Giáo án Ngữ văn Lớp 8 - Cô bé bán diêm - Năm học 2005-2006

 Ngày 6/10/2005
 Tiết 21
Cô bé bán diêm
(An - Đéc - Xen)
A- Mục tiêu cần đạt:
	Giúp học sinh khám phá nghệ thuật kể chuyện hấp dẫn , có sự đan xen giữa hiện thực và mộng tởng với các tình tiết diễn biến hợp lý của truyện, qua đó An - Đéc - Xen truyền cho ngời đọc lòng thơng cảm của ông đối với cô bé bất hạnh. 
	B- Chuẩn bị của giáo viên và học sinh:
	1. Giáo viên: 
	- Tranh về cô bé bán diêm. 
	- Tìm hiểu thêm về tác giả 
	2. Học sinh: 
	- Đọc kỹ văn bản - phân đoạn chuẩn 
	- Nắm rõ chú thích 
	C- Hỏi bài cũ:
	? Thế nào là tóm tắt văn bản tự sự. 
	? Yêu cầu của một văn bản tóm tắt là gì ? ( Chuyển bài mới) 
	D- Tiến trình bài dạy:
	1. giới thiệu bài: Hôm trớc chúng ta đã làm quen với các nhà văn hiện thực của Việt Nam, hôm nay cô sẽ giới thiệu với các em một tác giả văn học nớc ngoài thông qua văn bản " Cô bé bán diêm". 
	2. Hoạt động của thầy và trò: 
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của trò
? Tác giả truyện ngắn này là ai ?
Em hiểu gì về ông ? 
Tác giả: An - Đéc - Xen ( 1505- 1875) nhà văn Đan Mạch nổi tiếng, truyện ngắn của ông nhẹ nhàng, tơi mát stoát lên lòng yêu thơng con ngời và niềm tin vào thắng lợi cuối cùng cái tốt đẹp trên thế gian. 
? Đọc bài? 
? Bài này nên đọc thế nào ? 
- GV: Nêu yêu cầu đọc và đọc lại 1 đoạn, gọi học sinh đọc tiếp -> hết bài. 
? Em biết điều gì về Đan Mạch? 
? Em hiểu cây thông nô en nh thế nào ?
II- Tìm hiểu văn bản:
? Văn bản thuộc thể loại gì ? ( T/sự) 
? Tìm nhân vật quan trọng, sự việc tiêu biểu ? 
? Truyện chia mấy phần ? 
- Yêu cầu: Đọc chậm, cảm thông, phân biệt cảnh thực và ảo. 
- Một nớc nhỏ ở Bắc Âu. S =1/8 VN - Thủ đô là Cô Pen - ha ghen. 
( SGK) 
- Cô bé bán diêm 
- Mẹ chết, bà chết, sống với bố, nhà nghèo, đi bán diêm trong đên giao thừa ( rét buốt).
- Suốt ngày không bán đợc bao diêm nào, không dám về nhà, trong một góc tờng, em đã năm lần bậc que diêm với những mộng tởng của mình. 
	? Phân trọng tâm có thể chia làm mấy đoạn nhỏ: 
Căn cứ vào đâuđể chia các đoạn ? 
Đọc lại phần đầu truyện, em hiểu gì về gia cảnh của cô bé bán diêm ? 
? Để nói về gia cảnh ấy tác giả đã sử dụng những hình ảnh tơng phản nào ? 
? ý nghĩa của những hình ảnh tơng phản ấy ?
? Em hãy cho một lời bình về hình ảnh tơng phản này ? 
? Đoạn văn với nghệ thuật tơng phản đặc sắc đã giúp em hiểu gì về gia cảnh cô bé bán diêm ? 
- 5 đoạn: Mỗi lần quẹt diêm một đoạn. 
(1) Gia cảnh của cô bé bán diêm: 
- Mẹ chết, sống với bố, bà cũng qua đời, nhà nghèo, chui rúc trong một xó tối tăm, trên gác sát mái nhà, luôn nghe những lời mắng nhiếc, chửi rủa, phải đi bán diêm để sống. 
- Đêm giao thừa, đờng phố rét buốt ngồi nép vào một góc tờng giữa hai ngôi nhà. ..
+ Trời giá rét - tuyết rơi/ cô bé đầu trần, chân đất...
+ Ngoài đờng lạnh buốt, tối đen/ cửa sổ mọi nhà đều sáng rực ánh đèn. 
+ Em bé bụng đói, cả ngày cha ăn uống gì / trong phố sực nức mùi ngổng quay. 
Nổi bật tình cảnh đói rét, khổ hết sức tội nghiệp ( đói, rét, khổ) . 
- Em sống chui rúc giữa các xó tối tăm/ngôi nhà xinh xắn...khi bà nội...
-> Khổ về vật chất hơn thế lại mất mát chổ dựa tinh thần, vì chỉ có bà em mới thơng em. 
A: Nghèo khó 
B: Phải sống cô đơn, thiếu tình cảm 
C: Cô luôn bị ngời cha hành hạ, đánh đập. 
D: Cả A, B, C đều đúng. 
Hớng dẫn về nhà
- Tìm hiểu phần còn lại, đọc kỹ trả lời câu hỏi ( SGK) 
10/10/2005	
 Tiết 22:	
Cô bé bán diêm ( Tiếp )
A- Mục tiêu cần đạt: 	
	- Đã ghi ở tiết 21 
	- Tiếp tục hớng dẫn học sinh tìm hiểu phần còn lại của truyện, tổng kết. 
B- Chuẩn bị của giáo viên - học sinh:
Giáo viên:
- Nghiên cứu tài liệu. 
- Soạn giáo án 
2. Học sinh:
- Đọc kỹ bài - tóm tắt tác phẩm 
- Trả lời các câu hỏi trong (SGK )
C- Hỏi bài cũ:
? Kể tóm tắt truyện " Cô bé bán diêm" 
? Nêu rõ hình ảnh của cô bé bán diêm? Nghệ thuật biểu hiện đặc sắc của tác giả trong việc thể hiện điều đó ?
D- Tiến trình hoạt động dạy và học:
1. Giới thiệu bài " Chúng ta đã đọc và tìm hiểu văn bản" - Tiết học hôm nay cô trò ta tiếp tục phân tích.
2. Hoạt động của thầy và trò 
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
 ( H/s đọc " chà ! giá quẹt...về chầu thợng đế)
? Qua đoạn truyện vừa đọc, em thấy tác giả kể với ta điều gì ? 
2, 5 lần em bé quẹt d- Qua một ngày không bán đợc bao diêm nào, không ai bố thí cho em một đồng xu, sợ thế nào cha cũng đánh, không dám về nhà, trong một xó tối, một góc tờng, giữa hai ngôi nhà em bé đã làm gì ? Đọc lại văn b iêm và những mộng tởng của em. 
? Để xây dựng đoạn truyện này, tác giả đã sử dụng nét nghệ thuật đặc sắc nào ? 
? Qua những lần quẹt diêm, mộng tởng và thực tế, ảo ảnh và cuộc đời hiện lên đan xen nhau thế nào em hãy phân tích ? 
? Em thấy những mộng tởng hiện lên trớc mắt em bé có hợp lý không ? hợp lý ở chổ nào ? 
? Nghệ thuật đan xen....có ý nghĩa gì ? 
? Những mộng tởng đó giúp em hiểu gì về tâm hồn cô bé bán diêm ? 
? Hãy đọc lại đoạn cuối đoạn truyện kể với ta điều gì ? 
? Em cảm nhận đoạn văn này hay ở chổ nào ? 
? Hình ảnh ấy khiến ta có cam giác gì về cái chết của cô bé bán diêm? Về tấm lòng tình cảm của nhà văn An Đéc Xen giành cho những con ngời nghèo khổ. 
- Đan xen giữa hiện thực và mộng tởng. 
Lần 1: Hình ảnh lò sởi bằng sắt có những hình nổi bằng đồng bóng loáng...diêm vụt tắt, lò sởi biến mất, em nghĩ đến nhiệm vụ bán diêm và lời cha chửi mắng. 
Lần 2: Hình ảnh bàn ăn trắng tinh, với con ngổng quay...tiến về phía em, diêm vụt tắt, chỉ còn lại biểu tởng lạnh lẽo, giá rét, gió bấc vun vút, phố xá vắng teo, khách qua đờng lãnh đạm...
Lần 3: Hình ảnh cây thông nô en to với hàng ngàn ngọn nến sáng rực...diêm vụt tắt tất cả những ngọn nến biến thành những ngôi sao xa rời. 
Lần 4: Hình ảnh ngời bà mỉm cời...em sung sớng reo lên trò chuyện với bà nhng diêm vụt tắt, bà biến mất...
Lần 5: Để níu giữ hình ảnh bà, em quẹt tất cả...hình ảnh bà to lớn, đẹp lão hiện ra, nắm tay em bay lên - và lúc đó em cũng đã lìa khỏi cuộc đời. 
-> Rét -> lò sởi 
Đói -> bàn ăn 
Muốn đón giao thừa, hởng niềm vui...cây thông nô en. 
Cô đơn, buồn không đợc chăm sóc...ngời bà...
-> Một tâm hồn khao khát cuộc sống ấm no, hạnh phúc, ớc mơ về một mái ấm gia đình có bà, có mẹ, có tình yêu thơng...bởi thực tại em sống vô cùng đau khổ, đói rét, bị bỏ rơi...
3. Cô bé bán diêm đã chết ( vì giá rét trong đêm giao thừa ) 
- Nghệ thuật đối lập tơng phản đặc sắc: 
+ Giữa ngày mồng một đầu năm hứa hẹn những mầm sống mới mọc lên, một em bé đã chết trớc sự thờ ơ của bà.
+ Chết trong băng giá trong đêm mà sáng ra má vẫn hồng, mỗi vẫn mỉm cời. 
- Em chết về thể xác nhng tâm hồn vẫn khát vọng vẫn còn sống mãi, vẫn đẹp, hồn nhiên. 
-> Tình thơng, niềm tin con ngời và khát vọng những điều tốt đẹp nhất cho con ngời của nhà văn.
Tổng kết
? Nét nghệ thuật nổi bật nhất của An Đéc Xen trong truyện " Cô bé bán diêm" là gì ? 
A. Sử dụng nhiều hình ảnh tơng đồng với nhau. 
B. Sử dụng nhiều hình ảnh tởng tợng
C. Sử dụng nhiều từ tợng hình tợng thanh 
D. Đan xen giữa hiện thực và mộng tởng 
? Nhận định nào nói đúng nhất nội dung của truyện " Cô bé bán diêm" ? 
A: Kể về số phận bất hạnh của một em bé nghèo khổ phải đi bán diêm cả vào đêm giao thừa. 
B: Gián tiếp nói lên bộ mặt của xã hội nơi cô bé bán diêm sống, đó là một cõi đời không có tình ngời. 
C. Thể hiện niềm thơng cảm của nhà văn đối với những em bé nghèo khổ 
D. Cả 3 nội dung trên đều đúng. 
? Sự thông cảm, niềm thơng yêu của nhà văn giành cho cô bé đợc thể hiện qua những chi tiết nào ? 
 - Miêu tả những mộng tởng ở những lần quẹt diêm. 
 - Miêu tả cảnh hai bà cháu bay lên trời 
Miêu tả thi thể em với đôi má hồng và đôi môi đang mỉm c
 E. Hớng dẫn về nhà
( Bài tập số 4) 
	 ? Có ý kiến cho rằng: "Hình tợng ngọn lửa trong truyện " Cô bé bán diêm" là một hình tợng lấp lánh nhất " Vì sao ? (Nghĩa ớc mơ, ngợi ca, ấm áp tình yêu thơng...) 
	- Đọc kỹ bài trợ từ, thán từ. Trả lời các câu hỏi trong bài.