Giáo án Ngữ văn 8 - Tuần 1 - Trường THCS Trực Đại

Tuần1
Tiết1
 Ngày soạn : 20/8 /2007 ; Ngày dạy : 
 Văn bản tôi đi học
 Thanh tịnh
I mục tiêu giáo dục
- Giúp học sinh cảm nhận được tâm trạng hồi hộp , cảm giác bỡ ngỡ cảu nhân vật “Tôi” ở buổi tựu trường đầ tiên trong đời .
- Thấy được ngòi bút văn xuôi đầy chất thơ , gợi dư vị trữ tình man mác của Thanh tịnh .
- Rèn kĩ năng đọc và phân tích văn xuôi trữ tình , kĩ năng phát hiện và phân tích nhân vật .
- Giáo dục lòng yêu thích được đi học , lòng yêu mến thầy cô ,trường , lớp .
II Chuẩn bị 
1, Thầy : Nghiên cưú soạn bài , ghi những đoạn văn hay hoặc những chi tiết quan trong cần thiết ra giấy trong để chiếu lên máy khi phân tích
2, Trò : Chuẩn bị bài theo sự hướng dẫn 
III Tiến trình lên lớp 
 A, ổn định lớp (1’)
 B, Kiểm tra bài cũ (1’) 
- Kiểm tra SGK, vở ghi , sự chuẩn bị bài ở nhà 
C, Bài mới 
GT: Ai cũng có một thời cắp sách tới trường – Dấu ấn của ngày đầu tiên đi học chắc hẳn được lưu giữ bền vững trong tâm trí mỗi con người . Nhà văn Thanh Tịnh đã ghi lại kỉ niệm ngày đầu tiên đến trường của mình thật cảm động qua truyện ngắn “ Tôi đi học”
Hoạt động1
? Bằng sự hiểu biết ở nhà hãy trình bày hiểu biết của em về nhà văn Thanh tịnh ?
* GV: Sáng tác của ông luôn đậm chất trữ tình , toát lên vẻ đẹp đằm thắm , nhẹ nhàng mà sâu lắng mang dư vị buồn thương, vừa ngọt ngào vừa quyến luyến.
- Văn xuôi cuả ông giàu chất thơ , gợi dư vị trữ tình man mác , buồn thương , ngọt ngào , quyến luyến, tình cảm êm dịu trong trẻo .
- Tác phẩm tiêu biểu : Văn xuôi :Quê mẹ 
 Thơ : “Đi giữa một mùa sen” 
“ Tôi đi học” là truyện ngắn bhay có trong tập “ Quê mẹ” 1941 . Tác phẩm là kỉ niệm mơn man buổi tựu trường qua hồi tưởng của nhân vật “tôi”- Vì thế có thể xem nó như những trang hồi kí 
Hoạt động2
* Yêu cầu : Đọc với giọng truyền cảm , dịu dàng , chậm , chú ý những từ miêu tả tâm trạng nhân vật 
- Giọng người mẹ trìu mến thân thương 
- Giọng ông đốc ân cần ,chu đáo 
*GV: Đọc : “ Hàng năm . tưng bừng rộn rã” SGK/5 
? Nêu nội dung của đọn cô vừa đọc 
? Đọc “ Buổi mai hôm ấy .trên ngọn núi” SGK/6
? Nội dung chính của đọc truyện trên là gì ? 
? Đọc “ Sân trường làng /6 . Chút nào hết / 8”
? Đoạn truyện bạn vừa đọc có nội dung gì ? 
? Đọc đoạn còn lại ?
? Em hãy cho biết nội dung chính của đoạn truyện đó 
? Hãy nhận xét về bố cục của truyện ?
- Bố cục theo dòng hồi tưởng của nhân vật tôi về kỉ niệm ngày tựu trường đầu tiên 
? Kỉ niệm này được diễn tả theo trình tự nào ? 
- Theo trình tự thời gian 
? Có thể sắp xếp văn bản này vào kiểu văn bản nào ? Vì sao?
- Có thể sắp xếp kiểu văn bản này vào kiểu văn bản biểu cảm . Vì toàn truyện là cảm xúc ,tâm trạng của nhân vật “tôi” trong buổi tựu trường đầu tiên 
* Đây là câu chuyện mà chủ yếu là hồi ức , kỉ niệm của tác giả . Vì thế chuyện ngán thấm thía chất thơ, chất trữ tình . Vì vậy phân tích , tìm hiểu văn bản phải theo mạch cảm xúc tức là phân tích tâm trạng nhân vật “tôi” trong buổi khai trường đầu tiên trong đời
- Hướng dẫn tìm hiểu chú thích 
Hoạt động 3
? Đọc 4 câu đầu ?
? Nỗi nhớ của tôi về buổi tựu trường được khơi dậy từ thời điểm nào ?
- Hàng năm cứ vào cuối thu 
* Đó là thời điểm mà toàn đan ta chuẩn bị đưa trẻ tới trường .
? Thiên nhiên cuối thu và sinh hoạt của con người ở thời điểm này được miêu tả qua hình ảnh nào?
- Thiên nhiên: Lá rụng nhiều 
 Những đám mấy bàng bạc 
- Cảnh sinh hoạt của con người : Mấy em nhỏ rụt rè núp sau nón mẹ đến trường .
? Nhận xét thiên nhiên và cảnh sinh hoạt của con người được kể và miêu tả ở đây?
- Cảnh thiên nhiên và sinh hoạt của con người ở đây rất phù hợp với thời điểm khai trường trong hiện tại .
*GV: Thời điểm quá khứ tương đồng với thời điểm hiện tại . Nỗi nhớ diễn ra thường xuyên , nhiều lần thể hiện nỗi nhớ da diết , kỉ niệm sâu sắc khó quên .
? Cảm giác của nhân vật “tôi”được diễn tả qua những từ ngữ hình ảnh nào ?
- Lòng tôi lại náo nức
- những kỉ niệm mơn man 
- Lòng tôi lại tưng bừng rộn rã 
? Nhận xét cách dùng từ để miêu tả cảm xúc của nhân vật “tôi” ?
- Dùng một loạt từ láy để miê tả cảm xúc 
? Những từ láy này đã giúp em hiểu rõ tâm trạng tôi đang có tâm trạng như thế nào ?
- Vừa diễn tả tâm trạng nhẹ nhàng lâng lâng , náo nức rộn rã vừa làm sống dậy những kỉ niệm trong quá khứ hiện về thật rõ như đang diễn ra trong hiện tại 
? Đọc thầm câu 2
? Để diễn tả cảm giác của mình tôi không chỉ kể , miêu tả mà còn nêu rõ cảm xúc của mình qua hình ảnh từ ngữ nào nữa ?
- Hình ảnh so sánh : Cảm giác trong sáng như mấy cánh hoa tươi mỉn cười giữa bầu trời quang đãng .
? Hình ảnh so sánh này giúp em cảm nhận tháy “tôi” có cảm giác như thế nào trong buổi tựu trường đàu tiên?
- Cảm giác trong trẻo, tươi sáng .
? Để nêu rõ hoàn cảnh khơi nguồn cảm xúc nhà văn đã sử dụng phương thức biểu đạt nào ?
- Phương thức tự sự , miêu tả , biểu cảm .
* Với cách kể rất tự nhiên và miêu tả cảnh thiên nhiên phù hợp tương đồng giữa quá khứ với hiện tại , cách dùng từ láy để miêu tả tâm trạng và thể hiện cảm xúc bằng hình ảnh so sánh cụ thể .
? Có ý nghĩa gì trong việc nêu khởi nguồn cảm xúc của nhân vật tôi ?
- Làm sống dậy thật rõ , thật sâu sắc về buổi tựu trường đầu tiên trong đời của nhân vật tôi .
GV: Thanh Tịnh đã ghi lại thật đúng những cảm xúc thiêng liêng sâu sắc của bao lứa tuổi học trò . Với phương thức tự sự , miêu tả , biểu cảm , những câu văn mở đầu này như cánh cửa nhẹ nhàng mở ra đưa người đọc vào những tâm cảm trong sáng nhất của lần đầu tiên được đi học .
*Chuyển : Nhân vật “Tôi” hồi tưởng lại tâm trạng , cảm giác của mình khi đi trên đường theo mẹ lần đầu tiên đến trường . 
? Đọc thầm “ Buổi mai hôm ấy .ngọn núi” 
? Trên đường tới trường , nhìn cảnh vật xung quanh nhân vật tôi cảm thấy như thế nào?
- Con đường quen tự nhiên thấy lạ 
- Cảnh vật đều thay đổi 
- Lòng tôi có sự thay đổi lớn : Hôm nay tôi đi học .
? Vì sao “ Tôi” lại có cảm giác ấy ?
- Vì vốn là một cậu bé quen thả diều . nô đùa ngoaì đồng nay đi học . Đay quả là một sự thây đổi lớn đánh dấu bước ngoặt tuổi thơ .
*GV: Nhà văn đã diễn tả đúng tâm lí của con người 
? Trong cảm giác ấy “Tôi” có cử chỉ , hành động ,lời nói như thế nào ?
- Cảm thấy mình trang trọng đứng đắn .
- Thấy mấy cậu nhỏ trạc tuổi : quần áo tươm tất , nhí nhảnh gọi tên nhau , trao nhau sách vở thèm 
- Hai quyển vở – thấy nặng bặm tay ghì chặt 
- Muốn thử sức mình , xin cầm thêm bút , thước .
- ý nghĩ non nớt thơ ngây : Người thạo mới cầm nổi bút thước .
? Em có nhận xét gì về những cảm giác của “tôi”
Những cảm giác thật ngây thơ , hồn nhiên vô tư 
? Vì sao “ Tôi” lại có cảm giác ấy ?
Lần đầu tiên được bước vào thế giới mới lạ “ Tôi” muốn hoà mình vào thế giới học trò hông nhiên nhí nhảnh .
* Để diễn tả tâm trạng của mình nhân vật tôi dùng một loại từ : thèm , bặm ,ghì ,xệch , chuí , muốn  
? Những từ này thuộc loại từ gì ?
Động từ chỉ hành động và tâm trạng .
? Những động từ này dùng để miêu tả giúp ta cảm nhận rõ điều gì về nhân vật “tôi”
- những động từ này sử dụng đúng chỗ khiến ta hình dung dễ dàng tư thế và cử chỉ ngộ nghĩnh ngây thơ đáng yêu của chú bé đang háo hức , hồi hộp bước theo mẹ trên con đường dài và hẹp .
? ý nghĩ của “tôi” được diễn tả qua câu văn nào ?
- “ý nghĩ ấy thoáng qua trên ngọn núi”
? Câu văn sử dụng phéptu từ gì ?
? Phép so sánh ấy góp phần diễn tả tâm trạng nhân vật tôi ra sao?
- So sánh sự vật hiện tượng cụ thể để làm sáng rõ cảm giác , tâm trạng trong sáng của nhân vật tôi .
* Bằng cách kể chuyện tự nhiên , cách dùng từ ngữ miêu tả cụ thể và phép so sánh giúp em cảm nhận thấy nhân vật tôi có tâm trạng như thế nào khi trên đường theo mẹ đến trường lần đàu tiên trong đời ?
D: Củng cố(1’) : GV: với phương thức miêu tả , biểu cảm đã tạo nên chất thơ cho tác phẩm ., góp phần thể hiện rõ kỉ niệm sâu sắc , cảm xúc về một tuổi thơ đáng yêu với cảm giác ngây thơ trong trẻo tươi sáng với tình cảm xao xuyến bâng khuâng về ngày tựu trường đầu tiên trong đời của tác giả . Thành công của Thanh Tịnh là diễn tả tâm trạng , cảm gíaccủa mình thật đúng với tâm trạng của bao lớp học trò chúng ta.
Tiết 2
A : ổn định lớp (1’) 
B: Bài mới :
GV: Từ những biến chuyển của đất trời cuối thu , từ hiện tại nhà văn nhớ về quá khứ với kỉ niệm đẹp đẽ trong sáng thơ ngây , hồi hộp bỡ ngỡ đầy háo hức ; đi hết con đường làng đến sân trường cậu trò nhỏ có tâm trạng và cảm giác như thế nào . chúng ta cùng nhau tìm hiểu tiếp
? Đọc diễn cảm đoạn văn “ Trước sân trường /6trong các lớp /7” 
? Sân trường được miêu tả có những gì ?
- Sân trường : Dày đặc cả người 
 Người nào quần áo cũng sạch sẽ 
 Gương mặt cũng vui tươi sáng sủa 
? Nhìn khung cảnh ấy “Tôi” nghĩ đến mấy hôm trước đi bẫy chim qua trường “Tôi” có cảm giác gì về trường ? 
- Trường đối với tôi là một nơi xa lạ 
- Trường cao ráo và sạch sẽ hơn các nhà trong làng .
? Hôm nay đứng trên sân trường tôi có cảm giác gì về trường ?
- Trường : Vừa xinh xắn , vừa oai nghiêm như cái đình làng 
 Sân nó rộng , mình nó cao hơn những buổi trưa hè 
- Tôi đâm ra lo sợ vẩn vơ 
? Em có nhận xét gì về cách nêu hình ảnh ngôi trường qua cảm giác của tôi , với hiai thời điểm trước – lần này ?
- Hình ảnh so sánh để khắc hoạ tâm trạng : Trước thì thấy xa lạ - hôm nay thì thấy xinh xắn, oai nghiêm , thấy rộng –cao và tôi đâm ra lo sợ vẩn vơ .
? Vì sao lại có sự thây đổi đó ?
- Vì trước đó chưa đi học nên trường trở nên xa lạ . Nay trở thành học trò của trường nên thấy trường xinh xắn , oai nghiêm , nên đâm ra lo sợ vẩn vơ .
? Em đánh giá gì về cách miêu tả sự chuyển đổi tâm trạng của nhân vật ?
- Sự chuyển biến rất phù hợp với tâm lí trẻ thơ : nCảnh trường sừng sững to cao , người đông ăn mặc sạch sẽ , nét mặt tươi vui - cậu trò nhỏ thấy mình nhỏ bé – lo sợ là lẽ đương nhiên .
 ? Từ vịêc quan sát ngôi trường nhân vật tôi tập trung vào ai ?
Những cậu trò nhỏ cũng như tôi
 Mấy cậu trò nhỏ mới : + bỡ ngỡ đứng nép bên nghười thân 
 + chỉ dám nhìn một nửa , hay dám đi từng bước nhẹ 
 - Họ như con chim con đứng bên bờ tổ , nhìn quãng trời rộng muốn bay , nhưng còn ngập ngừng e sợ 
- Họ thèm vụng và ao ước thầm được như những học trò cũ để khỏi rụt rè trong cảnh lạ .
? Khi miêu tả những cậu trò mới “Tôi” đã dùng phép tu từ gì ?
- So sánh 
? Nhận xét về hình ảnh sóánh của tác giả khi viết về những trò mới ?
- Hình ảnh so sánh tinh tế vừa nói được tâm trạng thấy trường vừa lạ , vừa rất gần gũi ấm áp thân thương , vừa gợi cho người đọc một liên tưởng về một thời tuổi nhỏ đứng giữa mái trường thân yêu .Mái trường như cái tổ ấm , mỗi học trò ngây thơ hông nhiên như cánh chim đầy khát vọng và biết bao bồi hồi lo lắng với chân trời kiến thức rộng mở ra trước mắt .
* Khi nghe tiếng trồng trường 
? Tâm trạng của “ Tôi” và các cậu học trò nhỏ được miêu tả như thế nào ?
- Hồi trống thúc vang dội cả lòng tôi 
- Cảm thấy mình chơ vơ 
- những cậu b ... ừ “cá” rộng hay hẹp hơn so với nghĩa của từ “cá rô , cá thu”
? Nghĩa của từ thú , chim ,cá rộng hơn nghĩa của từ nào ? hẹp hơn so với nghĩa của từ nào?
Từ đó em có nhận xét gì về phạm vi nghĩa của từ ngữ ?
GV: Nghĩa của từ động vật rộng hơn so với nghĩa của từ thú , chim cá .
Nghĩa của từ “thú” rộng hơn so với nghĩa của “voi và hươu” 
Nghĩa của từ “chim” rộng hơn so với nghĩa của từ “tu hú , sáo” .
Nghĩa của từ “cá” rộng hơn so với nghĩa của từ “cá thu , cá chim” . 
? Em hiểu thế nào là một từ được coi là có nghĩa rộng ?
GV: Những từ “cá rô , cá thu” được bao hàm trong phạm vi nghiã của từ “cá”
Những từ “tu hú , sáo” được bao hàm trong nghĩa của từ “chim” 
Những từ “voi , hươu” được bao hàm trong phạm vi nghĩa của từ “thú” 
Những từ “thú , chim , cá” được bao hàm nghĩa trong phạm vi nghĩa của từ “động vật” 
? Em hiêủ một từ ngữ được coi là có nghĩa hẹp khi phạm vi nghĩa của từ ngữ đó như thế nào ?
*GV: Nghĩa của từ thú , chim ,cá rộng hơn so vơí nghĩa của nào , hẹp hơn so với từ ngữ nào ?
? Đọc phần ghi nhớ ?
Hoạt động 2
? Đọc và nêu yêu cầu bài tập1 ?
Gọi 2 học sinh lên bảng 
a, 
Y phục 
Quần
áo
áo sơ mi
áo dài
Quần dài 
Quần đùi 
? Cho biết bài tập yêu cầu ta làm gì ? 
? Muốn thực hiện được bài tập em phải dựa vào đâu?
Học sinh thực hiện 
Gọi học sinh nhận xét gv bổ sung
? Nêu yêu cầu của bài tập 
Để thực hiện được bài tập em dựa vào đâu?
? Vì sao ? Vì không thuộc thuốc chữa bệnh
? Vì sao ? Vì không phải là người dạy học .
? Vì sao? Vì không phải là bút để viết .
? Vì sao ? Vì không phải là loài hoa trong tự nhiên
Giáo viên chia đội chơi và nêu yêu cầu đội chơi : Tìm từ thuộc phạm vi nghĩa rộng – tìm những từ có phạm vi nghĩa hẹp được bao hàm trong phạm vi nghĩa rộng .
 Đội 1 Đội 2
A, Xe cộ : Xe đạp , xe máy c, Người: họ hàng ( Cô, dì , 
, xe xích lô chú , bác .....)
b, Kim loại : Thép , đồng 	d, Hoa quả : Cam , chanh...
, thiếc
4: Củng cố
5: Hướng dẫn học bài :- Học bài 
 - Làm hết bài tập 5 
8B : Tìm từ từ ngữ nghĩa rộng của các từ gạch chân sau và trình bày cảm nhận của em về khổ thơ đó
Tiếng gà trưa
ổ rơm hồng những trứng
 Này con gà mái mơ
 Khắp mình hoa đốm trắng
 Này con gà mái vàng
Lông óng như màu nắng
 ( tiếng gà trưa- Xuân Quỳnh)
* Rút kinh nghiệm :
I Từ ngữ nghĩa rộng và từ ngữ nghĩa hẹp (20’)
 1:Ví dụ 
 2: Kết luận 
 + Nghĩa của một từ có thể rộng hơn (khái quát hơn) hoặc hẹp hơn (ítd khái quát hơn) nghĩa của từ ngữ khác .
 + Một từ ngữ được coi là có nghiã rộng khi phạm vi nghĩa của từ ngữ đó bao hàm phạm vi nghĩa của một số từ ngữ khác .
 + Một từ được coi là nghĩa hẹp khi phạm vi nghĩa của từ ngữ đó được bao hàm trong phạm vi nghĩa của từ ngữ khác .
 + Một từ ngữ có nghĩa rộng hơn đối với những từ ngữ này , đồng thời có thể có nghĩa hẹp hơn so với một từ ngữ khác 
II Luyện tập (25’)
 Bài tập 1: Lập sơ đồ thể hiện cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ trong nhóm từ ngữ ( theo mẫu sơ đồ trong bài học )
 Bài tập 2/11
a, Chất đốt : Xăng , dầu hoả , khí ga , ma dút , than .
b, Nghệ thuật : hội hoạ , âm nhạc , văn học , điêu khắc .
c, Món ăn : canh .nem , rau xào , thịt luộc , tôm rang ,
d, Nhìn : Liếc, ngắm , nhòm, ngó.
e, Đánh : Đấm đá , bịch, thịu , tát .
 Bài tập 3/11
a, Thuốc lào)
b, Thủ quỹ 
c, Bút điện d, Hoa tai.
 Bài tập 4 : Bài tập trò chơi tiếp sức 
Tiết4
 Ngày soạn : 25/8/2007 ; Ngày dạy : 
Tính thống nhất về chủ đề của văn bản
I Mục tiêu giáo dục 
- Giúp học sinh nắm được chủ đề của văn bản , tính thống nhất về chủ đề của văn bản .
- Biết viết một số văn bản đảm bảo tính thống nhất về chủ đề , biết xác định và duy trì đối tượng trình bày , lựa chọn , sắp xếp các phần văn bản sao cho tập trung nêu bật ý kiến , cảm xúc của mình .
- Giáo dục ý thức trau dồi kiến thức để làm bài tập làm văn .
II Chuẩn bị : 
- Thầy : Nghiên cứu soạn bài, tìm các ví dụ mẫu để phân tích, dùng bảng phụ ghi các ví dụ , dẫn chứng 
- Trò : Đọc bài trước khi đến lớp 
III Tiến trình lên lớp 
1, ổn định lớp (1’)
2, Kiểm tra bài cũ : 
3, Bài mới : Giới thiệu bài : 
- Văn bản là gì ?
Văn bản là một thể hoàn chỉnh về hình thức , trọn vẹn về nội dung , thống nhất về cấu trúc và độc lập về giao tiếp . Văn bản được hình thành bởi nhiều yếu tố , một trong những yếu tố quan trọng là chủ đề . Vậy chủ đề của văn bản là gì ? Nội dung và hình thức , đặc điểm của nó như thế nào ta nghiên cứu bài học ngày hôm nay (GV ghi tên bài lên bảng)
Hoạt động 1
? Qua việc tìm hiểu văn bản “ Tôi đi học” đối tượng trong văn bản là ai ?
- Đối tượng là nhân vật “ Tôi” – tác giả 
? Vấn đề chính mà văn bản biểu đạt là gì ?
- Đó là kỉ niệm về cảm xúc của “ Tôi” ngày đầu tiên đi học thời thơ ấu 
*GV: Những nội dung trên chính lad chủ đề của văn bản “ Tôi đi học” 
? Hãy nêu ngắn gọn chủ đề của văn bản này ?
- Văn bản miêu tả những việc đã xảy ra , đó là những hồi ức của nhân vật tôi về những ngày tựu trường đầu tiên trong đời . Đó chính là những kỉ niệm sâu sắc đầy xúc động .
? Từ việc iimfhiểu trên hãy cho biết chủ đề của văn bản là gì ?
GV: Chủ đề của văn bản là vấn đề chủ yếu , tư tưởng xuyên suốt văn bản 
* Bài tập củng cố : GV: Đưa bảng phụ có bài ca dao 
“Cây khô chưa dễ mọc chồi
Bác mẹ chưa dễ ở đời với ta
Non xanh bao tuổi mà gì
Bởi vì sương tuyết hoá ra bạc đầu”
? Đối tượng văn bản trên đề cập đến là gì ?
- Đối tượng mà bài ca dao đề cập đến là các bậc sinh thành ra ta .
? Vấn đề chính mà văn bản trên biểu đạt là gì ?
- Vấn đề chính mà văn bản biểu đạt là : Các bậc sinh thành ra ta đã có công nuôi dưỡng , dạy bảo ta nên người nhưng không thể ở với ta mãi mãi . Là phận con cháu phải sống sao cho xứng đáng với công lao to lớn đó.
Hoạt động 2
? Để tái hiện lại những kỉ niệm về ngày đầu đi học , tác giả đã đặt tên cho văn bản là gì ?
- Nhan đề “ Tôi đi học” 
? Nhan đề này giúp ta hiểu gì khi đọc văn bản ?
- Giúp ta hiểu ngay nội dung văn bản nói về chuyện đi học .
? Chỉ ra các từ ngữ , các câu trong văn bản nhằm làm nổi rõ nhan đề của văn bản ?
Các nhóm thảo luận , đại diện các nhóm trả lời 
- Các từ ngữ : tôi , lần đầu tiên đến trường , đi học , hai quyển vở mới ...
- Các câu : Hôm nay tôi đi học .
 Hàng năm cứ vào cuối thu , lòng tôi laị náo nức những kỉ niệm mơn man của buổi tựu trường .
 Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy ...
*GV: Như vậy từ việc sử dụng các từ ngữ đến các câu trong văn bản đều xoay quanh những kỉ niệm về ngày đầu tiên đi học . Đó chính là tính thống nhất về chủ đề của văn bản .
? Khi nào văn bản được coi là có tính thống nhất về chủ đề ?
* Bài tập củng cố : Bảng phụ có ghi hai văn bản – Chia lớp thành 4 nhóm hoạt động 
 A, “Thương thay thân phận con rùa 
Lên đình đội hạc , xuống chùa đội bia .”
B, “ Thương thay thân phận con rùa 
Kiếm ăn được mấy phải nằm nhả tơ”.
? Nhận xét về tính thống nhất về chủ đề của hai văn bản trên ?
Nhóm 1,2 cho ý kiến – nhóm 3,4 nhận xét 
- Văn bản a có tính thống nhất về chủ đề vì các câu các chữ đều tập trung làm nổi rõ thân phận con rùa – là thân phận của người nông dân trong xã hội cũ .
- Văn bản b không có tính thống nhất về chủ đề vì câu 1 nói về thân phận con rùa , còn câu hai nói về con nhện chứ không phải tập trung biểu đạt một đối tượng nhất định .
? Để tô đậm cảm giác trong sáng của nhân vật tôiổtong ngày đầu tiên tới trường , tác giả đã thể hiện theo trình tự nào ? Cảm giác của tôi ởt từng thời điểm ấy ?
- Tác giả thể hiện cảm xúc theo trình tự thời gian , không gian 
 + Trên đường đi học : Con đường quen – thấy lạ 
 Cảnh vật xung quanh đều thay đổi 
 Thay đổi hành vi : Lội qua sông thả diều , ra đồng nô đùa đi học , cố làm như một cậu học trò thực sự 
 + Trên sân trường : Cảm nhận thấy : Nhà trường cao ráo và sạch sẽ hơn các nhà trong làng 
 Trường : Vừa xinh xắn vừa oai nghiêm như đình làng . 
 Sân nó rộng , mình nó cao hơn ... 
 Cảm giác bỡ ngỡ , lúng túng khi xếp hàng vào lớp , xúc động khóc nức nở .
 + Trong lớp học : Mới bước voà đã thấy xa mẹ , nhớ nhà .
 Bâng khuâng nhớ tiếc những ngày được chơi bời bẫy chim 
 Hướng về chân trời tri thức sắp được học .
? Qua việc phân tích các ý trên em thấy chủ đề được thể hiện tâp trung rõ nhất qua đâu ? – Qua nhan đề 
?Để viết hay tìm hiểu về văn bản ta cần quan tâm đề n điều gì về chủ đề ? 
- Cần xác định rõ chủ đề ( và thể hiện ở nhan đề ) 
? Nhận xét về hình thức thể hiện cảm giác của nhân vật tôi ?- Dùng các từ ngữ hình ảnh so sánh , chi tiết chỉ tâm trạng làmg nổi rõ cảm giác mới lạ , bỡ ngỡ , hồi hộp háo hức của cvậu học trò nhỏ lần đầu tiên đến trường – Những từ : lúng túng , các cậu trò nhỏ ...được lặp lại nhiều lần 
? Nhận xét về đối tượng mà tác phẩm biểu đạt ?
- Đều xoay quanh nhân vật tôi ?
? Vậy em hiểu làm thế nào để viết được văn bản đảm bảo tính thống nhất về chủ đề ?
? Đọc phần ghi nhớ SGK /12
Hoạt động3
? Đọc văn bản “ Rừng cọ quê tôi” 
? Văn bản trên viết về đối tượng nào và vấn đề gì?
- Văn bản viết về rừng cọ , sự gắn bó và tình cảm của con người sông Thao với rừng cọ quê hương .
? Các đoạn văn đã trình bày đối tượng và vấn đề theo trình tự nào ? 
- Giới thiệu rừng cọ ở sông Thao 
- Miêu tả rừng cọ : +Tả chi tiết 
 +Tả khái quát 
- Cây cọ gắn bó với cuộc sống con người 
- Tình cảm của con người sông Thao với rừng cọ . 
? Chủ đề của văn bản trên là gì ? 
GV: Tất cả từ giới thiệu đến miêu tả cuộc sống của người dân đều nói đến cây cọ . Tất cả đều tập trung làm nổi bật rõ chủ đề của văn bản .
? Đọc và nêu yêu cầu bài tập ? 
GV: Chia lớp thành nhóm để thảo luận , đại diện nhóm trình bày 
-ý b ? Vì sao ? – Nội dung ý b không sát với chủ đề văn bản .
Cho học sinh đọc bài tập và đặt cau hỏi nêu yêu cầu. Sau đó hướng dẫn các em về nhà làm
 4: Củng cố : GV Khái quát lại kiến thức cơ bản của bài đẻ khắc sâu kiến thức cho học sinh
5 : Hướng dẫn làm bài tập về nhà :
- Nắm chắc khái niệm 
- Học thuộc phần ghi nhớ 
- Làm bài tập còn lại 
- Vận dụng vào việc làm bài tập làm văn 
+ Phải xác định đúng chủ đề ( Tức là yêu cầu của đề bài )
+ Bài viết không cần nhan đề thì giới thiệu chủ đề ở phần mở bài 
+ Chọn từ ngữ ,hình ảnh ,viết câu , viết đoạn phải làm nổi rõ yêu cầu của đề bài .
- Chuẩn bị bài “ Trong lòng mẹ” 
* Rút kinh nghiệm: 
I Chủ đề của văn bản (10’)
 - Chủ đề là đối tượng và vấn đề chính mà văn bản biểu đạt.
II Tính thống nhất của chủ đề văn bản (15’) 
- Văn bản có tính thống nhất về chủ đề khi chỉ biểu đạt chủ đề đã xác định , không xa rời hay lạc sang chủ đề khác .
+ Để viết hoặc hiểu một văn bản , cần xác định chủ đề thể hiện ở nhan đề , đề mục , trong quan hệ giữa các phần của văn bản và các từ ngữ then chốt thường lặp đi lặp lại .
III Luyện tập (18’)
Bài tập 1 /13 Phân tích tính thống nhất về chủ đề của văn bản “ Rừng cọ quê tôi” theo câu hỏi gợi ý 
Bài tập 2/14:SGK/14
 Chép đề lên bảng phụ 
Bài tập 3/ SGK