Giáo án Ngữ văn 8 tiết 83: Viết đoạn trong văn bản thuyết minh

Tuần 21
Tiết 83:VIẾT ĐOẠN TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINH.
I.MỤC TIÊU CẦN ĐẠT
Giúp học sinh:
-Nhận dạng, sắp xếp ý và viết một đoạn văn thuyết minh ngắn
-Nắm vững chức năng và vận dụng tốt câu nghi vấn.
II.TIẾN TRÌNH LÊN LỚP
Ổn định:
KTBC:
Bài mới:
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung cần đạt
Hoạt động 1
H/s đọc đoạn văn a sgk.
?Trong đoạn văn trên gồm mấy câu?Từ nào được nhắc lại trong câu đó?Việc nhắc lại như vậy có dụng ý gì?
-Đoạn văn gồm 5 câu ;câu nào cũng có từ nước được sử dụng lặp lại một cách đầy dụng ý. Đó chính là từ quan trọng nhất thể hiện chủ đề của đoạn văn.
?Từ đó ,có thể khái quát chủ đề của đoạn văn là gì?
Chủ đề của đoạn văn được thể hiện ở câu chủ đề-câu 1;tập trung vào cụm từ ngữ thiếu nước sạch nghiêm trọng
?Vai trò của từng câu trong đoạn văn như thế nào trong việc thể hiện và phát triển chủ đề?
-Câu 1:Nêu khái quát vấn đề thiếu nước ngọt trên thế giới.
-Câu 2:cho biết tỷ lệ nước ngọt ít ỏi so với tổng lượng nước trên thế giới
-Câu 3:giới thiệu sự mất tác dụng của phần lớn lượng nước ngọt.
-Câu 4:giới thiệu số lượng người khổng lồ thiếu nước ngọt.
-câu 5:dự báo tình hình thiếu nước.
? Đây có phải là đoạn văn miêu tả ,kể chuyện hay biểu cảm,nghị luận không ?Vì sao?
-Không vì:
+Đoạn văn không tả màu sắc,mùi vị,hình dángcủa nước.
+Đoạn văn không biểu hiện cảm xúc gì của người viết .
+Đoạn văn không bàn bạc thảo luận,phân tích,chứng minh giải thích v/d gì vế nước.
=>Cả đoạn văn a là đoạn văn thuyết minh vì cả đoạn nhằm giới thiệu vấn đề thiếu nước ngọt trên thế giới hiện nay.thuyết minh một sự việc,hiện tượng tự nhiên-xã hội.
H/s đọc đoạn văn b.
Gv sử dụng những câu hỏi tương tự phần trên hướng dẫn h/s tìm hiểu.
*Định hướng
-Đoạn văn trên gồm 3 câu.Câu nào cũng nói đến một người. Đó là đồng chí Phạm Văn Đồng.
-Câu 1 vừa nêu chủ đề,vừa giới thiệu quê quán,khẳng định phẩm chất và vai trò của ông:Nhà cách mạng và nhà văn hóa.
Câu 2 sơ lược giới thiệu quá trình hoạt động cách mạng và những cương vị lãnh đạo Đảng và Nhà nước mà đ/c Phạm Văn Đồng từng trải qua.
Câu 3 nói về quan hệ của ông với Chủ tịch Hồ Chí Minh.
-Đoạn văn thuyết minh-giới thiệu về một danh nhân ,một con người nổi tiến theo kiểu cung cấp thông tin về các mặt hoạt động khác nhau của người đó.
Hoạt động 2
H/s đọc đoạn văn a.
? Đoạn văn trên thuyết minh về cái gì?Cần đạt những yêu cầu gì ?Cách sắp xếp nên như thế nào?
-Dụng cụ học tập quen thuộc:cây bút bi.
-Yêu cầu tối thiểu:
+Nêu rỏ chủ đề.
+Cấu tạo,công dụng của bút bi.
+Cách sử dụng bút bi.
=>đoạn văn không rõ câu chủ đề,chưa có ý 1công dụng;các ý lộn xộn chưa mạch lạc.
Sửa:
“Hiện nay,bút bi là loại bút thông dụng trên toàn thế giới.Bút bi khác bút mực ở chỗ là đầu bút có hòn bi nhỏ xíu.Ngoài ống nhựa có vỏ bút. Đầu bút có nắp đậy ,có móc thẳng để cài vào túi áo.Loại bút không có nắp đậy thì có lò xo và nút bấm.Khi viết,hòn bi lăn làm mực trong ống nhựa chảy ra,ghi thành chũ.Khi viết,người ta ấn đầu cán bút cho ngòi bi trồi ra,khi thôi viết thì ấn nút bấm cho ngòi bi thụt vào bên trong vỏ bút.Dùng bút rất nhẹ nhàng ,tiện lợi.Nhưng học sinh các lớp tiểu học chưa nên sử dụng vì đầu bút bi tròn,cứng và trơn nên khó thể luyện viết chữ nét thanh,nét đậm.”
H/s đọc đoạn b.
Thực hiện tương tự như đoạn văn a
-Nhược điểm của đoạn văn này là lộn xộn,rắc rối,phức tạp hóa khi giới thiệu cấu tạo của chiếc đèn bàn.Câu 1 với các câu sau gắn kết gượng gạo.
-Sửa:
“Đèn bàn là chiếc đèn để trên bàn làm việc ban đêm . Đèn bàn cò hai loại chủ yếu: đèn điện và đèn dầu . Ở đây chỉ giới thiệu cấu tạo sơ lược của một kiểu đèn bàn cháy sáng bằng điện .Nếu tính từ dưới lên,từ ngoài vào trong,ta thấy: đầu tiên là đế đèn (được làm bằng một khối thuỷ tinh vững chãi)có gắn công tắc để bật hay tắt đèn.Dây dẫn điện từ nguồn điện qua đế đèn,nối với công tắc,luồn hướng lên trong một một ống thép không gỉ thẳng đứng,tới đầu ống nối với đui đèn.Bóng đèn bàn có công suất khoảng từ 25-75 oát. Để tập trung nguồn sáng ,trên bóng là chao đèn làm bằng đồng,sắt,hay hợp kim(hoặc vải,lụa có khung sắt và vòng thép gần vào bóng đèn)”.
Hoạt động 3.
?Một số lưu ý khi làm văn thuyết minh?
H/s đọc ghi nhớ.
Bài tập 1:Viết đoạn mở bài và kết bài cho đề văn: “Giới thiệu về trường em”.
-Đoạn mở bài:Mời bạn đến thăm trường tôi-ngôi trường THCS Hắc Dịch thân yêu-ngôi nhà chung của chúng tôi.
-Đoạn kết bài:Trường tôi như thế đó:giản dị,khiêm nhường mà xiết bao gắn bó.Chắc chắn những kỷ niệm về mái trường sẽ đi theo suốt cuộc đời mỗi người.
Bài tập 2:Cho chủ đề: “Hồ Chí Minh,lãnh tụ vĩ đại của nhân dân Việt Nam”.Hãy viết thành một đoạn văn thuyết minh.
Yêu cầu:
Từ câu chủ đề,có thể phát triển thành một vài ý nhỏsau:
-Năm sinh,năm mất,quê quán và gia đình.
-Sơ lược đôi nét về quá trình hoạt động,sự nghiệp.
-Vai trò và cống hiến to lớn đối với dân tộc và thời đại.
Bài tập 3:Viết đoạn văn giới thiệu SGK Ngữ văn 8,tập 1
I. ĐOẠN VĂN TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINH
1.Nhận dạng các đoạn văn thuyết minh.
2.Sửa lại các đoạn văn thuyết minh chưa chuẩn.
3.Ghi nhớ:
Sgk/15
4.Củng cố: Những lưu ý khi làm văn thuyết minh
5.Dặn dò: Học thuộc ghi nhớ
 Chuẩn bị bài tiếp theo.