Giáo án Ngữ văn 8 - Tiết 74 văn bản: Bài học đường đời đấu tiên (Tô Hoài)

Ngày soạn: 13/1/08 Ngày dạy: /1/08
 Tiết 74
Văn bản
 BÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẤU TIÊN
 ( Tô Hoài)
A. PHẦN CHUẨN BỊ
I. Mục tiêu
1, Kiến thức, kĩ năng, tư duy: Giúp HS tiếp tục
- Hiểu được nội dung, ý nghĩa của VB.
- Nắm được những đặc sắc nghệ thuật mtả và kể chuyện của VB.
- Rèn luyện kĩ năng mtả loài vật.
2, Giáo dục HS ý thức rèn luyện đạo đức trên đường đời.
II. Chuẩn bị
1, Thầy : Nghiên cứu soạn giảng.
2, Trò: Chuẩn bị theo câu hỏi sgk.
 B. PHẦN TRÊN LỚP
I. Kiểm tra bài cũ ( 5’)
1, Câu hỏi: Kể tóm tắt chương I?
2, Trả lời: HS kể tóm tắt
II. Bài mới.
 G
 H
 ?
 ?
 ?
 ?
 ?
 ?
 ?
 ?
 ?
 G
 H
 ?
 ?
 ?
 ?
 G
 ?
 ?
 ?
 ?
 ?
 H
 G
Thâu tóm lại nội dung chủ yếu tiết 73à Chuyển vào tiết 74
Đọc ĐV1
Tìm các chi tiết mtả ngoại hình DM?
Tìm các chi tiết mtả hành động của DM?
Tợn? àbạo đến mức liều lĩnh, không biết sợ
Cà khịa? àCố ý gây chuyện để cãi nhau, đánh nhau dù không có lí do gì đáng kể.
Tìm những tính từ mtả hình dáng, tính cách của DM?
- TT: ( gạch chân)
Thử thay thế 1 số từ ấy= những từ đồng nghĩa hoặc gần nghĩa rồi rút ra nhận xét về cách dùng từ của tg?
- Cường tráng: khoẻ mạnh, to lớn, mạnh mẽ, đẹp đẽ..
- hủn hoẳn: rất ngắn, cộc
- ngoàm ngoạp:liên liến, xồn xột, côm cốp, rào rào
- cà khịa: gây sự, tranh cãi, gây lộn 
- Ho he: không làm gì, im thin thít, im re
àNhìn chung không 1 từ ngữ nào có thể so sánh với các từ ngữ mà Tô Hoài đã dùng. Chúng chính xác, sắc cạnh nổi bật lạ thường.
Hãy chỉ ra những biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong ĐV1?
Có ý kiến cho rằng bức chân dung tự hoạ của DM vừa có nét đẹp lại vừa có nét chưa đẹp. Ý kiến của em?
- Nét đẹp ở ngoại hình: khoẻ mạnh, cường tráng, đầy sức sồng thanh niên thể hiện ở từng bộ phận của cơ thể, trong dáng đi, trong hành động. Mèn còn có nét đẹp ở tính nết: tự tin, yêu đời.
- Nét chưa đẹp trong tính nết, trong nhận thức, hành động của 1 chàng dế thanh niên ở tuổi mới lớn đó là tính nết kiêu căng, tự phụ về vẻ đẹp và sức mạnh của mình, xem thường mọi người, hung hăng, xốc nổi, bắt nạt kẻ yếu.
Qua pt hãy rút ra nhận xét về DM?
Bằng nghệ thuật nhân hoá, so sánh
bức chân dung tự hoạ sống động. Không phải là 1 con dế mèn mà là 1 chàng dế, cụ thể đến từng bộ phận, từng cử chỉ hành động, tính tình. Tất cả lại rất phù hợp với thực tế, với hình dáng và tập tính của loài dế cũng như 1 số thanh niên đương thời và nhiều thời. DM cường tráng khoẻ mạnh và kiêu căng, hợm hĩnh, lố bịch mà không tự biết. Điểm đáng khen và đáng chê của DM là ở chỗ đó.
Tóm tắt
Hãy tìm những lời lẽ, xưng hô, giọng điệu của DM với DChoắt?
- Xưng hô: chú mày ( mặc dù Mèn chạc tuổi Choắt)
- Lời lẽ: Sao chú mày sinh sống cẩu thả quá như thếchỉ nói cho sướng miệng, huếch răng lên xì 1 hơi rõ dài, khin h khỉnh, mắng, không chút bận tâm
- Giọng điệu: kể cả, coi thường, vừa tàn nhẫn đối với bạn láng giềng.
Em có nhận xét gì về thái độ của DMà DChoắt?
Mèn đã nghịch ranh, nghĩ mưu trêu chị Cốc. Nêu diễn biến tâm lí và thái độ của Mèn trong việc trêu chị Cốc đã dẫn đến cái chết của Choắt?
Bài học đường đời đầu tiên mà Mèn rút ra?
Đó là bài học về tác hại của tính nghịch ranh, ích kỉ. Không phải mụ Cốc là thủ phạm chính mà chính là DM đã vô tình giết chết DChoắt. Đến lúc nhận ra tội lỗi của mình thì đã muộn. Hống hách với những kẻ yếu nhưng lại hèn nhát trước kẻ mạnh.
DM hối hận về việc mình gây ra. Mèn đã làm gì để sửa lỗi?
- Đem xác Choắt chôn vào 1 vùng có cỏ bùm tum, đắp thàh mộ to.
- Nhận ra và hối hận việc mình đã gây ra
- Nghĩ về bài học đầu tiên : sự ngu xuẩn của tính kiêu ngạo đã dẫn đến tội ác.
H/ảnh những con vật được tả trong truyện có giống với chúng trong thực tế không?
- Rất giốngà Chứng tỏ tài quan sát, mtả loài vật của tg.
Có đặc điểm nào của con người được gán cho chúng không?
- Có
 + Tính kiêu căng xốc nổi ( DM)
 + ghê gớm, đanh đá ( chị Cốc)
 + Yếu ớt, sợ sệt ( DChoắt)
Hãy khái quát lại nghệ thuật được tg dùng trong vb?
Nội dung chính của VB?
Đọc ghi nhớ
Liên hệ thực tếà Rút ra bài học cho lứa tuổi mới lớn.
III. Hướng dẫn học ở nhà ( 2’)
- Nắm chắc nội dung, nghệ thuật của VB.
- Kể tóm tắt VB + TP
- Nắm chắc phần ptích
- Bài tập1 ( Phần luyện tập)
- Chuẩn bị bài: Phó từ
II. Phân tích
 1, Bức chân dung tự hoạ của DM
 ( 15’)
- Ngoại hình:
 + Chóng lớn, cường tráng
 + Đôi càng: mẫm bóng
 + Vuốt: cứng, nhọn hoắt
 +Cánh, áo dài chấm đuôi
 +Đầu to nổi từng tảng
 + Răng đen nhánh, nhai ngoàm ngoạp
 + Râu dài uốn cong.
- Hành động:
 + Đi đứng oai vệ, làm điệu, nhún nhảy, rung râu
 + Tợn, cà khịa với tất cả mọi người trong xóm
 + Quát, đá ghẹo
à Bằng nghệ thuật so sánh, nhân hoá, dùng nhiều TT, ĐT, từ láy chọn lọc, chính xácà Tg đã để
DM tự hoạ bức chân dung của mình.
=>DM có ngoại hình cường tráng, khoẻ mạnh, đầy sức sống, tự tin, yêu đời, đẹp. Còn hành động quá kiêu căng hợm hĩnh không coi ai ra gì.
 2, Bài học đường đời đầu tiên
 ( 15’)
- Mèn trịnh thượng, khinh thường không quan tâm giúp đỡ, tàn nhẫn với DChoắt.
- Mèn trêu chị Cốc:
 + Lúc đầu huênh hoang
 + Sau chui tọt vào hang nằm im thin thít
 + Cốc điàMèn mới mon men bò ra khỏi hang
 + Ân hận, thấm thía.
- Bài học: “Ở đời mà có thói hung hăng bậy bạ, có óc mà không biết nghĩ, sớm muộn rồi cũng mang vạ vào mình đấy”.
=> Mèn hống hách với những kẻ yếu nhưng lại hèn nhát trước kẻ mạnh. 
III. Tổng kết- Ghi nhớ ( 5’)
 1, Nghệ thuật:
- Mtả loài vật sinh động.
- Kể theo ngôi kể thứ nhấtà tự nhiên hấp dẫn.
- Dùng nhiều TT mtả, từ láy
- Phép so sánh, nhân hoá.
2, Nội dung
DM đẹp cường tráng, nhưng tính nết kiêu căng, xốc nổi gây nên cái chết thảm thương cho DChoắtà DM hối hận rút ra bài học đường đời đầu tiên cho mình.
 * Ghi nhớ: sgk 
IV. Luyện tập ( 3’)
 Btập 2