Giáo án Ngữ văn 8 - Tiết 46 văn bản: Ôn dịch thuốc lá (bác sĩ Nguyễn Khắc Viện)

Ngày soạn: 03/11/2011
Ngày giảng: 8A:
 8B: 
 Tiết 46
 Văn bản: ễN DỊCH THUỐC LÁ
I. Mục tiêu: Giúp HS nắm được:
1.Kiến thức:
- Mối nguy hại ghê gớm toàn diện của tên nghiện thuốc lá đối với sức khỏe con người và đạo đức xã hội.
- Thấy được tác dụng của việc kết hợp các phương thức biểu đạt lập luận và thuyết minh trong văn bản
2.Kỹ năng
* KNS: 
- Đọc – hiểu một văn bản nhật dụng đề cập đến một vấn đề xã hội bức thiết.
Tích hợp với phần TLV để tập viết bài văn thuyết minh một vấn đề của đời sống xã hội.
+ Giao tiếp: trình bày suy nghĩ phản hồi láng nghe tích cực về tác hại của và những tổn thất to lớn do nạn dịch thuốc lá gây ra cho con người
+ Suy nghĩ sáng tạo: phân tích bình luận về tính thuyết phục, tính hợp lý trong lập luận văn bản
+Ra quyết định: quyết tâm phòng chống tệ nạn thuốc lá, động viên mọi người xung quanh cùng thực hiện
3.Thái độ :
- Giáo dục ý thức bảo vệ sức khoẻ của bản thân và cộng đồng; có thái độ quyết tâm phòng chống thuốc lá trong gia đình, nhà trường và ngoài xã hội.
-Giáo dục kĩ năng giao tiếp, phản hồi, lắng nghe tích cực, suy nghĩ sáng tạo, ra quyết định.
II. Chuẩn bị
1. Thầy: TLHDTH chuẩn KTKN, SGK, SGV Ngữ văn 8
2. Trò: Đọc bài, soạn bài theo hướng dẫn.
III. Phương pháp:
- Phương pháp đàm thoại, tích hợp.
- Kĩ thuật:động não, làm chủ bản thân, thảo luận nhóm viết sáng tạo.
D. Tiến trình giờ dạy- giáo dục:
1- ổn định tổ chức (1’)
2- Kiểm tra bài cũ (4’)
? Tác hại của việc sử dụng bao bì ni lông?
3- Bài mới
Giới thiệu bài: Qua bài “Thông tin...”, các nhà khoa học đã cảnh báo chúng ta một nguy cơ gây ô nhiễm môi trường là nạn sử dụng bao bì ni lông một cách bừa bãi. Song, trong cuộc sống thời hiện đại, còn biết bao nhiêu tệ nạn nữa cần cảnh báo con người. Một trong những tệ nạn ấy là “nghiện thuốc lá...”
Hoạt động 1
P.P: Vấn đáp, thuyết trình
KT: Động não
?) Em biết gì về tác giả?
- Là người am hiểu nhiều lĩnh vực khoa học tự nhiên và khoa học xã hội, đặc biệt là y học -> ông là tấm gương tiêu biểu trong việc bảo vệ và chăm sóc cho con người.
- Nhiều tác phẩm của ông viết về phòng bệnh và chữa bệnh là bài học bổ ích cho mọi người
?) Nêu xuất xứ văn bản?
I. Giới thiệu chung (5’)
1.Tác giả Nguyễn Khắc Viện:
- Là bác sĩ, đồng thời là nhà hoạt động văn hóa – xã hội nổi tiếng.
2. Xuất xứ
- Trích trong bài “ Từ thuốc 
lá đến ma tuý - Bệnh nghiện”. 
Hoạt động 2:
P.P: Vấn đáp, phân tích giảng bình, tích hợp
KT: Động não, hỏi trả lời
* GV hướng dẫn đọc => 2 HS đọc -> Nhận xét?
?) Giải thích các từ khó: 1, 6, 8, 10?
?) Xác định bố cục của văn bản?
 - 3 đoạn:
- Đ1: Từ đầu -> còn nặng hơn cả AIDS : Thông báo về nạn dịch thuốc lá
- Đ2: Tiếp -> con đường phạm pháp: Tác hại của thuốc lá
- Đ3: Còn lại : Kiến nghị chống thuốc lá
?) Em hiểu như thế nào về đầu đề văn bản?
- HS thảo luận -> trình bày
- Ôn dịch chỉ chung các loại bệnh nguy hiểm, lây lan 
 rộng làm chết người hàng loạt
	 trong một thời gian nhất định 
 thường dùng làm tiếng chửi rủa (đồ ôn dịch)
?) Hãy chỉ ra tác dụng của việc dùng dấu phảy trong đầu đề?
- Đặt dấu phẩy ngăn cách 2 từ là một biện pháp tu từ nhấn mạnh sắc thái biểu cảm: vừa căm tức, vừa ghê tởm
?) Có thể sửa thành “Ôn dịch thuốc lá” hay “Thuốc lá là một loại ôn dịch” được không? Vì sao?
- Không, vì tính chất biểu cảm không rõ ràng, không thể hiện được thái độ nguyền rủa, gây chú ý cho người đọc.
?) ở phần 1, tác giả đã nêu ra vấn đề gì? Vấn đề đó như thế nào?
- HS thảo luận -> trình bày
+ Thông tin về những ôn dịch mới xuất hiện vào cuối thế kỉ (đặc biệt là AIDS và ôn dịch thuốc lá)
?) Thông tin nào được nêu thành chủ đề của văn bản?
- Ôn dịch thuốc lá đang đe doạ sức khoẻ, tính mạng loài người
?) Nhận xét về đặc điểm lời văn thuyết minh trong phần này?
- Sử dụng các từ thông dụng của ngành y tế
- Dùng phép so sánh: ôn dịch... còn rộng hơn cả AIDS
- Tác dụng: thông báo ngắn gọn, chính xác nạn dịch thuốc lá -> nhấn mạnh hiểm hoạ to lớn của dịch này
* HS chú ý phần 2
?) Tác hại của thuốc lá được thuyết minh trên những phương diện nào?
- Sức khoẻ cá nhân và cộng đồng
?) Sự huỷ hoại của thuốc lá đến sức khoẻ con người được phân tích như thế nào?
- Khói thuốc lá chứa nhiều chất độc thấm vào cơ thể người hút chất hắc ín
 chất oxit các bon
 chất nicôtin
- Khói thuốc lá còn đầu độc những người xung quanh
?) Em nhận xét gì về các chứng cớ này?
- Khoa học, được phân tích và minh hoạ bằng các số liệu thống kê -> có sức thuyết phục
?) Qua đây, em thấy mức độ, tác hại của thuốc lá đối với sức khoẻ con người như thế nào?
- 3 HS -> GV chốt – ghi
?) Khi nêu tác hại của thuốc lá, tri thức nào em đã biết, tri thức nào là mới mẻ?
- 3 HS -> GV uốn nắn, bổ sung
?) Thuốc lá không chỉ nguy hại đối với sức khoẻ con người mà còn ảnh hưởng xấu đến đạo đức của các lứa tuổi như thế nào?
- Tỉ lệ thanh thiếu niên hút thuốc lớn -> sinh ra trộm cắp 
-> có thể nghiện ma tuý.
?) Để nhấn mạnh tác hại của thuốc lá đến Đ2 con người, tác giả sử dụng nghệ thuật gì? Tác dụng?
- Nghệ thuật so sánh 	 tỉ lệ hút thuốc của thanh thiếu 
 niên các thành phố lớn VN với 
 các thành phố Âu Mĩ
 số tiền : 1 đô - 15000đ
=> cảnh báo nạn đua đòi hút thuốc nảy sinh các tện nạn khác ở thanh thiếu niên nước ta
?) Hãy đánh giá mức độ nguy hại của thuốc lá đối với Đ2 con người, đặc biệt là tuổi trẻ?
- Là một thứ độc hại ghê gớm đối với sức khoẻ cá nhân, cộng đồng và huỷ hoại nhân cách tuổi trẻ
II. Đọc – hiểu văn bản (25’)
1. Đọc, tìm hiểu chú thích 
2. Bố cục: 3 đoạn
3. Phân tích 
a. Thông báo về nạn dịch thuốc lá
- Lời thông báo ngắn gọn, chính xác về dịch thuốc lá để nhấn mạnh hiểm hoạ to lớn này
b. Tác hại của thuốc lá
- Thuốc lá huỷ hoại nghiêm trọng sức khoẻ con người
- Huỷ hoại lối sống, nhân cách tuổi trẻ Việt Nam
* Chú ý đoạn 3
?) Em hiểu thế nào là “chiến dịch” và “chiến dịch chống thuốc lá”?
-... các hoạt động thống nhất rộng khắp nhằm chống lại một cách hiệu quả ôn dịch thuốc lá
?)ở đây, tác giả thuyết minh bằng cách nào? Tác dụng?
- Đưa ra các ví dụ, số liệu thống kê, so sánh
-> thuyết phục người đọc tin ở tính khách quan của chiến dịch...
?) Qua đây em thấy thái độ của tác giả như thế nào?
- Cổ vũ chiến dịch chống thuốc lá
- Tin ở sự chiến thắng của chiến dịch này
c. Kiến nghị chống thuốc lá
- Tham gia chiến dịch chống hút thuốc lá trên thế giới
Hoạt động 3: 
P.P: Vấn đáp, thuyết trình
KT: Động não
?) Tại sao gọi đây là văn bản thuyết minh?
- Nội dung: là các tri thức về tác hại của thuốc lá -> nâng cao nhận thức -> đề phòng
- Lời văn chính xác, cô đọng, chặt chẽ, sinh động
* HS đọc ghi nhớ (122)
4. Tổng kết
a. Nội dung:
 - Các tri thức về tác hại của thuốc lá -> nâng cao nhận thức -> đề phòng
b. Nghệ thuật: 
- Lời văn chính xác, cô đọng, chặt chẽ, sinh động
 c.Ghi nhớ : sgk (122)
Hoạt động 4
P.P: Vấn đáp, Tổ chức cho HS tự tiếp thu kiến thức
KT: Động não, hỏi trả lời
1. Em hiểu như thế nào về câu trích dẫn “Nếu đánh giặc... ăn dâu”
 - HS thảo luận -> trình bày
 - GV chốt
2. Đọc thêm (122, 123) - 1 HS đọc thêm bài viết về tác hại của thuốc lá
3. BT 2 (122)
- HS viết vào phiếu học tập
III. Luyện tập (4’)
1. Em hiểu như thế nào về câu trích dẫn “Nếu đánh giặc... ăn dâu”
2. Đọc thêm (T122, 123)
3. BT 2 (122)
4. Củng cố (2’):
 - Thông báo về nạn dịch thuốc lá
 - Tác hại của thuốc lá
 - Kiến nghị chống thuốc lá
5. Hướng dẫn về nhà (2’) 
 * Bài cũ: Học bài, hoàn thành bài tập 3, 
 * Bài mới: chuẩn bị: đọc kĩ và soạn: “Bài toán dân số “
V. Rút kinh nghiệm giờ dạy