Giáo án Ngữ văn Lớp 8 - Bài 18: Ông đồ

Ngày xuõn đọc bài thơ “ễng đồ” của Vũ đỡnh Liờn
     Ngày xuõn đọc  bài thơ “ễng đồ” của Vũ đỡnh Liờn     
Cứ mỗi độ  hoa đào nở , mựa xuõn  về phố  phường bừng lờn sắc xuõn là ụng Đồ lại xuất hiện . Đồng hành cựng sắc màu hồng tươi phơi phới chào xuõn của hoa đào là hỡnh ảnh“ụng Đồ già”. Hoà vào khụng khớ sụi nổi, nhộn nhịp, nỏo nức, tưng bừng đún xuõn của phố phường ụng Đồ say mờ, hỏo hức viết chữ chia xẻ niềm vui với bao nhà, bao người :
“ Mỗi năm hoa đào nở
Lại thấy ụng đồ già
Bày mực tàu giấy đỏ
Bờn phhú đụng người qua
Bao nhiờu người thuờ viết
Tấm tắc ngợi khen tài
Hoa tay thảo những nột
Như phượng mỳa rồng bay”
    Gió từ với cỏc lớp học chữ Nho, niềm vui của ụng Đồ mỗi năm chỉ vẻn vẹn ở mấy ngày Tết. Khi người ta nhộn nhịp với bao lo sắm cho một nghi lễ đún xuõn “thịt mỡ, dưa hành, cõu đối đỏ” Tấm lũng ụng lại  rộng mở, niềm vui lại rạo rực .ễng lại trở thành tõm điểm của phố phường mựa xuõn . Dẫu cú ra đường bỏn chữ ụng vẫn cũn một vị trớ quan trọng trong nếp sống văn hoỏ của mọi nhà  khi xuõn về Tết đến.  
Rạo rực cựng phố phường đún xuõn , ụng đồ đem chỳt tài hoa của mỡnh vào viết cõu đối đỏ với tất cả niềm tin sẽ đem đến cho muụn nhà một chỳt sắc xuõn, một niềm vui nho nhỏ. Khụng cũn là người truyền chữ thỏnh hiền đến bao thế hệ trong cỏc lớp học nhưng ụng vẫn là người giữ lửa cho một nền văn hoỏ đang trờn đà đi vào quờn lóng.Người đọc vẫn nhận ra trong cỏi khuụn mặt  cỳi trờn giấy đỏ viết cõu đối của ụng một niềm kiờu hónh. Nột bỳt vẫn phúng tỳng, điờu luyện, vẫn tao nhó  và cao sang.Thả chữ vào cõu đối ụng như thả cả hồn mỡnh vào trong đú.
   Mựa xuõn đi qua rồi trở lại, thời gian vẫn vụ tỡnh gừ đều đều và lặng lẽ kộo theo điệu tàn luỵ của một cuộc đời, một số phận. Giữa cỏi du nhập  mưa bóo của văn hoỏ phương Tõy, dấu tớch của một nền văn hoỏ Nho học dần dần bị bị quờn lóng ngay trong cả tõm thức của muụn người . Xuõn lại về, Tết lại đến theo đỳng nhịp tuần hoàn của nú chỉ cú điều cỏi khụng khớ tấp nập chuẩn bị đún Tết với “ Thịt mỡ, dưa hành, cõu đối đỏ”đõu cũn nữa. Người thuờ viết cõu đối thưa dần  theo từng cỏi Tết và cuối cựng là khụng cũn nữa:
“Nhưng mỗi năm mỗi vắng
Người thuờ viết nay đõu”
     Dũng đời nghiệt ngó mài mũn rồi cuốn phăng tất cả. Trớ trờu thay là nhõn gian vụ tỡnh và dũng đời nghiệt ngó. Người ta lạnh nhạt quay lưng lại với cả những nếp quen văn hoỏ mua sắm cõu đối đỏ trong ngày Tết.Bao người hụm qua cũn tấm tắc ngợi khen trầm trồ thỏn phục quanh ụng Đồ nay đó khụng biết khụng hay cũn tồn tại một đồ bờn gúc phố giữa ngày xuõn . Trung tõm ngưỡng mộ của ngày hụm qua nay đó trở thành một búng hỡnh đơn độc, trơ trơ giữa dũng đời tấp nập. Từ đồng  hành cựng mựa xuõn trở thành kẻ độc hành, người lạc nẻo giữa ngày xuõn. Từ chỗ là người gieo niềm vui, mang đến cho muụn nhà một nột xuõn sắc bỗng chốc trở thành “ di tớch tiều tuỵ đỏng thương”  giữa cừi đời “mưa Âu, giú Mỹ”.
    Đỏng thương thay là cỏi dỏng hỡnh trơ trơ bỏm trụ bờn gúc phố phường của ụng bởi cỏi niềm tin vẫn cũn. :
“ễng đồ vẫn ngồi đấy
Qua đường khụng ai hay”
    Xuõn lại về, chỉ cũn lại hoa đào bờn gúc phố. Cảnh vẫn cũ người xưa đà vắng búng. Khụng gian phố phường vẫn thế nhưng đà thiếu đi một búng hỡnh, xuõn trở thành hiu hắt. Băn khoăn tỡm kiếm ụng đồ xưa lũng tỏc giả cuộn lờn một nỗi đau nhõn thế . Lời thơ bỗng nhiờn trở thành lời ai điếu, gọi hồn người quỏ vóng, gọi hồn một thế hệ . một thời đại :
“Những người muụn năm cũ
Hồn ở đõu bõy giờ?”
Lời thơ da diết và khắc khoải vọng vào khụng gian và thời gian một nỗi sầu thương như là sự thoỏt thai của một con tim tứa mỏu.