Giáo án Ngữ văn khối 8 tuần 13

TUẦN 13 : Ngày soạn : 05/11/2011 
TIẾT 49 :	Ngày dạy : 07/11/2011
BÀI TOÁN DÂN SỐ
Theo Thái An
 A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :
 - Biết đọc - hiểu một văn bản nhật dụng.
 - Hiểu được việc hạn chế sự bùng nổ và gia tăng dân số là đòi hỏi tất yếu của sự phát triển loài người.
 - Thấy được sự kết hợp của phương thức tự sự với lập luận tạo nên sức thuyết phục của bài viết.
 - Thấy được cách trình bày một vấn đề của đời sống có tính chất toàn cầu trong văn bản.
 B. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG, THÁI ĐỘ :
 1. Kiến thức :
 - Sự hạn chế gia tăng dân số là con đường «tồn tại hay không tồn tại» của loài người.
 - Sự chặt chẽ, khả năng thuyết phục của cách lập luận bắt đầu bằng một câu chuyện nhẹ nhàng mà hấp dẫn.
 2. Kỹ năng : 
 - Tích hợp với phần tập làm văn, vận dụng kiến thức đã học ỏe bài Phương pháp thuyết minh để đọc – hiểu, nắm bắt được vấn đề có ý nghĩa thời sự trong văn bản. 
 - Vận dụng vào việc viết bài văn thuyết minh.
 3. Thái độ : Có thái độ kiên quyết với sự gia tăng dân số.
 C. PHƯƠNG PHÁP:
 - Vấn đáp, thảo luận, giảng bình, nêu vấn đề
 D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :
 1. Ổn định : kiểm tra sĩ số, trang phục, chỗ ngồi.
 2. Bài cũ: Kiểm tra bài cũ : Nêu tác hại của khói thuốc lá đối với con người ? 
 Theo em, có giải pháp nào là tối ưu để chống ôn dịch, thuốc lá ?
 3.Bài mới : GV giới thiệu bài mới. : Ngày xưa theo quan niệm của cha ông ta là nhiều con là tốt, dẫn đến tập quán sinh đẻ tự do và dân số nước ta tăng nhanh vào loại đầu bảng trong khu vực và trên thế giới; dẫn đến đói nghèo và lạc hậu.Chính sách kế hoạch trở thành quốc sách của Đảng và Nhà nước ta.Chúng ta đang cố gắng giải bài toán dân số.Vậy bài toán đó như thế nào ? . Tiết học hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu. 
 HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
 NỘI DUNG BÀI DẠY
 * HOẠT ĐỘNG 1:
? Em có nhận xét gì về sự gia tăng dân số đối với sự phát triển xã hội ?
? Nhận xét về bố cục của văn bản ?
HS: Nêu. 
GV: Nhận xét
* HOẠT ĐỘNG 2: Hướng dẫn đọc và tìm hiểu văn bản
 GV: Gọi hs đọc vb 
 Yêu cầu : Giáo viên đọc sau đó gọi hs đọc tiếp 
(Yêu cầu : Đọc rõ ràng, chú ý các câu cảm, những con số, những từ phiên âm ) . 
GV nhận xét cách đọc. 
Giải thích từ khó 
? Văn bản được chia làm mấy phần? nội dung chính của từng phần là gì ?
 HS ; Nêu. 
- Phần 1 : Từ đầu sáng mắt ra
 ( Bài toán dân số và kế hoạch hóa gia đình được vạch ra từ thời cổ đại. )
- Phần 2 :Tiếp theo ..ô thứ 31 
 (Chứng minh và giải thích vì sao tác giả sáng mắt ra 
 + Câu chuyện nhà thông thá kén rể bằng cách ra đề toán hạt thóc.
 + Gỉa thiết cảu tác giả về tốc đọ phát triển của dân số loài người.
 + Đối chiếu tỉ lệ sinh con trong thực tế của phụ nữ thế giới và Việt Nam.
- Phần 3 :Còn lại: 
 ( Lời kiến nghị khẩn thiết) 
 GV: Nhận xét.
Theo dõi phần mở bài cho biết :
? Tác giả đã sáng mắt ra về điều gì ? 
 GV: Nêu câu hỏi
 HS: Thảo luận và trả lời.
 GV: Nhận xét.
? Bài toán dân số được đặt ra từ bao giờ?
? Vậy vì sao “tôi lại tin? “Sáng mắt ra” ở đây cần hiểu thế nào? 
? Cách nêu vấn đề có tác dụng như thế nào với người đọc?
HS: Trả lời.
GV: Nhận xét và phân tích.
? Nhà thông thái đã kén rể bằng cách nào? 
 HS: Tự bộc lộ
 GV: Nhận xét, chốt ý, ghi bảng.
? Nhà thông thái đặt ra bài toán cực khó này để làm gì ?
HS: Tự bộc lộ
GV: Nhận xét, chốt ý, ghi bảng.
? Em hiểu thế nào là vấn đề dân số và kế hoạch hoá gia đình.
 HS ; Nêu. 
 GV: Nhận xét.
 Theo dõi phân thân bài cho biết :
 ? Để làm rõ vấn đề dân số và kế hoạch hoá gia đình, tác giả đã lập luận và thuyết minh trên các ý chính nào, tương ứng với mỗi đoạn văn bản nào ? ( 3 ý chính )
1: Từ một bài toán cổ 
2 : Bài toán dân số được tính toán từ một chuyện trong Kinh Thánh 
3: Nhìn nhận từ thực tế sinh sản của con người ( trong thực tế ô thứ 31 của bàn cơ )
* theo dõi ý 1 cho biết 
 ? Có thể tóm tắt bài toán cổ ntn?
? Tại sao có thể hình dung vấn đề gia tăng dân số từ bài toán cổ này ? 
? Bàn về dân số từ một bài toán cổ, điều đó có tác dụng gì ? 
? Hãy Tóm tắt bài toán dân số có khở điểm từ chuyện kinh thánh ? 
? Các số liệu thuyết minh dân số ở đây có tác dụng gì ?
* Theo dõi phần thứ 3 của phần thân bài cho biết :
? Dùng phép thống kê để thuyết minh dân số tăng từ khả năng sinh sản của người phụ nữ, tác giả đã đạt được mục đích gì ? 
? Theo thống báo của hội nghị Cai-rô, các nước có tỉ lệ sinh con cao thuộc các châu lục nào ?
 ? Từ đó em có thể rút ra kết luận gì về mối quan hệ giữa dân số và sự phát triển xh ?
Theo dõi đoạn cuối 
 HS: Tự bộc lộ theo suy nghĩ.
 GV: Nhận xét, chốt ý, ghi bảng.
? Tại sao tác giả cho rằng : Đó là con đường “tồn tại hay không tồn tại” của loài người ? 
 ? Nhận xét về sự gia tăng dân số ở các nước châu Á và châu phi ?
? Có thể rút ra kết luận gì về mối quan hệ giữa dân số và sự phát triển xã hội.
? Từ đó em hiểu Bài toán dân số thực chất là gì?
* Hs thảo luận nhóm.
? Những biện pháp để hạn chế sự gia tăng dân số?
? Sự gia tăng dân số có những tác động gì?
 HS: Suy nghĩ, trả lời.
 GV: Nhận xét, chốt ý
* Tích hợp môi trường: Đảng và nhà nước ta đã có những chính sách gì để hạn chế sự bùng nổ và gia tăng dân số? Dân số nước ta hiện nay là bao nhiêu? 
? Nêu ý nghĩa văn bản ?
* HOẠT ĐỘNG 3: Hướng dẫn tổng kết.
? Em hãy nêu hình thức và nội dung của văn bản này? 
* HOẠT ĐỘNG 4: Hướng dẫn tự học.
I. GIỚI THIỆU CHUNG
 - Sự phát triển dân số có mối quan hệ chặt chẽ đến chất lượng cuộc sống con người và toàn xã hội. Hạn chế sự gia tăng dân số là đòi hỏi tất yếu của sự phát triển xã hội loài người.
- Bài toán dân số của tác giả Thái An là một văn bản có bố cục khá chặt chẽ.
 II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN :
1. Đọc và tìm hiểu từ khó . 
2. Tìm hiểu văn bản .
* Bố cục : 3 phần
* Phương thức biểu đạt : Thuyết minh
a, Phần mở bài. Sáng mắt ra về bài toán dân số.Nêu vấn đề dân số và kế hoạch hoá gia đình .
- Vấn đề dân số và kế hoạch hoá gia đình đã được đặt ra từ thời cổ đại
- Tác giả bất ngờ, phân vân không tin sự chênh lệch giữa các ý kiến như vậy à bỗng sáng mắt ra.
=> Tạo sự bất ngờ, hấp dẫn, lôi cuốn người đọc.
b.Phần 2. Chứng minh- giải thích vấn đề xung quanh bài toán dân số và kế hoạch hóa gia đình..
* Vấn đề dân số được nhìn nhận từ một bài toán cổ. 
- Con số trong bài toán cổ tăng dần theo cấp số nhân, tương ứng với số người được sinh ra trên trái đất theo cấp độ này sẽ không phải là con số tầm thường mà là con số khủng khiếp
* Bài toán dân số được tính toán từ một chuyện trong kinh thánh 
- Lúc đầu trái đất chỉ có 2 người 
- Nếu mỗi gia đình chỉ có 2 con thì đến năm 1995 dân sô trái đất là 5,63 tỉ người 
- So với bài toán cổ con số này xấp xỉ ở ô thứ 30 của bàn cờ 
 => Cho mọi người thấy được mức độ gia tăng dân số nhanh chóng trên thế giới, sự phát triển nhanh và mất cân đối. Ảnh hưởng đến tương lai dân tộc và nhân loại. 
* Vấn đề dân số được nhìn nhận từ thực tế 
- Châu phi, Châu Á ( trong đó có VN)
- Rất nhiều nước trong tình trạng nghèo nàn, lạc hậu
=> Tăng dân số quá cao là kìm hãm sự phát triển xh, là nguyên nhân đến đói nghèo, lạc hậu
c. Lời kêu gọi khẩn thiết 
- Muốn sống, con người cần phải có đất đai. Đất đai không sinh ra, con người ngày một nhiều hơn. Do đó con người muốn tồn tại phải biết điều chỉnh, hạn chế sự gia tăng dân số . => Đây là vấn đề nghiêm túc và sống còn của nhân loại. Phải hành động tự giác hạn chế sinh đẻ để làm giảm sự bùng nổ và gia tăng dân số. 
d. Ý nghĩa văn bản.
 Văn bản nêu lên vấn đề thời sự của đời sốnghiện đại : Dân số và tương lai cảu dân tộc, nhân loại.
3. Tổng kết 
 * Hình thức.
 - Sử dụng kết hợp phương pháp so sánh, dùng số liệu, phân tích.
 - Lập luận chặt chẽ.
 - Ngôn nhữ khoa học, giàu sức thuyết phục
* Nội dung.
 - Câu chuyện về bài toán cổ có liên quan đến vấn đề gia tăng dân số thế giới nhanh chóng .
- Thực trạng tình hình dân số thế giới và Việt Nam
- Các giải pháp 
III. HƯỚNG DẪN TỰ HỌC.
* Bài học : Tìm hiểu, nghiên cứu tình hình dân số ở địa phương, từ đó đề xuất giải pháp cho vấn đề này.
 * Bài soạn :Chuẩn bị bài : "Dấu ngoặc đơn và dấu hai chấm".
 E. RÚT KINH NGHIỆM :
TUẦN 13 : Ngày soạn : 05/11/2011 
TIẾT 50 :	Ngày dạy : 09/11/2011
DẤU NGOẶC ĐƠN DẤU HAI CHẤM
 A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT.
 Hiểu được công dụng, biết cách sử dụng dấu ngoặc đơn dấu hai chấm trong khi viết..
 B. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG, THÁI ĐỘ.
 1. Kiến thức :
 Công dụng dấu ngoặc đơn, dấu hai chấm.
 2. Kỹ năng : 
 - Sử dụng dấu ngoặc đơn và dấu hai chấm.
 - Sửa lỗi về dấu ngoặc đơn và dấu hai chấm.
 3. Thái độ : Ngiêm túc trong khi sử dụng dấu ngoặc đơn và dấu hai chấm.
 C. PHƯƠNG PHÁP:
 - Vấn đáp, thảo luận nhóm.
 D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
 1. Ổn định: 
 2. Bài cũ: Kiểm tra 15p
 * ĐỀ BÀI
 ? Nêu đặc điểm câu ghép? Các mối quan hệ giữa các vế trong câu ghép? ( 6đ).
 ? Đặt câu cho các loại câu ghép? (4đ).
 3.Bài mới : GV giới thiệu bài mới. Khi viết văn bản, người ta không chỉ chú trọng về nội dung mà phải chú ý về hình thức trình bày chúng ta phải sử dụng dấu câu cho hợp lí, đúng quy cách. Bài học hôm nay sẽ giúp các em biết thêm điều đó.
 HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
 NỘI DUNG BÀI DẠY
* HOẠT ĐỘNG 1 : Tìm hiểu về dấu ngoặc đơn và dấu hai chấm.
GV : Gọi học sinh đọc ví dụ Sgk /134.
HS : Đọc to, rõ ràng.
? Trong 3 vd trên dùng dấu ngoặc đơn có tác dụng gì ? 
HS: Thảo luận (2P) trả lời
GV: nhận xét.
? Nếu bỏ phần trong dấn ngoặc đơn thì nghĩa cơ bản của đoạn trích có thay đổi không ? 
? Qua phân tích vd hãy cho biết dấu ngoặc đơn dùng để làm gì ? ( Ghi nhớ sgk )
? Hãy lấy một vài vd trong văn bản đã học và chỉ ra tác dụng của dấu ngoặc đơn?
GV : Hướng dẫn học sinh cụ thể
HS : Suy nghĩ, trả lời.
? Gọi hs đọc vd 
? Dấu hai chấm trong những đoạn trích trên dùng để làm gì ?
? Vậy dấu hai chấm dùng để làm gì ?
 ( Ghi nhớ sgk)
? Tìm thêm một vài vd để minh hoạ ?
 Gọi hs đọc lại tàn bộ ghi nhớ 
* HOẠT ĐỘNG 2: Hướng dẫn Luyện tập.
? Nêu yêu cầu của bài tập 1 ( HSTLN)
? Bài tập hai yêu cầu chúng ta điều gì ?
GV : Hướng dẫn học sinh cụ thể
HS : Suy nghĩ, lên bảng làm.
? Nêu yêu cầu bài tập 3 ? ( HSTLN)
Gọi hs đọc yêu cầu của bài tập 4 
* HOẠT ĐỘNG 3: Hướng dẫn tự học.
I. TÌM HIỂU CHUNG:
1. Dấu ngoặc đơn:
 a.Ví Dụ : (Sgk/134).
vda. Đùng một cái, họ(những người bản xứ)
-> Đánh dấu phần giải thích để làm rõ ý chỉ ai.
vdb. Gọi kênh Ba Khía vìgốc cây (Ba Khía là một loại còng biển lai cua)
-> Đánh dấu phần thuyết minh về loại động vật “Ba Khía”.
vdc. Lý Bạch (701-762) nhà thơ.(Tứ Xuyên)
-> Đánh dấu phần bổ sung.
=> Đánh dấu phần chú thích. (giải thích, thuyết minh, bổ sung )
b. Ghi nhớ:SGK/134.
2. Dấu hai chấm:
 a.Ví Dụ : Sgk/ 135
- Đoạn văn a: Đánh dấu, báo trước lời đối thoại.
- Đoạn văn b: Đánh dấu lời dẫn trực tiếp.
- Đoạn văn c:Đánh dấu báo trước phần thuyết minh.
=> Đánh dấu ( báo trước) phần giải thích, thuyết minh cho mỗi phần trước đó 
VÀ Đánh dấu ( báo trước) lời dẫn trực tiếp ( dùng dấu ngoạc kép) hay lời đối thoại ( dùng với dấu gạch ngang)
b .Ghi nhớ:SGK/135
II. LUYỆN TẬP 
Bài tập 1 : 
Giải thích công dụng của dấu ngoặc đơn 
 a, Giải thích : b, Thuyết minh 
 c, Vị trí thứ nhất đánh dấu phần bổ sung; Vị trí thứ 2 đánh dấu phần thuyết minh 
Bài tập 2 : Giải thích công dụng dấu hai chấm 
 a, Giải thích : b, lời đối thoại : c, Thuyết minh 
Bài tập 3 : Được, nhưng nghĩa của phần đặt sau dấu hai chấm không được nhấn mạnh 
Bài tập 4 :
- Được, khi thay như vậy nghĩa của câu không thay đổi, nhưng người viết chỉ coi phần trong dấu ngoặc đơn chỉ là tác dụng kèm thêm chứ không thuộc phần nghĩa cơ bản.
- Nếu viết lại “Phong Nha gồm : Động khô và động nước” thì không thể thay dấu hai chấm bằng dấu ngoặc đơn, vì trong câu này vế “ Động khô và Động nước” không thể coi là bộ phận chú thích. 
III. HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
* Bài học :
 - Học thuộc ghi nhớ 
 * Bài soạn:
- Soạn bài : “ Đề bài văn thuyết minh và..”
 E. RÚT KINH NGHIỆM
 TUẦN 13 
 TIẾT 51
 ĐỀ VĂN THUYẾT MINH VÀ CÁCH LÀM 
 BÀI VĂN THUYẾT MINH 
 A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT
 Nhận dạng, hiểu được đề văn thuyết minh và cách làm bài văn thuyết minh.
 B. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG, THÁI ĐỘ
 1. Kiến thức :
 - Đề văn thuyết minh
 - Yêu cầu cần đạt khi làm một bài văn thuyết minh
 - Cách quan sát, tích lũy tri thức và vận dụng các phương pháp để làm một bài văn thuyết minh
 2. Kỹ năng : 
 - Xác định yêu cầu của một bài văn thuyết minh
. - Quan sát, nắm được đặc điểm, cấu tạo, nguyên lý vận hành, công dụngcủa đối tượng cần thuyết minh.
 - Tìm ý, lập dàn ý, tạo lập một văn bản thuyết minh.
 3. Thái độ : 
 - Nghiêm túc trong giờ học.
 C. PHƯƠNG PHÁP:
 - Vấn đáp, thảo luận nhóm.
 D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
 1. Ổn định: 
 2. Bài cũ: ? Muốn có tri thức để làm bài văn thuyết minh, người viết phải làm ntn? 
 ? Có mấy phương pháp thuyết minh ? Nêu đặc điểm của từng phương pháp ?
 3.Bài mới : GV giới thiệu bài mới. Chúng ta đã biết rằng, để có một bài văn thuyêt minh hay, lôi cuốn người nghe, chúng ta phải học tập, nghiên cứu và tích lũy tri thức. Vậy để làm bài văn thuyết minh như thể nào thì bài học hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu.
 HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
 NỘI DUNG BÀI DẠY
* HOẠT ĐỘNG 1 : Tìm hiểu chung về Đề văn thuyết minh và Cách làm bài văn thuyết minh 
Gọi hs đọc đề văn thuyết minh 
? Đề nêu lên yêu cầu gì ? ( Đối tượng thuyết minh )
? Đối tượng thuyết minh có thể gồm những loại nào
- Con người, đồ vật, di tích, con vật, thực vật , món ăn, đồ chơi, lễ tết 
? Làm sao em biết đó là đề văn thuyết minh ?
HS: Thảo luận (2P) trả lời
GV: nhận xét.
? Hãy cho biết yêu cầu của mỗi đề trong sgk Và ra một số đề cùng loại ?
 - Giới thiệu trường em
 - Giới thiệu đồ vật, một trò chơi 
? Vậy đề văn thuyết minh yêu cầu điều gì ? ( sgk) 
 Gọi hs đọc bài văn Xe đạp 
? Đối tượng thuyết minh của bài văn là gì ? ( xe đạp) 
? Đề bài này khác đề văn miêu tả ở chổ nào ?
- Nếu miêu tả thì phải miêu tả một chiếc xe đạp cụ thể 
? Văn bản thuyết minh này thường có mấy phần , mỗi phần ở đây nêu nội dung gì ? (Có 3 phần )
GV : Hướng dẫn cụ thể.
HS : Trả lời theo suy nghĩ.
Hs đọc ghi nhớ sgk 
* HOẠT ĐỘNG 2: Hướng dẫn Luyện tập.
Gv hướng dẫn hs luyện tập
? Hãy lập ý và dàn ý cho đề bài trên ? ( HSTLN)
* HOẠT ĐỘNG 3: Hướng dẫn tự học.
I. TÌM HIỂU CHUNG:
1. Đề văn thuyết minh 
 Nêu các đối tượng để người làm bài trình bày tri thức về chúng ( Người, đồ vật, loài vật, di tích)
2. Cách làm bài văn thuyết minh 
- Cần tìm hiểu kĩ đối tượng thuyết minh, xác định rõ phạm vi tri thức về đối tượng đó; sử dụng phương pháp thuyết minh thích hợp; ngôn ngữ chính xác, dễ hiểu 
* Bố cục 3 phần 
+ Mb : Giới thiệu đối tượng thuyết minh
+ Tb : - Trình bày cấu tạo 
 - Nêu tác dụng của đồ vật 
 - Nêu cách sử dụng, bảo quản 
( Trình bày chính xác, đẽ hiểu những tri thức khách quan về đối tượng như cấu tạo, đặc điểm, lợi ích,bằng các phương pháp thuyết minh phù hợp)
+ Kb : Vai trò, ý nghĩa của đồ vật trong đời sống hiện nay 
 * Ghi nhớ : sgk / 140
II. LUYỆN TẬP 
 Đề bài : Giới thiệu trường em 
+ MB: Tên trường, ngày thành lập 
+ TB : Vị trí, diện tích của trường, đóng ở phường ( xã), quận ( huyện ), thành phố
 ( tỉnh)
- Các khu vực của trường: Phòng Giám hiệu, số phòng học, vườn trường, thư viện 
- Các lớp học: ( số lượng mỗi khối mấy lớp )
- Số lượng giáo viên: nam, nữ 
- Các thành tích của trường trong đào tạo, thi đua 
+ KB : Vị trí của nhà trường trong đời sống xã hội ở địa phương . Tình cảm của em đối với trường 
III. HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
* Bài học :
 - Học thuộc ghi nhớ 
 * Bài soạn:
- Soạn bài : “ Chương trình địa phương phần Văn”
 E. RÚT KINH NGHIỆM
TUẦN 13 
TIẾT 52
CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA PHƯƠNG PHẦN VĂN
 A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT
 - Hiểu biết thêm về các tác giả văn học ở địa phương và các tác phẩm văn học viết về địa phương trước 1975.
 - Bước đầu biết thẩm bình và biết được công dụng tuyển chọn tác phẩm văn học.
 B. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG, THÁI ĐỘ
 1. Kiến thức :
 - Cách tìm hiểu các nhà văn, nhà thơ ở địa phương.
 - Cách tìm hiểu các tác phẩm văn, thơ viết về địa phương.
 2. Kỹ năng : 
. - Sưu tầm, tuyển chọn tài liệu văn thơ viết về địa phương.
 - Đọc- hiểu và thẩm bình thơ văn viết về địa phương.
 - Biết cách thống kê tài liệu, thơ văn viết về địa phương.
 3. Thái độ : 
 - Nghiêm túc trong giờ học.
 C. PHƯƠNG PHÁP:
 - Vấn đáp, thảo luận nhóm.
 D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
 1. Ổn định: 
 2. Bài cũ: Kiểm tra lần cuối kết quả chuẩn bị của hs
 3. Bài mới :
 III. HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
 * Bài học :
 Sưu tầm thêm các tác phẩm khác ở địa phương em
 * Bài soạn:
 Soạn bài : “ Dấu ngoặc kép ”
 IV. RÚT KINH NGHIỆM