Giáo án Ngữ văn 8 - Tuần 07 - Tiết 25 đến 28

Tuần 7: 	 Ngày soạn 14/10/05
Tiết 25,26: 	 Ngày dạy 17/10/05
ĐÁNH NHAU VỚI CỐI XAY GIÓ
(Trích : Đôn-ki-hô-tê)
A.Mục tiêu cần đạt :
 * Giúp hs 
- Thấy rõ tài nghệ của Xéc –van- tét trong việc xây dựng cặp nhân vật bất hủ Đôn ki-hô-tê , Xan-chô Pan- xa tương phản về mọi mặt ; đánh giá đúng đắn các mặt tốt , mặt xấu của 2 nhân vật ấy , từ đó rút ra bài học thực tiễn . 
- Tiếp tục rèn kĩ năng đọc , kể , tóm tắt truyện , phân tích , so sánh và đánh giá các nhân vật trong tác phẩm vh 
B.Chuẩn bị :
 1.GV: 
- Sưu tầm ảnh trân dung tác giả Xéc-van – téc và tranh minh hoạ hai nhân vật Đôn Ki- hô – tê và Xan – chô Pan – xa 
- Dự kiến khả năng tích hợp : với phần tiếng việt ở bài Tình thái từ , với phần tập làm văn ở bài luyện tập viết đoạn văn tự sự kết hợp miêu tả và biểu cảm đánh giá 
 2.HS: Đọc, tìm hiểu và soạn bài
C.Tiến trình lên lớp :
 1, Oån định tổ chức 
 2, Kiểm tra bài cũ :Những biện pháp nghệ thuật chủ yếu được tác giả An – đéc – xen sử dụng thành công trong truyện cô bé bán diêm là gì ? phân tích một vài dẫn chứng để chứng minh 
- Theo em , tại sao trong 4 lần trước , em bé chỉ đánh một que diêm , nhưng lần cuối cùng em lại liên tục đánh hết tất cả những que diêm còn lại trong bao ?
 3, Bài mới: 
 I, Đọc – tìm hiểu chú thích 
1. Đọc văn bản
- Gv đọc sau đó yêu cầu hs đọc tiếp (Chú ý các câu đối thoại không in xuống dòng của 2 nhân vật chính )
 GV nhận xét hs đọc 
2. Chú thích
(?)Em hãy nêu vài nét về tác giả , tác phẩm ? (sgk)
Trích chương 8
3, Bố cục : (?) Em hãy kể tóm tắt đoạn trích này theo chuổi các sự việc chính 
 Giải thích từ khó 
II, Phân tích 
(?) Trong đoạn trích này có mấy nhân vật ? ai là nhân vật chính ? 
1.Hiệp sĩ Đôn Ki-hô-tê
 (?) Theo dõi nhân vật Đôn Ki – hô – tê trong vb cho biết Vì sao Đôn Ki – hô – tê đánh nhau với cối xay gió ?
- Tưởng đó là những gã khổng lồ , thấy đây là vận may ( một cuộc chiến chính đáng , và quét sạch cái giống xấu xa này khỏi mặt đất )
(?) Trận đánh nhau của Đôn Ki – hô-tê đã diễn ra với hậu quả ntn?( Ngọn giáo gẫy tan tành , kéo theo cả người và ngựa ngã văng ra xa  Đôn Ki –hô-tê nằm im không cựa quậy , con ngựa bị toạc nữa vai 
(?) Sau khi đánh nhau với cối xay gió , Đôn Ki- hô-tê có những hành động và ý nghĩ gì ?
- Bẻ một cành khô , rút cái mũi sắt ở chiếc cán gãy lắp vào làm thành ngọn giáo ; thức suốt đêm không ngủ để nghĩ tới nàng Đuyn –xi-nê-a, không muốn ăn sáng 
(?) Nhận xét về các biểu hiện đó của ĐônKi-hô-tê ?
không bình thường , điên rồ 
(?) Điều đó cho thấy Đôn Ki-hô-tê là người ntn?
mê muội hoang tưởng 
(?) Em có cảm xúc gì trước các biểu hiện mê muội , hoang tưởng của Đôn Ki – hô-tê ? (Hài hước , buồn cười )
L Đôn Ki-hô-tê là kẻ cực kì hoang tưởng nhưng ở chàng còn có những biểu hiện bình thường khác của con người như lòng dủng cảm , coi khinh cái tầm thường và tình yêu say đắm 
(?) Lòng dũng cảm của Đôn Ki-hô-tê biểu hiện như thế nào trong vb ? ( Một mình một ngưạ xông lên đánh nhau với cối xay gió vì lí tưởng quét sạch cái giống xấu xa này khỏi mặt đất . Vẫn chọn những con đường lắm người qua để mong gặp những chuyện phiêu lưu khác 
- Vẫn bẻ cành cây sửa lại giáo cho các cuộc chiến sắp tới 
(?) Những biểu hiện của sự coi khinh cái tầm thường , thực dụng ?( Dù bị đau cũng không rên la , không lấy việc ăn uống làm thích thú )
(?) Những biểu hiện của tình yêu ?
- Nhiệt tình tâm niệm cầu mong nàng Đuyn – xi-nê-a của mình cứu giúp cho trong lúc nguy nan . Suốt đêm không ngủ để nghĩ tới nàng . Nghĩ đến người yêu cũng đủ no rồi
(?) Từ đó tình cách nào của Đôn Ki-hô-tê được bộc lộ ?
Cao cả , cao thượng 
(?) Đến đây có thể tóm tắt ntn đặc điểm nhan vật Đôn Ki-hô-tê trong sự việc đánh nhau với cối xay gió ?
Hoang tưởng , điên rồ nhưng dũng cảm , cao thượng 
(?) Cảm ngĩ của em về chàng hiệp sĩ này ?
- đáng chê cười ở tính cáh hoang tưởng , đáng khâm phục ở tíùnh cách cao thượng , đáng khâm phục , vừa đáng chê 
2.Giám mã Xan-chô Pan-xa :(?) Theo dõi nhân vật Xan-chô Pan – xa cho biết về việc ĐônKi-hô-tê đánh nhau với cối xay gió , Xan –chô Pan –xa đã có những lời ngăn cản nào ?
- Thưa ngài , Xan – chô nói , xuất hiện ở kia chẳng phải là các tên khổng lồ đâu mà chỉ là những cố xay gió 
- Tôi đã chẳng bảo ngài rằng phải coi chừng cẩn thận đấy ư , rằng đó chỉ là những chiếc cối Xay gió , ai mà chẳng biết thế , trừ kẻ nào đầu óc quay cuồng như cối xay 
(?) Vì sao Xan – chô pan –xa lại có lời can ngăn đó ?
- vì biết rõ sự thất đó là cối xay gió chứ không phải bọn khổng lồ như Đôn Ki-hô-tê nghĩ 
(?) Xan –chô Pan –xa có những điểm nào trái ngược với Đôn Ki –hô-tê ?( hơi đau là kêu rên , thích ăn uống và biết cách ăn uống , thích ngủ và ham ngủ )
(?) Từ đó đặc điểmtính cách nào của nhân vật Xan-chô pan-xa được bộc lộ ? (luôn tỉnh táo , thực tế , thực dụng )
(?) Trong cuộc chiến đấu với cối xay gió của chủ mình , Xan –chô pan- xa luôn là người đứng ngoài cuộc . Điều đó cho thấy thêm đặc điểm tính cách của xan-chô pan-xa?(ích kỉ , hèn nhát )
(?) Đến đây em hiểu gì về toàn bộ tính cách của Xa-chô pan-xa? (tỉnh táo nhưng thực dụng , tầm thường )
(?) Nếu cần bình luận vầ viên giám mã này thì lí lẽ của em sẽ là gì (con người cần tỉnh táo , nhưng không vì thế mà quá thực dụng , tầm thường )
(?) Học qua vb này em hiểu ntn về 2 nhân vật Đôn ki-hô-tê và Xa-chô pan-xa ?(HSTLN)(Hai nhân vật có tình cách trái ngược nhau : Đôn ki-hô-tê hoang tưởng nhưng cao thượng ,Xan-chô pan-xa tỉnh táo nhưng tầm thường )
(?) Với chúng ta , bài học từ 2 tính cách này là gì ?(HSTLN)
- Con người muốn tốt đẹp không được hoang tưởng và thực dụng mà cần tỉnh táo và cao thượng 
(?) Nhận xét về biện pháp nghệ thuật nổi bật được sử dụng trong vb này ? ( tương phản)
III, Ghi nhớ : sgk (?) Em hiểu gì về nhà văn Xéc-van-tét từ 2 nhân vật nổi tiếng đó của ông ?( sử dụng tiếng cười khôi hài để giễu cột cái hoang tưởng và tầm thường , đề cao cái thực tế và cao thượng )
I, Đọc – hiểu chú thích 
 1. Đọc văn bản
2. Chú thích
 a. Tác giả
 - XÐc - van - tÐt lµ nhµ v¨n nỉi tiÕng cđa T©y Ban Nha vµ thÕ giíi- «ng ®· tõng tr¶i qua cuéc sèng nghÌo khỉ, ®i lÝnh, bÞ th­¬ng, bÞ bän c­íp biĨn b¾t giam, bÞ tï ®µy
 b. Tác phẩm
 - TrÝch ch­¬ng 8/126
3, Bố cục : 2 phần 
II, Phân tích văn bản
 1.Hiệp sĩ Đôn Ki-hô-tê
- Đánh nhau với cối xay gió tưởng đó là những gã khổ lồ để quét sạch hết những giống xấu xa
- Bẻ một cành cây khô , rút cái mũi sắt ở chiếc cán gãy lắp vào làm thành ngọn giáo 
- Thức suốt đêm không ngủ để nghĩ tới nàng Đuyn-ni-nê-a
- Không cần ăn sáng 
à Hoang tưởng , điên rồ nhưng cao thượng , dũng cảm 
2.Giám mã Xan-chô Pan-xa
- Xan –chô Pan-xa biết rõ là cối xay gió 
- Hơi đau là kêu rên 
- Thích ăn uống và biết cách ăn uống 
- Thích ngủ và ham ngủ 
à Luôn tỉnh táo , thực tế nhưng thực dụng , tầm thường 
III, Ghi nhớ : sgk 
4. Hướng dẫn về nhà: :Học thuộc ghi nhớ . Tóm tắt đoạn trích 
Soạn bài tiếp theo” Chiếc lá cuối cùng”
5. Rút kinh nghiệm: 
------------------------------------------------------------------------------------
Tuần 7:	 Ngày soạn : 15/10/ 2009
Tiết 27:	 Ngày dạy : 19/10/ 2009
TÌNH THÁI TỪ
A.MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
* Giúp hs 
- Hiểu được thế nào là tình thái từ 
- Biết sử dụng tình thái từ phù hợp với tình huống giao tiếp 
B.CHUẨN BỊ :
 1.GV: Chuẩn bị một số bài tập nhanh 
- Dự kiến khả năng tích hợp : với Văn ở vb Đánh nhau với cối xay gió , tập làm văn qua bài Luyện tập viết đoạn văn tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm.
 2.HS: Đọc tìm hiểu, soạn bài 
C.TIẾN TRÌNH LÊN LỚP: 
 1.ỔN định tổ chức 
 2.Kiểm tra bài cũ :
Trợ từ là gì ? Thán từ là gì cho vd minh hoạ 
Làm bài tập 5 
 3.Bài mới : Tình thái từ có đặc tính ngữ pháp là không có khả năng độc lập tạo thành câu , cũng không làm thành phần biệt lập của câu như thán từ, nhưng tình thái từ có rất nhiều công dụng và nếu sử dụng đúng trong các trường hợp giao tiếp thì sẽ đạt hiệu quả cao . Vậy nó có công dụng ntn và sử dụng ra sao ? Tiết học này sẽ trả lời cho câu hỏi đó .
I, Chức năng của tình thái từ 
1, Thế nào là tình thái từ ?
 - Gọi hs đọc 3 vd a,b,c
(?) Trong 3 vd a,b,c,nếu lược bỏ các từ in đậm thì ý nghĩa của câu có thay đổi không ? Tại sao ?
L GV chốt : Như vậy , có thể thấy rằng à là từ để tạo lập câu nghi vấn , đi là từ để tạo lập câu cầu khiến , thay là từ tạo lập câu cảm thán 
2 , Chức năng của tình thái từ: Gọi hs đọc vd d 
(?) Em hãy so sánh 2 vd sau : 1, Em chào cô . 2, Em chào cô ạ . 2 câu giống nhau và khác nhau ở chổ nào ?
- Giống nhau : cả 2 câu đều là câu chào 
- Khác nhau : thái độ và sắc thái tình cảm , câu 2 thể hiện thái độ lễ phép cao hơn 
(?) E m hãy đặt câu trong đĩ cĩ sử dụng tình thái từ?
(?) Vậy tình thái từ là gì ? Nó có những chức năng nào ?( ghi nhớ sgk )
II, Sử dụng tình thái từ:Tuỳ theo từng trường hợp cụ thể để xét từ mà thuộc từ loại gì , từ mà có thể là trợ từ , có thể là tình thái từ , có thể là quan hệ từ 
VD : Ai mà biết việc ấy ( trợ từ )
 Tôi đã bảo anh rồi mà ( tình thái từ )
 Cậu lo làm mà ăn chứ đừng để đi xin ( mà là quan hệ từ 
(?) Các tình thái từ in đậm trong các vd đó được dùng trong những hoàn cảnh giao tiếp khác nhau ntn? 
L Bài tập nhanh :
Xác định tình thái từ trong câu sau 
anh đi đi 
Sao mà lắm nhỉ nhé đến thế cơ chứ ?
Chị đã nói thế ư?
+ tình thái từ : đi , cơ chứ , ư 
 Gọi hs đọc 4 vd trong phần II
 (?) Sử dụng tình thái từ chúng ta cần chú ý điều gì ? ( ghi nhớ sgk 
(?) Bài tập 4 yêu cầu chúng ta điều gì ?
I, Chức năng của tình thái từ 
1, Thế nào là tình thái từ ?
- Ơû vd a nếu bỏ từ à thì câu này không còn là câu nghi ván nữa 
- Ơû vd b nếu bỏ từ đi thì câu này không còn là câu cầu khiến nữa 
- Ơû vd c nếu không có từ thay thì câu cảm thán không tạo lập được 
- Là những từ được thêm vào câu để tạo câu theo mục đích nói và để biểu thị các sắc thái tình cảm con người
2 , Chức năng của tình thái từ 
- Tình thái câu nghi vấn
- Tình thái câu cầu khiến 
- Tình thái từ cảm thán 
- Tình thái từ biểu thị sắc thái tình cảm 
3. Ví dụ : đặt câu cĩ sử dụng tình thái từ
II, Sử dụng tình thái từ 
 1. Ví dụ 
Bạn chưa về à ? ( hỏi , thân mật )
Thầy mệt ạ? ( hỏi , kính trọng)
Bạn giúp tôi một tay nhé ! ( cầu khiến, thân mật)
Bác giúp cháu một tay a ! ( cầu khiến , kính trọng)
Khi nói , viết cần sử dụng tình thái từ phù hợp với tình huống giao tiếp nhằm đạt mục đích , hiệu quả cao trong giao tiếp 
III, Ghi nhớ : ( sgk /81) 
IV, Luyện tập 
Bài tập 1 : Tìm tình thái từ 
- a(-) b(+) c(+) d(-)
- e(+) (-) h(-) I(+)
Bài tập 2 : Giải thích ý nghĩa của các tình thái từ 
- chứ : nghi vấn , dùng trong trường hợp điều muốn hỏi ít nhiều đã khẳng định 
- chứ : nhấn mạnh điều vừa khẳng định 
- ư : hỏi , với thái độ phân vân 
- nhỉ : thái độ thân mật 
- nhé : dặn dò , thái độ thân mật 
- vậy : thái độ miễn cưỡng 
- cơ mà : thái độ thuyết phụ 
Bài tập 3 : Gv hướng dẫn cho hs làm 
Bài tập 4 : đặt câu hỏi có dùng tình thái từ ngi vấn 
Thưa thầy , em xin phép hỏi thầy một câu được không ạ?
Đằng ấy đã học bài rồi chứ ?
- Mẹ sắp đi làm phải không ạ?
4. Củng cố:
 - Tình thái từ là gì?
 - cách sử dụng tình thái từ trong nĩi và viết
5. Dặn dịø: Học thuộc ghi nhớ 
làm hết bài tập còn lại 
Soạn bài tiếp theo “ Chương trình địa phương”
Luyện tập viết đoạn văn tự sự kết hợp với miêu tả
----------------------------------------------------------------------------------------
Tuần 7:	 Ngày soạn : / / 2009
Tiết 28:	 Ngày dạy : / / 2009
LUYỆN TẬP VIẾT ĐOẠN VĂN TỰ SỰ KẾT HỢP VỚI MIÊU TẢ
A.Mục tiêu cần đạt :
* Giúp hs 
- Thông qua thực hành biết vận dụng sự kết hợp các yếu tố miêu tả và biểu cảm khi viết một đoạn văn tự sự 
- Rèn kĩ năng viết đoạn văn theo những yêu cầu cho trước 
B.Chuẩn bị :
 1.GV: Dự kiến khả năng tích hợp : với Văn ở vb, Lão Hạc ,Đánh nhau với cối xay gió , với tiếng việt qua bài Tình thái từ .
 2.HS: Đọc tìm hiểu, soạn bài 
C.Tiến trình lên lớp 
 1, Ổn định tổ chức: 1 phút
 2, Kiểm tra bài cũ : (Kiểm tra trong tiết luyện tập )
 3.Bài mới : ở lớp 6 , các em đã làm quen và nhận biết được sự kết hợp , đan xen giữa các yếu tố miêu tả và biểu cảm với kể chuyện trong một vb tự sự , các em đã thấy được vai trò và tác dụng của các yếu tố ấy . Bài học này , chúng ta sẽ đi vào thực hành luyện tập viết đoạn văn tự sự kết hợp với các yếu tố miêu tả , biểu cảm để củng cố lại những hiểu biết đã học .
I.GV yêu cầu hs tìm hiểu các dữ kiện ỡ mục I,sgk 
(?) Những yếu tố cần thiết để xd đoạn văn tự sự là gì?
- sự việc : gồm một hoặc nhiều các hành vi , hành động ..đã xảy ra cần được kể lại một cách rõ ràng , mạch lạc để những người khác cũng được biết .
- Nhân vật chính : là chủ thể của hành động hoặc là một trong những người chứng kiến sự việcđã xảy ra 
(?) Vai trò của các yếu tố miêu tả và biểu cảm trong đoạn văn tự sự ?
- có vai trò làm cho sự việc trở nên dễ hiểu , hấp dẫn và nhân vật chính trở nên gần gũi , sinh động 
- các yếu tố miêu tả biểu cảm có thể nhiều hay ít ; đậm hay nhạt ; nhưngnó chỉ có vai trò bổ trợ cho sự việc và nhân vật chính 
(?)- Quy trình xây dựng đoạn văn tự sự gốm mấy bước ? Nhiệm vụ của từng bước là gì ? Gồm 5 bước 
+ Bước 1 : lựa chọn sự việc chính 
sự việc có đối tượng là đồ vật 
 sự việc cóø đối tượng là con người 
sự việc mà con người là chủ thể tiếp nhận 
+ Bước 2 : Lựa chọn ngôi kể 
- Người kể ở ngôn thứ nhất (số ít ): tôi , mình , tối , em .
- Người kể ở ngôi thứ nhất số nhiều : chúng tối , 
- Người kể ở ngôi thứ nhất ( số ít hoặc số nhiều ) gián tiếp , thường là tác giả giấu mình đi để cho nhân vật chính phát ngôn 
+ Bước 3 : Xác định thứ tự kể 
*Khởi đầu : lời mở đầu có thể là cảm tưởng , nhận xét , hành động 
VD : Em ngồi thẩn thờ trước cái lọ hoa đẹp vừa bị vở tan  Chỉ vì một chút vội vàng mà em đã phải trả giá bằng sự tiệc nuối , ân hận 
- Thế là cái lọ hoa đẹp mà bố em rất thích đã bị vở tan . Chắc là bố em sẽ buồn lắm 
- Huỵch một cái , em bị vấp ngã không sao ngượng lại được . Cái lọ hoa đẹp ở trên tay bị văng ra và vỡ tan 
*Diễn biến : Kể lại sự việc một cách chi tiết , có xen kẻ miêu tả và biểu cảm 
 VD : - Vỡ thành những mảnh lớn có thể gắn lại bằng keo
- ngắm nghía mân mê những mãnh vỡ có hoa văn đẹp 
-Thu dọi , nhặt nhạnh các mãnh vỡ
- các sự việc có liên quan : bố , mẹ , anh , chị về và chứng kiến sự việc 
Kết thúc : suy nghĩ cảm xúc của bản thân hoặc thái độ , tình cảm của người thân , bạn bè sau khi sự việc đã xảy ra . Bài học kinh nghiệm về tính cẩn thận 
+ Bước 4 : xác định liều lượng các yếu tố miêu tả , biểu cảm sẽ dùng để viết đoạn văn tự sự .
- Miêu tả : hình dáng , màu sắc , chất liệu , vẻ đẹp  của cái lọ hoa 
- Biểu cảm : suy nghĩ tình cảm , trân trọng , ngưỡng mộ , sự nuối tiếc và ân hận 
+ Bước 5 : Viết thành đoạn văn 
(?) Viết đoạn văn hoàn chỉnh về đề bài vừa tìm hiểu trên 
I, Từ sự việc và nhân vật đến đoạn văn tự sự có yếu tố miêu tả và biểu cảm 
+ Những yếu tố cần thiết để xd đoạn văn tự sự :
- sự việc , nhân vật chính
+ 5 bước xây dựng đoạn văn tự sự 
Bước 1 :lựa chọn các sự việc chính (sự việc có đối tượng là đồ vật )
Bước 2 : Lựa chọn ngối kể ( Ngôi thứ nhất 
Bước 3 : Xác định thứ tự kể 
Khởi đầu : có thể là cảm tưởng , nhận xét , hành động 
Diễn biến : Kể lại sự việc một cách chi tiết , có xen kẻ miêu tả và biểu cảm 
Kết thúc :Suy nghĩ cảm xúc của bản thân hoặc thái độ tình cảm của người thân, bạnbè sau khi sïự việc đã xảy ra . Bài học kinh nghiệm về tính cẩn thận 
Bước 4 :Xacù định liều lượng các yếu tố miêu tả , biểu cảm để dùng viết đoạn văn tự sự 
- Miêu tả : hình dáng , màu sắc , chất liệu của cái lọ hoa 
- Biểu cảm : suy nghĩ tình cảm , trân trọng , ngưỡng mộ , sự nuối tiếc và ân hận 
Bước 5 : Viết thành đoạn văn 
 Hs tự viết 
II, Luyện tập 
Bài tập 1 Hướng dẫn hs làm 
Bài tập 2 :
 Nụ cười như mấu , mắt lão ầng ầng ậc nước , mặt lão đột nhiên co rúm lại , những vết nhăn xô lại , cái đầu lão ngoẹo về một bên , cái miệng móm mém mếu như con nít . Lão khóc hu hu 
+ Các yếu tố miêu tả , biểu cảm đã khắc sâu vào lòng người đọc một lạo Hạc khốn khổ về hình dáng bên ngoài và đặc biệt là thể hiện được rất sinh động sự đau đớn , quằn quại về tinh thần của một người trong giây phút ân hận , xót xa
4.Củng cố 
 - Quy trình xây dựng đoạn văn tự sự ?Vai trò của các yếu tố miêu tả , biểu cảm trong văn tự sự ?
5. Dặn dị : về làm bài b,c, trong phần I
soạn bài “Lập dàn ý cho bài văn tự sự kết hợp với miêu tả biểu cảm”
 Soạn : Chiếc lá cuối cùng.