Giáo án Ngữ văn 8 tuần 15 - Trường THCS Phúc Sơn

Ngày soạn:........./............/ 2011
Ngày giảng: 
8a................/................/..........
8b................/................/............
Tiết 56
Hướng dẫn đọc thêm 
VÀO NHÀ NGỤC QUẢNG ĐÔNG 
 CẢM TÁC.
(Phan Bội Châu)
I. MỤC TIÊU.
1.Kiến thức:
 - Khí phách kiên cường, phong thái ung dung của nhà chí sĩ yêu nước Phan Bội Châu trong hoàn cảnh ngục tù.
 - Cảm hứng hào hùng, lãng mạn, giọng thơ mạnh mẽ, khoáng đạt được thể hiện trong bài thơ.
 2.Kĩ năng:
 - Đọc- hiểu văn bản thơ thất ngôn bát cú Đường luật đầu thế kỉ XX.
 - Cảm nhận được giọng thơ, hình ảnh thơ ở các văn bản.
3.Thái độ :
- Giáo dục lòng kính yêu các anh hùng của dân tộc và tự hào về họ.
II. CHUẨN BỊ:
- GV: Chân dung Phan Bội Châu ; tác phẩm ''Ngục Trung Thư''; hướng dẫn học sinh đọc lại lịch sử Việt nam giai đoạn 1900 - 1930
- HS: Đọc lại lịch sử Việt nam giai đoạn 1900 - 1930
III.TIẾN TRÌNH BÀI DẠY.
1. Ổn định lớp:
2. Kiểm tra bài cũ :
? Em hãy phân tích ý nghĩa của ''Bài toán hạt thóc'' - ''Bài toán dân số từ thới cổ đại''
? Muốn thực hiện có hiệu quả chính sách dân số, chúng ta phải làm gì'.
3. Bài mới. 
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ
NỘI DUNG
Ho¹t ®éng 1 :
- Dùa vµo chó thÝch, tr×nh bµy hiÓu biÕt vÒ t¸c gi¶?
- Em hiÓu g× vÒ hoµn c¶nh s¸ng t¸c bµi th¬?
- §äc diÔn c¶m, khÈu khÝ ngang tµng, giäng ®iÖu hµo hïng. CÆp c©u 3 – 4 giäng thèng thiÕt.
Ho¹t ®éng 2 :
- §äc l¹i 2 c©u ®Ò, gi¶i thÝch tõ “ hµo kiÖt, phong l­u ”?
(BiÓu hiÖn phong th¸i thËt ®­êng hoµng, tù tin, thËt ung dung, thanh th¶n, võa ngang tµng, bÊt khuÊt võa hµo hoa, tµi tö.
- §iÖp tõ “ vÉn ” cã ý nghÜa g×? (Kh«ng bao giê thay ®æi, trong bÊt cø hoµn c¶nh nµo)
- Lêi th¬ “ ch¹y mái ch©n” gióp em hiÓu g× vÒ quan niÖm sèng vµ ®Êu tranh cña ng­êi yªu n­íc?
(Chñ ®éng nghØ ch©n ë mét n¬i nµo ®ã trªn chÆng ®­êng b«n tÈu dµi dÆc ® ý thøc ®­îc hoµn c¶nh, v­ît lªn hoµn c¶nh).
- NhËn xÐt vÒ giäng ®iÖu cña hai c©u ®Ò?
Ho¹t ®éng 3 :
- §äc l¹i cÆp c©u 3 – 4. Em thÊy giäng ®iÖu cã g× thay ®æi so víi hai c©u trªn? (trÇm thèng)
- Em hiÓu ý hai c©u th¬ trªn ntn?
(PBC tù nãi vÒ cuéc ®êi b«n ba chiÕn ®Êu cña m×nh - ®Çy sãng giã vµ bÊt tr¾c trong 10 n¨m l­u l¹c).
- §©y cã ph¶i lµ lêi than thë cña ng­êi tï?
(G¾n liÒn sãng giã cña cuéc ®êi riªng víi t×nh c¶nh chung cña ®Êt n­íc ® tÇm vãc lín lao phi th­êng c¶u ng­êi tï yªu n­íc ® nçi ®au lín lao trong t©m hån bËc anh hïng.
Ho¹t ®éng 4 :
- Gi¶i thÝch c¸c tõ : kinh tÕ
- Em hiÓu thÕ nµo vÒ ý nghÜa cña cÆp c©u 5 – 6?
(Cho dï cã ë t×nh tr¹ng bi kÞch nµp th× chÝ khÝ kh«ng ®æi).
- Lèi nãi khoa tr­¬ng cã t¸c dông g× trong viÖc biÓu hiÖn h×nh ¶nh ng­êi anh hïng hµo kiÖt?
(G©y Ên t­îng m¹nh, kÝch thÝch cao ®é c¶m xóc cña ng­êi ®äc, t¹o søc truyÒn c¶m NT, kÕt tinh cao ®é c¶m xóc l·ng m¹n, hµo hïng cña t¸c gi¶).
Ho¹t ®éng 5 :
- Hai c©u cuèi lµ kÕt tinh t­ t­ëng cña toµn bµi th¬.Em c¶m nhËn ®­îc ®iÒu g× tõ hai c©u th¬ Êy?
- §iÖp tõ “ cßn ” cã ý nghÜa g×?
- Em c¶m nhËn ®­îc g× vÒ ND vµ NT cña bµi th¬?
? Nªu ý nghÜa cña bµi th¬.
( Liªn hÖ víi b¶n lÜnh ng­êi chiÕn sÜ c¸ch m¹ng Hå ChÝ Minh trong thêi gian bÞ tï ®Çy trong nhµ ngôc cña t­ëng giíi th¹ch)
Ho¹t ®éng 6 :
I.TÌM HIỂU CHUNG
1.T¸c gi¶
- Lµ nhµ yªu n­íc, nhµ c¸ch m¹ng lín nhÊt cña DT trong 25 n¨m ®Çu TK XX.
2.T¸c phÈm 
- S¸ng t¸c n¨m 1914 khi t¸c gi¶ bÞ giam gi÷ trong nhµ ngôc Qu¶ng §«ng (TQ)
-Trong tËp “ Ngôc trung th­ ”
II. PHÂN TÍCH
1. Hai c©u ®Ò
- Giäng ®ïa vui
- Phong th¸i ®µng hoµng, tù tin, ung dung cña bËc anh hïng.
2. Hai c©u thùc
- Giäng ®iÖu trÇm thèng
- DiÔn t¶ nçi ®au lín lao (mét d©n téc mÊt n­íc) trong t©m hån bËc anh hïng.
3. Hai c©u luËn
- Lèi nãi khoa tr­¬ng
- Hoµi b·o lín lao, khÝ ph¸ch hiªn ngang cña ng­êi yªu n­íc Phan Béi Ch©u.
4. Hai c©u kÕt
- Kh¼ng ®Þnh t­ thÕ hiªn ngang,ý chÝ thÐp gang.
- §iÖp tõ ® lêi th¬ dâng d¹c.
5. ý nghÜa.
 VÎ ®Ñp vµ t­ thÕ cña ng­êi chÝ sÜ yªu c¸ch m¹ng Phan Béi Ch©u trong hoµn c¶nh ngôc tï.
III. Tæng kÕt
1. NghÖ thuËt.
- ViÕt theo thÓ truyÒn thèng .
- X©y dùng h×nh t­îng ng­êi chÜ sÜ c¸ch m¹ng víi khÝ ph¸ch kiªn c­êng, t­ thÕ hiªn ngang, bÊt khuÊt.
- Lôa chän, sö dông ng«n ng÷ ®Ó thÓ hiÖn khÈu khÝ r¾n rái, hµo hïng, cã søc l«i cuèn m¹nh mÏ.
2. Néi dung (SGK)
IV. LuyÖn tËp
- HS tù lµm ? ¤n l¹i thÓ th¬ TNBC§L, em h·y nhËn d¹ng thÓ th¬ cña bµi th¬ nµy vÒ c¸c ph­¬ng diÖn sè c©u, sè ch÷, c¸ch gieo vÇn. 
(Toµn bµi cã 8 c©u, mçi c©u 7 tiÕng, vÇn hiÖp ë cuèi c¸c c©u 1, 2, 4, 6, 8 ''l­u'', ''tï'', ''ch©u'', ''thï'', ''®©u''; hai cÆp 3-4; 5-6 ®èi nhau)
? Em hiÓu g× vÒ nhan ®Ò bµi th¬. (C¶m xóc ®­îc viÕt khi bÞ b¾t giam ë nhµ ngôc tØnh Qu¶ng §«ng)
? H·y ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ tinh thÇn cña c¸c nhµ chÝ sÜ yªu n­íc ®Çu thÕ kØ XX.
(V­ît lªn thö th¸ch hiÓm nguy, gi÷ v÷ng khÝ ph¸ch kiªn c­êng, niÒm l¹c quan, lßng tin kh«ng lay chuyÓn vµo sù nghiÖp cøu n­íc)
4. Cñng cè:
-Chän ®¸p ¸n ®óng nhÊt''Më miÖng c­êi tan cuéc o¸n thï''cã thÓ hiÓu theo c¸ch nµo
A. TiÕng c­êi lµm tan mèi thï hËn.
B. TiÕng c­êi cña ng­êi yªu n­íc tr­íc kÎ thï cã søc m¹nh chiÕn th¾ng mäi ©m m­u cña kÎ thï.
C. TiÕng cña ng­êi yªu n­íc trong c¶nh tï ngôc mang søc m¹nh ®Êu tranh.
D. C¶ A, B, C
5. H­íng dÉn vÒ nhµ:
- Häc thuéc lßng bµi th¬, n¾m ®­îc néi dung vµ NT cña bµi.
- Ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ Phan Béi Ch©u - So¹n bµi: §Ëp ®¸ ë C«n L«n.
Ngày soạn:........./............/ 2011
Ngày giảng: 
8a................/................/..........
8b................/................/............
TiÕt 57 : 
 ĐẬP ĐÁ Ở CÔN LÔN
 Phan Châu Trinh
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
1- Kiến thức : 
- Sự mở rộng kiến thức về văn học cách mạng đầu thế kỉ XX.
- Chí khí lẫm liệt, phong thái đàng hoàn của nhà chí sĩ yêu nước Phan Châu Trinh
- Cảm hứng hào hùng lãng mạng được thể hiện trong bài thơ
2- Kỹ năng :
- Đọc- hiểu văn bản thơ văn yêu nước viết theo thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật
- Phân tích được vẻ đẹp hình tượng nhân vật trữ tình trong bài thơ.
- Cảm nhận dược giọng điệu hình ảnh trong bài thơ.
3- Thái độ : 
- Liên hệ với bản lĩnh của người chiến sĩ cách mạng Hồ Chí Minh trong thời gian bị tù đày trong nhà ngục của Tưởng Giới Thạch.
II. CHUẨN BỊ 
 - Chân dung Phan Châu Trinh (nếu có)
III. TIẾN TRÌNH HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC
1. Ổn định lớp 
2.Kiểm tra bài cũ : -Đọc thuộc bài “ Vào nhà ngục”, phân tích hai câu đề?
 -Phân tích hai câu thực, nhận xét giọng điệu bài thơ?
3. Bài mới : 
Giới thiệu hoàn cảnh ra đời của bài thơ.
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ
NỘI DUNG
Hoạt động 1 :
- Giới thiệu những nét chính về tác giả?
- Bài thơ được sáng tác trong hoàn cảnh nào?
(Đọc diễn cảm, thể hiện khẩu khí ngang tàng)
Hoạt động 2 :
- Đập đá có thể là việc bình thường nhưng việc đập đá ở Côn Lôn có bình thường không? Vì sao?
(Trên hòn đảo trơ trọi, nắng gió biển, chế độ nhà tù khắc nghiệt, buộc phải làm công việc lao động khổ sai cực nhọc)
* GV giải thích quan niệm “ làm trai ” : phải khác đời, tung hoành, làm nên sự nghiệp, lưu danh sử sách ® là ý chí tự khẳng định mình, là khát vọng mãnh liệt.
- Đọc câu 1, 2
- Tư cách “ làm trai ” đó đã làm sáng lên phẩm chất nào của người yêu nước trong bài thơ?
- Bốn câu đầu có hai lớp nghĩa. Hãy tìm những hình ảnh có hai lớp nghĩa đó và phân tích giá trị NT của chúng. Qua đó, nhận xét về khẩu khí của tác giả?
- Từ chú thích 4, 5, em hiểu cảm nghĩ nào của con người được biểu hiện trong hai câu 5, 6? Em có nhận xét gì về cách thức biểu hiện cảm xúc của tác giả? (Bộc lộ trực tiếp)
(Khẩu khí ngang tàng của người anh hùng không chịu khuất phục hoàn cảnh, luôn giữ vững niềm tin và ý chí chiến đấu sắt son)
-Phép đối trong cặp câu này có tác dụng gì?
-Hai câu kết có ý nghĩa gì?
- Nêu ý nghĩa của văn bản ?
( Liên hệ với bản lĩnh người chiến sĩ cách mạng Hồ Chí Minh trong thời gian bị tù đầy trong nhà ngục của tưởng giới thạch)
Hoạt động 3 :
Nêu nghệ thuật của bài thơ.
Nội dung chính của bài thơ nói lên điều gì
Hoạt động 4 :
- Đọc diễn cảm
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả 
- Là người giỏi biện luận, có tài văn chương.
2.Tác phẩm 
-Viết trong thời gian PCT bị đày ra Côn Đảo.
II. Phân tích
1. Công việc đập đá
- Tư thế hiên ngang, sừng sững, không sợ nguy nan ® vẻ đẹp hùng tráng.
- Cách nói quá, từ mạnh, hình ảnh có ý nghĩa, phép đối đã khắc hoạ hình ảnh người tù cách mạng trong tư thế ngạo nghễ, biến công việc cưỡng bức thành cuộc chinh phục thiên nhiên ® tượng đài uy nghi về người anh hùng.
2. Cảm nghĩ từ việc đập đá
- Phép đối tạo ra sự tương phản – gian nan đã tôi luyện nên chí khí anh hùng của người chí sĩ.
- Tin tưởng mãnh liệt ở sự nghiệp cứu nước, coi khinh gian lao, tù đày.
3. í nghĩa văn bản:
 Nhà tự của đế quốc thực dõn khụng thể khuất phục ý chớ,nghị lực và niềm tin lớ tưởng của nhà chớ sĩ cỏch mạng.
III.Tổng kết
1. Nghệ thuật
 - Xõy dựng hỡnh tượng nghệ thuật cú tớnh chất đa nghĩa
 - Sử dụng bỳt phỏp lóng mạn, thể hiện khẩu khớ ngang tàng, ngạo nghễ và giọng điệu hào hựng.
 - Sử dụng thủ phỏp đối lập, nột bỳt khoa trương gúp phần làm nổi bật tầm vúc khổng lồ của người anh hựng cỏch mạng.
2. Nội dung -Ghi nhớ (SGK)
4. Củng cố:
- Nét đặc sắc về NT của bài thơ là gì? Bài thơ có giọng điệu ntn?
- Bài thơ giúp em cảm nhận được những vẻ đẹp nào của người tù yêu nước?
5. Hướng dẫn học ở nhà:
- Học thuộc bài thơ
- Làm BT2 (Luyện tập)
- Soạn : Ôn luyện dấu câu.
Ngày soạn:........./............/ 2011
Ngày giảng: 
8a................/................/..........
8b................/................/............
Tiết 58 
 ÔN LUYỆN VỀ DẤU CÂU
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC.
 1- Kiến thức :
 - Hệ thống các dấu câu và công dụng của chúng trong hoạt động giao tiếp
 - Việc phối hợp sử dụng các dấu câu hợp lí tạo nên hiêu quả cho văn bản; ngược lại, sử dụng dấu câu sai có thể làm cho người đọc không hiểu hoặc hiểu sai ý người viết định diên đạt.
2- Kỹ năng : 
- Vận dụng kiến thức về dấu câu trong quá trình đoc- hiểu và tạo lập văn bản
- Nhận biết và sửa các lỗi về dấu câu
3- Thái độ :
Giáo dục HS thái độ ý thức cẩn trọng trong việc sử dụng dấu câu, tránh các lỗi thường gặp về dấu câu
II. CHUẨN BỊ:
- GV: Hướng dẫn học sinh lập bảng thống kê
- HS: Ôn tập, trả lời câu hỏi trong SGK: lập bảng thống kê.
III.TIẾN TRÌNH BÀI DẠY.
1. Ổn định lớp 
2.Kiểm tra bài cũ :
? Dấu ngoặc kép và dấu hai chấm trong ví dụ sau được dùng làm gì:
 Hôm sau , bác sĩ bảo Xiu: ''Cô ấy khỏi nguy hiểm rồi, chị đã thắng. Giờ chỉ còn bồi dưỡng và chăm nom thế thôi''.
 (Đánh dấu lời dẫn trực tiếp)
3Bài mới. 
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ
NỘI DUNG
Ho¹t ®éng 1 :
- GV dïng b¶ng phô : LiÖt kª c«ng dông cña dÊu c©u.
- Gäi HS ®iÒn dÊu c©u thÝch hîp víi phÇn c«ng dông.
Ho¹t ®éng 2 :
- HS ®äc VD.
- Trong VD thiÕu dÊu ng¾t ë chç nµo? Nªn dïng dÊu g× ®Ó kÕt thóc c©u ë chç ®ã?
- HS ®äc VD
- Dïng dÊu chÊm sau tõ “ nµy ” lµ ®óng hay sai? ë chç nµy nªn dïng dÊu g×?
- HS ®äc VD
- C©u nµy thiÕu dÊu g× ®Ó ph©n biÖt ranh giíi gi÷a c¸c thµnh phÇn ®ång chøc? H·y ®Æt dÊu ®ã vµo chç thÝch hîp?
- HS ®äc VD
- §Æt dÊu chÊm hái cuèi c©u 1 vµ dÊu chÊm cuèi c©u 2 ®· ®óng ch­a? V× sao? ë c¸c vÞ trÝ ®ã nªn dïng dÊu g×?
- Qua VD, em thÊy khi viÕt cÇn tr¸nh c¸c lçi g× vÒ dÊu c©u? ® HS ®äc ghi nhí.
Ho¹t ®éng 3 :
- C¸ nh©n HS tù lµm
I. Tæng kÕt vÒ dÊu c©u
- B¶ng thèng kª
II. C¸c lçi th­êng gÆp vÒ dÊu c©u
1.ThiÕu dÊu ng¾t khi c©u ®· kÕt thóc
- VD : SGK
- ThiÕu dÊu ng¾t sau tõ “ xóc ®éng ”
® dïng dÊu (.)
2. Dïng dÊu ng¾t c©u khi c©u ch­a kÕt thóc
- VD : SGK
- Dïng dÊu chÊm lµ sai v× côm tõ tr­íc ®ã lµ tr¹ng ng÷ ® nªn dïng dÊu phÈy.
3. ThiÕu dÊu thÝch hîp ®Ó t¸ch c¸c bé phËn cña c©u khi cÇn thiÕt
- VD : SGK
- ThiÕu dÊu phÈy gi÷a c¸c thµnh phÇn ®ång chøc.
4. LÉn lén c«ng dông cña c¸c dÊu c©u
- VD : SGK
- §Æt dÊu chÊm hái ë cuèi c©u 1 vµ dÊu chÊm ë cuèi c©u 2 lµ sai ® ®¶o l¹i dÊu ë c¸c vÞ trÝ ®ã.
* Ghi nhí (SGK)
II. LuyÖn tËp
Bµi 1 : §iÒn dÊu
Bµi 2 : Ph¸t hiÖn lçi vÒ dÊu c©u :
a.nãi vÒ?MÑ dÆn anh  chiÒu nay.
b.s¶n xuÊt,cã c©u tôc ng÷ “ l¸ lµnh ”
c.n¨m th¸ng, nh­ng
4.Cñng cè: 
Gv nh¾c l¹i néi dung chÝnh cña bµi .
5.H­íng dÉn ë nhµ .
Ôn bài chuẩn bị kiểm tra tiếng việt.
Ngày soạn:........./............/ 2011
Ngày giảng: 
8a................/................/..........
8b................/................/............
Tiết 61 : 
 ÔN TẬP TIẾNG VIỆT
I. MỤC TIÊU 
1- Kiến thức : 
Hệ thống các kiến thức về từ vựng và ngữ pháp đã học ở học kì 1
2- Kỹ năng : 
Vận dụng thuần thục kiến thức tiếng Việt đã học ở học kì 1 để hiểu nội dung, ý nghĩa văn bản hoặc tạo lập văn bản.
3- Thái độ : 
Học sinh có ý thức khi ôn tập
II. CHUẨN BỊ 
 GV : Giáo án ,SGK ,SGV
 HS : Soạn bài.
III. TIẾN TRÌNH HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC
1. Ổn định lớp: 
2.Kiểm tra bài cũ : 
Thống kê những nội dung về từ vựng đã được học ở học kỳ I? Về ngữ pháp học ở học kỳ I?
3. Bài mới 
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung 
Hoạt động 1 :
- GT các từ ngữ có nghĩa hẹp. Cho biết trong những câu GT ấy có từ ngữ nào chung? (truyện dân gian)
- Thế nào là một từ ngữ có nghĩa rộng và một từ ngữ có nghĩa hẹp?
- Nói quá là gì? Tìm VD?
- Nói giảm, nói tránh là gì? Cho VD?
- Thế nào là từ tượng hình, từ tượng thanh? 
- Cá nhân đặt câu ® trả lời.
Hoạt động 2 :
- Thế nào là trợ từ, thán từ, tình thái từ?
- Đọc đoạn trích, xác định câu ghép và các vế câu trong câu ghép?
- Nếu tách câu ghép đó thành các câu đơn có được không? Việc tách đó có làm thay đổi ý cần diễn đạt không?
- HS đọc đoạn trích
- Xác định câu ghép?
- Cá nhân HS làm
I.Từ vựng
1. Điền từ ngữ vào ô trống :
- Truyện dân gian :
+ Truyền thuyết
+ Truyện cổ tích
+ Truyện ngụ ngôn
+ Truyện cười
2. Ví dụ về biện pháp tu từ (trong ca dao)
- Bao giờ chạch đẻ ngọn đa
Gái đẻ dưới nước thì ta lấy mình
- Nhà tôi đi đột ngột quá, nên cũng chẳng kịp dặn dò vợ con điều gì?
3. Đặt câu với từ tượng hình, tượng thanh.
II. Ngữ pháp
1. Đặt câu (có trợ từ, thán từ, tình thái từ)
-Trời ơi! Cả bạn cũng không tin tôi ư?
2. Đoạn văn (SGK)
- Câu 1 : Câu ghép (có 3 vế câu)
- Có thể tách thành câu đơn nhưng không làm nổi bật ý diễn đạt.
3. Xác định câu ghép và cách nối
- Câu 1 : nối bằng QHT (cũng như)
- Câu 3 : nối bằng QHT (bởi vì)
4.Viết đoạn (5 câu) nội dung tự chọn trong đó có trợ từ, ít nhất một câu ghép.
4. Củng cố:
 GV nhắc lại nội dung bài học.
5. Hướng dẫn học ở nhà:
- Tìm VD minh hoạ cho việc sử dụng TN địa phương và biệt ngữ XH.
- Ôn thi học kỳ