trong đoạn văn thuyết minh cho hợp lý.
II.LÊN LỚP
1 .Ổn định
2 .Bài cũ: 
Kiểm tra sự chuẩn bị bài của HS
3.Bài mới
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY
 HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ
NỘI DUNG
Hoạt động 1
GV chiếu đoạn văn a trong SGK
HS đọc và suy nghĩ chuẩn bị trả lời
?Đoạn văn trên gồm mấy câu? Từ nào được nhắc đi nhắc lại trong các câu đó? Dụng ý?
?Từ đó, có thể khái quát chủ đề của đoạn văn là gì?
?Đây có phải là đoạn văn miêu tả, kể chuyện hay biểu cảm, nghị luận không? Vì sao?
?Vai trò của từng câu trong đoạn văn như thế nào trong việc thể hiện và phát triển chủ đề?
Yêu cầu HS suy nghĩ trả lời 
GV tiếp tục chiếu đoạn văn b
HS đọc lại, suy nghĩ trả lời
GV hỏi tương tự như đoạn a
Nhận xét và sửa chữa đoạn văn:
GV chiếu đoạn văn, HS đọc, nhận xét, trả lời câu hỏi
?Đoạn văn trên thuyết minh về cái gì?
?Cần đạt những yêu cầu gì? Cách sắp xếp nên như thế nào?
?Đối chiếu với các chuẩn ấy, đoạn văn mắc những lỗi gì?
?Cần và nên sửa chữa, bổ sung như thế nào?
*Đoạn văn b ; quy trình như đoạn văn a nhưng tốc độ khẩn trương hơn.
GV giành thời gian cho HS viết lại 2 đoạn văn(2 nhóm), đọc và cùng sửa chữa
HS đọc lại ghi nhớ SGK, T15.GV chốt lại các ý 2,3; Làm rõ chủ đề, sắp xếp ý theo trình tự nhất định
Hoạt động 2
-Đoạn văn gồm 5 câu: câu nào cũng có từ nước được sử dụng lặp lại một cách có dụng ý. Đó chính là từ quan trọng nhất thể hiện chủ đề của đoạn văn.
-Chủ đề của đoạn văn được thể hiện ở câu chủ đề-câu 1; tập trung vào cụm từ(ngữ) thiếu nước sạch.
-C1: giới thiệu khái quát vấn đề thiếu nước ngọt trên thế giới.
C2: cho biết tỉ lệ nước ngọt ít ỏi so với tổng lượng nươ c1 trên thế giới.
C3: giới thiệu sự mất tác dụng của phần lớn lượng nước ngọt.
C4: giới thiệu số lượng người khổng lồ thiếu nước ngọt.
C5: dự báo tình hình thiếu nước.
-Đây là đoạn văn thuyết minh nhằm giới thiệu vấn đề thiếu nước ngọt trên thế giới hiện nay.
-Thuyết minh một sự việc, hiện tượng tự nhiên-xã hội.
-Mối quan hệ giữa các câu với nhau rất chặt chẽ.
-C1: Nêu chủ đề khái quát. Các câu 2,3,4 giới thiệu cụ thể những biểu hiện của sự thiếu nước. C5 dự báo sự việc trong tương lai.
*Đoạn văn b:
Đoạn văn gồm 3 câu. Câu nào cũng nói tới một người. Đó là đông chí Phạm Văn Đông.
-Chủ đề là giới thiệu Phạm Văn Đồng. Cụm từ trung Tâm là Phạm Văn Đồng.
C1: vừa nêu chủ đề vừa giới thiệu quê quán, khẳng định phẩm chất và vai trò của ông: Nhà cách mạng và nhà văn hoá.
C2: sơ lược giới thiệu quá trình hoạt động CM & những cương vị lãnh đạo Đảng & nhà nước mà đồng chí Phạm Văn Đồng từng trải qua.
C3 nói về quan hệ của ông với C hủ tịch Hồ Chí Minh.
-Đoạn văn thuyết minh-giới thiệu về một danh nhân, một con người nổi tiếng theo kiểu liệt kê các mặt hoạt động khác nhau.
-Đoạn văn giới thiệu một dụng cụ học tập quen thuộc: chiếc bút bi
-Yêu cầu tối thiểu:
+Nêu rõ chủ đề
+Cấu tạo của bút bi; công dụng của bút bi
+Cách sử dụng 
-Những nhược điểm: không rõ câu chủ đề;chưa có ý công dụng;các ý lộn xộn, thiếu mạch lạc.
-Cần tách thành 3 ý: cấu tạo, công dụng, sử dụng
Đoạn văn b:
-Nhược điểm:lộn xộn, rắc rối,phức tạp hoá khi giới thiệu cấu tạo của chiếc đèn bàn
-C1 với các câu sau gắn kết gượng gạo.
I.Đoạn văn trong văn bản thuyết minh.
1.Nhận dạng các đoạn văn thuyết minh.
2.Sửa lại các đoạn văn chưa chuẩn
GHINHỚ SGK
II.Luyện tập
Bài tập 1
 Viết đoạn văn mở bài, kết bài cho đề văn thuyết minh: Giới thiệu trường em
Yêu cầu cho cả 2 đoạn:
 -Ngắn gọn: từ 1-2 câu/ đoạn
 - Hấp dẫn, ấn tượng, kết hợp biểu cảm, miêu tả, kể chuyện
 VD: Đoạn mở bài:
Mời bạn đến trường tôi-ngôi trường be bé, nằm ở giữa đồng xanh-ngôi trường thân yêu-mái nhà chung của chúng tôi.
 Đoạn kết:
Trường tôi như thế đó: giản dị, khiêm nhường mà xiết bao gắn bó. Chúng tôi yêu quý vô 
cùng ngôi trường như yêu ngôi nhà của mình. Chắc chắn những kỉ niệm đẹp về trường sẽ theo tôi suốt cuộc đời.
Bài tập 2
Viết đoạn văn thuyết minh cho chủ đề: Hồ Chí Minh, lãnh tụ vĩ đại của nhân dân Việt Nam.
-Có thể cụ thể hoá, phát triển thành một vài ý nhỏ:
 +Năm sinh, năm ma6t1, quê quán và gia đình
 +Đôi nét về quá trình hoạt động, sự nghiệp
 +Vai trò và cống hiến to lớn đối với dân tộc và thời đại 
Bài tập 3
Bài tập này khó nên GV hướng dẫn cho HS khá, giỏi về nhà tập viết
Yêu cầu các em đọc kĩ phần mục lục, dựa vào đó giới thiệu sơ lược về số lượng các tuần, bài, tên và sự sắp xếp các bài, tiết học từng tuần.
 4.Củng cố
 -HS đọc lại ghi nhớ SGK
 5.Dặn dò
 -HS về nhà học bài, làm bài tập
 -Soạn bài : Quê hương