Giáo án Ngữ văn 8 - Tuần 16 - Trường THCS Trực Đại

Ngµy so¹n : 30/11/2008
Ngµy d¹y : / / 2008
 TuÇn 16
TiÕt 61 - 62 : ThuyÕt minh vÒ mét thÓ lo¹i v¨n häc
I.Môc tiªu cÇn ®¹t
- Cñng cè kiÕn thøc vÒ thÓ lo¹i v¨n b¶n thuyÕt minh
- RÌn c¸c thao t¸c x©y dùng v¨n b¶n thuyÕt minh
- TÝch hîp víi 2 v¨n b¶n " Vµo nhµ ngôc Qu¶ng §«ng c¶m t¸c vµ §Ëp ®¸ ë C«n L«n"
II. ChuÈn bÞ
- Gi¸o viªn : Nghiªn cøu so¹n bµi chuÈn bÞ m¸y chiÕu, giÊy trong
- Häc sinh: §äc tr­íc bµi ë nhµ:
III. TiÕn tr×nh lªn líp
Ho¹t ®éng 1
1, æn ®Þnh líp(1’)
2, KiÓm tra : Xen trong giê
3, Bµi míi
Ho¹t ®éng 2 Gíi thiÖu bµi: (1’)
 Häat ®éng 3 ( 20’)
§äc ®Ò bµi tËp lµm v¨n?
§Ò bµi trªn yªu cÇu c¸c em ®iÒu g×?
Muèn thuyÕt minh ®­îc thÓ th¬ trªn em cÇn lµm g×?
- T×m hiÓu ®Æc ®iÓm cña thÓ th¬ thÊt ng«n b¸t có.
Gv : Gäi hs ®äc bµi th¬" Vµo nhµ ngôc Qu¶ng §«ng c¶m t¸c" vµ "§Ëp ®¸ ë C«n L«n"
GV ? : Mçi bµi th¬ cã mÊy dßng? Mçi dßng cã m¸y tiÕng.
Gv ? : Sè dßng sè ch÷ cã b¾t buéc kh«ng?
Gv ? : Cã thÓ tuú ý thªm bít ®­îc kh«ng?
Ghi ký hiÖu b»ng tr¾c cho tõng tiÕng cho bµi th¬ " Vµo nhµ ngôc Qu¶ng §«ng c¶m t¸c"
Gv ? :Ghi kú hiÖu b»ng tr¾c cho bµi th¬ " §Ëp ®¸ ë C«n L«n "? ( Nªu mèi quan hÖ b»ng tr¾c gi÷a c¸c dßng)
Gv ? : Em cã nhËn xÐt g× vÒ mèi quan hÖ b»ng tr¾c gi÷a c¸c dßng th¬ víi nhau?
GV: VÇn lµ bé phËn kh«ng kÓ dÊu thanh vµ phô ©m ®Çu ( NÕu cã ). Nh÷ng tiÕng cã bé phËn vÇn gièng nhau gäi lµ hiÖp vÇn víi nhau.
Gv ? : Hai bµi th¬ trªn cã nh÷ng tiÕng nµo hiÖp vÇn víi nhau? N»m ë vÞ trÝ nµo?
Gv ? : VÇn cã thanh huyÒn, thanh ngang gäi lµ vÇn g×?
Gv ? : VÇn cã thanh ng·, hái, s¾c gäi lµ vÇn g×?
Gv ? : Hai bµi th¬ trªn hiÖp vÇn b»ng hay vÇn tr¾c?
Gv: Th¬ muèn nhÞp nhµng ph¶i ng¾t nhÞp, chç ng¾t nhÞp h¬i ngõng l¹i mét chót tr­íc khi ®äc ®Õn hÕt dßng. Chç ng¾t nhÞp còng ®¸nh dÊu mét chç ngõng nghØ cã nghÜa.
Gv ? : H·y cho biÕt c©u th¬ bÈy tiÕng trong bµi th¬ ng¾t nhÞp ntn?
GV: ViÖc tr¶ lêi c¸c c©u hái trªn chÝnh lµ c¸c em ®· quan s¸t t×m hiÓu ®Æc ®iÓm cña thÓ th¬ thÊt ng«n b¸t có §­êng luËt
Gv ? : VËy muèn thuyÕt minh thÓ lo¹i v¨n häc em cÇn lµm g×?
Gv ? : Qua ph©n tÝch em hiÓu thÕ nµo lµ thÓ th¬ thÊt ng«n b¸t có ?
Gv ? : Nªu ®Æc ®iÓm cña thÓ th¬ thÊt ng«n b¸t có ®­êng luËt?
Gv ? : Qua ph©n tÝch gióp em c¶m nhËn ®­îc g× vÒ thÓ th¬?
Gv ? : Qua ph©n tÝch em thÊy thuyÕt minh mét thÓ lo¹i v¨n häc, gåm mÊy phÇn néi dung cña tõng phÇn
Gv? :Qua phÇn häc h«m nay em cÇn ghi nhí ®iÒu g×?
 Häat ®éng 4 (20’)
Gv?: §äc yªu cÇu cña bµi tËp?
Gv?: §Ò v¨n trªn thuéc thÓ lo¹i nµo?
Gv?: Muèn lµm ®­îc yªu cÇu bµi tËp nµy c¸c em cÇn ph¶i lµm g×?
Quan s¸t t×m hiÓu ®Æc ®iÓm chuyÖn ng¾n.
Gv? :Em hiÓu thÕ nµo lµ truyÖn ng¾n.?
Gv ?:TruyÖn ng¾n cã h×nh thøc ntn?
Gv?:TruyÖn ng¾n cã cèt truyÖn ntn?
Gv?:TruyÖn ng¾n th­êng ph¶n ¸nh néi dung g×?
Gv?:Trong truyÖn ng¾n em thÊy t¸c gi¶ ®· sö dông nghÖ thuËt g× khi viÕt truyÖn?
Gv?:TruyÖn ng¾n ®Ó l¹i cho em bµi häc g×?
GV: ViÖc tr¶ lêi c¸c c©u hái trªn lµ c¸c em ®· t×m ý cho bµi v¨n thuyÕt minh vÒ ®Æc ®iÓm truyÖn ng¾n.
 Häat ®éng 5 (3’)
4, Cñng cè:
GV Kh¸i quat l¹i kiÕn thøc cña bµi häc
5, H­íng dÉn vÒ nhµ.
Lµm bµi tËp sè 2. 
ViÕt hoµn chinh ®Ò v¨n: ThuyÕt minh vÒ mét thÓ lo¹i v¨n häc.
Häc thuéc phÇn lý thuyÕt.
*.Rót kinh nghiÖm
I. Tõ quan s¸t ®Õn m« t¶ thuyÕt minh mét thÓ lo¹i v¨n häc
* §Ò bµi: ThuyÕt minh ®Æc ®iÓm thÓ th¬ thÊt ng«n b¸t có.
1. Quan s¸t.
* T×m hiÓu ®Ò
* NhËn diÖn thÓ th¬.
Bµi th¬ cã 8 dßng mçi dßng cã 7 tiÕng
Sè dßng sè ch÷ b¾t buéc, kh«ng thÓ tuú ý thªm bít.
- NÕu dßng trªn tiÕng b»ng øng víi dßng d­íi tiÕng tr¾c th× gäi lµ ®èi nhau,
- NÕu dßng trªn tiÕng b»ng øng víi dßng d­íi tiÕng b»ng gäi lµ " niªn " víi nhau.
" Vµo nhµ ngôc Qu¶ng §«ng c¶m t¸c"hiÖp vÇn ( Tï, ch©u, thï, ®©u)
- §Ëp ®¸ ë C«n L«n hiÖp vÇn: non, hßn, sen, con
Nh÷ng tiÕng hiÖp vÇn n»m ë dßng th¬ sè 2, 4, 6, 8
- Gäi lµ vÇn b»ng ( thanh ngang, thanh b»ng)
 VÇn cã thanh ng·, hái, s¾c gäi lµ vÇn tr¾c.
Hai bµi th¬ trªn hiÖp vÇn b»ng.
C©u th¬ b¶y tiÕng trong bµi th¬ ng¾t nhÞp 2/2/3.
Th¬ thÊt ng«n b¸t có lµ mét thÓ th¬ th«ng dông trong c¸c thÓ th¬ ®­êng luËt, ®­îc c¸c nhµ th¬ VN yªu chuéng.
- §Æc ®iÓm.
+ Bµi th¬ cã 7 ch÷ trong mçi c©u.
+ Bµi th¬ gieo vÇn b»ng.
+ Ng¾t nhÞp 2/2/3
Th¬ cã nh¹c ®iÖu riªng gióp ta cã thÓ c¶m nhËn ®­îc vÎ ®Ñp t©m hån yªu n­íc cña PBC, PCT
2. LËp dµn bµi.
a, Më bµi: Nªu ®Þnh nghÜa chung vÒ thÓ th¬ thÊt ng«n b¸t có.
b, Th©n bµi:
+ Nªu c¸c ®Æc ®iÓm cña thÓ th¬
+ Sè c©u sè ch÷ trong mçi bµi th¬
+ Quy luËt b»ng tr¾c cña thÓ th¬.
+ C¸ch ng¾t nhÞp phæ biÕn trong mçi dßng th¬
c. KÕt bµi: C¶m nhËn cña em vÒ vÎ ®Ñp, nh¹c ®iÖu cña thÓ th¬.
Ghi nhí: SGK.
II. LuyÖn tËp:
ThuyÕt minh ®Æc ®iÓm cña truyÖn ng¾n.
* T×m hiÓu ®Ò.
* T×m ý, lËp dµn ý.
TruyÖn ng¾n lµ h×nh thøc tù sù nhá.
Cèt truyÖn cña truyÖn ng¾n th­êng diÔn ra trong mét thêi gian kh«ng gian h¹n chÕ.
ND: M« t¶ mét m¶ng cña cuéc sèng. mét biÕn cã, mét hµng ®éng, mét tr¹ng th¸i nµo ®ã trong cuéc ®êi cña nh©n vËt thÓ hiÖn mét khÝa c¹nh tÝnh c¸ch, hay mét mÆt nµo ®ã cña ®êi sèng x· héi
- Sö dông c¸c phÐp tu tõ, nh÷ng phÐp ®èi chiÕu t­¬ng ph¶n lêi kÓ hÊp dÉn m¹ch l¹c giÇu c¶m xóc, h×nh ¶nh lµm næi bËt chñ ®Ò cña v¨n b¶n.
TruyÖn ng¾n th­êng ®Ó l¹i cho con ng­êi bµi häc vÒ c¸ch sèng c¸ch lµm ng­êi tu d­ìng cho con ng­êi nh÷ng t­ t­ëng tèt ®Ñp.
TuÇn 16
TiÕt 61-62 (2/3) Ngµy so¹n : 30/11/2008
H­íng dÉn ®äc thªm Ngµy d¹y : / / 2008
 V¨n b¶n : Muèn lµm th»ng cuéi
	T¶n §µ
I Môc tiªu cÇn ®¹t:
- Häc sinh hiÓu ®­îc thÓ th¬ §­êng, lêi th¬ nhÑ nhµng , trong s¸ng gi¶n dÞ nh­ lêi nãi th­êng, pha chót hãm hØnh duyªn d¸ng- bµi th¬ lµ lêi t©m sù vµ ­íc väng rÊt ng«ngcña nhµ th¬ l·ng m¹n T¶n §µ: Buån ch¸n tr­íc hiÖn thù tÇm th­êng, muèn tho¸t khái thù t¹i Êy b»ng c¸ch bay lªn cung tr¨ng l¸m th»ng cuéi .
- RÌn kÜ n¨ng ®äc, ph©n tÝch cÊu tróc th¬ thÊt ng«n b¸t có.
- Gi¸o dôc lßng yªu thÝch, tr©n träng th¬ T¶n §µ.
II ChuÈn bÞ:
1, ThÇy : Nghiªn cøu so¹n bµi , h­íng dÉn häc sinh t×m hiÓu ®äc thªm
2, Trß: ChuÈn bÞ theo sù h­íng dÉn.
III TiÕn tr×nh lªn líp
Ho¹t ®éng 1
1, æn ®Þnh líp(1’)
2, KiÓm tra bµi cò: Kh«ng kiÓm tra.
3, Bµi míi 
Ho¹t ®éng 2
Giíi thiÖu bµi míi: (1’)
§µu thÕ kØ XX v¨n häc ViÖt Nam xuÊt hiÖn nhiÒu dßng v¨n häc kh¸c nhau: v¨n häc l·ng m¹n, v¨n häc c¸ch m¹ng, v¨n häc hiÖn thùc phª ph¸n. Trong dßng v¨n häc l·ng m¹n cã hån th¬ T¶n §µ næi lªn rÊt tiªu biÓu. Nh©n c¸ch cña nhµ th¬ ®­îc thÓ hiÖn rÊt râ trong bµi th¬ “ Muèn lµm th»ng Cuéi” C¸c em më vë h«m nay chïng ta cïng nhau t×m hiÓu vÒ bµi th¬ nay.
 Ho¹t ®éng 3 (5’)
? B»ng sù hiÓu biÕt cña m×nh h·y tr×nh bµy vÒ nhµ th¬ T¶n §µ?
GV: Quª «ng cã nói T¶n , s«ng §µ nªn lÊy bót danh lµ T¶n §µ. Cã thÓ xem th¬ T¶n §µ nh­ mét g¹ch nèi gi÷a nÒn th¬ cæ ®iÓn víi nÒ th¬ hiÖn ®¹i ViÖt Nam.
? Em hiÓu biÕt g× v¨n b¶n “ muèn lµm th»ng Cuéi”?
 Ho¹t ®éng 4
GV: H­íng dÉn ®äc : §äc ®óng giäng th¬, ng¾t ®óng nhÞp th¬ th©t ng«n
? §äc c¶ bµi?
NhËn xÐt?
? Bµi th¬ viÕt theo thÓ th¬ nµo? H·y nªu bè côc cña thÓ th¬ Êy?
? §äc hai c©u ®Ò ? 
 Ho¹t ®éng 5
Hai c©u ®ª giíi thiÖu lêi t©, sù víi ai? Vµo thêi gian nµo ? §ã lµ t©m sù g×?
- t©m sù víi chÞ H»ng, vµo ®ªm thu, ®ã lµ t©m sù buån ch¸n víi trÇn thÕ.
? GV: c¶nh buån , lßng nhµ th¬ buån hoµ quyÖn thµnh lêi th¬ buån nh­ mét lêi than thë thÊu tíi tr¨ng trªn trêi cao.
? NhËn xÐt c¸ch chän c¶nh ®Ó giíi thiÖu t©m t×nh cña nhµ th¬ ?
- Chän c¶nh hîp víi t©m tr¹ng ®Ó diÔn t¶ t©m tr¹ng.
? Nhµ th¬ x­ng h« víi chÞ H»ng nh­ thÕ nµo?- X­ng em , gäi chÞ H»ng.
? C¸ch x­ng h« Êy gîi cho em suy nghÜ g× vÒ mèi quan hÖ t×nh c¶m cña nhµ th¬?
- Quan hÖ gi­ac nhµ th¬ víi chÞ H»ng tha thiÕt nh­ t×nh ruét thÞt
* TiÕng gäi chÞ x­ng em tha thiÕt nh­ lêi ruét thÞt khiÕn l­êi t©m sù cµng trë nªn tha thiÕt ch©n thÊt, nh­ lêi th­¬ng c¶m pha chót trµo léng,®­îm vÞ chua ch¸t sù ®êi mØa mai n¬i trÇn thÕ.
? Theo em T¶n §µ buån v× sao?
- Buån ch¸n c¶nh sèng n¬i trÇn thÕ
? Em hiÓu “ ch¸n nöa råi” lµ g×?
- «ng ®· sèng nöa ®êi råi mµ toµn thÊy buån ch¸n
GV: ë ®©y kh«ng ph¶i lµ nöa ch¸n, nöa kh«ng
* N¬i trÇn thÕ chÝnh lµ x· héi ViÖt nam n¬i T¶n §µ ®ang sèng.
? Em hiÓu x· héi ViÖt nam khi Êy ra sao mµ T¶n §µ l¹i “ buån”, “ ch¸n”?
- X· héi ViÖt Nam khi Êy lµ x· héi nöa thù d©n nöa phong kiÕn ®Çy rÉy nh÷ng bÊt c«ng vµ thèi n¸t. Nhµ th¬ buån, ch¸n v× ph¶i sèng trong c¸i x· héi thèi n¸t ®en tèi Êy.
* ¤ng buån v× b¶n th©n th©n lµ ng­êi tµi hoa nh­ng kh«ng ®ç ®¹t, vÉn nghÌo.
? Qua t©m tr¹ng Êy em hiÓu thªm g× vÒ T¶n §µ?
- ¤ng lµ ng­êi sèng cã l­¬ng tri, ch¸n ghÐt cuéc sèng ®en tèi nhè nh¨ng, khao kh¸t cuéc sèng tèt ®Ñp.
? Em c¶m nhËn ®­îc g× ë hai c©u th¬ ®Ò?
GV: Gi¶ng
? §äc hai c©u thùc?
?Tõ hai c©u thùc em hiÓu nhµ th¬ m¬ ­íc ®iÒu g×?
- Nhµ th¬ muèn xa l¸nh h¾n n¬i trÇn thÕ, lªn sèng trªn cung quÕ võa thanh cao võa trong s¸ngvµ lu«n ®­îc ë bªn ng­êi ®Ñp lµ chÞ H»ng.
? Em cã nhËn xÐt g× vÒ giäng ®iÖu ë hai c©u thùc?
- - Hai c©u th¬ co mét c©u hái, giäng ®iÖu thËt tù nhiÖ nh­ lêi cöa miÖng 
GV: Thõa biÕt d©n gian th­êng nãi trªn cung tr¨ng cßn cã “ Chó Cuéi ngåi gèc c©y ®a” thÕ mµ thi sÜ vÉn cø hái “ Cung quÕ ®· ngåi ®ã chöa” Lêi ngá ý nh­ ®Æt chÞ H»ng vµo t×nh thÕ c« ®¬nv× ch¾nc r»ng chó Cuéi cßn m¶i ®i ch¬i ®Ó tr©u ¨n lóa th× chÞ H»ng lÊy ai mµ bÇu b¹n trß truyÖn.
? Tõ ®ã gîi cho em nghÜ g× vÒ t×nh c¶nh cña chÞ H»ng vµ nhµ th¬?
- §©y lµ hai t©m hån c« ®¬n n¬i trÇn thÕ vµ cung quÕ cÇn cã nhau ®Ó cho ®ì buån tñi.
? Nhµ tth¬ ®Þnh lªn cung tr¨ng b»ng c¸ch nµo?
- Nhµ th¬ xin chÞ h»ng vin cµnh ®a xuèng ®Ó nhÊc «ng lªn ch¬i.
? Em cã nhËn xÐt g× vÒ ý ®Þnh nµy cña nhµ th¬?
- Suy nghÜ Êy rÊt l·ng m¹n, c¸ch nãi hãm hØnh 
- ViÖc Êy thËt ®¬n gi¶n v× chÞ h»ng lµ tiªn n÷, cã phÐp tiªn.
? Em cã nhËn xÐt g× vÒ thanh b»ng tr¾c ë hai cau thùc 
- ChØ cã hai thanh tr¾c.
? C¸c thanh b»ng Êy cã ý nghÜa diÔn t¶ ®iÒu g×?
- gãp phÇn diÔn t¶ ý ®Þnh cña t¶n §µ sÏ thùc hiÖn ®­îc nhÑ tªnh.
? Víi c¸ch nãi hãm hØnh , c¸ch sö dông toµn thanh b»ng Êy hai c©u thùc diÔn t¶ ®iÒu g×?
? §äc hai c©u luËn?
? ë hai c©u luËn, em thÊy trong suy nghÜ cña thi nh©n nªu lªn víi chÞ H»ng «ng sÏ ®­îc nh÷ng g×?
- ¤ng sÏ ®­îc bÇu b¹n víi chÞ H»ng, cïng vui víi giã víi m©y, kh«ng cong buån tñi, c« ®¬nch¸n tr­êng n÷a.
? §Õn ®©y sù s­ng h« cã g× thay ®æi ? C¸ch s­ng h« Êy cã ý nghÜa g×?
- Tõ (chÞ- em) chuyÓn thµnh bÇu b¹n th©n thiÕt tri kØ- thÓ hiÖn tÝnh chÊt phong t×nh mµ rÊt ®óng mùc cña thi sÜ.
GV: Ho¸ ra thi sÜ ch¸n n¬i trÇn thÕ v× kh«ng cã bÇu , cã b¶nti kØ- §iÒu nµy ®­îc nh¾c nhiÒu trong th¬ «ng.
? Em c¶m nhËn ®­îc hai c©u luËn nhµ th¬ muèn d·i bµy ®iÒu g×?
? §äc diÔn c¶m hai c©u kÕt?
? Hai c©u kÕt nªu râ nÕu ®­îc sèng víi chÞ H»ng trªn cung tr¨ng th× nhµ th¬ sÏ lµm g×?
- Cø mçi n¨m ®Õn r»n th¸ng t¸m nhµ th¬ vµ chÞ H»ng tùa vµo nhau tr«ng xuèng thÕ gian mµ c­êi.
? T¹i sao l¹i chän” r¨mg th¸ng t¸m”®Ó nh×n xuèng thÕ gian mµ c­êi
- §©y lµ thêi ®iÓm tr¨ng s¸ng nhÊt trong n¨m , sÏ nh×n trÇn gian sÏ râ h¬ ... · héi cã nh÷ng kÎ ®ua tranh, bon chen tiÕn th©nmµ quªn ®i nçi nôc mÊt n­íc.
- Buån v× b¶n th©n «ng lµ ng­êi cã tµihoa nh­ng vÉn lËn ®Ën. ¤ng trung thùc nªn kh«ng thÓ hoµ nhËp víi cuéc sèng nhè nh¨ng. ¤ng muèn tho¸t khái cuéc sèng Êy ®Ó ®Õn cuéc sèng thanh cao, trong s¸ng vµ nh×n ®êi b»ng c¸i c­êi khinh bØ, chua ch¸t.
? hai c©u cuèi thÓ hiÖn t×nh c¶m cña nhµ th¬ víi thêi cuéc, víi ®Êt n­íc nh­ thÕ nµo?
Ho¹t ®éng 6
 4, Cñng cè: 
? §äc diÔn c¶m bµi th¬?
? Bµi th¬ ®­îc viÕt theo thÓ th¬ nµo?
? bµi th¬ ®· sö dông biÖn ph¸p tu tõ g× trong c¶ bµi?
- Nhµ th¬ s­e dông triÖt ®Ó phÐp nh©n ho¸, - hoµ m×nh víi thiªn nhiªn , coi tr¨ng nh­ ng­êi bÆngns bã( gäi chÞ –x­ng em) bÇu b¹n rÊt th©n mËt- thÓ hiÖn râ trÝ t­ëng t­îng phong phó bay bæng cña mét t©m hßn thi sÜ l·ng m¹n
? Lêi th¬ cã g× ®éc ®¸o?
? bµi th¬ lµm næi bËt néi dung g×?
? §äc vµ nªu yªu cÇu bµi tËp?
C¸i ng«ng ®­îc thÓ hiÖn râ nhÊt qua hai c©u th¬ cuèi: ¤ng tù cho m×nh lµ h¬n h¼n cuéc sèng tµm th­êngn¬i trÇn thÕ, «ng c­êi mét c¸c ng¹o ngÔ , chª tÊt c¶.
GV: §»ng sau c¸i c­êi ng«ng Êy lµ c¶ mét mí tr¨n trëvÒ thêi thÕ vµ cuéc dêi.
? NhËn xÐt vÒ phÐp ®èi trong hai c©u3-4 vµ 5-6 cña bµi th¬?
5, H­íng dÉn vÒ nhµ:
* Rót kinh nghiÖm:
 I Vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ vµ v¨n b¶n (7’)
1, T¸c gi¶: T¶n §µ (1889-1939)
- Quª ë Ba V× - Hµ T©y
- Th¬ «ng trµn ®Çy c¶m xóc l·mg m¹n, ®Ëm ®µ b¶n s¸c d©n téc, cã nh÷ng t×m tßi s¸ng t¹o míi.
2, T¸c phÈm: “ Muèn lµm th»ng Cuéi” trÝch ë “Khèi t×nh con I” xuÊt b¶n n¨m 1917
II §äc, t×m hiÓu tõ khã, bè côc(7’)
§äc
T×m hiÓu tõ khã
 * Bè côc
III T×m hiÓu chi tiÕt v¨n b¶n (34’)
1, Hai c©u ®Ò
- Giíi thiÖu c¶nh ng¾m tr¨ng vµ t©m sù cïng tr¨ng lµ buån ch¸n cuéc sèng hiÖn t¹i.
2, Hai c©u thùc
- Nhµ th¬ béc b¹ch ­íc muèn tho¸t li n¬i trÇn thÕ lªn sèng cung tr¨ng víi chÞ h»ng.
3, Hai c©u luËn
- Nhµ th¬ tha thiÕt muèn tho¸t khái cuéc sèng n¬i trÇn thÕ, ­íc ®­îc sèng n¬i câi tiªn trong s¹ch h¬n
4, Hai c©u kÕt
- Nhµ th¬ khinh ghÐt x· héi ®­¬ng thêi.
IV Tæng kÕt (5’)
1, nghÖ thuËt:
2, néi dung
* ghi nhí
V: luyÖn t©p (5’)
C¸i ng«ng cña t¶n ®µ ®­îc thÓ hiÖn trong bµi th¬ nµy nh­ thÕ nµo?
TuÇn 16
TiÕt 63 Ngµy so¹n: 30/11/2008 
 Ngµy d¹y / /2008
 ¤n tËp tiÕng viÖt 
I Môc tiªu gi¸o dôc
- Gióp häc sinh hÖ thèng ho¸ kiÕn thøc tiÕng viÖt k× I 
- RÌn kü n¨ng sö dông TiÕng ViÖt trong khi nãi vµ viÕt 
- Cã ý thøc cñng cè ngang víi v¨n vµ tËp lµm v¨n 
- Gi¸o dôc ý thøc sö dông TiÕng ViÖt trong khi nãi vµ viÕt v¨n 
II . ChuÈn bÞ 
Gi¸o viªn :Nghiªn cøu so¹n bµi 
Häc sinh: ¤n l¹i kiÕn thøc TiÕng ViÖt 
III. TiÕn tr×nh lªn líp 
Ho¹t ®éng 1
1.æn ®Þnh líp (1phót )
2.KiÓm tra bµi cò Xen trong giê
 3.Bµi míi 
Ho¹t ®éng 2 : Giíi thiÖu bµi míi (1’)
 Ho¹t ®éng 3
Gv?:ThÕ nµo lµ mét tõ ng÷ nghÜa hÑp ? Cho vÝ dô ?
Gv?: TÝnh chÊt réng hÑp cña nghÜa tõ ng÷ chØ lµ t­¬ng ®èi hay tuyÖt ®èi v× sao ? 
Gv:C¸c tõ ng÷ th­êng n»m trong mèi quan hÖ so s¸nh vÒ ph¹m vi nghÜa do ®ã tÝnh chÊt réng hay hÑp cña chóng chØ lµ t­¬ng ®èi 
?ThÕ nµo lµ tr­êng tõ vùng?
Cho vÝ dô ?
Gv?:ThÕ nµo lµ tõ t­îng h×nh, t­îng thanh?
Cho vÝ dô ?
Gv?:Nªu t¸c dông cña tõ t­îng h×nh, t­îng thanh?
Gv?:Lom khom gîi d¸ng vÎ cña ng­êi tiÒu phu ntn?
GV?:ThÕ nµo lµ tõ ®Þa ph­¬ng? Cho VD?
GV?:ThÕ nµo lµ biÖt ng÷ x· héi? cho VD?
GV?:Nãi qu¸ lµ g× cho VD?
 Ho¹t ®éng 4
Gv?: §äc vµ x¸c ®Þnh yªu cÇu bµi tËp ?
 a.Dùa vµo kiÕn thøc vÒ v¨n häc d©n gian vÒ cÊp ®é kh¸i qu¸t nghÜa cña tõ ng÷ , h·y®iÒn tõ ng÷ thÝch hîp vµo nh÷ng s¬ ®å 
Gi¶i thÝch nh÷ng tõ ng÷ cã nghÜa hÑp trong s¬ ®å trªn .cho biÕt trong nh÷ng c©u gi¶i 
thÝch Êy cã tõ ng÷ nµo chung .
 Ho¹t ®éng 5
GV:Khi gi¶i nghÜa cña nh÷ng tõ ng÷ cã nghÜa hÑp h¬n víi mét tõ ng÷ kh¸c ta ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc tõ ng÷ cã nghÜa réng h¬n (cÊp ®é kh¸i qu¸t cao h¬n )
b.T×m trong ca dao ViÖt Nam hai vÝ dô vÒ biÖn ph¸p tu tõ nãi qu¸ hoÆc nãi gi¶mnãi tr¸nh 
Gv?:ThÕ nµo lµ trî tõ ?Cho vÝ dô ?
GV?:ThÕ nµo lµ th¸n tõ ?Cho vÝ dô?
Gv:Th¸n tõ th­êng ®øng ë ®Çu c©u cã khi nã t¸ch ra thµnh c©u ®Æc biÖt 
?ThÕ nµo lµt×nh th¸i tõ ?Cho vÝ dô ?
Gv? :ThÕ nµo lµ c©u ghÐp ?
 Ho¹t ®éng 6
?Cho biÕt c¸c quan hÖ ý nghÜa gi÷a c¸c vÕ trong c©u ghÐp ? Cho vÝ dô ?
Gv:C¸c vÕ cña c©u ghÐp nèi víi nhau b»ng quan hÖ tõ hoÆc kh«ng dïng tõ nèi 
Gv?:Em ®· häc c¸c dÊu c©u nµo ë líp8nªu c«ng dông cña c¸c dÊu c©u ®ã ?Cho vÝ dô vÒ c¸c lo¹i dÊu c©u ?
Gv?:ViÕt hai c©u ,trong ®ã cã mét c©u dïng trî tõ vµ t×nh th¸i tõ ,mét c©u cã dïng trî tõ vµ th¸n tõ .
GV?:X¸c ®Þnh c©u ghÐp trong ®o¹n trÝch trªn .NÕu t¸ch c©u ghÐp ®· x¸c ®Þnh thµnh c¸c c©u ®¬n th× cã ®­îc kh«ng ?NÕu ®­îc th× viÖc t¸ch ®ã cã lµm thay ®æi ý cÇn diÔn ®¹t hay kh«ng ?
Gv?:X¸c ®Þnh c©u ghÐp vµ c¸ch nèi c¸c vÕ c©u trong ®o¹n trÝch :"Chóng ta .......rÊt ®Ñp "?
I.Tõ vùng (22’) 
1.Lý thuyÕt 
a.CÊp ®é kh¸i qu¸t nghÜa cña tõ ng÷ 
Mét tõ cã nghÜa hÑp khi ph¹m vi nghÜa cña tõ ng÷ ®ã ®­îc bao hµm trong ph¹m vi nghÜa cña mét tõ ng÷ kh¸c 
VÝ dô Thùc vËt >c©y ,cá, hoa >c©y cam, c©y t¸o 
TÝnh chÊt réng hÑp cña nghÜa tõ ng÷ chØ lµ t­¬ng ®èi v× nã phô thuéc vµo ph¹m vi nghÜa cña tõ 
b.Tr­êng tõ vùng 
Tr­êng tõ vùng lµ tËp hîp tÊt c¶ c¸c tõ cã mét nÐt chung vÒ nghÜa 
VÝ dô Tr­êng tõ vùng vò khÝ :Sóng bom ,tªn löa 
- CÊp ®é kh¸i qu¸t nghÜa cña tõ ng÷ nãi vÒ mèi quan hÖ bao hµm gi÷a c¸c tõ ng÷ cïng lo¹i.
- Tr­êng tõ vùng lµ tËp hîp tÊt c¶ c¸c tõ cã mét nÐt chung vÒ nghÜa nh­ng kh¸c nhau vÒ tõ lo¹i
c. Tõ t­îng h×nh, tõ t­îng thanh.
- Tõ t­îng h×nh gîi t¶ h×nh ¶nhd¸ng vÎ, ho¹t ®éng tr¹ng th¸i cña sù vËt
VÝ dô: Lom khom, lËp cËp.
+ Tõ t­îng thanh m« t¶ ©m thanh cña tù nhiªn, con ng­êi.
VD: Rãc r¸ch, r× rµo
- T¸c dông: Gîi ®­îc h×nh ¶nh ©m thanh sinh ®éng cã gi¸ trÞ biÓu c¶m cao th­êng dïng trong v¨n miªu t¶ vµ biÓu c¶m.
VD: Lom khom d­íi nói tiÒu vµi chó.
 L¸c ®¸c bªn s«ng chî mÊy nhµ.
d. Tõ ®Þa ph­¬ng vµ biÖt ng÷ x· héi
- Tõ ®Þa ph­¬ng: lµ tõ ng÷ sö dông ë mét ®Þa ph­¬ng hoÆc mét sè ®Þa ph­¬ng nhÊt ®Þnh.
VD: B¾c bé: ng«, b¾p.
Nam bé: b¾p, tr¸i.
-BiÖt ng÷ x· héi lµ nh÷ng tõ ng÷ chØ dïng trong mét tÇng líp x· héi nhÊt ®Þnh.
VD: Ngçng, ghi ®«ng.
d. C¸c biÖn ph¸p tu tõ.
- Nãi qu¸ lµ biÖn ph¸p tu tõ phãng ®¹i møc ®é quy m« tÝnh chÊt cña sù vËt hiÖn t­îng ®­îc miªu t¶®Ó nhÊn m¹nh g©y Ên t­îng t¨ng søc biÓu c¶m.
VD: §ån r»ng b¾c mÑ anh hiÒn
C¾n c¬m kh«ng vì, c¾n ®ång tiÒn tan.
- Nãi gi¶m nãi tr¸nh lµ phÐp tu tõ dïng c¸ch diÔn ®¹t tÕ nhÞ uyÓn chuyÓn tr¸nh g©y c¶m gi¸c qu¸ ®au buån ghª sî, nÆng nÒ, tr¸nh th« tôc thiÕu lÞch sù
VD: Chi Êy kh«ng cßn trÎ l¾m, 
2. Thùc hµnh:
a, §iÒn tõ:
TruyÖn d©n gian
TruyÒn thuyÕt
TruyÖn cæ tÝch
TruyÖn ngô ng«n
truyÖn c­êi
Nh÷ng tõ cã nghÜa hÑp
+ TruyÒn thuyÕt: TruyÖn d©n gian vÒ c¸c nh©n vËt vµ sù kiÖn lÞch sö xa x­a cã nhiÒu yÕu tè thÇn kú.
+ TruyÖn cæ tÝch: TruyÖn d©n gian kÓ vÒ cuéc ®êi sè phËn cña mét kiÓu nh©n vËt cã nhiÒu yÕu tè, chi tiÕt t­ëng phong phó
+ TruyÖn ngô ng«n: TruyÖn d©n gian m­în chuyÖn loµi vËt ®å vËt ®Ó nãi chuyÖn con ng­êi
Tõ ng÷ chung trong phÇn gi¶i thÝch nghÜa cña nh÷ng tõ ng÷ trªn lµ truyÖn d©n gian 
b.VD: Nãi qu¸
 Cã chång ¨n b÷a nåi m­êi
¡n ®ãi ¨n kh¸t mµ nu«i lÊy chång
+Nãi gi¶m nãi tr¸nh :B¸c ®· ®i råi sao B¸c ¬i!
II.Ng÷ ph¸p (20’)
1.LÝ thuyÕt 
a.Trî tõ :Lµ nh÷ng tõ dïng ®Ó nhÊn m¹nh ho¨c biÓu thÞ th¸i ®é ®¸nh gi¸ sù vËt sù viÖc ®­îc nãi ®Õn trong c©u 
VÝ dô:Nã ¨n nh÷ng hai b¸t c¬m
b. Th¸n tõ :Lµ nh÷ng tõ dïng lµm dÊu hiÖu biÓu lé c¶m xóc ,t×nh c¶m, th¸i ®é cña ng­êi nãi hoÆc cña ng­êi dïng ®Ó gäi ®¸p
c.T×nh th¸i tõ lµ tõ ®­îc thªm vµo c©u ®Ó cÊu t¹o c©u nghi vÊn .c©u cÇu khiÕn ,c©u c¶m th¸n vµ ®Ó biÓu thÞ s¾c th¸i t×nh c¶m 
VÝ dô Con nghe thÊy råi ¹ !
d.C©u ghÐp lµ c©u cã hai côm chñ vÞ trë lªn vµ chóng kh«ng bao chøa nhau 
Quan hÖ ý nghÜa gi÷ c¸c vÕ trong c©u ghÐp : quan hÖ nguyªn nh©n, quan hÖ ®iÒu kiÖn ,quan hÖ t­¬ng ph¶n, quan hÖ t¨ng tiÕn, quan hÖ bæ sung, quan hÖ tiÕp nèi ,quan hÖ ®ång thêi ,quan hÖ gi¶i thÝch .
d.DÊu c©u 
VÝ dô :B¹n BÝch( mét c©y to¸n cña líp) rÊt yªu th¬
2Thùc hµnh
a.Cuèn s¸ch nµy mµ chØ 20000®ång th«i µ?
b.C©u ghÐp 
Ph¸p ch¹y, NhËt hµng ,vua B¶o §¹i tho¸i vÞ 
Cã thÓ t¸ch c©u ghÐp nµy thµnh ba c©u ®¬n .Nh­ng khi t¸ch th× mèi liªn hÖ ,sù liªn tôc cña ba sù viÖc d­êng nh­ kh«ng ®­îc thÓ hiÖn râ b»ng khi gép thµnh ba vÕ cña c©u ghÐp 
c.C©u thø nhÊt vµ c©u thø ba lµ c©u ghÐp Trong c¶ hai c©u ghÐp ,c¸c vÕ c©u ®Òu ®­îc nèi víi nhau b»ng quan hÖ tõ 
 Ho¹t ®éng 7 (1’)
4, Cñng cè:
5.H­íng dÉn vÒ nhµ 
¤n tËp lý thuyÕt 
Lµm tiÕp c¸c bµi tËp cßn l¹i 
.Rót kinh nghiÖm
TUÇN 17
TiÕt 64 Ngµy so¹n :10/12/2008
 Ngµy d¹y : / / 2008
 Tr¶ bµi tËp lµm v¨n sè 3
I .Môc tiªu cÇn ®¹t
- ¤n l¹i kiÕn thøc vÒ kiÓu bµi v¨n thuyÕt minh 
- RÌn kü n¨ng söa lçi vµ liªn kÕt v¨n b¶n ,söa lçi chÝnh t¶ 
- §¸nh gi¸ kÕt qu¶ vËn dông lý thuyÕt vµo thùc hµnh v¨n b¶n 
- Gi¸o dôc ý thøc tù söa sai cho häc sinh 
II.ChuÈn bÞ 
Gv : Nghiªn cøu so¹n bµi 
Hs : §äc tr­íc bµi ë nhµ 
III .TiÕn tr×nh lªn líp 
Ho¹t ®éng 1
A.æn ®Þnh líp (1’)
B. KiÓm tra : Xen trong giê 
C. Bµi míi 
Gv : Gäi häc sinh ®äc l¹i ®Ò bµi 
Gv ? : §Ò bµi trªn thuéc thÓ lo¹i nµo ? 
ThÓ lo¹i v¨n thuyÕt minh 
Gv ? : Muèn lµm ®­îc bµi v¨n thuyÕt minh em cÇn lµm g× ? 
T×m hiÓu kÜ ®èi t­îng thuyÕt minh 
X¸c ®Þnh ph¹m vi tri thøc vÒ ®èi t­îng 
Sö dông ph­¬ng ph¸p thuyÕt minh thÝch hîp ng«n tõ chÝnh x¸c dÔ hiÓu . 
Gv ? : Bµi v¨n thuyÕt minh gåm mÊy phÇn 
Gv ? : PhÇn më bµi thuyÕt minh vÒ chiÕc nãn l¸ em cÇn tr×nh bµy nh­ thÕ nµo ? 
Gv ? : ChiÕc nãn cã h×nh d¸ng nh­ thÕ nµo Gv ? : Nãn ®­îc lµm b»ng nguyªn kiÖu g× ? C¸ch lµm nãn ra sao 
Gv ? : Nãn ®­îc s¶n xuÊt ë vïng nµo ? 
Gv ? : Nãn cã t¸c dông nh­ thÕ nµo ? 
Gv ? : ChiÕc nãn cã ý nghÜa nh­ thÕ nµo ®èi víi ng­êi phô n÷ ViÖt Nam ? 
Gv : NhËn xÐt ­u ®iÓm : 100 % c¸c em n¾m ®­îc kiÓu bµi v¨n thuyÕt minh , ®a sè c¸c em tr×nh bµy bµi s¹ch ®Ñp . 
N¾m ®­îc nguån gèc ®Æc ®iÓm lîi Ých cña chiÕc nãn . 
Nh÷ng bµi lµm tèt : 
- Bµi lµm cßn lan man kh«ng x¸c ®Þnh râ thÓ lo¹i v¨n thuyÕt minh vµ v¨n miªu t¶ 
- ViÕt cÈu th¶ 
- Kh«ng chØ râ ®Æc ®iÓm lîi Ých vµ nguån gèc cña chiÕc nãn l¸ 
- Nh÷ng bµi lµm ®iÓm thÊp 
Gv : Ch÷a lçi chÝnh t¶ . 
ViÖt nam - ViÖt Nam 
lãn l¸ - nãn l¸ 
Gv : Ch÷ lçi c©u : 
Gv : §äc mét sè bµi tèt ®Ó häc sinh tham kh¶o ? 
§äc mét sè bµi yÕu ®Ó häc sinh tham kh¶o vµ söa sai . 
I . NhËn xÐt chung 
* ThuyÕt minh vÒ chiÕc nãn l¸ quª h­¬ng
a ) Më bµi : Nªu ®Þnh nghÜa vÒ chiÕc nãn l¸ ViÖt Nam 
b ) Th©n bµi : 
Nguyªn liÖu lµm nãn l¸: L¸ cä , tre løa , 
Nãn ®­îc s¶n xuÊt ë lµng Chu«ng 
Nãn ®­îc dïng ®Ó che n¾ng , che m­a .
Nãn lµm quµ tÆng nhau , nghÒ lµm nãn gióp ®êi sèng cña ng­êi d©n æn ®Þnh h¬n 
c , KÕt bµi . Nãn trë thµnh biÓu t­îng cña ng­êi phô n÷ ViÖt Nam 
1 . ­u ®iÓm : 
2 . Tån t¹i : 
3 . Tr¶ bµi vµ söa lçi 
 4, Cñng cè:
5 . H­íng dÉn vÒ nhµ 
- ¤n l¹i v¨n thuyÕt minh vÒ sù vËt 
- ChuÈn bÞ bµi : «ng ®å " 
* Rót kinh nghiÖm