VĂN BẢN:
Nguyễn Trãi
I/. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT:
- Đoạn văn có ý nghĩa như là một TNĐL của dân tộc ta thế kỉ XV.
- Thấy được phần nào sức thuyết phục của nghệ thuật văn chính luận của Nguyễn Trãi, lập luận chặt chẽ, sự kết hợp giữa lí lẽ và thực tiễn.
- Bổ sung kiến thức về văn nghị luận trung đại .
- Thấy được chức năng, yêu cầu nội dung, hình thức của một bài cáo .
- Nắm được đặc điểm nội dung và hình thức của đoạn trích .
Lưu ý : học sinh đã được học về tác phẩm thơ của Nguyễn Trãi ở lớp 7 .
II/. KIẾN THỨC CHUẨN:
1.Kiến thức :
- Sơ giản về thể cáo .
- Hoàn cảnh lịch sử liên quan đến sự ra đời của bài “Bình Ngô đại cáo” .
- Nội dung tư tưởng tiến bộ của Nguyễn Trãi về đất nước, dân tộc .
- Đặc điểm văn chính luận của Bình Ngô đại cáo ở đoạn trích .
2.Kĩ năng :
- Đọc – hiểu một văn bản viết theo thể cáo .
- Nhận ra, thấy được đặc điểm của kiểu văn bản nghị luận trung đại ở thể cáo .
TUAÀN : 27 Ngaøy soaïn: 24/02/2011 TIEÁT : 97 Ngaøy daïy: 01/03/2011 VAÊN BAÛN: Nguyeãn Traõi I/. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT: - Ñoaïn vaên coù yù nghóa nhö laø moät TNÑL cuûa daân toäc ta theá kæ XV. - Thaáy ñöôïc phaàn naøo söùc thuyeát phuïc cuûa ngheä thuaät vaên chính luaän cuûa Nguyeãn Traõi, laäp luaän chaët cheõ, söï keát hôïp giöõa lí leõ vaø thöïc tieãn. - Bổ sung kiến thức về văn nghị luận trung đại . - Thấy được chức năng, yêu cầu nội dung, hình thức của một bài cáo . - Nắm được đặc điểm nội dung và hình thức của đoạn trích . Lưu ý : học sinh đã được học về tác phẩm thơ của Nguyễn Trãi ở lớp 7 . II/. KIẾN THỨC CHUẨN: 1.Kiến thức : - Sơ giản về thể cáo . - Hoàn cảnh lịch sử liên quan đến sự ra đời của bài “Bình Ngô đại cáo” . - Nội dung tư tưởng tiến bộ của Nguyễn Trãi về đất nước, dân tộc . - Đặc điểm văn chính luận của Bình Ngô đại cáo ở đoạn trích . 2.Kĩ năng : - Đọc – hiểu một văn bản viết theo thể cáo . - Nhận ra, thấy được đặc điểm của kiểu văn bản nghị luận trung đại ở thể cáo . III/. Hướng dẫn - thực hiện: HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GIAÙO VIEÂN HÑ CUÛA HS NOÄI DUNG BAØI HOÏC Hoạt động 1 : Khởi động . Ổn định lớp . Kiểm tra bài cũ : + Theá naøo laø theå hòch? TQT ñaõ coù thaùi ñoä nhö theá naøo tröôùc haønh ñoäng baïo ngöôïc cuûa keû thuø ? + Haõy phaân tích ngheä thuaät laäp luaän cuûa baøi hòch. - Giới thiệu bài mới : GV choïn baøi “Nam Quoác Sôn Haø” cuûa Lyù Thöôøng Kieät ñeå daãn vaøo baøi môùi. - HS thực hiện theo yêu cầu của GV. - HS ghi bài mới. Hoạt động 2 : Đọc-hiểu văn bản . Tìm hieåu taùc giaû, taùc phaåm. * Gv treo tranh Nguyeãn Traõi vaø giôùi thieäu baøi BNÑC. - Goïi HS ñoïc chuù thích sao (*) . - Döïa vaøo chuù thích Ngöõ vaên 7 trang 79 em haõy trình baøy ñoâi neùt veà Nguyeãn Traõi. - GV nhấn mạnh một số nét về tác giả. ´ Em hãy nêu đặc điểm trong sự nghiệp thơ văn của tác giả? ´ Em hãy cho biết hoàn cảnh sáng tác của bài thơ? GV chốt => ´ Baøi thô thuoäc theå gì ? ´ Em hieåu theá naøo laø theå caùo ? Ø GV döïa vaøo chuù thích choát laïi vaán ñeà. Hoạt động 3 : Phân tích . - GV ñoïc toaøn baøi BNÑC cho HS nghe. ´ Theo em ñoaïn trích coù theå chia thaønh maáy phaàn ? - Goïi HS ñoïc 2 caâu ñaàu cuûa ñoaïn trích. ´ Theo em khi neâu tieàn ñeà taùc giaû ñaõ khaúng ñònh chaân lí naøo ? Taïi sao? ´ Qua hai caâu: “Vieäc nhaân nghóa . Tröø baïo” coù theå hieåu ñieàu coát loãi cuûa Nguyeãn Traõi laø gì ? ´ Ngöôøi daân ñöôïc taùc giaû noùi ñeán laø ai? ´ Keû baïo ngöôïc maø taùc giaû noùi ñeán laø keû naøo ? Ø GV giaûng: ú Ñeå khaúng ñònh chuû quyeàn daân toäc, taùc giaû ñaõ döïa vaøo nhöõng yeáu toá naøo ? ú Nhieàu yù kieán cho raèng yù thöùc daân toäc laø söï noái tieáp vaø phaùt trieån so vôùi baøi “NQSH” vaø nhöõng yeáu toá naøo ñaõ ñöôïc boå sung trong baøi naøy ? - GV chốt => - Goïi HS ñoïc ñoaïn vaên cuoái. ´ Ñeå laøm saùng toû söùc maïnh cuûa nguyeân lí nhaân nghóa vaø chaân lí ñoäc laäp chuû quyeàn, taùc giaû ñaõ laáy daãn chöùng töø ñaâu hay neâu cuï theå ? Ø GV giaûng + choát: Söùc thuyeát phuïc cuûa vaên chính luaän cuûa Nguyeãn Traõi laø ôû choã keát hôïp giöõa lí leõ vaø thöïc tieãn. - Vì sao nói, quan niệm về quốc gia, dân tộc của Nguyễn Trãi đã tiến bộ hơn thời Lí? - GV giảng, chốt => *GV döïa vaøo caâu hoûi 4 (SGK) maø gôïi yù: Ø -Caùch söû duïng töø, ngöõ trong ñoaïn trích nhö theá naøo ? -Caùch söû duïng vaên bieàn ngaãu ra sao? -Bieän phaùp lieät keâ , so saùnh theá naøo trong ñoaïn trích ? Ø GV giaûng + choát laïi vaán ñeà töø thöïc tieãn lòch söû. *GV döïa vaøo caâu hoûi 5 (SGK) maø gôïi yù: ´ ÔÛ baøi “Song nuùi nöôùc Nam” khaúng ñònh chaân lyù gì ? ´ coøn ôû baøi “Bình Ngoâ ñaïi caùo” neâu nguyeân lyù gì ? coù söùc thuyeát phuïc khoâng ? Theå hieän loøng töï haøo daân toäc naøo ? *GV döïa vaøo caâu hoûi 6 (SGK) maø gôïi yù: -Em haõy leân baûng ñeå veõ sô ñoà trình töï laäp luaän cuûa ñoaïn trích . - GV vẽ sơ đồ vào bảng phụ treo lên( bảng đồ phần sau của bài). Höôùng daãn HS tìm hiểu ý nghĩa văn bản. ´ Ñoaïn trích “Nöôùc Ñaïi Vieät ta” coù yù nghóa gì ? ´ Qua ñoaïn trích naøy bieåu hieän nguyeân lí naøo veà cuoäc soáng ? - GV goïi HS ñoïc to phaàn ghi nhôù. - HS ñoïc chuù thích. - HS thöïc hieän yeâu caàu. - HS nghe, ghi vài ý chính. - HS döïa vaøo SGK ñeå trình baøy. - HS döïa vaøo SGK ñeå trình baøy. - HS döïa vaøo SGK ñeå trình baøy. - HS chuù yù laéng nghe. - HS chia boá cuïc. - HS ñoïc 2 caâu ñaàu cuûa ñoaïn trích. - HS suy luaän trình baøy. - HS suy luaän traû lôøi. - Döïa vaøo SGK trình baøy. - Döïa vaøo vaên baûn trình baøy. - HS trình baøy yù kieán. - HS suy luaän trình baøy yù kieán. - HS nghe, ghi nhận. - HS ñoïc laïi ñoaïn vaên. - HS thöïc hieän yeâu caàu. - HS thöïc hieän yeâu caàu. - HS thöïc hieän yeâu caàu. - HS chuù yù laéng nghe vaø ghi nhaän. - HS traû lôøi - HS traû lôøi - HS nghe . -HS traû lôøi . -HS traû lôøi . -Cho HS thaûo luaän nhoùm à Trình baøy . - HS döïa vaøo ghi nhôù traû lôøi. - HS suy luaän trình baøy yù kieán. - HS ñoïc phaàn ghi nhôù. I/. Tìm hiểu chung: 1. Taùc giaû: - Nguyễn Trãi là một nhân vật lịch sử lỗi lạc: nhà yêu nước vĩ đại, người anh hùng dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới. - Ông là người văn võ toàn tài hiếm có. - Ông có vai trò to lớn trong cuộc kháng chiến chống quân Minh đến toàn thắng. 2. Taùc phaåm: Vaên chính luaän coù vò trí ñaëc bieät quan troïng trong söï nghieäp thô vaên cuûa Nguyeãn Traõi. 3. Hoaøn caûnh saùng taùc: Naêm 1428 cuoäc khaùng chieán choáng giaëc Minh xaâm löôïc cuûa nhaân daân ta hoaøn toaøn thaéng lôïi. Bình Ngoâ ñaïi caùo ñaõ ñöôïc Nguyeãn Traõi soaïn thaûo vaø coâng boá ngaøy 17 thaùng Chaïp naêm Ñinh Muøi ( ñaàu naêm 1428). 3. Theå caùo: Laø theå vaên chính luaän có tính chất quy phạm chặt chẽ thời trung đại, có chức năng công bố kết quả một sự nghiệp của vua chúa hoặc thủ lĩnh; có bố cục bốn phần, đoạn trích thuộc phần đầu của bài Bình Ngô đại cáo. II/. Phân tích: 1. Nội dung: * Nước Đại Việt ta là một đoạn trích tiêu biểu trong áng thiên cổ hùng văn Bình Ngô đại cáo có nội dung tư tưởng sâu sắc: - Nền độc lập dân tộc ta đã được khẳng định với nền văn hiến lâu đời, lãnh thổ, chủ quyền, truyền thống lịch sử và nhân tài hào kiệt. - Vị thế đáng tự hào của dân tộc ta so với các dân tộc khác, đặc biệt là so với các dân tộc khác, đặc biệt là so với các triều đại phong kiến phương bắc. - Quan niệm nhân văn tiến bộ: “nhân nghĩa cốt ở yên dân”, làm nên đất nước là “ hào kiệt đời nào cũng có”. - Thể hiện quan niệm về tiến bộ về đất nước: bao gồm không chỉ cương vực địa phận mà cả những giá trị tinh thần như văn hóa, truyền thống, tài năng của con người, 2. Hình thức: Đoạn văn tiêu biểu cho nghệ thuật hùng biện của văn học trung đại: - Viết theo thể văn biền ngẫu. Lập luận chặt chẽ, chứng cứ hùng hồn, lời văn trang trọng, tự hào. 3. Ý nghĩa văn bản: Nước Đại Việt ta thể hiện quan niệm, tư tưởng tiến bộ của Nguyễn Trãi về Tổ quốc, đất nước và có ý nghĩa như bản tuyên ngôn độc lập Hoạt động 4 : Luyện tập . GV cho hoïc sinh ñoïc laïi baøi thô cho thaät dieãn caûm (GV choïn hoïc sinh coù gioïng ñoïc toát) . - Hoïc sinh ñoïc dieãn caûm Hoạt động 5 : Củng cố - Dặn dò . * Củng cố : - Em hieåu theá naøo laø theå caùo ? - Nguyeân lí cô baûn cuûa ñoaïn trích naøy laø gì ? - Vì sao coù theå xem ñoaïn trích “Nöôùc Ñaïi Vieät ta” nhö laø moät baûn Tuyeân ngoân ñoäc laäp thöù hai ? * Dặn dò : v Hướng dẫn tự học : Bài vừa học : - Hoïc thuoäc caû ñoaïn trích. - Qua baøi naøy caàn naém ñöôïc nguyeân lí nhaân nghóa. - Giaûi thích vì sao xem ñoaïn trích “NÑVT” nhö laø moät baûn TNÑL thöù hai. Chuẩn bị bài mới : - Soaïn baøi: “Baøn luaän veà pheùp hoïc” cuûa La Sôn Phu Töû – Nguyeãn Thieáp. - Ñoïc tröôùc chuù thích vaø löu yù nhöõng neùt khaùi quaùt chính veà taùc giaû, taùc phaåm. - Ñoïc tröôùc vaên baûn. - Xem töø khoù – SGK trang 78. - Traû lôøi phaàn ñoïc hieåu vaên baûn. Bài sẽ trả bài : Hịch tướng sĩ. -HS trả lời theo câu hỏi của GV . -HS nghe và thực hiện theo yêu cầu của GV . * Sô Ñoà Trình Töï Laäp Luaän Cuûa Ñoaïn Trích . NGUYEÂN LYÙ NHAÂN NGHÓA Yeân daân Tröø baïo Baûo veä ñaát nöôùc Giaëc Minh xaâm Ñeå yeân daân löôïc CHAÂN LYÙ VEÀ SÖÏ TOÀN TAÏI ÑOÄC LAÄP COÙ CHUÛ QUYEÀN Vaên hieán Laõnh thoå Phong tuïc Lòch söû Cheá ñoä chuû laâu ñôøi rieâng rieâng rieâng quyeàn rieâng SÖÙC MAÏNH CUÛA NHAÂN NGHÓA, SÖÙC MAÏNH CUÛA ÑOÄC LAÄP DAÂN TOÄC TUAÀN : 27 Ngaøy soaïn: 24/02/2011 TIEÁT : 97 Ngaøy daïy: 01/03/2011 TV: (tieáp theo) I/. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT: Nắm ñöôïc caùch duøng các kiểu câu để thực hiện haønh ñoäng noùi. II/. KIẾN THỨC CHUẨN: 1.Kiến thức : Cách dùng các kiểu câu để thực hiện hành động nói . 2.Kĩ năng : Sử dụng các kiểu câu để thực hiện hành động nói phù hợp . III/. HƯỚNG DẪN-THỰC HIỆN: HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GIAÙO VIEÂN HÑ CUÛA HS NOÄI DUNG BAØI HOÏC Hoạt động 1 : Khởi động . Ổn định lớp . Kiểm tra bài cũ : + Haønh ñoäng noùi laø gì ? cho ví dụ minh họa? +Nêu một số kiểu hành động nói thường gặp? - Giới thiệu bài mới: Chúng ta đã tìm hiểu hành động nói là gì và các kiểu hành động nói, hôm nay ta cùng tìm hiểu cách thực hiện hành động nói trong bài hành động nói ( tiếp theo). - HS thực hiện theo yêu cầu của GV. - HS nghe, ghi bài mới. Hoạt động 2 : Hình thành kiến thức . - GV nhắc lại: + Haønh ñoäng noùi laø gì và một số kiểu hành động nói thường gặp cho HS nắm lại nội dung. Tìm hieåu caùch thöïc hieän haønh ñoäng noùi. - GV treo bảng phụ ghi đoạn văn SGK trang 70, goïi HS ñoïc ñoaïn vaên. - GV yêu cầu HS: + Ñaùnh soá thöù töï tröôùc moãi câu trần thuật. trong ñoaïn trích treân. - GV yêu cầu HS đọc kĩ từng câu để biết được mục đích nói ở các câu. - GV treo bảng phụ ghi bảng tổng hợp SGK tr 70 cho HS quan sát. Caâu Muïc đích 1 2 3 4 5 Hoûi T.baøy Ñ.khieån H.heïn BLCX + GV yêu cầu 5 HS lên bảng, mỗi HS làm một câu nếu xaùc ñònh đúng kiểu muïc ñích noùi cuûa các caâu aáy ta đánh dấu (+) vaøo oâ tương ứng và ñaùnh daáu (-) vaøo oâ khoâng phải mục đích nói của kiểu câu đó? - GV yêu cầu HS nhận xét, GV nhận xét, sửa. Caâu Muïc đích 1 2 3 4 5 Hoûi - - - - - T.baøy + + + - - Ñ.khieån - - - + + H.heïn - - - - - BLCX - - - - - - Yêu cầu HS nhìn vào bảng tổng hợp trả lời câu hỏi: ´ Vaäy caâu traàn thuaät đã duøng những muïc ñích noùi nào? - GV chốt: Câu trần thuật thường được dùng trong mục đích trình bày và điều khiển. - GV treo bảng phụ các ví dụ cho HS quan sát, yêu cầu HS xác định các kiểu câu và mục đích trong từng ví dụ sau: Câu Kiểu câu Mục đích Anh đi đâu? Anh đi đi ! Chao ôi đẹp quá ! Anh ấy đi rồi. Anh giữ giùm tôi nhé? Đẹp quá nhỉ? Anh còn phải đi nữa. ... iaùo duïc . . . töông lai . + Cuûng do ñoù . . . xaõ hoäi sau naøy . - HS ñoïc baøi taäp1. - HS trao ñoåi vôùi nhau vaø trình baøy. - HS laéng nghe höôùng daãn baøi taäp veà nhaø. IV. LUYEÄN TAÄP: Baøi taäp 1: Luaän ñieåm cuûa ñoaïn trích naøy khoâng phaûi laø: “Nguyeãn Traõi nhö moät oâng tieân trong toøa ngoïc”, cuõng khoâng haún laø: “Nguyeãn Traõi laø vò anh huøng daân toäc” maø luaän ñieåm ñuùng nhaát laø: “NT laø tinh hoa cuûa ñaát nöôùc, daân toäc vaø vaø thôøi ñaïi luùc baáy giôø”. Baøi taäp 2: HS veà nhaø laøm. Hoạt động 4 : Củng cố - Dặn dò . * Củng cố : - Luaän ñieåm laø gì ? - Vaäy luaän ñieåm trong baøi nghò luaän caàn ñöôïc theå hieän nhö theá naøo ? * Dặn dò : v Hướng dẫn tự học : Bài vừa học : - Naém ñöôïc khaùi nieäm luaän ñieåm. - Naém ñöôïc caùch trình baøy luaän ñieåm trong baøi vaên nghò luaän. - Hoaøn thaønh baøi taäp 2. Chuẩn bị bài mới : - Soaïn baøi: Vieát ñoaïn vaên trình baøy luaän ñieåm. - Ñoïc ñoaïn trích a, b – SGK trang 79 + 80 vaø traû lôøi caâu hoûi 1 (I). - Ñoïc ñoaïn trích 2(I) vaø traû lôøi caâu hoûi a, b, c, d – SGK trang 80 + 81. - Ñoïc tröôùc phaàn ghi nhôù. - Laøm tröôùc baøi taäp 1 – SGK trang 81. Bài sẽ trả bài : Ôn tập về luận điểm -HS trả lời theo câu hỏi của GV . -HS nghe và thực hiện theo yêu cầu của GV . TUAÀN : 27 Ngaøy soaïn: 24/02/2011 TIEÁT : 97 Ngaøy daïy: 01/03/2011 TLV: VIẾT ĐOẠN VĂN TRÌNH BÀY LUẬN ĐIỂM I/. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT: Nắm được cách viết đoạn văn trình bày luận điểm theo các phương pháp diễn dịch và quy nạp . II/. KIẾN THỨC CHUẨN: 1.Kiến thức : - Nhận biết, phân tích được cấu trúc của đoạn văn nghị luận . - Biết cách viết đoạn văn trình bày luận điểm theo hai phương pháp diễn dịch và quy nạp . 2.Kĩ năng : - Viết đoạn văn diễn dịch, quy nạp . - Lựa chọn ngôn ngữ diễn đạt trong đoạn văn nghị luận . - Viết một đoạn văn nghị luận trình bày luận điểm có độ dài 90 chữ về một vấn đề chính trị hoặc xã hội . III/. HƯỚNG DẪN-THỰC HIỆN: HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GIAÙO VIEÂN HÑ CUÛA HS NOÄI DUNG BAØI HOÏC Hoạt động 1 : Khởi động . Ổn định lớp, kiểm tra sỉ số. Kiểm tra bài cũ : + Theá naøo laø luaän ñieåm ? + GV viết đoạn văn vào bảng phụ treo lên yêu cầu HS xác định luận điểm trong đoạn văn đó: “ Tôi thấy Tế Hanh là một người tinh lắm. Tế Hanh đã ghi được đôi nét rất thần tình về cảnh sinh hoạt chốn quê hương. Người nghe thấy cả những điều không hình sắc, . Thơ Tế Hanh đưa ta vào thế giới rất rần rũi thường ta chỉ tháy một cách mờ mờ, cái thế giới những tình cảm ta đã âm thầm trao cho cảnh vật: sự mỏi mệt say sưa của . GV keát hôïp kieåm tra vôû baøi soaïn cuûa HS. GV nhaän xeùt, ñaùnh giaù. GV: Yêu cầu HS xác định luận điểm trong đoạn văn trên, yêu cầu HS nhận xét, GV nhận xét, chấm điểm. - Giới thiệu liên hệ bài cũ, dẫn HS vào bài mới. Báo cáo -HS tái hiện lại KT -Mở tập bài sọan. -Nghe và ghi tựa. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức GV yêu cầu HS nhắc lại KT cũ. -Có mấy cách trình bày nội dung trong đoạn văn nghị luận? Đó là những cách nào? -Thế nào là trình bày nội dung đoạn văn theo cách diễn dịch? Theo cách qui nạp? -Thế nào là câu chủ đề của đoạn văn? GV gọi HS đọc đoạn văn mục 1a SGK trang 79. -Đoạn văn trên có mấy câu? Câu nào là câu chủ đề của đoạn? -Câu chủ đề đứng ở vị trí nào của đoạn? -Vậy nội dung đoạn văn trình bày theo cách nào? -Tác giả đưa ra những luận cứ nào để làm sáng tỏ cho luận điểm ở câu chủ đề? GV ghi nhận các luận cứ: +Vị thế địa lí: Ở nơi trung tâm +Vị thế chính trị , văn hoá: đầu mối giao lưu -Em có nhận xét gì về luận cứ đưa ra trong đoạn? Nó có đủ làm sáng tỏ cho luận điểm không? Gọi HS đọc tiếp đoạn 1b. -Đoạn văn trên có mấy câu? Câu nào là câu chủ đề? -Câu chủ đề đặt ở vị trí nào của đoạn? -Vậy nội dung đoạn văn được trình bày theo cách nào? -Luận điểm được triển khai bằng các luận cứ nào? GV ghi nhận các luận cứ: +Theo tuổi tác: già – trẻ +Theo vùng miền : trong nước- ngoài nước, miền xuôi- miền ngược. +Tuyền tuyến- hậu phương. +Theo nghề nghiệp. -Em có nhận xét gì về các luận cứ nêu ra trong đoạn? GV nêu câu hỏi chốt: -Qua các VD đã phân tích, em hãy cho biết câu chủ đề và câu nêu luận điểm có quan hệ với nhau như thế nào? -Có mấy cách trình bày luận điểm trong đoạn nghị luận? GV chốt: Các đoạn văn nghị luận thường có câu chủ đề. Câu chủ đề có nhiệm vụ thông báo luận điểm của đoạn văn nghị luận một cách rõ ràng, chính xác. Câu chủ đề có thể đặt ở vị trí đầu đoạn văn (cách diễn dịch) hoặc ở cuối đoạn văn (cách qui nạp). Dựa vào vị trí câu chủ đề trong đoạn ta có thể xác định được đoạn văn trình bày nội dung theo cách diễn dịch hay qui nạp. GV yêu cầu HS nhắc lại: Lập luận là gì? Gọi HS đọc đoạn văn mục 2. -Hãy xác định câu chủ đề của đoạn văn trên? -Câu chủ đề nằm ở vị trí nào trong đoạn? Vậy đoạn văn trình bày nội dung theo cách nào? -Luận điểm của đoạn văn thể hiện trong câu chủ đề là gì? -Hãy xác định cách lập luận trong đoạn văn trên GV: Tác giả đã dùng lập luận tương phản: đặt người bên chó, đặt cảnh xem chó, quí chó, vồ vập mua chó, sung sướng bù khú về chó bên cạnh giọng chó má với người mua chó -Cách lập luận như trên có tác dụng gì trong việc trình bày luận điểm? -Nếu thay đổi trật tự sắp xếp của các luận cứ thì hiệu quả diễn đạt của đoạn văn bị ảnh hưởng như thế nào? -Những cụm từ “chuyện chó” , “giọng chó”, “rước chó”, “chất chó điểu” được sắp xếp cạnh nhau nhằm mục đích gì? - Muốn đoạn văn có sức thuyết phục cao thì các luận cứ trong đoạn văn nghị luận phải đạt yêu cầu nào? GV chốt: Để làm nổi bật được luận điểm của đoạn, khi đã tìm đủ luận cứ cần thiết, tổ chức, sắp xếp các luận cứ theo một trình tự hợp lí. -Em có nhận xét gì về cách sắp xếp và cách trình bày luận điểm trong đoạn văn trên? GV chốt: Khi trình bày luận điểm, các ý cần được sắp xếp theo một trình tự hợp lí, cách diễn đạt luận cứ cần phải chặt chẽ và hấp dẫn để làm sáng tỏ luận điểm và luận điểm có sức thuyết phục cao. - HS nhắc lại KT -HS : cách diễn dịch và qui nạp. -HS trình bày, HS khác nhận xét, bổ sung. -Câu nêu ý chính của đoạn. -HS đọc -Có 7 câu.Câu nêu luận điểm là “Thật làmuôn đời” -Cuối đoạn. -Cách qui nạp. -HS nhìn vào đoạn văn nêu các luận cứ. -Luận cứ toàn diện, đầy đủ các mặt. -HS đọc. -Có 5 câu. Câu chủ đề “Đồng bào tangày trước” -Đầu đoạn. -Diễn dịch -Mỗi HS nêu một luận cứ. -Toàn diện, sâu sắc, hợp với luận điểm. -Luận điểm được thể hiện ở câu chủ đề. -2 cách: diễn dịch và qui nạp. -Cách diễn dịch: câu chủ đề đứng ở đầu đoạn. -Cách qui nạp: câu chủ đề đứng ở cuối đoạn. - HS nghe, ghi nội dung bài học. -Là cách sắp đặt các luận điểm và luận cứ thành hệ thống có sức thuyết phục, nhằm làm sáng tỏ vấn đề cần nghị luận. -HS đọc -Câu “Cho thằngra” -Cuối đoạn -Cách qui nạp. -“Bản chất chó điểu của vợ chồng Nghị Quế” -HS xác định - Nhằm làm cho luận điểm không bị mờ nhạt đi, mà nổi bật lên. -Làm rõ đước bản chất chó điểu của vợ chồng Nghị Quế. -Vừa xoáy và luận điểm vừa làm bản chất nhân vật hiện ra rõ nét. -Tiêu biểu, đủ làm sáng tỏ luận điểm, sắp xếp hợp lí. -Chặt chẽ, làm nổi bật được luận điểm. I.Trình bày luận điểm thành một đoạn văn nghị luận: Khi trình bày luận điểm đoạn văn nghị luận cần chú ý: -Nội dung của luận điểm trong đoạn văn nghị luận được thể hiện rõ ràng, chính xác trong câu chủ đề. -Trong đoạn văn trình bày luận điểm, câu chủ đề thường đặt ở đầu đoạn (đối với đoạn diễn dịch) hoặc cuối cùng (đối với đoạn qui nạp). -Các luận cứ phải đầy đủ, cần thiết phải được sắp xếp và tổ chức lập luận theo một trình tự hợp lí để làm nổi bật luận điểm; lời văn diễn đạt trong sáng, có sức thuyết phục cao. Hoạt động 3: Hướng dẫn luyện tập GV gọi HS đọc yêu cầu BT 1 -BT 1 yêu cầu em làm gì? GV gọi 2 HS lên bảng, mỗi HS thực hiện 1 câu. GV nhận xét và thống nhất cách diễn đạt ngắn gọn, rõ. Gọi HS đọc yêu cầu BT 2 GV chốt lại yêu cầu: -Xác định luận điểm và các luận cứ trong đoạn văn trên. -Nhận xét về cách sắp xếp luận cứ và cách diễn đạt của tác giả? GV cho HS thực hiện nhóm theo bàn (3 ph) GV theo dõi HS thực hiện nhóm và gọi HS trình bày. GV ghi nhận ý trình bày của HS và thống nhất , bổ sung cho hoàn chỉnh. Gọi HS đọc yêu cầu BT 3a. GV gợi ý: -Ta có thể triển khai luận điểm a) theo cách nào? -Làm bài tập sẽ rèn luyện được các kĩ năng nào của tư duy? GV cho thời gian 5 ph để HS viết đoạn văn. GV chỉ định HS trình bày GV gọi HS nhận xét theo yêu cầu: Cách trình bày, lập luận, nội dung của đoạn. GV nhận xét, chỉnh sửa những chỗ cần thiết cho HS rút kinh nghiệm chung. Gọi HS đọc yêu cầu BT 4 GV hướng dẫn HS về nhà làm: Đọc kĩ luận điểm “ Văn giải thích cần phải viết cho dễ hiểu”, em sẽ đưa ra những luận cứ nào? sắp xếp lại các luận cứ theo trình tự hợp lí. GV đưa lậun cứ cho HS tham khảo: + Văn giải thích được viết ra nhằm làm cho người đọc hiểu. + Giải thích càng khó hiểu thì người viết càng khó đạt được mục đích. + Ngược lại giải thích càng dễ hiểu thì người đọc càng dễ lĩnh hội, dễ nhớ, dễ làm theo. + Vì thế, văn giải thích phải được viết sao cho dễ hiểu. GV yêu cầu HS về nhà làm lại. -HS đọc. Viết lại luận điểm thành câu ngắn gọn. -2 HS lên bảng. HS còn lại làm vào vở và nhận xét. -HS đọc -Nghe và theo dõi. -HS thực hiện theo nhóm và trình bày -Nghe và sửa vào vở. -HS đọc. -Xác định yêu cầu BT 3a) -Nghe gợi ý để viết đoạn văn theo luận điểm cho sẵn. -HS viết đoạn -HS trình bày theo chỉ định. HS còn lại nghe và nhận xét. - HS nghe hướng dẫn về nhà thực hiện. II.Luyện tập: Bài tập 1: Cách diễn đạt ngắn gọn. a. Cần tránh lối viết dài dòng khiến người đọc khó hiểu. b. Nguyên Hồng thích truyền nghề cho bọn trẻ. Bài tập 2: -Luận điểm: Tế Hanhtinh lắm. -Trình bày theo cách diễn dịch. -Luận cứ: +Tế Hanhquê hương. +Thơ Tế Hanhcảnh vật. àLuận cứ được sắp xếp theo trình tự tăng tiến, luận cứ sau biểu thị mức độ tinh tế cao hơn so với luận cứ trước gây hướng thú cho người đọc Bài tập 3: Các luận điểm gợi ý: -Làm bài tập chính là thực hành phần lí thuyết đã học, giúp cho lí thuyết được củng cố và khắc sâu hơn. -Làm bài tập rèn các kĩ năng của tư duy: phân tích, tổng hợp, so sánh -Vì vậy học phải kết hợp thực hành thì sự học mới đủ và vững chắc. Hoạt động 4 : Củng cố - Dặn dò: * Củng cố : Khi trình bày luận điểm, ta cần chú ý những vấn đề gì? * Dặn dò : v Hướng dẫn tự học : Bài vừa học : + Qua bài này cần xác định được luận điểm và lập luận trong bài văn. + Biết sắp xếp luận điểm, lập luận trong bài văn nghjị luận cho phù hợp. Chuẩn bị bi mới : + Soạn bài văn học : Bàn về phép học + Đọc và giải thích chú thích . + Đọc hiểu văn bản : Trả lời các câu hỏi 1,2,3,4 còn 5* (dành cho học sinh giỏi) Bài sẽ trả bài : Nước Đại Việt ta -HS trả lời theo câu hỏi của GV. -HS nghe và thực hiện theo yêu cầu của GV .
Tài liệu đính kèm: