Giáo án Ngữ văn 8 - Tuần 29 - Trường THCS Bù Gia Mập

Trường THCS Bù Gia Mập Tổ Xã Hội Giáo Án Ngữ Văn 8
*************************************************************************************
Tuần 29 Ngày soạn: /03/2012 
Tiết 109,100 Ngày dạy: /03/ 2012
 V¨n b¶n
 §i bé ngao du 
 (TrÝch: £-Min hay VÒ gi¸o dôc)
 - J. Ru-X«-
 I . MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT :
 - Hiểu được quan điểm đi bộ ngao du của tác giả .
 - Thấy nghệ thuật lập luận mang đậm sắc thái cá nhân của nhà văn Pháp Ru-xô .
 II . TRỌNG TÂM KIẾN THỨC , KĨ NĂNG :
1.Kiến thức :
-Mục đích, ý nghĩa của việc đi bộ theo quan điểm của tác giả .
-Cách lập luận chặt chẽ, sinh động, tự nhiên của nhà văn .
-Lối viết nhẹ nhàng có sức thuyết phục khi bàn về lợi ích, hứng thú của việc đi bộ ngao du.
2.Kĩ năng :
-Đọc – hiểu văn bản nghị luận của nước ngoài .
-Tìm hiểu, phân tích các luận điểm, luận cứ, cách trình bày vấn đề trong một bài văn nghị luận cụ thể .Chú ý : GDBVMT .
3. Thái độ :Giáo dục HS
- BiÕt vËn dông bµi häc ®Ó viÕt v¨n nghÞ luËn.
-Giáo dôc lßng yªu tù do, yªu thiªn nhiªn
III . CHUẨN BỊ CỦA GV – HS :
 1. GV: Gi¸o viªn so¹n gi¶ng, s­u tÇm b¶n dÞch tiÕng ViÖt t¸c phÈm £-min hay vÒ gi¸o dôc , Tranh ¶nh ch©n dung J.Ru-x«.
 2. HS: Học bài cũ, soạn bài theo câu hỏi hướng dẫn
 IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
 * Hoạt động 1: Khởi động
 1.Ổn định lớp :
 2.Kiểm tra bài cũ : 
? Nªu râ c¸c thñ ®o¹n m¸nh khoÐ b¾t lÝnh cña bän thùc d©n? Ng­êi d©n thuéc ®Þa cã thùc "t×nh nguyÖn" hiÕn d©ng x­¬ng m¸u nh­ lêi lÏ bÞp bîm cña bän cÇm quyÒn kh«ng?
? KÕt qu¶ cña sù hy sinh cña ng­êi d©n thuéc ®Þa trong c¸c cuéc chiÕn tranh nh­ thÕ nµo?
 + Häc sinh tr¶ lêi ® Häc sinh nhËn xÐt, bæ sung 
 Gi¸o viªn nhËn xÐt ® cho ®iÓm.
 3. Bài mới : 
 a . Giới thiệu bài :Nhân dân ta có câu : Đi một ngày đàng học một sàng khôN ,việc đi đây đi đó để mở rộng tầm hiểu biết là khát vọng xưa nay và rát chính đáng của con người .Nhà văn Ru-xo trong tác phẩm Ê-min hay về giáo dục”và cụ thể trong đoạn trích “Đi bộ ngao du”mà chúng ta sắp tìm hiểu có nói rằng việc đi bộ ngao du có thể giúp ta trau dồi được kiến thức .Vậy điều này được tác giả trình bày như thế nào ,chúng ta cùng vào bài học để hiểu rõ hơn .
 b . Tổ chức các hoạt động dạy và học 
 Hoạt động của GV
 Hoạt động của HS
 Nội dung cần ghi
* Hoạt động 2 : Hướng dẫn tìm hiểu chung
-Gv cho Hs Đọc chú thích ê sgk (tr - 100).
? Em hãy giới thiệu đôi nét về tác giả?
-Hs: Đọc chú thích ê sgk (tr - 100).
- HS trình bày.
I. T×m hiÓu chung
1. T¸c gi¶: Giăng - Giắc Ruxô (Jean - Jacques Rousseau) - nhà văn, nhà triết học gốc Thụy Sĩ, có tư tưởng tiến bộ nước Pháp ở thế kỷ XVIII 
2. Tác phẩm: 
- £_min hay vÒ gi¸o dôc gåm 5 quyÓn.
- Bài này trích trong quyển V - quyển cuối cùng của tp’ Ê-min hay Về giáo dục (XB: 1762).Nêu lên quan điểm muốn ngao du học hỏi cần phải đi bộ .
II . Đọc, chú thích, bố cục.
1. Đọc.
2.Chú thích 
3.Phương thức biểu đạt : nghị luận 
4.Bố cục: 3 PhÇn
- §o¹n 1 : Tõ ®Çu -> §«i bµn ch©n nghØ ng¬i : §i bé ngao du- §­îc tù do th­ëng ngo¹n.
- §o¹n 2 : TiÕp -> Kh«ng thÓ lµm tèt h¬n : §i bé ngao du vµ sù hiÓu biÕt thiªn nhiªn, cuéc sèng
- §o¹n 3 : Cßn l¹i : §i bé ngao du vµ viÖc rÌn luyÖn søc kháe, tinh thÇn con ng­êi
-Bè côc, luËn ®iÓm rÊt râ rµng, m¹ch l¹c theo c¸ch s¾p xÕp riªng.
II.Phân tích 
1. Caùc luận điểm chính:
-Đi bộ ngao du thì ta được
 hoàn toàn tự do.
-Đi bộ ngao du được 
trau dồi vốn tri thức
-Đi bộ ngao du có lợi cho
sức khoẻ và tinh thần.
2.Lợi ích của đi bộ ngao du 
a .Đi bộ ngao du được tự do thưởng ngoạn.
-Đi bộ ngao du tạo nên trạng thái tinh thần thoải mái ,không bắt buộc ,không phụ thuộc 
- Muốn đi , muốn dừng nhiều tuỳ ý
-Không phụ thuộc vào con người , phương tiện
-Không phụ thuộc vào đường xá lối đi , chỉ phụ thuộc vào bản thân mình
- Thoải mái hưởng thụ tựdo trên đường đi 
- Để giải trí , học hỏi , vận động , làm việc . Bởi vậy sẽ không bao giờ chán
* NghÖ thuËt: Sö dông c¸c ®Þa tõ “T«i, ta” ®­îc lÆp l¹i nhiÒu lÇn nh»m nhÊn m¹nh kinh nghiÖm cña b¶n th©n trong viÖc ®i bé ngao du.
- NhÊn m¹nh sù tho¶ m·n c¸c c¶m gi¸c tù do cña ng­êi ®i bé.
b. Đi bộ ngao du trau dồi vốn tri thức.
- §i nh­ c¸c nhµ khoa häc l­ïng danh: Ta-lÐt, Pi-ta-go, Pla-t«ng..
- Xem xÐt c¸c tµi nguyªn trªn phong phó mÆt ®Êt.
- T×m hiÓu c¸c s¶n vËt n«ng nghiÖp vµ c¸ch trång trät chóng.
- S­u tËp c¸c mÈu vËt phong phó, ®a d¹ng cña thÕ giíi tù nhiªn...
* NghÖ thuËt: C¸ch nªu dÉn chøng dån dËp b»ng nh÷ng kiÓu c©u kh¸c nhau.
- Sö dông phÐp so s¸nh, c©u hái tu tõ.
* T¸c dông: Nh»m ®Ò cao thùc tÕ, kh¸ch quan, xem th­êng kiÕn thøc s¸ch vë.
*§i bé më mang n¨ng lùc kh¸m ph¸, më réng tÇm hiÓu biÕt, lµm giµu trÝ tuÖ.
c) §i bé vµ viÖc rÌn luyÖn søc khoÎ.
- §i bé søc khoÎ ®­îc t¨ng c­êng, tÝnh khÝ trë nªn vui vÎ, khoan kho¸i.
- NghÖ thuËt: Sö dông c¸c tÝnh tõ, so s¸nh.
*T¸c dông: Kh¼ng ®Þnh lîi Ých cña ng­êi ®i bé vµ khuyªn mäi ng­êi muèn tr¸nh buån b· th× nªn ®i bé.
IV. Tæng kÕt
1.NT : Đưa dẫn chúng vào bài tự nhiên ,sinh động gắn với thực tiễn cs 
-Xây dựng các nhân vật của hoạt động giáo dục ,một thầy giáo và một học sinh .
-Sử dụng đại từ nhân xưng tôi ,ta hợp lí ,gắn kết được nội dung mang tính khái quát và kiến thức mang tính trải nghiệm cá nhân ,kinh nghiệm bản thân người viết ,làm cho lập luận thêm thuyết phục .
2.Ý nghĩa văn bản 
Từ những điều mà đi bộ ngao du đem lại như tri thức sức khỏe ,cảm giác thoải mái ,nhà văn thể hiện tinh thần tự do dân chủ -tư tưởng tiến bộ của thời đại .
-Gv bổ sung :Ru-x« (1712-1778) lµ nhµ v¨n Ph¸p, må c«i mÑ tõ sím, cha lµ thî ®ång hå - sinh ở Giơnevơ. Thêi th¬ Êu «ng chØ ®­îc ®i häc vµi n¨m (12¸ 14 tuæi) sau ®ã chuyÓn sang lµm nghÒ thî ch¹m, bÞ chñ x­ëng chöi m¾ng... bá ®i t×m c¬ së vËt chÊt tù do, lang thang nhiÒu n¬i, tr¶i qua nhiÒu nghÒ kiÕm ¨n tr­íc khi trë thµnh nhµ triÕt häc, nhµ v¨n næi tiÕng. LuËn ®iÓm triÕt häc bao trïm nhiÒu t¸c phÈm chÝnh cña Ru-x« lµ sù ®èi lËp gi÷a con ng­êi tù nhiªn vµ con ng­êi x· héi.
? Nªu xuÊt xø v¨n b¶n ?
Gv: giíi thiÖu cho HS vÒ t¸c phÈm
-Hs :Dựa vào CT Ê-min hay Về giáo dục là một thiên “luận văn - tiểu thuyết” nội dung đề cập đến việc giáo dục một em bé từ khi mới ra đời cho đến khi khôn lớn. Nhà văn tưởng tượng em bé đó tên là Ê-min và thầy giáo – gia sư đảm nhiệm công việc giáo dục là bản thân ông.
GV:. - Tác phẩm chia làm 5 quyển tương ứng với 5 giai đoạn liên tiếp của quá trình giáo dục: Giai đoạn thứ nhất: Bắt đầu từ khi em bé mới sinh ra đến khoảng 2,3 tuổi: nhiệm vụ giáo dục là làm sao cho cơ thể em được phát triển theo tự nhiên. Giai đoạn thứ hai: Kể từ khi em lên 4, 5 tuổi đến khi 12 tuổi: đây là giai đoạn giáo dục cho Ê-min một số nhận thức bước đầu, song giáo dục nhẹ nhàng, không gò bó. Giai đoạn thứ ba: kéo dài khoảng ba năm, Ê-min được trang bị một số kiến thức khoa học thật hữu ích từ trong thực tiễn sinh động của cuộc đời và thiên nhiên. Giai đoạn thứ tư: từ 16 đến 20 tuổi Ê-min được giáo dục về đạo đức và tôn giáo. Giai đoạn thứ 5: Ê-min trưởng thành.
Hoạt động 3 : HD đọc , chú thích, bố cục...
Gv h­íng dÉn c¸ch ®äc : Râ rµng døt kho¸t , t×nh c¶m th©n mËt , l­u ý c¸c tõ : T«i – ta, c©u kÓ , c©u hái , c©u c¶m .
 Gv: §äc – Gäi hs ®äc 
 ->Gv nhËn xÐt söa lçi cho hs .
. Nhân vật
(V¨n b¶n ë ®©y lµ do ng­êi biªn so¹n SGK dÞch vµ ®Æt nhan ®Ò.)
? Qua phÇn ®äc cho biÕt v¨n b¶n trªn thuéc thÓ lo¹i g×?
? Quan s¸t v¨n b¶n “ §i bé ngao du” , cho biÕt v× sao cã thÓ gäi ®ã lµ v¨n b¶n nghÞ luËn ?
? Em hiểu Đi bộ ngao du nghĩa là gì?
? Để thuyết phục mọi người muốn ngao du thì nên đi bộ. Tác giả đã lập luận bằng mấy luận điểm?
Từ 3 luận điểm đó em có thể đề xuất một nhan đề cho bài văn?
(-Lợi ích của đi bộ ngao du)
Hoạt động 3 : HD tìm hiểu chi tiết 
? Văn bản này nghị luận về vấn đề gì ?
? Để làm sáng tỏ vấn đề đó ,tác giả đã đưa ra những luận điểm chính nào ?
-Yªu cÇu HS ®äc ®o¹n 1.(18’) 
? Để chứng minh cho luận điểm này tác giả đã đưa ra những lí lẽ, dẫn chứng nào?
? Nhận xét cách lập luận của tác giả ở luận điểm này?
? Nhận xét về cách xưng hô của tácgiả trong đoạn văn?
? Khi nêu ra những lí lẽ và dẫn chứng, tác giả lặp lại đại từ “tôi” hoặc “ta” . Khi nào thì xưng là ta, khi nào thì xưng là tôi? 
? Việc tác giả thay đổi cách xưng hô linh hoạt như vậy nhằm mục đích gì?
-HS ®äc 
- Tôi: ( ngôi thứ nhất) là nhà văn đang đảm nhiệm vai trò gia sư
Em: là Ê-min,nhân vật do Ru-xô tưởng tượng ra
-Häc sinh tr¶ lêi
- V× viÕt theo ph­¬ng thøc lËp luËn , dïng lÝ lÏ vµ dÉn chøng ®Ó thuyÕt phôc b¹n ®äc vÒ lîi Ých cña viÖc ®i bé ngao du .
 - Đi dạo chơi đó đây bằng cách đi bộ.
-Hs :Văn bản có 3 luận điểm (tương ứng với 3 đoạn).
+ Đi bộ ngao du được tự do thưởng ngoạn, không bị lệ thuộc vào bất cứ ai.
 + Đi bộ ngao du thì ta sẽ có dịp trau dồi vốn tri thức của ta.
 + Đi bộ ngao du có tác dụng tốt đến sức khoẻ và tinh thần
-Hs :Lợi ích của việc ngao du bằng cách đi bộ
-Hs : Đọc bài .
-Hs : Muốn đi , muốn dừng nhiều tuỳ ý như ( quan sát khắp nơi , quay phải , quay trái , men theo dòng sông , tham quan mỏ đá , vào hang động 
- Không phụ thuộc vào con người , phương tiện ( phu trạm và ngựa trạm )
- Không phụ thuộc vào đường xá lối đi , chỉ phụ thuộc vào bản thân mình 
- Thoải mái hưởng thụ tựdo trên đường đi 
- Để giải trí , học hỏi , vận động , làm việc . Bởi vậy sẽ không bao giờ chán 
-Hs :Dẫn chứng và lí lẽ trình bày xen kẽ, tiếp nối một cách tự nhiên. Đi bộ ngao du đem lại cảm hứng tự do cho người đi: tùy thích, đói ăn, khát uống, đêm nghỉ, ngày đi, đi để chơi, để học, để rèn luyện.
--Hs : Tác giả dùng hai đại từ nhân xưng ngôi thứ nhất “ta” và “tôi
-Hs : Tác giả xưng “ta” khi trình bày lý luận chung.
-Tác giả xưng “tôi” khi nói về những cảm nhận về cuộc sống từng trải của riêng ông.
-Hs Cách xưng hô thay đổi bài văn trở nên sinh động, gắn cái riêng với cái chung -> gần gũi, thân mật .hấn mạnh kinh nghiệm của bản thân trong việc đi bộ ngao du để từ đó tác động vào lòng tin của người đọc. 
GV: Đây không phải là sự tuỳ tiện , tự do mà là dụng ý nghệ thuật của tác giả Cách xưng hô trong đoạn văn rất linh hoạt; lúc là “ta” lúc lại là “tôi”. Khi cần trình bày lí luận chung tác giả xưng “ta”; khi nói về những cảm nhận và cuộc sống từng trải của riêng ông tác giả xưng “tôi”. Làm cho giọng văn thay đổi ,lúc thì tranh biện lúc thì tâm sự .Nhờ sự xen kẽ giữa lí luận trừu tượng và những trải nghiệm cá nhân qua sự thay đổi chủ thể trong một đoạn văn nghị luận nên tránh được sự khô khan , sự trùng lặp và rất sinh động.
? Từ luận điệm và những luận cứ ấy , tác giả muốn thuyết phục bạn đọc tin vào những lợi ích nào của việc đi bộ ngao du ?
(Hết tiết 109, chuyển tiết 110)
GV:Trong tiết học trước chúng ta đã phân tích để thấy rõ được sự tự do của việc đi bộ ngao du. Để thấy được ý nghĩa của hai luận điểm còn lại của văn bản ta cùng tìm hiểu tiếp ở tiết học này.
? Em hãy nhắc lại nội dung của luận điểm thứ hai?
? Tìm luận cứ, luận chứng để làm sáng tỏ luận điểm ở đoạn này?
? Nhận xét gì về cách lập luận của tác giả? Tác dụng của cách lập luận ấy?
? 
- Yªu cÇu HS ®äc th«ng tin ®o¹n cuèi.
? Những lợi ích nào của việc đi bộ ngao du được nói tới?
? Ở đoạn văn này tác giả đã sử dụng liên tiếp từ loại nào? Việc sử dụng các từ ngữ ấy có tác dụng gì?
? Để nêu bật cảm giác ấy tác giả đã dùng cách nói gì?
? Từ đó tác giả muốn bạn đọc tin tưởng vào những tác dụng nào của việc đi bộ ngao du?
? Đây là văn bản nghị luận, yếu tố biểu cảm có được bộc lộ trong văn bản này không?
? Từ đó đã bộc lộ trạng thái tinh thần nào của người viết?
? Qua v¨n b¶n gióp em hiÓu thªm ®iÒu g× vÒ nhµ v¨n Ru-x«?
? Đọc văn bản này với em tác dụng nào của đi bộ ngao du có ý nghĩa hơn cả? 
* Hoạt động 4 : HD hs tổng kết
? Bµi v¨n hÊp dÉn nhê yÕu tè nghÖ thuËt nµo ?
? Qua văn bản em rút ra được ý nghĩa nào của việc đi bộ ngao du
-Hs : Thoả mãn nhu cầu hoà hợp với thiên nhiên . em lại cảm giác tự do thưởng ngoạn cho con người . Đó cũng là quan niệm giáo dục và phương pháp giáo dục của Ru – xô 
.
-Hs: Đọc thầm lướt đoạn thứ hai.
- Đi bộ ngao du thì ta sẽ có dịp trau dồi kiến thức
-Hs : Đi như các nhà triết học lừng danh Ta-lét, Pla-tông, Pi-ta-go.
 - Đi và xem xét tài nguyên phong phú trên mặt đất.
 - Tìm hiểu các sản vật và cách trồng trọt chúng.
 - Sưu tầm được các sản vật phong phú, đa dạng.
-Hs : §äc th«ng tin sgk.
-Hs :Tr¶ lêi, nhËn xÐt, bæ sung
-Sức khoẻ được tăng cường, tính khí trở nên vui vẻ, khoan khoái và hài lòng với tất cả.
-Hân hoan khi về đến nhà, thích thú khi ngồi vào bàn ăn.
-Ngủ ngon giấc trong một cái giường tồi tàn 
-Hs : Tr¶ lêi, nhËn xÐt, bæ sung.
 -Sử dụng các tính từ liên tiếp (vui vẻ, khoan khái, hân hoan, thích thú).
-Tác dụng: nêu bật cảm giác phấn chấn trong tinh thần của người đi bộ ngao du.
-Hs : Hình thức so sánh: so sánh hai trạng thái tinh thần khác nhau:
+Người đi bộ ngao du: vui vẻ, hân hoan, khoan khoái, thích thú.
+Người ngồi trong xe ngựa: mơ màng, buồn bã, cáu kỉnh hoặc đau khổ.
-Hs : Nâng cao sức khoẻ và tinh thần, khơi dậy niềm vui sống, tính tình được vui vẻ.
-Hs : -Yếu tố biểu cảm: Sự diễn đạt bằng câu cảm thán. (Ta hân hoan... đến nhà! Một bữa cơm... ngon lành thế! Ta thích thú biết bao... bàn ăn! Ta ngủ ngon... tồi tàn!)
→Tác giả đã lồng cảm xúc trực tiếp của cá nhân vào các lí lẽ.
-Hs : Trạng thái: tràn đầy phấn chấn, vui vẻ tin tưởng ở việc đi bộ ngao du.
-Hs :T¸c gi¶ lµ ng­êi t«n träng kinh nghiÖm ®êi sèng, coi träng tù do c¸ nh©n, yªu quý ®êi sèng thiªn nhiªn, t©m hån gi¶n dÞ.
-Hs tự bộc lộ
-Hs : phát biểu
- Hs : Rút ra ý nghĩa 
 4. Củng cố:
- Gv cùng học sinh khái quát lại nội dung bài học 
? Theo em đi bộ có những tác dụng gì ?
 5.Dặn dò :
 - Đọc Chú thích 
 - Lập luận để chứng minh một trong những lợi ích của việc đi bộ ngao du bằng cs thực tiễn của bản thân .Từ đó tự rút ra bài học cho mình 
 - Học nội dung bài cũ 
 - Chuẩn bị bài mới 
 * Rút kinh nghiệm:
 ===============*b b*===============