Giáo án Ngữ văn 8 - Tuần 23 - Trường THCS Trực Đại

TuÇn 23 -tiÕt 89 
 C©u trÇn thuËt 
 Ngµy so¹n: 3/2/2008
 Ngµy d¹y:
I. Môc tiªu cÇn ®¹t 
- Gióp häc sinh hiÓu râ ®Æc ®iÓm h×nh thøc cña c©u trÇn thuËt .Ph©n biÖt c©u trÇn thuËt víi c¸c kiÓu c©u kh¸c .
- N¾m v÷ng chøc n¨ng cña c©u trÇn thuËt .BiÕt sö dông c©u trÇn thuËt phï hîp víi t×nh huèng giao tiÕp 
- RÌn kü n¨ng sö dông c©u trÇn thuËt trong v¨n nghÞ luËn 
- Gi¸o dôc ý thøc sö dông c©u trÇn thuËt khi muèn lËp luËn kh¼ng ®Þnh mét vÊn ®Ò 
II. ChuÈn bÞ 
GV: S­u tÇm mét sè c©u trÇn thuËt 
HS: §äc tr­íc bµi ë nhµ 
III.TiÕn tr×nh lªn líp 
Ho¹t ®éng 1
1.æn ®Þnh líp (1phót)
2.KiÓm tra(4phót) : Nªu c¸c ®Æc ®Æc®iÓm h×nh thøc vµ chøc n¨ng cña c©u cÇu khiÕn vµ c©u c¶m th¸n ?
3.Bµi míi 
Ho¹t ®éng 2: Giíi thiÖu bµi 
 Ho¹t ®éng 3
GV?: Gäi häc sinh ®äc vÝ dô ?
GV?: Trong ®o¹n trÝch trªn ,nh÷ng c©u nµo kh«ng cã ®Æc ®iÓm h×nh thøcvíi nh÷ng c©u ®· häc ?
a,LÞch sö n­íc ta cã nhiÒu cuéc kh¸ng chiÕn ......anh hïng d©n téc 
b,Thèt nhiªn mét ng­êi nhµ quª m×nh mÈy lÊm l¸p ,quÇn ¸o ­ít ®Ém ,ch¹y x«ng vµo ,thë kh«ng ra lêi :
BÈm.... quan lín.....®ª vì mÊt råi 
c,Cai Tø lµ mét ng­êi ®µn «ng thÊp vµ gÇy ,tuæi ®é, bèn n¨m ,n¨m m­¬i .MÆt l·o vu«ng nh­ng hai m¸ hãp l¹i 
d,¤iTµo Khª ! N­íc Tµo khª lµm ®¸ mßn ®Êy .Nh­ng dßng n­íc Tµo Khª kh«ng bao giê c¹n chÝnh lµ lßng thuû chung cña ta !
GV?: Nªu néi dung cña c©u v¨n trªn C©u (a1)dïng ®Ó tr×nh bµy suy nghÜ cña ng­êi viÕt vÒ truyÒn thèng cña d©n téc ta 
C©u(a2) niÒm tù hµo cña chóng ta vÒ truyÒn thèng lÞch sö d©n téc .
C©u (a3)nªu yªu cÇu mäi ng­êi ph¶i ghi nhí c«ng ¬n ®èi víi c¸c vÞ anh hïng
C©u (b1) kÓ vÒ h×nh d¸ng ng­êi nhµ quª vµ(b2) lêi th«ng b¸o cña ng­êi nhµ quª vÒ ®ª ®· vì 
C©u ( c) miªu t¶ h×nh thøc ng­êi ®µn «ng Cai Tø 
C©u(d) 
GV? Nh×n vµo c¸c c©u v¨n trªn em thÊy c¸c c©u v¨n trªn cã ®Æc ®iÓm h×nh thøc kh«ng ?
C¸c c©u ®ã kh«ng cã ®Æc ®iÓm h×nh thøc cña c¸c kiÓu c©u nghi vÊn cÇu khiÕn,c¶m th¸n .
GV?: Em h·y chØ râ chøc n¨ng cña c¸c c©u trªn ?
C©u(a1) tr×nh bµy ,c©u (a2) 
c©u(a3)nªu ra yªu cÇu 
C©u(b1) kÓ ,c©u(b2)th«ng b¸o 
C¸c c©u (c) ®Òu dïng ®Ó miªu t¶ 
C©u (d2) nhËn ®Þnh ,c©u (d3) béc lé t×nh c¶m c¶m xóc 
GV: C¸c c©u v¨n trªn lµ c©u trÇn thuËt 
GV?: ThÕ nµo lµ c©u trÇn thuËt ?
GV?:C¸c c©u trÇn thuËt trªn khi viÕt kÕt thóc b»ng dÊu g× ?
GV?: Trong c¸c kiÓu c©u c©u nghi vÊn ,c©u cÇu khiÕn ,c©u trÇn thuËt kiÓu c©u nµo dïng nhiÒu nhÊt ? V× sao ?
PhÇn lín ho¹t ®éng giao tiÕp cña con ng­êi ®Òu xoay quanh c¸c chøc n¨ng cña c©u trÇn thuËt 
GV?: Qua bµi häc h«m nay em cÇn ghi nhí ®iÒu g× ?
GV: Gäi häc sinh ®äc phÇn ghi nhí .
GV?: §äc vµ x¸c ®Þnh yªu cÇu bµi tËp 1?
X¸c ®Þnh chøc n¨ng cña c¸c kiÓu c©u
 Ho¹t ®éng 4
GV?: §äc vµ x¸c ®Þnh yªu cÇu bµi tËp 2?
NhËn xÐt vÒ kiÓu c©u vµ ý nghÜa cña hai c©u trong phÇn dÞch nghÜa ,dÞch th¬ bµi "Ng¾m tr¨ng "
GV?: §äc vµ x¸c ®Þnh yªu cÇu bµi tËp 3?
GV?: X¸c ®Þnh c¸c kiÓu c©u vµ chøc n¨ng cña c¸c kiÓu c©u ?
GV?: NhËn xÐt sù kh¸c biÖt ý nghÜa cña c¸c kiÓu c©u nµy ?
GV?: §äc vµ x¸c ®Þnh yªu cÇu bµi tËp 5
§Æt c©u trÇn thuËt dïng ®Ó høa hÑn xin lçi ,c¶m ¬n, chóc mõng 
 Ho¹t ®éng 5
4, Cñng cè: GV Kh¸i qu¸t l¹i kiÕn thøc c¬ b¶n
5.H­íng dÉn vÒ nhµ (2phót)
Häc thuéc phÇn ghi nhí 
Lµm bµi tËp 4,6
LËp b¶ng so s¸nh c¸ kiÓu c©u 
IV .Rót kinh nghiÖm :
I.§Æc ®iÓm h×nh thøc vµ chøc n¨ng (22phót)
1.VÝ dô 
2KÕt luËn 
C©u trÇn thuËt lµ c©u kh«ng cã ®Æc ®iÓm h×nh thøc cña c©u nghi vÊn ,c©u cÇu khiÕn ,c©u c¶m th¸n .
Chøc n¨ng dïng ®Ó kÓ th«ng b¸o ,nhËn ®Þnh ,miªu t¶ yªu cÇu ®Ò nghÞ hay béc lé t×nh c¶m c¶m xóc .
Khi viÕt c©u trÇn thuËt th­êng kÕt thóc b»ng dÊu chÊm nh­ng ®«i khi cã thÓ kÕt thóc b»ng dÊu chÊm than ,dÊu chÊm löng 
*Ghi nhí sgk
II .LuyÖn tËp (15phót)
1.Bµi tËp1
a)C¶ ba c©u ®Òu lµ c©u trÇn thuËt 
C©u1dïng ®Ó kÓ 
C©u2vµ3dïng ®Ó béc lé t×nh c¶m ,c¶m xóc cña DÕ MÌn ®èi víi c¸i chÕt cña DÕ Cho¾t .
b)C©u1:c©u trÇn thuËt dïng ®Ó kÓ .C©u2:c©u c¶m th¸n (®­îc ®¸nh dÊu b»ng tõ qu¸ )dïng ®Ó béc lé t×nh c¶m c¶m xóc .C©u3 vµ 4 c©u trÇn thuËt ,béc lé t×nh c¶m ,c¶m xóc : c¶m ¬n 
2.Bµi tËp 2
C©u thø hai trong phÇn dÞch lµ c©u nghi vÊn ,dÞch th¬ lµ c©u trÇn thuËt .Hai c©u nµy tuy kh¸c vÒ kiÓu c©u nh­ng cïng diÔn ®¹t mét ý nghÜa :®ªm tr¨ng ®Ñp g©y xóc ®éng m·nh liÖt cho nhµ th¬ ,khiÕn nhµ th¬ muèn lµm mét ®iÒu g× ®ã 
3.Bµi tËp 3
a) C©u cÇu khiÕn 
b)C©u nghi vÊn 
c)C©u trÇn thuËt 
C¶ ba c©u dïng ®Ó cÇu khiÕn (cã chøc n¨ng gièng nhau ). C©u (b) vµ (c) thÓ hiÖn ý cÇu khiÕn (®Ò nghÞ )nhÑ nhµng ,nh· nhÆn vµ lÞch sù h¬n c©u(a)
4.Bµi tËp 5
Høa: T«i xin høa víi anh lµ ngµy mai t«i ®Õn sím 
C¶m ¬n :Em xin c¶m ¬n c« 
Chóc mõng :Em xin chóc mõng anh 
Cam ®oan:T«i xin cam ®oan lµ hµng thËt 
TiÕt 90
ChiÕu dêi ®«
 Lý C«ng UÈn
I Môc tiªu 
Gióp häc sinhthÊy ®­îc :
-Kh¸t väng cña nh©n d©n ta vÒ mét ®¸t n­íc ®éc lËp thèng nhÊt hïng c­êng vµ khÝ ph¸ch cña d©n téc ®¹i ViÖt ®ang ®µ lín m¹nh .
-§Æc ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña thÓ chiÕu ,søc thuyÕt phôc to lín "ChiÕu dêi ®« "lµ do sù kÕt hîp gi÷a lý lÏ vµ t×nh c¶m
-BiÕt vËn dông bµi häc ®Ó viÕt v¨n nghÞ luËn 
-RÌn kü n¨ng ®äc vµ ph©n tÝch lý lÏ dÉn chøng trong v¨n b¶n nghÞ luËn trung ®¹i : chiÕu 
-Gi¸o dôc lßng yªu ®Êt n­íc niÒm tù hµo d©n téc 
II.ChuÈn bÞ 
GV: Mét sè tranh ¶nh vÒ chïa th¸p Bót hoÆc t­îng ®µi Lý C«ng UÈn 
Hs:§äc vµ tr¶ lêi c©u hái sgk 
III.TiÕn tr×nh lªn líp 
A.æn ®Þnh líp(1phót) 
B.KiÓm tra bµi cò(4phót) 
§äc thuéc lßng vµ diÔn c¶m v¨n b¶n phiªn ©m ch÷ h¸n vµ b¶n dÞch th¬ cña bµi "Ng¾m tr¨ng ".Tr×nh bµy ng¾n gän néi dung cña bµi th¬ ?
C.Bµi míi 
GV?: Tr×nh bµy hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶ Lý C«ng UÈn?
GV?: T¸c phÈm ®­îc viÕt ra vµo n¨m nµo,viÕt ra nh»m môc ®Ých g× ?
GV: N¨m 1010thÊy kinh ®« cò cña nhµ §inh ,TiÒn Lª ë Hoa L­ (Ninh B×nh )lµ n¬i Èm thÊp nªn Lý C«ng UÈn viÕt bµi "ChiÕu dêi ®« "
GV: T¸c phÈm viÕt b»ng v¨n xu«i,cã xen c©u v¨n biÒn ngÉu (BiÒn lµ hai con ngùa kÐo xe ,sãng ®«i )ngÉu lµ tõng cÆp ,lµm cho lêi v¨n c©n xøng nhÞp nhµng 
GV: Nªu yªu cÇu ®äc 
Giäng ®iÖu chung lµ trang träng cÇn nhÊn m¹nh s¾c th¸i t×nh c¶m tha thiÕt hoÆc ch©n t×nh khi nãi vÒ c¶m xóc cña t¸c gi¶ .
GV: §äc mÉu mét ®o¹n gi¸o viªn gäi hai häc sinh ®äc tiÕp 
GV:NhËn xÐt c¸ch ®äc cña c¸c em 
GV?: Dùa vµo phÇn chó thÝch em h·y gi¶i thÝch nhan ®Ò cña v¨n b¶n ?
GV?: Tõ" phån thÞnh" ,"träng yÕu" cã nghÜa nh­ thÕ nµo ?
GV: §©y lµ v¨n b¶n ®­îc viÕt theo thÓ chiÕu 
GV?: Tr×nh bµy hiÓu biÕt cña em vÒ thÓ chiÕu ?
ChiÕu lµ v¨n b¶n vua ban xuèng thÇn d©n ®Ó c«ng bè nh÷ng chó ch­¬ng ®­êng lèi nhiÖm vô mµ nhµ vua yªu cÇu thÇn d©n 
GV: ChiÕu dêi ®« còng mang ®Æc ®iÓm cña v¨n chiÕu nãi chung nh­ng ®ång thêi cßn cã ®Æc ®iÓm riªng :bªn c¹nh tÝnh chÊt mÖnh lµ t×nh c¶m t©m t×nh ,bªn c¹nh ng«n tõ cña ng­êi trªn ban bè mÖnh lÖnh xuèng cho kÎ d­íi lµ ng«n tõ mang tÝnh chÊt ®èi tho¹i trao ®æi 
GV?: Qua t×m hiÓu v¨n b¶n em h·y cho biÕt bµi v¨n nµy thuéc kiÓu v¨n b¶n nµo mµ em ®· häc ?
KiÓu v¨n nghÞ luËn 
GV?: V× sao em cho r»ng bµi viÕt nµy thuéc v¨n b¶n nghÞ luËn ?
V¨n b¶n ®­îc viÕt b»ng ph­¬ng thøc lËp luËn ®Ó tr×nh bµy thuyÕt phôc ng­êi nghe theo t­ t­ëngdêi ®« cña t¸c gi¶ 
GV?: V¨n b¶n trªn lµ v¨n b¶n nghÞ luËn Em h·y nªu vÊn ®Ò cÇn nghÞ luËn ë v¨n b¶n nµy?
Sù cÇn thiÕt ph¶i dêi ®« tõ Hoa L­ vÒ §¹i La 
GV?: VÊn ®Ò nghÞ luËn ®ã d­îc tr×nh bµy b»ng mÊy luËn ®iÓm ? Mçi luËn ®iÓm øng víi ®o¹n v¨n nµo ?
LuËn ®iÓm 1: Lý do dêi ®« 
LuËn ®iÓm2: V× sao thµnh §¹i la xøng ®¸ng lµ kinh ®« bËc nhÊt cña n­íc ta 
Gv: Lý C«ng UÈn dïng lý lÏ vµ t×nh c¶m ®Ó chøng minh vµ thuyÕt phôc mäi ng­êivÒ sù ®óng d¾n vµ cÇn thiÕt cña viÖc dêi ®« .
GV: Gäi häc sinh ®äc ®o¹n "X­a nhµ Th­¬ng ......chuyÓn dêi "
GV?: T¸c gi¶ ®­a ra chøng cø g× trong lÞch sö Trung Quèc ?
Nhµ Th­¬ng ®Õn vua bµn canh : 5lÇn dêi ®« 
Nhµ Chu ®Õn vua Thµnh V­¬ng :3lÇn dêi ®« .
GV?: Nh÷ng chøng cí nµy nh»m kh¼ng ®Þnh ®iÒu g× ?
Dêi ®« lµ ®iÒu th­êng xuyªn x¶y ra trong lÞch sö c¸c triÒu ®¹i
GV?: C©u hái vµ c©u tr¶ lêi ®i liÒn víi nhau cho thÊy viÖc thay ®æi cã tÝch chÊt quy luËt kh¸ch quan ë yÕu tè nµo ?
Trªn v©ng mÖnh trêi d­íi theo ý d©n nÕu thÊy thuËn tiÖn th× thay ®æi 
GV?: Sù thay ®æi Êy nh»m môc ®Ých g× ?
X©y dùng mét quèc gia hïng m¹nh :vËn n­íc l©u dµi ,phong tôc phån thÞnh 
GV?: NhËn xÐt nhÞp ®iÖu cña c¸c c©u v¨n ,nªu t¸c dông ?
C©n xøng nhÞp nhµng kh¼ng ®Þnh viÖc dêi ®« lµ phï hîp víi quy luËt kh¸ch quan (trªn v©ng mÖnh trêi d­íi theo ý d©n nÕu thÊy thuËn tiÖn th× thay ®æi )
GV: C¶ hai yÕu tè Êy héi tô ®­îc lîi Ých l©u dµi lµ chØ cã ®ãng ®« ë trung t©m "míi cã kh¶ n¨ng "m­u toan nghiÖp lín ,tÝnh kÕ mu«n ®êi cho con ch¸u l©u dµi .Môc ®Ých cña viÖc dêi ®« lµ nh­ thÕ .Song nhËn thøc ®­îc ®iÒu ®ã cßn phô thuéc vµo tÇm nh×n cña mçi triÒu ®¹i `
GV?: Tõ viÖc kh¼ng ®Þnh nh÷ng lÇn dêi ®« cña triÒu ®¹i Trung Quèc x­a ®· mang l¹i kÕt qu¶ tèt ®Ñp ,tiÕp ®Õn t¸c gi¶ so s¸nh viÖc lµm vµ kÕt qu¶ cña hai triÒu ®¹i §inh -Lª ntn?
Hai triÒu ®¹i khinh th­êng mÖnh trêi ,kh«ng noi dÊu cò Th­¬ng Chu cø ®ãng yªn ®« thµnh 
GV?: LÝ Th¸i Tæ phª ph¸n g× hai triÒu ®¹i §inh -Lª ?
Hai triÒu ®¹i ®ã kh«ng thøc thêi ,kh«ng theo mÖnh trêi tøc lµ kh«ng phï hîp quy luËt kh¸ch quan kh«ng häc theo c¸i ®óng cña ng­êi x­a 
GV?: V× thÕ kÕt qu¶ ntn?
KÕt qu¶ tr¸i ng­îc triÒu ®¹i kh«ng ®­îc l©u dµi ,tr¨m hä kh«ng ®­îc hao tæn,mu«n vËt kh«ng ®­îc thÝch nghi 
GV?: NhËn xÐt mèi quan hÖ c©u nµy víi c©u trªn ?Nªu t¸c dông ?
ThÓ hiÖn râ sù ®èi lËp gi÷a hai c¸ch nghÜ ,hai c¸ch hµnh ®éng ,hai kÕt qu¶ khiÕn cho ng­êi tiÕp nhËn nªn hay kh«ng nªn dêi ®« 
GV:§ã chÝnh lµ tÝnh thuyÕt phôc cña v¨n b¶n nghÞ luËn .TÊt c¶ sù nªn hay kh«ng nªn Êy ®Òu ®­îc thÓ hiÖn b»ng nh÷ng lËp luËn chÆt chÏ theo ba b­íc hµnh ®éng (dêi ®« hay ®ãng yªn ®« thµnh )môc ®Ých dêi vµ kÕt qu¶ cña viÖc dêi ®« .B»ng ®o¹n v¨n ng¾n ,th«ng qua phÐp ®èi c©u v¨n liÒn ng¨n sù h« øng ®· t¨ng thªm phÇn thuyÕt phôc .Dêi ®« lµ cÇn thiÕt .
GV?: T¸c gi¶ ®· soi sö s¸ch víi thùc tÕ ®Ó nhËn xÐt cã tÝnh chÊt phª ph¸n hai triÒu ®¹i §inh -Lª .Song ®ã chØ lµ c¸ch nãi cña Lý C«ng UÈn nh»m thuyÕt phôc mäi ng­êi.B»ng sù hiÓu biÕt vÒ lÞch sö em h·y gi¶i thÝch v× sao hai triÒu §inh Lª l¹i ph¶i dùa vµo vïng nói Hoa L­ ®Ó ®ãng ®« ?
Thêi §inh Lª n­íc ta lu«n ph¶i chèng chäi víi n¹n ngo¹i x©m .Hoa L­ lµ n¬i ®Þa thÕ kÝn ®¸o do nói non t¹o ra ®Ó chèng chäi víi n¹n ngo¹i x©m .Qua ®ã chøng tá thÕ vµ Lùc cña hai triÒu ®¹i Êy ch­a ®ñ m¹nh ®Ó ra n¬i ®ång b»ng ,®Êt ph¼ng ,n¬i trung t©m cña ®Êt n­íc nªn ph¶i dùa vµo vïng nói hiÓm trë .§Õn ®êi Lý do kinh tÕ x· héi ph¸t triÓn viÖc ®ãng ®« ë Hoa L­ kh«ng cßn lµ phïhîp 
GV?:Nh×n vµo ®o¹n v¨n ta thÊy tÝnh thuyÕt phôc ë ®o¹n v¨n kh«ng chØ ë chøng cø cô thÓ ,lËp luËn chÆt chÏ mµ cßn do ®©u ?
C©u v¨n béc lé c¶m xóc ë cuèi ®o¹n "TrÉm rÊt ®ao xãt vÒ viÖc ®ã kh«ng thÓkh«ng dêi ®æi "
GV?: Lêi v¨n t¸c ®éng ®Õn ng­êi ®äc nhê ®©u ?(ng«n ng÷ cã dÔ hiÓu kh«ng ?Gîi c¶m gi¸c g× gi÷a vua vµ thÇn d©n )
Ng«n ng÷ gi¶n dÞ dÔ hiÓu c©u v¨n nh­ lêi trao ®æi ,gi·i bµ ... a thÕ kû nh­ng Th¨ng Long th× trë thµnh kinh ®« mu«n ®êi cña d©n téc §¹i ViÖt 
GV?: §äc thÇm l¹i ®o¹n v¨n em cã nhËn xÐt g× vÒ ®Æc ®iÓm cÊu tróc c©u ,nhÞp ®iÖu ,tiÕt tÊu h×nh ¶nh ?
C©u v¨n biÒn ngÉu mçi c©u t¸ch thµnh hai vÕ c©n xøng c©u v¨n dµi ng¾n ,nhÞp v¨n dån dËp .
GV: Víi t×nh c¶m yªu mÕn §¹i La xuÊt ph¸t tõ m­u toan nghiÖp v× lîi Ých cña mu«n d©n tr¨m hä .LÝ C«ng UÈn ®· ca ngîi §¹i La b»ng mét ®o¹n v¨n biÒn ngÉu chuÈn mùc giµu chÊt trÝ tuÖ cña ng­êi giái thuyÕt phôc phong thuû vµ mét t©m hån nång nµn yªu non s«ng x· t¾c .H×nh ¶nh ®èi ®­îc sö dông tµi hoa "ë n¬i trung t©m ......nói ".C©u v¨n t¸ch thµnh hai vÕ mçi vÕ b¶y ch÷ b»ng tr¾c du d­¬ng trÇm bæng ,xen kÏ c©u v¨n dµi ng¾n lµm cho c©u v¨n dån dËp ,®· lµ n¬i th¾ng ®Þa ,lµ chèn héi tô träng yÕu kinh ®« bËc nhÊt cho ta thÊy râ m¹ch v¨n høng khëi trµo d©ng c¶m xóc ngîi ca vµ kh¸t väng mong ®îi cña t¸c gi¶ 
GV?: Nh×n l¹i nh÷ng lÝ lÏ chøng minh §¹i La lµ kinh ®« bËc nhÊt cña ®Õ v­¬ng mu«n ®êi ®ñ cho thÊy chän §¹i La lµm kinh ®« lµ suy nghÜ nh­ thÕ nµo cña LÝ C«ng UÈn ?
V« cïng s¸ng suèt ,mét tÇm nh×n xa tr«ng réng ®Õn mai sau 
GV: Qu¶ lµ mét tÇm nh×n xa tr«ng réng ®Ðn mai sau v× lîi Ých cña mu«n d©n tr¨m hä 
GV?: §äc hai c©u v¨n cuèi bµi ,t¹i sao kÕt thóc t¸c gi¶ kh«ng dïng mÖnh lÖnh mµ l¹i dïng c©u hái ?
C©u hái mang tÝnh chÊt trao ®æi ®èi tho¹i t©m t×nh vµ vÉn giµu tÝnh thuyÕt phôc lßng ng­ßi 
GV: TÝnh thuyÕt phôc cña bµi chiÕu lµ lËp luËn chÆt chÏ vµ t×nh c¶m ch©n thµnh cña t¸c gi¶ .§iÒu ®Æc biÖt lµ nguyÖn väng dêi ®« cña t¸c gi¶ phï hîp víi nguyÖn väng cña nh©n d©n ®­îc nh©n d©n ñng hé ,thÓ hiÖn tÇm nh×n s¸ng suèt cña mét vÞ vua hÕt lßng v× d©n ,v× ®Êt n­íc tù c­êngvµ hïng m¹nh .
GV?: Qua ph©n tÝch em h·y tãm t¾t tr×nh tù lËp luËn cña t¸c gi¶ ?
Nªu sö s¸ch lµm tiÒn ®Ò chç dùa cho lý lÏ .
Soi s¸ng tiÒn ®Ò vµo thùc tÕ hai triÒu §inh -Lª ®Ó chØ râ dêi ®« lµ cÇn thiÕt cho sù ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc .
Kh¼ng ®Þnh §¹i La lµ n¬i tèt ®Ó chän kinh ®« 
GV?: ViÖc dêi ®« tõ vïng nói Hoa L­ vÒ ®ång b»ng nãi lªn ®iÒu g× ?
Sù ph¸t triÓn lín m¹nh cña d©ntéc §¹i ViÖt ®ñ sø c chÊm døt n¹n ngo¹i x©m 
Kh¼ng ®Þnh mét ®Êt thèng nhÊt ®éc lËp tù lùc tù c­êng 
GV?: Bµi "chiÕu dêi ®«" thuyÕt phôc ng­êi ®äc nhê ®©u ?
Sù kÕt hîp dÉn chøng cô thÓ ,lËpluËn chÆt chÏ ,t×nh c¶m ch©n thµnh cña ng­êi viÕt .
Gäi häc sinh ®äc phÇn ghi nhí 
GV?§äc vµ x¸c ®Þnh yªu cÇu bµi tËp ?
GV?:Tõ bµi chiÕu dêi ®« em ch©n träng nh÷ng phÈm chÊt nµo cña LÝ C«ng UÈn 
Lßng yªu n­íc th­¬ng d©n 
TÇm nh×n s¸ng suèt vÒ vËn mÖnh ®Êt n­íc 
GV?: Sù ®óng ®¾n cña quan ®iÓm dêi ®« vÒ §¹i La ®­îc chøng minh nh­ thÕ nµo trong lÞch sö n­íc ta ?
Th¨ng Long m·i m·i lµ trung t©m kinh tÕ chÝnh trÞ x· héi cña ®Êt
Hµ Néi lu«n lµ tr¸i tim yªu cña tæ quèc 
Th¨ng Long -Hµ Néi lu«n v÷ng vµng trong mäi th­ th¸ch lÞch sö 
 I.Giíi thiÖu vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ ,t¸c phÈm (5phót)
1T¸c gi¶ Lý C«ng UÈn :(974-1028)tøc lµ Lý Th¸i Tæ quª ë §×nh B¶ng, Tõ Liªm ,B¾c Ninh .¤ng lµ ng­êi cã tµi cao, trÝ lín ,lËp nhiÒu chiÕn c«ng ,s¸ng lËp v­¬ng triÒu nhµ Lý 
2.T¸c phÈm 
"ChiÕu dêi ®«" viÕt nh»m môc ®Ých thuyÕt phôc thÇn d©n tu©n theo mÖnh lÖnh cña nhµ vua lµ dêi kinh ®« vÒ thµnh §¹i La -Thñ ®« Hµ Néi ngµy nay 
II.§äc t×m hiÓu chó thÝch(5phót) 
III.T×m hiÓu chi tiÕt v¨n b¶n (24phót)
1.Lý do dêi ®« 
Dêi ®« lµ ®iÒu th­êng xuyªn x¶y ra trong c¸c lÞch c¸c triÒu ®¹i
X©y dùng mét quèc gia hïng m¹nh
2LÝ do chän §¹i La lµm kinh ®«
Dêi ®« lµ v× lîi Ých cña mu«n d©n tr¨m hä 
Lµ ®Çu mèi giao th«ng trung t©m kinh tÕ chÝnh trÞ v¨n ho¸ ,c¶ n­íc 
IV.Tæng kÕt 
1 NghÖ thuËt 
2 Néi dung 
* Ghi nhí 
V. LuyÖn tËp (2phót)
1.Bµi tËp 1
D.H­íng dÉn vÒ nhµ (1phót)
Dùa vµo c¸ch tr×nh bµy cña bµi chiÕu em h·y viÕt bµi v¨n kªu gäi mäi ng­êi b¶o vÖ m«i tr­êng ®Ó gi÷ g×n søc khoÎ 
IV.Rót kinh nghiÖm 
Ngµy so¹n :3/2/2008
Ngµy d¹y :
TiÕt 91- tuÇn 23
C©u phñ ®Þnh
I .Môc tiªu cÇn ®¹t
-Gióp häc sinh hiÓu ®îc ®Æc ®iÓm h×nh thøc vµ chøc n¨ng cña c©u phñ ®Þnh 
-BiÕt sö dông c©u phñ ®Þnh phï hîp víi t×nh huèng giao tiÕp 
-RÌn kü n¨ng nhËn biÕt vµ sö dông c©u phñ ®Þnh 
-Gi¸o dôc ý thøc viÕt c©u ®óng môc ®Ých diÔn ®¹t 
II.ChuÈn bÞ 
GV: B¶ng phô hoÆc m¸y chiÕu
Hs: §äc tr­íc bµi ë nhµ 
III.TiÕn tr×nh lªn líp 
Ho¹t ®éng 1
1.æn ®Þnh líp (1phót)
2.KiÓm tra bµi cò (4phót)
ThÕ nµo lµ c©u trÇn thuËt ?Ph©n biÖt c©u trÇn thuËt víi c©u nghi vÊn ?
3.Bµi míi 
Ho¹t ®éng 2: Giíi thiÖu bµi míi( 1’)
 Ho¹t ®éng 3
GV: Gäi häc sinh ®äc vÝ dô 
C©u (a) th«ng b¸o ®iÒu g× ?
Nam ®i HuÕ 
GV?: C¸c c©u b,c,d th«ng b¸o ®iÒu g× phñ ®Þnh viÖc Nam ®i HuÕ 
GV?: Néi dung phñ ®Þnh nµy ®­îc béc lé trùc tiÕp qua nh÷ng tõ nµo ?
b(kh«ng ),c( cha ),d(ch¼ng )
GV: §©y lµ tõ phñ ®Þnh 
GV?: C©u( e)b¸c bá ý nµo ?
B¸c bá ý Nam ®i HuÕ 
GV: Nh÷ng c©u b,c,d,lµ nh÷ng c©u phñ ®Þnh 
GV: Gäi häc sinh ®äc ®o¹n trÝch "ThÇy bãi xem voi "
GV?: T×m c©u phñ ®Þnh trong ®o¹n trÝch trªn ?
Kh«ng ph¶i nã chÇnchÉn nh c¸i ®ßn cµn 
§©u cã !Nã bÌ bÌ nh c¸i qu¹t thãc .
GV?: Em h·y so s¸nh hai c©u nµy víi 3 c©u nµy ë môc 1vÒ néi dung phñ ®Þnh cã g× kh¸c nhau ?
C©u b,c,d,cã vµo néi dung phñ ®Þnh 
Hai c©u phñ ®Þnh ë vÝ dô 2 5kh«ng cã phÇn biÓu thÞ néi dung bÞ phñ ®Þnh GV?: Néi dung bÞ phñ ®Þnh trong c©u " kh«ng ph¶i nã chÇn chÉn nh c¸i ®ßn cµn "®îc thÓ hiÖn trong c©u nãi cña ai 
ThÓ hiÖn trong c©u nãi cña «ng sê vßi ( T­ëng con voi nã thÕ nµo ho¸ ra nã ,ho¸ ra nã sun sun nh con ®Øa )
GV?: Néi dung bÞ phñ ®Þnh trong c©u §©u cã !"®îc thÓ hiÖn trong c©u nãi cña ai ?
Néi dung bÞ phñ ®Þnh trong c©u phñ ®Þnh "§©u cã "®­îc thÓ hiÖn trong c©u nãi cña «ng thÇy bãi sê vßi :"T­ëng con voi ....con ®Øa "vµ «ng thÇy bãi sê ngµ :"nã chÇn chÉn .....®ßn cµn "
GV?: VËy mÊy «ng thÇy bãi xem voi dïng nh÷ng c©u cã tõ ng÷ phñ ®Þnh ®Ó lµm g× ?
"kh«ng ph¶i "b¸c bá nhËn ®Þnh cña «ng thÇy bãi sê vßi 
"®©u cã "trùc tiÕp b¸c bá nhËn ®Þnh cña «ng thÇy bãi sê ngµ gi¸n tiÕp b¸c bá nhËn ®Þnh cña «ng thÇy bãi sê vßi 
GV?: Em hiÓu thÕ nµo lµ c©u phñ ®Þnh ?
GV?: C©u phñ ®Þnh cã chøc n¨ng dïng ®Ó lµm g× ?
 Ho¹t ®éng 4
GV:Yªu cÇu häc sinh ®äc x¸c ®Þnh yªu cÇu cña bµi tËp ?
Trong c¸c c©u sau c©u nµo lµ c©u phñ ®Þnh b¸c bá? V× sao?
GV: Yªu cÇu häc sinh ®äc bµi tËp 2?
GV: Yªu cÇu häc sinh ®äc bµi tËp 3?
GV: Khi thay kh«ng b»ng "cha " th× ý nghÜa thay ®æi 
"Cha "biÓu thÞ ý nghÜa phñ ®Þnh "®èi víi ®iÒu mµ cho ®Õn mét thêi ®iÓm nµo ®ã kh«ng cã nh­ng sau ®ã cã thÓ cã ,cßn "kh«ng "còng biÓu thÞ ý nghÜa phñ ®Þnh ®èi víi mét ®iÒu nhÊt ®Þnh nh­ng kh«ng cã hµm ý vÒ sau cã thÓ 
GV?: C©u nµo phï hîp h¬n ?V× sao ?
 Ho¹t ®éng 5
4, Cñng cè: GV kh¸i qu¸t l¹i toµn bé néi dung chÝnh cña bµi
5.H­íng dÉn vÒ nhµ 
Häc thuéc lßng phÇn ghi nhí 
Lµm bµi tËp 4,5,6
*Rót kinh nghiÖm
I.§Æc ®iÓm h×nh thøc vµ chøc n¨ng (22phót)
1.VÝ dô 
2.KÕt luËn 
-H×nh thøc : C©u phñ ®Þnh lµ c©u cã tõ ng÷ phñ ®Þnh nh­ kh«ng ,ch¼ng ,cha 
-Chøc n¨ng : 
+Th«ng b¸o kh«ng cã sù viÖc ,tÝnh chÊt quan hÖ nµo ®ã 
+Ph¶n b¸c 1ý kiÕn mét nhËn ®Þnh 
II.LuyÖn tËp (15phót)
1.Bµi tËp 1
C©u :"Cô cø t­ëng thÕ ®Êy chø nã ch¶ hiÓu g× ®©u ?"lµ c©u «ng gi¸o dïng ®Ó ph¶n b¸c l¹i suü nghÜ cña L·o H¹c (C¸i gièng nã còng kh«n .....lõa nã )
C©u "Kh«ng chóng con kh«ng ®ãi n÷a ®©u "lµ c©u c¸i TÝ muèn lµm thay ®æi ®iÒu mµ nã cho lµ mÑ nã ®ang nghÜ mÊy ®øa con ®ang ®ãi qu¸ 
2.Bµi tËp 2
C¶ ba c©u ®Òu lµ c©u phñ ®Þnh .Nh­ng c©u phñ ®Þnh nµy cã ®iÓm ®Æc biÖt lµ cã mét tõ phñ ®Þnh ,kÕt hîp víi mét tõ phñ ®Þnh kh¸c ,hay kÕt hîp víi mét tõ nghi vÊn (ai ch¼ng )vµ mét tõ bÊt phñ ®Þnh (kh«ng ai kh«ng ).Khi ®ã ý nghÜa cña c¶ c©u phñ ®Þnh lµ kh¼ng ®Þnh chø kh«ng ph¶i lµ phñ ®Þnh 
*Nh÷ng c©u kh«ng cã tõ phñ ®Þnh mµ ý nghÜa t­¬ng ®­¬ng víi nh÷ng c©u trªn 
a)C©u chuyÖn cã lÏ chØ lµ mét c©u chuyÖn hoang ®­êng song cã ý nghÜa 
b)Th¸ngt¸m hång ngäc ®á ,hång h¹c vµng ,ai còng tõng ¨n trong tÕt trung thu ,¨n nã nh ¨n c¶ mïa thu vµo lßng vµo d¹ .
Tõng qua thêi th¬ Êu ë Hµ Néi ,©i ©i còng cã mét lÇn nghÓn cæ nh×n lªn t¸n l¸ cao vót mµ ng¾m nghÝa mét c¸ch ­íc ao chïm sÊu non xanh hay thÝch thó chia nhau nhÊm nh¸p mãn sÊu dÇm b¸n tr­íc cæng tr­êng 
3 Bµi tËp 3
NÕu thay kh«ng b»ng cha th× c©u nµy viÕt l¹i nh sau 
Cho¾t cha dËy ®­îc ,n»m thoi thãp 
Trong c©u chuyÖn DÕ Cho¾t sau khi mæ ®· n»m thoi thãp kh«ng bao giê dËy n÷a vµ chÕt .V× vËy c©u cña T« Hoµi phï hîp víi m¹ch chuyÖn h¬n 
TuÇn 23	Ngµy so¹n :3/2/2008
 Ngµy d¹y:
TiÕt92 Ch­¬ng tr×nh ®Þa ph­¬ng
 ( PhÇn tËp lµm v¨n)
I Môc tiªu cÇn ®¹t
-Gióp häc sinh giíi thiÖu mét danh lam th¾ng c¶nh hoÆc di tÝch lÞch sö ®Þa ph­¬ng m×nh ®¶m b¶o chÝnh x¸c m¹ch l¹c ,hÊp dÉn ,®óng thÓ lo¹i ,qua ®ã thªm hiÓu biÕt yªu mÕn tù hµo vÒ quª h­¬ng m×nh .
-RÌn kü n¨ng chñ©n bÞ viÕt bµi v¨n thuyÕt minh vÒ ®Ò tµi giíi thiÖu danh lam th¾ng c¶nh ,di tÝch lÞch sö ®Þa ph­¬ng 
-Gi¸o dôc lßng yªu mÕn quª h­¬ng ®Êt níc ,kh¸m ph¸ nh÷ng ®iªï tèt ®Ñp trªn quª h­¬ng m×nh 
II.ChuÈn bÞ 
GV: T×m hiÓu danh lam th¾ng c¶nh ë ®Þa ph­¬ng 
Hs: ChuÈn bÞ bµi theo yªu cÇu cña gi¸o viªn 
III.TiÕn tr×nh lªn líp 
Ho¹t ®éng 1
1.æn ®Þnh líp 
2.KiÓm tra bµi cò :(2phót) KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh theo nhãm 
3.Bµi míi (41phót)
Ho¹t ®éng 2
GV: Nh¾c l¹i ®èi t­îng thuyÕt minh : Tr­êng T H C S Trùc §¹i 
§Ò bµi trªn thuéc kiÓu bµi thuyÕt minh nµo ?
KiÓu bµi thuyÕt minh vÒ danh lam th¾ng c¶nh 
GV?: §¹i diÖn nhãm mét tr×nh bµy phÇn t×m hiÓu cña nhãm 
Hs: Tr×nh bµy yªu cÇu : 
+T×m hiÓu vÒ vÞ trÝ cña t­êng
+T×m hiÓu vÒ khu«n viªn cña tr­êng 
+T×m hiÓu vÒ phong c¶nh cña tr­êng 
Hs:Tr×nh bµy kÕt qua t×m hiÓu ®­îc theo kiÓu bµi thuyÕt minh 
+VÞ trÝ Tr­êng thcsTrùc §¹i n»m ë trung t©m x· ,phÝa B¾c ,phÝa ®«ng lµ c¸nh ®ång lóa 
+Khu«n viªn : DiÖn tÝch 40000m2
 Xung quanh cã t­êng bao bäc 
+ Phong c¶nh : Khu nhµ cao tÇng nhiÒu phßng ....h­íng nam 
 Hai d·y nhµ cÊp 4 quay mÆt vµo nhau lµm tr­êng cã h×nh ch÷ u
 S©n ch¬i tho¸ng m¸t 
GV: NhËn xÐt vÒ ng÷ ®iÖu vµ t¸c phong vÒ néi dung 
§¹i diÖn nhãm 2 tr×nh bµy phÇn t×m cña nhãm 
Hs1:Tr×nh bµy yªu cÇu : T×m hiÓu vÒ truyÒn thèng cña tr­êng 
(n¨m tr­êng thµnh lËp ,sè líp nh÷ng n¨m ®Çu ,sè häc sinh ,sè gi¸o viªn ë tõng thêi kú thay ®æi )
Thµnh tÝch d¹y vµ häc cña thÇy vµ trß 
Hs2: Tr×nh bµy kÕt qu¶ t×m hiÓu theo kiÓu bµi thuyÕt minh 
N¨m thµnh lËp 
-Sè líp sè gi¸o viªn qua tõng thêi kú 
-Thµnh tÝch thi ®ua hai tèt 
+Thµnh tÝch tæng qu¸t 
+Thµnh tÝch nh÷ng n¨m gÇn ®©y
GV: NhËn xÐt t¸c phong ,néi dung 
GV: §©y lµ nh÷ng tµi liÖu cÇn thiÕt ,c¸c phÇn träng t©m cña bµi thuyÕt minh vÒ mét danh lam th¾ng c¶nh 
GV?: Muèn cã nh÷ng tµi liÖu nµy ta ph¶i lµm g× ? 
Ta ph¶i t×m hiÓu ,quan s¸t thùc tÕ ,ghi chÐp ,s¾p xÕp theo tr×nh tù vµ tr×nh bµy theo yªu cÇu thuyÕt minh 
Hoat ®éng 3
4, Cñng cè: GV: Kh¸i qu¸t l¹i kiÕn thøc c¬ b¶n cña thÓ lo¹i
5.H­íng dÉn vÒ nhµ ( 2phót)
Tõ nh÷ng t liÖu trªn viÕt thµnh bµi thuyÕt minh vÒ trêng THCSTrùc §¹i 
* Rót kinh nghiÖm