Giáo án Ngữ văn 8 - Tuần 1 - Tường THCS Chiềng Ngần

TUẦN 1- NGỮ VĂN BÀI 1
Kết quả cần đạt:
 Hiểu được tâm trạng hồi hộp, cảm giác bỡ ngỡ của nhân vật “ tôi” trong buổi đầu tựu trường đầu tiên qua ngòi bút giàu chất trữ tình của Thanh Tịnh.
 Phân biệt được các cấp độ khái quát khác nhau của nghĩa từ ngữ.
 Bước đầu biết cách viết một văn bản bảo đảm tính thống nhất về chủ đề.
Ngày soạn: 23/8/2008 Ngày giảng: 25/8/2008
 Tiết 1- 2
 Văn bản: 
TÔI ĐI HỌC
 - Thanh Tịnh-
A- PHẦN CHUẨN BỊ 
I- Mục tiêu cần đạt
Giúp học sinh cảm nhận được tâm trạng hồi hộp, cảm giác bỡ ngỡ của nhân vật “tôi” ở trong buổi tựu trường đầu tiên trong đời.
Thấy được ngòi bút văn xuôi giàu chất thơ, gợi dư vị trữ tình man mác của Thanh Tịnh.
II- Chuẩn bị
Thầy: Soạn giảng + SGK, SGV
Trò: đọc bài, trả lời câu hỏi theo SGK trang 9
B- PHẦN THỂ HIỆN TRÊN LỚP
*) Ổn định lớp 8A:
 8B:
 8C:
I- Kiểm tra: sự chuẩn bị bài của học sinh
II- Bài mới
 Trong cuộc đời của mỗi chúng ta có lẽ không có ai là không tới trường và ngày đầu tiên của năm học là một ngày khai trường đáng nhớ đối với mỗi chúng ta, kể cả sau này chúng ta dời ghế nhà trường và tác giả Thanh Tịnh cũng không loại trừ khả năng đó. Để hiểu hơn nữa những tâm trạng đó chúng ta cùng tìm hiểu văn bản hôm nay.
HS
HS
GV
TB
GV
TB
GV
GV
HS
GV
TB
HS
TB
TB
GV
KH
G
GV
TB
KH
G
GV
TB
GV
G
TB
GV
KH
G
TB
GV
TB
KH
KH
TB
TB
Y
GV
KH
GV
TB
KH
TB
TB
HS
GV
Đọc chú thích SGK trang 8
Trình bày những hiểu biết khái quát nhất của em về nhà văn Thanh Tịnh?
Thanh Tịnh tên thật là Trần Văn Ninh, lên 6 tuổi được đổi tên thành Trần Thanh Tịnh học tiểu học và trung học ở Huế.
Thanh Tịnh có nhưng tác phẩm nổi tiếng nào?
- Hận chiến trường ( tập thơ 1937), Quê mẹ ( tập truyện ngắn 1941), ngậm ngải tìm trầm ( tập truyện ngắn 1943), Sức mồ hôi ( ca dao 1954), Những giọt nước biển ( tập truyện ngắn 1956)
Năm 1933 bắt đầu đi làm rồi vào nghề dạy học. Đây cũng là thời gian ông bắt đầu sáng tác văn chương. Trong sự nghiệp sáng tác của mình, Thanh Tịnh đã có mặt trên khá nhiều lĩnh vực: truyện ngắn, truyện dài, thơ, ca dao, bút kí văn học Song có lẽ ông thành công hơn cả ở truyện ngắn và thơ. Những chuyện ngắn của Thanh Tịnh, nhìn chung toát lên một tình cảm êm dịu, trong trẻo. Văn ông nhẹ nhàng mà thấm sâu, mang dư vị vừa man mác buồn thương vừa ngọt ngào quyến luyến.
Nêu xuất xứ của văn bản “Tôi đi học”?
Đây là truyện ngắn được viết dưới dạng hồi tưởng lên yêu cầu đọc cần to, rõ ràng, truyền cảm.
Đọc mẫu từ đầu đến “ hôm nay tôi đi học”
2 học sinh đọc nối tiếp đến hết
Nhận xét cách đọc
Giải thích cho cô các từ: Ông đốc, bất giác, lạm nhận...
Dựa vào các chú thích 2, 6, 7. Trả lời
Qua đọc văn bản hãy cho biết thể loại văn bản và phương thức biể đạt chính?
- Truyện ngắn mang đậm tính tự sự
- Kết hợp hài hoà giữa miêu tả với biểu cảm
Văn bản được viết ở ngôi thứ mấy? Vì sao em biết?
Văn bản này được viết ở ngôi thứ nhất vì nhân vật trong truyện xưng hô “ tôi”
Văn bản: tác giả sử dụng phương thức miêu tả và tự sự biểu cảm. Văn bản thuộc ngôi kể thứ nhất.
Đây là loại truyện ngắn chứa đựng nhiều sự kiện nhân vật, nhưng xung đột xã hội.Toàn bộ tác phẩm là những kỉ niệm mơn man của buổi tựu trường qua hồi tưởng của nhân vật “ tôi” sử dụng ngôi kể này người kể trực tiếp kể ra những gì mình nghe, mình thấy, mình trải qua.
Để hiểu hơn về văn bản này chúng ta cùng đi vào phần thứ hai.
Những gì đã gợi lên trong lòng nhân vật “tôi” kỉ niệm về buổi tựu trường đầu tiên?
- Sự chuyển biến của thiên nhiên,của trời đất cuối thu và hình ảnh của mấy em nhỏ rụt rè nép dưới bóng mẹ lần đầu tiên đến trường gợi cho nhân vật “tôi” nhớ lại mình ngày ấy cùng những kỉ niệm trong sáng trong ngày đầu tiên đến trường.
Đọc toàn bộ văn bản em thấy những kỉ niệm này được nhà văn diễn tả theo trình tự nào?
- Những kỉ niệm được diễn tả theo trình tự thời gian:
Hiện tại: những ngày cuối thu, hình ảnh các em bé lần đầu tiên đến trường gợi nhớ về.
Dĩ vãng: Ngày đầu tiên đến trường của mình
- Tâm trạng: cảm giác của nhân vật “tôi” khi nhìn ngôi trường ngày khai giảng, khi nhìn mọi người, nhìn các bạn.
- Tâm trạng, cảm giác nhân vật “tôi” lúc ngồi vào chỗ của mình và đón nhận giờ học đầu tiên.
Trình tự này giúp người đọc như được cùng tác giả trở về ngày đầu tiên của tuổi học trò, để sống lại những kỉ niệm đẹp, nhẹ nhàng sâu lắng mà tác giả ghi nhớ mãi.
-> Từ hiện tại nhớ về dĩ vãng, nhớ lại những cảm giác, tâm trạng của mình về ngày đầu tiên đi học được tác giả trình bày như thế nào -> chúng ta cùng đi tìm hiểu phần thứ nhất.
Hãy tìm những chi tiết, hình ảnh thể hiện của nhân vật tôi ở buổi tựu trường đầu tiên? (Chú ý tâm trạng của nhân vật tôi khi cùng mẹ đến trường khi gọi tên? Và phải rời xa vòng tay mẹ cùng các bạn đi vào lớp? Khi ngồi trong lớp đón giờ học đầu tiên?).
Em có nhận xét về trật tự miêu tả, cách sắp xếp các chi tiết khi miêu tả nhân vật tôi.
(Tác giả đã sử dụng những biện pháp nghệ thuật chủ yếu nào?)
- Tác giả dùng cách kể kết hợp với miêu tả, biểu cảm, sử dụng nhiều động từ miêu tả hành động, trạng thái, từ ngữ giàu hình ảnh. Phép so sánh kết hợp liên tưởng, tưởng tượng để đặc tả tâm trạng nhân vật.
- Động từ: ngập ngừng, rụt rè, lúng túng, dềnh dàng, run run.
- Điệp ngữ: lúng túng.
- Hình ảnh so sánh: “tôi quên quang đãng” ý nghĩ ấy như lướt ngang qua trên ngọn núi.
- Khái niệm ngày đầu tiên tựu trường được nhân vật “tôi” hồi tưởng với bao cảm xúc nhẹ nhàng sâu lắng. Cảm xúc ấy được khởi nguồn từ hiện tại với cảnh lá rụng vào cuối thu, những đám mây bàng bạc trên không với hình ảnh mấy em nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ lần đầu tiên đến trường. Đó là những gì quen thuộc gần gũi gắn liền với tuổi thơ của tác giả -> các em chú ý đoạn đầu của văn bản.
Hình ảnh so sánh “Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng nảy nở như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng.” Có tác dụng gì trong việc diễn tả tâm trạng nhân vật tôi?
→ Giúp ta thấy tâm tư tình cảm đẹp đẽ trong sáng của nhân vật tôi.
Nhớ về kỉ niệm ngày tựu trường, nhân vật tôi nhớ ngay đến những cảm giác của mình. Những cảm giác sẽ được so sánh như “mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng” hình ảnh so sánh này dẫn người đọc vào thế giới đầy ắp những sự việc, những con người, những cung bậc tâm tư tình cảm đẹp đẽ, trong sáng rất đáng nhớ, đáng chia sẻ. Tưởng tượng của thế giới ấy là cậu học trò nhỏ ngày đầu tiên đến trường, trong lòng nảy nở biết bao ý nghĩ, tình cảm xao xuyến mới lạ suốt cuộc đời không thể quên.
Trên con đường cùng mẹ đến trường nhân vật tôi đã cảm nhận về cảnh vật xung quanh như thế nào?
- Nhân vật “tôi” đã nhìn thấy những cảnh vật xung quanh thay đổi khác lạ và cảm thấy tâm trạng mình cũng thay đổi.
Trên con đường cùng mẹ tới trường nhân vật tôi nhìn thấy cảnh vật xung quanh thay đổi. Trong buổi mai đầy sương thu, gió lạnh, trên con đường làng dài, hẹp vốn rất quen thuộc mà giờ đây nhân vật tôi lại tự nhiên thây lạ. Tự thấy có sự thay đổi lớn trong lòng mình vì “ hôm nay tôi đi học” và không lội qua sông thả diều như thằng Quý, không ra đồng nô đùa như thằng Sơn nữa. Đối với em bé đang chỉ biết cười đùa (qua sông thả diều, ra đồng chạy nhảy với các bạn) thì đi học là cả một sự kiện lớn, đánh dấu bước ngoặt trẻ thơ.
Từ sự cảm nhận đó em thấy nhân vật tôi có tâm trạng như thế nào?
Đây là sự thay đổi rất khác biệt nhân vật tôi cảm thấy mình như lớn lên rất nhiều, sự thay đổi trong nhận thức, đặc biệt là sự nghiêm túc trong học hành Vì thế tôi cẩn thận nâng niu mấy quyển sách. Cầm 2 quyển vở vừa lúng túng mà tôi lại vừa muốn thử sức, muốn khẳng định mình nên xin mẹ cho mình được cầm bút thước như các bạn
Hình ảnh so sánh “ý nghĩ ấy thoáng qua trong chí tôi nhẹ nhàng như làn mây lướt ngang trên ngọn núi” có ý nghĩa gì?
Vừa nói tới 1 kỉ niệm đẹp. Vừa thể hiện khát vọng vươn tới của trẻ thơ.
Ý nghĩ của nhân vật tôi. 1 em nhỏ lần đầu tiên cắp sách đến trường muốn nhận thức về một nhiệm vụ trong cuộc sống- ý nghĩ ấy được mường tượng trong hình ảnh so sánh 1 làn mây lướt ngang trên ngọn núi” vừa cho ta thấy được kỉ niệm đẹp trong ngày đầu tiên đến trường vừa như muốn biểu hiện nét dịu dàng trong sáng, khát vọng vươn tới 1 tâm hồn trẻ thơ.
Đi hết con đường làng cậu học trò tới sân trường thấy quang cảnh trường cậu có cảm nhận điều gì?
Quang cảnh trước sân trường dày đặc người, người nào cũng quần áo sạch sẽ gương mặt tươi vui, sáng sủa. Ngôi trường vừa xinh xắn vừa oai nghiêm như cái đình làng Hoà Ấp khác ngày thường khiến tôi lo sợ vẩn vơ.
- Nhân vật tôi hồi tưởng lại kỉ niệm đặc biệt tươi vui của ngày hội, ngày khai trường. Cậu thấy trường Mĩ Lí xinh xắn sân trường rộng và cao Cậu thấy mình nhỏ bé so với nó lên lo sợ vẩn vơ. Đặc biệt là thấy mấy cậu học trò mới bỡ ngỡ đứng nép bên người thân, chỉ dám nhìn một nửa hay dám đi từng bước nhẹ.
Em có nhận xét gì về hình ảnh so sánh: “Họ như con chim non đứng bên bờ tổ nhìn quãng trời rộng muốn bay, nhưng còn ngập ngừng e sợ”?
- Hình ảnh so sánh tinh tế, tả tâm trạng nhân vật tác giả đã so sánh thái độ những cậu học trò lần đầu tiên đi học “họ như con chim”. Hình ảnh so sánh thật tinh tế, vừa gợi cho người đọc liên tưởng về 1 thời tuổi nhỏ đứng giữa mái trường thân yêu. Mái trường đẹp như 1 tổ ấm mỗi cậu học trò ngây thơ, hồn nhiên như cánh chim đầy khát vọng với bao bồi hồi lo lắng, nhìn bầu trời rộng mà nghĩ tới chân trời học vấn mênh mang. Vì thế nhân vật tôi cảm thấy ngập ngừng e sợ-lúng túng.
Từ láy “lúng túng” được lặp lại 4 lần thể hiện tâm trạng như thế nào của nhân vật “tôi”?
Lúng túng là từ mang ý nghĩa khái quát cao diễn tả trạng thái không biết nói năng gì, hành động như thế nào, xử trí ra sao.
- Là từ mang ý nghĩa khái quát cao đã được nhà văn sử dụng chính xác để diễn tả tâm trạng miêu tả, chân thực cử chỉ, ánh mắt ý nghĩ cảm giác.
Đỉnh cao của tâm trạng lúng túng là khi cậu học trò rời bàn tay mẹ, buông chéo áo của người thân để đứng vào hàng, chuẩn bị vàolớp thì “Một cậu ôm mặt khóc. Tôi dúi đầu vào lòng mẹ nức nở khóc theo”. Trong đám học trò mới vài tiếng thút thít đang ngập ngừng.
Tiếng khóc như phản ứng dây chuyền rất tự nhiên, ngây thơ giàu ý nghĩa → Đó là những tiếc nuối những ngày vui chơi thoải mái, sự lưu luyến những người thân yêu.
Với cách đặc tả 3 dạng khóc “Ôm mặt khóc, nức nở khóc, thút thít khóc” giúp ta thấy cây bút văn Thanh Tịnh truyền cảm, trữ tình biết bao. Ông đã thấu tỏ tâm trạng những em bé ngày đầu tiên cắp sách tới trường khi phải rời xa người thân để vào lớp.
Khi bước vào lớp nhân vật tôi có những cảm giác gì? Được bộc lộ như thế nào? (Học sinh theo dõi đoạn văn cuối).
Những cảm giác này có ý nghĩa như thế nào trong đoạn văn kết thúc?
- Khi bước vào lớp ngồi vào chỗ của mình nhận giờ học đầu tiên nhân vật tôi cảm thấy xôn xang những cảm giác lạ, quen đan xen trái ngược nhau, cái cả ... hung nêu bật ý kiến cảm xúc của mình.
- Giáo dục lòng yêu văn bản, thói quen viết một vấn đề có sự thống nhất.
II- Chuẩn bị
Thầy: soạn giáo án, SGK, SGV
Trò: đọc SGK.
B- PHẦN THỂ HIỆN TRÊN LỚP
*) Ổn định- Kiểm tra sĩ số: 
 Lớp 8A:
 8B
 8C
I. Kiểm tra: 2’. Gv kiểm tra sự chuẩn bị bài của học sinh(3 em)
II. Bài mới
Trong chương trình Ngữ văn 7 ở phân môn Tập làm văn các em đã được làm quen với một số kiến thức khái quát về văn bản như: liên kết trong văn bản, bố cục trong văn bản, mạch lạc trong văn bản. Trong chương trình lớp 8 chúng ta tiếp tục tìm hiểu một số tiết khái quát về văn bản nhưng ở mức cao hơn. Tiết mở đầu của chương trình Tập làm văn hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu
Hs
?
Hs
?
Gv
Hs
?
Hs
GV
?
Gv
?
Hs
Gv
Gv
?
Hs
?
Gv
Hs
GV
?
Hs
?
GV
?
?
Hs
?
GV
Gv
Gv
?
Hs
?
Hs
?
Hs
?
?
?
Hs
Gv
Gọi học sinh đọc lại văn bản “ Tôi đi học”
Qua phần đọc- hiểu văn bản. Em hãy nhắc lại đối tượng đIợc nói tới trong văn bản là ai? Vấn đề chính được đề cập tới trong văn bản là gì?Tb
- Đối tượng là nhân vật “tôi”
- Vấn đề được đề cập là những kỉ niệm trong ngày đầu đi học của nhân vật tôi.
Đọc văn bản em thấy tác giả nhớ lại những kỉ niệm sâu sắc nào trong thời thơ ấu của mình?k
- Ở trong văn bản này tác giả nhớ lại những kỉ niệm sâu sắc về buổi tựu trường đầu tiên được mẹ âu yếm dắt tay đưa đi trên con đường làm quen thuộc, nhớ lại cảm giác tâm trạng của mình lúc đó.
- Nhớ hình ảnh con đường
- Nhớ ngôi trường Mĩ lí xinh xắn
- Nhớ những người bạn cùng lứa tuổi
- Nhớ hình ảnh của ông đốc, thầy giáo trẻ
- Nhớ lớp học, giờ học đầu tiên.
Sự hồi tưởng ấy gợi lên những ấn tượng gì trong lòng tác giả?G
 Sự hồi tưởng ấy gợi lên những ấn tượng tốt đẹp trong trẻo, êm dịu khó quên trong lòng tác giả về buổi tựu trường đầu tiên của mình.
Nội dung trả lời các câu hỏi trên chính là chủ đề của văn bản tôi đi học.
Em hãy phát biểu chủ đề của văn bản này?Tb
Chủ đề là những kỉ niệm về buổi tựu trường đầu tiên của tác giả chính là chủ đề: “Tôi đi học”. Vì đó chính là đối tượng và vấn đề chính mà toàn bộ văn bản tập chung biểu đạt, làm rõ. Từ sự phân tích trên. Hãy cho biết chủ đề của văn bản là gì?
Chúng ta đã tìm hiểu văn bản: “Bánh trôi nước”, vậy theo em chủ đề của văn bản này là gì?Kh
- Văn bản đề cập tới hình ảnh người phụ nữ mặc dù gặp nhiều ngang trái nhưng vẫn vượt lên giữ chọn phẩm chất trắng trong của mình.
Như vậy chủ đề bao gồm đối tượng và vấn đề chính mà văn bản cần biểu đạt. Đối tượng mà văn bản biểu đạt có thể là có thật, có thể là đối tượng, có thể là người hay vật hay một vấn đề nào đấy. Chủ đề của văn bản còn là vấn đề chủ yếu, tư tưởng xuyên suốt văn bản cho nên chủ đề bao quát hơn đề tài.
Chúng ta đang tìm hiểu chủ đề trong kiểu văn bản tự sự. Vậy trong văn bản nghị luận thì sao? Các em cần biết rằng chủ đề trong văn nghị luận là một tư tưởng, quan niệm của người viết đối với vấn đề cần bàn bạc.
Như vậy, các em đã nắm được khái niệm về chủ đề của văn bản vậy trong văn bản chủ đề có đặc điểm gì, cần phải như thế nào? Để tạo lập một văn bản có chủ đề theo đúng yêu cầu của nó chúng ta tìm hiểu tiếp.
Nhắc lại chủ đề của văn bản “ Tôi đi học”Y
- Những kỉ niệm buổi tựu trường đầu tiên của tác giả.
Căn cứ vào đâu em biết văn bản “Tôi đi học” nói lên những kỉ niệm của tác giả về buổi tựu trường đầu tiên?Tb
(Chú ý nhan đề, các từ ngữ, các câu trong văn bản viết về nhưng buổi tựu trường đầu tiên.)
Nhan đề của văn bản “ Tôi đi học” cho phép dự đoán văn bản nói về chuyện “ tôi đi học”
- Dùng đại từ “ tôi”
- Có các từ ngữ biểu thị ý nghĩa đi học như buổi tựu trường trao sách vở cho nhau, ôm sách vở, bút, thước, học trò sắp hàng để vào lớp, tiếng phấn của thầy, bảng đen lẩm nhẩm đánh vần đọc được lặp lại nhiều lần.
- Các câu đều nhắc đến kỉ niệm của buổi tựu trường đầu tiên trong đời:
+ Hôm nay tôi đi học
+ Hàng năm cứ vào cuối thu lòng tôi lại nao nức những kỉ niệm mơn man của buổi tựu trường
+ Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy.
+ Hai quyển vở mới đang ở trên tay tôi đã bắt đầu thấy nằng nặng.
+ Tôi bặp tay ghì thật chặt nhưng quyển vở ấy cũng xệch ra và chếch đầu cúi xuống đất.
Có thể thấy rằng dựa vào nhan đề các từ ngữ và các câu trong văn bản ta biết được văn bản “Tôi đi học” nói lên những kỉ niệm của tác giả về buổi tựu trường đầu tiên. Điều này biểu hiện tính thống nhất về nội dung, thống nhất về chủ đề văn bản. Tức là tập trung hồi tưởng lại tâm trạng hồi hộp, cảm giác bỡ ngỡ của nhân vật “tôi” trong buổi tựu trường đầu tiên.
Hãy tìm các từ ngữ chứng tỏ tâm trạng đó in sâu trong lòng nhân vật tôi suốt cuộc đời?Tb
- Hàng năm cức vào cuối thu lòng tôi lại nao nức những kỉ niệm mơn man của buổi tựu trường.
- Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy.
Tìm những từ ngữ, chi tiết, nêu bật cảm giác mới lạ xen lẫn bỡ ngỡ của nhân vật tôi khi cùng mẹ đến trường. Khi cùng bạn bè vào lớp và nêu ra nhận xét của em qua những chi tiết đó?Tb
- Trên đường đi học
 + Cảm nhận về con đường: quen đi lại lắm lần, thấy lạ, cảnh vật chung quanh đều thay đổi.
 + Thay đổi hành vi: Lội qua sông thả diều, đi ra đồng nô đùa → đi học, cố làm như một học trò thực sự.
- Trên sân trường:
 + Cảm nhận về ngôi trường: nhà trường cao ráo sạch sẽ hơn các nhà trong làng → thấy xinh xắn oai nghiêm như đình làng, sân rộng cao hơn và lòng tôi đâm lo sợ vẩn vơ.
 + Cảm giác lúng túng bỡ ngỡ khi xếp hàng vào lớp: Đứng nép bên người thân, chỉ dám nhìn một nửa, dám đi từng bước nhẹ, muốn bay nhưng còn ngập ngừng
- Trong lớp học: cảm thấy xa mẹ...
Những cảm giác được miêu tả ở trên là những cảm giác trong sáng nảy nở trong lòng nhân vật tôi ở buổi tựu trường
Các phương tiện ngôn từ trong văn bản đề tập chung khắc hoạ, tô đậm cảm giác này. Những cảm giác, tâm trạng của tác giả được nói đến ở đây đều nằm trong dòng hồi tưởng. Vì những kỉ niệm buổi tựu trường đầu tiên của tác giả.
Đây chính là sự thể hiện của tính liên kết nội dung, liên kết hình thức và bộc lộ tính thống nhất của chủ đề văn bản.
Từ việc phân tích trên hãy cho biết thế nào là tính thống nhất của chủ đề văn bản.?Tb
Tìm hiểu văn bản này em thấy tính thống nhất về chủ đề được thể hiện ở những phương diện nào?k
 Tính thống nhất của chủ đề được thể hiện trên cả 2 phương diện: nội dung và cấu trúc hình thức. Về nội dung văn bản thể hiện rõ đối tượng phản ánh và bộc lộ ý đồ của tác giả. Mọi phần trong văn bản, mọi chi tiết trong văn bản đều trực tiếp hoặc gián tiếp hướng tới điều này. Về cấu trúc thể hiện tính thống nhất của chủ đề văn bản được thể hiện qua nhan đề, sự sắp xếp các phần, mục. Tính thống nhất của các đơn vị ngôn ngữ thể hiện ở việc sử dụng từ ngữ chủ đề các từ lặp đi lặp lại các từ ngữ lặp lại nội dung bằng cách thế, chỉ từ, thế đồng nghĩa, trái nghĩa.
Từ sự hiểu biết trên theo em làm thế nào để có thể viết văn bản bảo đảm tính thống nhất về chủ đề?Kh
Toàn bộ phần kiến thức chúng ta vừa rút ra trong quá trình phân tích tìm hiểu bài tập cũng chính là những phần kiểm tra cơ bản mà ta cần khắc sâu. Phần kiến thức này được ghi đầy đủ trong phần ghi nhớ.
Gọi học sinh đọc ghi nhớ.
Gọi học sinh đọc văn bản SGK trang 13
Văn bản trên viết về đối tượng nào? Về vấn đề gì? Y
- Văn bản viết về rừng cọ trong sự gắn bó với con người quê hương sông Thao.
Các đoạn văn trình bày theo thứ tự nào?Tb
- Văn bản gồm 6 đoạn văn , các đoạn văn đã trình bày đối tượng và vấn đề như sau:
Đoạn 1: Giới thiệu rừng cọ quê hương.
Đoạn 2: Miêu tả hình ảnh cây cọ cụ thể: Rừng cọ quê hương
Đoạn 3: Miêu tả sự chan hoà của con người với rừng cọ
Đoạn 4: Cảm nhận sự gắn bó của cuộc sống con người quê hương với cây cọ
Đoạn 5: Dẫn câu hát nói về tình cảm người đi xa quê luôn nhớ về kỉ niệm với cây cọ quê hương.
Đoạn 6: Khẳng định lại tình cảm thuỷ chung của người dân sông Thao với rừng cọ quê hương.
Theo em, có thể thay đổi trật tự sắp xếp này được không? Vì sao?Kh
- Đây là sự sắp xếp trật tự hợp lí, không nên thay đổi trật tự này vì thay đổi sẽ làm văn bản thiếu tính liên kết, mạch lạc và không có tính thống nhất về chủ đề.
Nêu chủ đề của văn bản?Tb
- Tình cảm gắn bó với rừng cọ quê hương
Chủ đề ấy được thể hiện trong từng văn bản, từ việc miêu tả rừng cọ đến cuộc sống người dân. Hãy chứng minh điều đó?G
- Chủ đề ấy được thể hiện trong từng văn bản
 → Từ việc miêu tả rừng cọ đã bộc lộ rõ tình cảm gắn bó với rừng cọ quê hương, hình ảnh thân cọ, búp cọ, lá cọ, cây non được miêu tả một cách chính xác, sinh động và hết sức đáng yêu về mùa hè rừng cọ lấp loá nắng như rừng mặt trời mới mọc. Mùa xuân đến rừng cọ du dương trong tiếng líu lo của chim choc.
→ phải có tình cảm gắn bó trân trọng lắm mới miêu tả hay như vậy
→ Cuộc sống của người dân được nói đến trong văn bản cũng thể hiện sự gắn bó trân trọng với rừng cọ quê hương. Nhà ở núp dưới rừng cọ trường học khuất sau rừng cọ, lá cọ xoè ô che mưa, nắng cho con người. Cuộc sống hàng ngày của người dân sông Thao luôn cần đến cọ. Chổi cọ quét sân, đựng hạt giống, đan nón lá cọ, đan mành, trái cọ om ăn, vừa béo vừa bùi. Không quên món cơm nắm lá cọ, đi đâu rồi cũng nhớ về rừng cọ quê mình.
Tìm từ ngữ, các câu tiêu biểu nhất thể hiện chủ đề văn bản?
- Nhan đề : rừng cọ quê tôi,
- Chẳng có nơi nào đẹp như sông Thao quê tôi.
- Thân cọ... búp cọ... lá cọ
- Núp dưới rừng cọ... rừng cọ
-Iộc sống quê tôi gắn với cây cọ
- Người sông Thao đi đâu cũng nhớ về rừng cọ quê mình.
Học sinh đọc yêu cầu bài tập 3
Hãy thảo luận cùng bạn để bổ sung lựa chọn điều chỉnh lại các từ ý cho sát yêu cầu đề bài.
- c, g: lạc chủ đề
 b, l: thiếu tập trung chủ đề
Điều chỉnh
a. Cứ mùa thu về, mỗi lần thấy các em nhỏ núp dưới nón mẹ lần đầu tiên đến trường, lòng lại náo nức,rộn rã, xốn xang
b. Cảm thấy con đường thường “đi lại lắm lần” tự nhiên cũng thấy lạ, nhiều cảnh vật thay đổi
c. Muốn thử sức cố gắng tự mang sách vở như một học trò thực sự
d. Cảm thấy ngôi trường vốn qua lại nhiều lần cũng có nhiều biến đổi
e. Cảm thấy gần gũi, thân thương đối với lớp học, với những người bạn mới.
I. Chủ đề của văn bản: 27’
- Chủ đề là đối tượng và vấn đề chính mà văn bản biểu đạt.
II. Tính thống nhất về chủ đề của văn bản. 17’
- Văn bản có tính thống nhất về chủ đề khi và chỉ khi biểu đạt chủ đề đã xác định, không xa rời hay lạc sang chủ đề khác.
- Để viết hoặc hiểu một văn bản cần xác định chủ đề được thể hiện ở nhan đề, đề mục, trong quan hệ giữa các phần của văn bản và các từ ngữ then chốt thường lặp đi lặp lại.
*) Ghi nhớ: SGK trang 12
III. Luyệnt ập: 15’
1. Bài tập 1
Rừng cọ quê tôi
2. Bài tập 3
Học sinh thảo luận
III- Hướng dẫn học bài: 1’
- Nắm nội dung bài- Học thuộc ghi nhớ- Làm hoàn chỉnh bài tập số 3 vào vở bài tập
- Soạn văn bản: Trong lòng mẹ. Yêu cầu đọc kỹ văn bản, soạn bài theo hệ thống câu hỏi trong phần hướng dẫn đọc hiểu văn bản.