Giáo án Ngữ văn 8 - Tuần 26 - Trường THCS BTCX Nguyễn Bá Ngọc

Tuần 26
Tiết 93- 94 
HỊCH TƯỚNG SĨ
Trần Quốc Tuấn
NS:
ND:
I. Mục tiêu:
1. Kiến thức :
- Sơ giản về thể hịch .
- Hoàn cảnh lịch sử liên quan đến sự ra đời của bài “Hịch tường sĩ” .
- Tình yêu nước, ý chí quyết thắng kẻ thù xâm lược của quân dân thời Trần .
- Đặc điểm văn chính luận ở “Hịch tường sĩ” .
2. Kĩ năng :
- Đọc – hiểu một văn bản viết theo thể hịch .
- Nhận biết được không khí thời đại sục sôi thời Trần ở thời điểm dân tộc ta chuẩn bị cuộc kháng chiến chống giặc Mông-Nguyên xâm lược lần thứ hai .
- Phân tích được nghệ thuật lập luận, cách dùng các điển tích, điển cố trong văn bản nghị luận trung đại 
II. Chuẩn bị:
1. Giáo viên:
- Sách giáo khoa, sách giáo viên, sách bài tập, thiết kế bài giảng.
2. Học sinh:
- Soạn bài.
III. Phương pháp:
- Thảo luận nhóm.
- Bình giảng, thuyết trình.
- Nêu vấn đề.
IV. Tiến trình lên lớp:
1. Ổn định lớp: (1 phút)
2. Kiểm tra bài cũ: (4 phút)	Theo Lý Công Uẩn, kinh đô cũ ở Hoa Lư không còn thích hợp vì sao? Theo tác giả, điạ thế thành Đại La có những thuận lợi gì để có thể chọn làm nới đóng đô?
3. Bài mới:
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Nội dung ghi bảng
Hoạt động 1: Giới thiệu bài mới.
Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho hs.
Phương pháp: Thuyết trình.
Thời gian: 5 phút.
Hoạt động 2: Hướng dẫn đọc và tìm hiểu chung.
Mục tiêu: Hs đọc, nắm được chú thích, bố cục vb.
Phương pháp: Vấn đáp. 
Thời gian: 10 phút.
- Hd hs đọc và gọi hs đọc.
- Y/c các em tìm hiểu chú thích.
- Giải thích thể loại vb cho hs hiểu.
- Ycầu hs phân chia bố cục.
Hoạt động 3: Hướng dẫn tìm hiểu chi tiết.
Mục tiêu: Hs nắm được giá trị nội dung, nghệ thuật của vb. 
Phương pháp: Vấn đáp, phân tích, nêu và giải quyết vấn đề.
Thời gian: 60 phút.
+ Toäi aùc vaø söï ngang ngöôïc cuûa keû thuø ñöôïc loät taû nhö theá naøo ?
+ Ñoaïn vaên toá caùo toäi aùc cuûa giaëc ñaõ khôi gôïi ñöôïc ñieàu gì ôû töôùng só ?
 + Qua lôøi leõ trong baøi hòch, em thaáy Traàn Quoác Tuaán laø ngöôøi nhö theá naøo ?
 + OÂng coù thaùi ñoä gì ñoái vôùi toäi aùc cuûa giaëc ?
 + Taùc giaû ñaõ duøng loái noùi naøo ñeå noùi veà toäi aùc cuûa giaëc ?
 + Nhöõng töø ngöõ naøo chöùng minh ñieàu ñoù ?
Hết tiết 93 chuyển sang tiết 94
+ Neâu, phaân tích thaùi ñoä vaø haønh ñoäng cuûa Traàn Quoác Tuaán ñeå thaáy ñöôïc loøng yeâu nöôùc vaø loøng caêm thuø giaëc cuûa chuû soaùi ?
 + Haønh ñoäng cuûa oâng tröôùc hoaøn caûnh ñoù nhö theá naøo ?
+ Vò chuû töôùng noùi leân noåi loøng cuûa mình coù taùc duïng ra sao ñoái vôùi töôùng só?
 + Ñeå ñoäng vieân tinh thaàn chieán ñaáu cuûa cuûa töôùng só taùc giaû ñaõ neâu leân ñieàu gì ?
 + TQT vaø caùc töôùng só coù moái quan heä nhö theá naøo ?
 + Moái quan heä naøy ñöôïc theå hieän ra sao?
 + TQT taïo ñöôïc moái quan heä ñoù coù taùc duïng gì ?
 + Nhö vaäy TQT ñaõ khích leä ñöôïc tinh thaàn gì ôû caùc töôùng só + Theo em taùc giaû coù pheâ phaùn nhöõng vieäc laøm sai traùi cuûa töôùng só khoâng ? Tìm nhöõng töø ngöõ chöùng minh ñieàu ñoù.
 + Khi pheâ phaùn hay khaúng ñònh, taùc giaû hay taäp trung vaøo nhöõng vaán ñeà gì? Taïi sao phaûi nhö vaäy ?
 + Gioïng vaên laø lôøi cuûa chuû soaùi noùi vôùi töôùng só döôùi quyeàn hay noùi vôùi ngöôøi cuøng caûnh ngoä ?
 + Caùch vieát nhö vaäy cuûa taùc giaû coù taùc duïng nhö theá naøo ñoái vôùi töôùng só ?
 + ÔÛ ñaây taùc giaû söû duïng ngheä thuaät gì ?
 + Haõy neâu moät soá ñaëc saéc ngheä thuaät ñaõ taïo neân söùc thuyeát phuïc ngöôøi baèng caû nhaän thöùc cuûa baøi Hòch töôùng só.
Hoạt động 4: Tổng kết.
Mục tiêu: Hs khái quát kiến thức.
Phương pháp: Khái quát hóa.
Thời gian: 5 phút.
+ Qua baøi Hòch töôùng só em hoïc hoûi ñieàu gì ôû TQT ?
+ Baøi hòch ñöôïc vieát nhaèm muïc ñích gì ? Taùc duïng ngheä thuaät nhö theá naøo ?
Hoạt động 5: Củng cố.
Mục tiêu: Khắc sâu kiến thức bài học.
Phương pháp: Nêu và giải quyết vấn đề.
Thời gian: 5 phút.
 - Em hieåu theá naøo laø theå hòch ?
Hoạt động 6: Dặn dò.
Thời gian: 5 phút
- Học bài.
- Chuẩn bị Nöôùc Ñaïi Vieâït ta.
- Đọc.
- Tìm hiểu
- Nghe
- Phân chia
- HS thaûo luaän trình baøy yù kieán.
- HS traû lôøi theo suy nghó cuûa mình.
- HS döïa vaøo vaên baûn ñeå traû lôøi.
- TL
- Loái noùi aån duï.
- “Löôõi cuù dieàu”, “thaân deâ choù”
- Döïa vaøo SGK ñeå traû lôøi.
- HS döïa vaøo vaên baûn ñeå traû lôøi.
- HS thaûo luaän vaø trình baøy yù kieán.
- HS suy luaän traû lôøi.
- HS suy luaän traû lôøi.
- HS döïa vaøo SGK traû lôøi.
- HS suy luaän traû lôøi.
- HS trao ñoåi theo nhoùm ñeå trình baøy.
- HS döïa vaøo vaên baûn ñeå traû lôøi.
- Döïa vaøo SGK traû lôøi.
- HS suy luaän traû lôøi. 
- TL
- TL
- Tìm trong vaên baûn vaø neâu ra ngheä thuaät ñaëc saéc.
- Hs ñoïc phaàn ghi nhôù.
I. Đọc và tìm hiểu chung:
1. Đọc:
2. Chú thích:
3. Thể loại: Hịch
4. Bố cục: 4 phần:
- Phần 1: (chữ nhỏ) 
- Phần 2: Huống chita cũng vui lòng. 
- Phần 3: Các ngươi ở cùng taphỏng có được không. 
- Phần 4: còn lại 
II. Tìm hiểu chi tiết:
1. Söï ngang ngöôïc vaø toäi aùc cuûa keû thuø.
- Haønh ñoäng: Ngang ngöôïc.
- Keû thuø: Tham lam taøn baïo, hung haõn 
à Taùc giaû duøng hình töôïng aån duï: “löôõi cuù dieàu”. “thaân deâ choù” ñeå chæ söù Nguyeân, noùi leân loøng thuø haän vaø khinh bæ cuûa taùc giaû.
2. Loøng yeâu nöôùc vaø caêm thuø giaëc cuûa Traàn Quoác Tuaán.
- Queân aên, queân nguû, ñau ñôùn ñeán thaét ruoät.
- Uaát öùc caêm töùc khi chöa traû thuø, röûa nhuïc cho ñaát nöôùc.
- Traàn Quoác Tuaán ñaõ neâu leân taám göông baát khuaát, thaùi ñoä döùt khoaùt (hoaëc laø ñòch hoaëc laø ta) coù giaù trò ñoäng vieân tôùi möùc cao nhaát yù chí vaø quyeát taâm chieán ñaáu cuûa moãi ngöôøi.
3. Ngheä thuaät laäp luaän.
- TQT ñaõ ñöa ra nhöõng lí leõ lôøi vaên gioïng noùi vaø haønh ñoäng vöøa chaân tình vöøa chæ baûo, vöøa pheâ phaùn nghieâm tuùc.
- Duøng ngheä thuaät so saùnh, aån duï töông phaûn vaø caùc ñieäp töø, ñieäp yù, taêng tieán.
- Vaïch roõ ranh giôùi giöõa chính vaø taø ñeå thuyeát phuïc.
III. Tổng kết:
Ghi nhớ: Sgk
4. Rút kinh nghiệm:
Tuần 26
Tiết 95 
HÀNH ĐỘNG NÓI
NS:
ND:
I. Mục tiêu:
1. Kiến thức :
- Khái niệm hành động nói. 
- Các kiểu hành động nói thường gặp .
2. Kĩ năng :
- Xác định được hành động nói trong các văn bản đã học và trong giao tiếp .
- Tạo lập được hành động nói phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp .
II. Chuẩn bị:
1. Giáo viên:
- Sách giáo khoa, sách giáo viên, sách bài tập, thiết kế bài giảng.
2. Học sinh:
- Soạn bài.
III. Phương pháp:
- Thảo luận nhóm.
- Nêu vấn đề.
IV. Tiến trình lên lớp:
1. Ổn định lớp: (1 phút)
2. Kiểm tra bài cũ: (3 phút)	
a. Toâi ñi hoïc.
b. Toâi khoâng ñi hoïc.
c. Toâi chaúng ñi hoïc.
+ Em haõy cho bieát caâu b, c coù gì khaùc vôùi caâu a veà chöùc naêng ? Chöùc naêng chính cuûa caâu phuû ñònh laø gì ?
3. Bài mới:
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Nội dung ghi bảng
Hoạt động 1: Giới thiệu bài mới.
Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho hs.
Phương pháp: Thuyết trình.
Thời gian: 2 phút.
Hoạt động 2: Tìm hiểu đặc điểm của hành động nói.
Mục tiêu: Hs nắm được đặc điểm hình thức và chức năng chính của câu cảm thán.
Phương pháp: Vấn đáp, thảo luận nhóm.
Thời gian: 8 phút.
- Gọi HS đọc đoạn trích, sgk/62.
- Lí Thông nói với Thạch Sanh nhằm mục đích gì? Câu nào thể hiện rõ nhất mục đích ấy?
- Lí Thông có đạt được mục đích của mình không? Chi tiết nào nói lên điều đó?
- Lí Thông đã thực hiện được mục đích của mình bằng phương tiện gì?
- Nếu hiểu hành động là việc làm cụ thể của con người nhằm một mục đích nhất định thì việc làm của Lí Thông có phải là hành động không? Vì sao?
- Vậy, thế nào là hành động nói?
- Yêu cầu hs cho vd về hành động nói.
Hoạt động 3: Tìm hiểu một số kiểu hành động nói thường gặp.
Mục tiêu: Hs nắm một số kiểu hành động nói thường gặp.
Phương pháp: Vấn đáp, thảo luận nhóm.
Thời gian: 8 phút.
- Cho HS đọc lại đoạn văn ở mục I, sgk/62. 
- Hãy xác định mục đích của các câu trong lời nói của Lí Thông?
- Gọi HS đọc mục II.2, GK/63.
- Xác định các hành động nói và chức năng của từng hành động
- Liệt kê các kiểu hành động nói đã tìm hiểu. 
- Gọi HS đọc Ghi nhớ, sgk/63
Hoạt động 4: Luyện tập.
Mục tiêu: Hs vận dụng kiến thức vào bài tập thực hành.
Phương pháp: Vấn đáp, thảo luận nhóm.
Thời gian: 20 phút.
- Hd hs làm BT 1, 2.
Hoạt động 5: Củng cố.
Mục tiêu: Khắc sâu kiến thức bài học.
Phương pháp: Nêu và giải quyết vấn đề.
Thời gian: 2 phút.
- Cho ví dụ và phân tích một hành động nói
Hoạt động 6: Dặn dò.
Thời gian: 1 phút
- Học bài.
- Chuẩn bị Hành động nói(tt).
- Đọc
- Nhằm đuổi TS đi để cướp công của Thạch Sanh. Câu nói thể hiện ý đồ của Lí Thông: Thôi, bây giờ nhân trời chưa sáng em hãy trốn ngay đi.
- Có. Vì Thạch Sanh đã vội vã từ giã mẹ con Lí Thông, trở về túp lều cũ dưới gốc đa, kiếm cũi nuôi thân.
- Lí Thông đã thực hiện được mục đích của mình bằng lời nói.
- Việc làm (lời nói) của Lí Thông là hành động vì nó nhằm đạt được một mục đích nhất định.
- HS đọc Ghi nhớ, sgk/62.
- Cho vd
- Đọc
- Con ... đã lâu. (trình bày)
- Nay ...chết.(đe dọa)
- Thôi... đi. (đuổi khéo)
- Có ... liệu. (hứa hẹn)
- Vậy ... đâu? (hỏi)
- Con ... Đoài. (báo tin)
- U nhất định bán con ư? (hỏi)
- U không ... ư? (hỏi)
- Khốn ... này! (bộc lộ cảm xúc)
- Trời ơi! (bộc lộ cảm xúc)
- Trình bày, đe doạ, hứa hẹn, hỏi, bộc lộ cảm xúc
- Đọc
- Làm
I. Hành động nói là gì?
Ghi nhớ: sgk.
II. Một số kiểu hành động nói thường gặp:
Ghi nhớ: sgk.
III. Luyện tập:
Bài 1:- Trần Quốc Tuấn viết Hịch tướng sĩ nhằm mục đích khích lệ tướng sĩ học tập Binh thư yếu lược, đồng thời cũng khích lệ lòng tự tôn dân tộc của họ.
- Câu thể hiện mục đích của hành động nói: Nếu các ngươi  nghịch thù.
Bài 2:
a. Đoạn trích a:
- Bác trai đã khá rồi chứ? (hỏi)
- Cảm ơn thường. (cảm ơn)
- Nhưng lắm. (trình bày)
- Này trốn. (cầu khiến)
- Chứ ...khổ.(đe doạ, bộc lộ cảm xúc)
- Người hồn. (bộc lộ cảm xúc)
- Vâng cụ. (tiếp nhận)
- Nhưng  đã. (trình bày)
- Nhịn  gì. (kể, bộc lộ cảm xúc
- Thế đấy! (cầu khiến, đe doạ)
b. Đoạn trích b:
- Đây ... lớn. (nhận định, khẳng định)
- Chúng .. quốc! (hứa, thề)
c. Đoạn trích c:
- Cậu  ạ! (báo tin)
- Cụ bán rồi? (hỏi)
- Bán rồi! (xác nhận)
- Họ vừa bắt xong. (báo tin)
- Thế nó cho bắt à? (hỏi)
- Khốn nạn(cảm thán)
- Ông giáo ơi! (cảm thán)
- Nó có biết đâu! (cảm thán)
- Nó ... mừng. (kể, tả)
- Tôi cho nó ăn cơm. (kể)
- Nó ... lên. (kể)
	4. Rút kinh nghiệm: 
Tuần 26
Tiết 96 
TRẢ BÀI VIẾT TẬP LÀM VĂN SỐ 5
NS:
ND:
I. Mục tiêu: Giúp học sinh:
- Nêu bật những ưu khuyết điểm của học sinh về việc xây dựng đoạn văn và tổ chức bài văn.
II. Chuẩn bị:
- Chấm bài, thống kê.
III. Tiến trình lên lớp:
1. Ổn định lớp:
2. Kiểm tra bài cũ: 
3. Bài mới:	
Hoạt động 1: Hướng dẫn HS tìm hiểu những yêu cầu của đề bài.
- Chép lại đề bài lên bảng .
- Em hãy cho biết đối tượng, mục đích, nội dung, hình thức cần đạt của đề bài trên?
Hoạt động 2: Hướng dẫn HS nắm yêu cầu chung của đề. 
- Theo em, đề bài này cần xác định những nội dung gì? Bố cục ra sao? 
- Chốt theo yêu cầu chung đã soạn ở giáo án bài viết số 1 (Tiết 11, 12).
Hoạt động 3: Nhận xết chung về ưu , khuyết điểm trong bài làm của HS.
1. Ưu điểm: 
- Phần lớn HS tỏ ra nắm phương pháp làm bài văn .
- HS biết chọn hình ảnh, chi tiết tiêu biểu .
- Một vài em bài làm sáng tạo, giàu cảm xúc .
2. Nhược điểm: 
- Diễn đạt còn lủng củng, vụng về .
- Mắc nhiều lỗi chính tả .
- Chưa có bố cục rõ ràng, sa vào kể nhiều hơn tả .
- Bài làm nghèo cảm xúc, ít có sự so sánh, liên tưởng, tưởng tượng .
Hoạt động 4: Trả bài và đọc bài làm tốt của HS.
4. Dặn dò: - Học bài.
 - Chuẩn bị bài Ôn tập về luận điểm.
5. Rút kinh nghiệm: