Giáo án Ngữ văn 8 - Tiết 34: Văn bản Hai cây phong (Tiếp) - Năm học 2009-2010 - Lê Đức Quang

NS: 12/10/2009
NTH: 15/10/2009
––––––––––––––––– Ngữ Văn – Bài 9––––––––––––––––––
 Tiết 34, văn bản: Hai cây phong
–––– Trích: Người thầy đầu tiên ––––
 (Ai-ma-tốp)
I/ Mục tiêu bài học
1/ Kiến thức:
Nhận diện được hai mạch kể ít nhiều phân biệt lồng vào nhau dựa trên các đại từ nhân xưng khác nhau.
Trình bày những nguyên nhân khiến hai cây phong gây xúc động cho người kể chuyện
2/ Kĩ năng:
Rèn kĩ năng phân tích tác dụng của sự thay đổi ngôi kể, của miêu tả và biểu cảm trong tự sự .
3/ Thái độ
	Trân trọng những tình cảm trong quá khứ.
II/ Đồ dùng dạy học
 1/ Giáo viên: 
 2/ Học sinh: Đọc và tóm tắt văn bản
III/ Phương pháp
Thuyết trình, vấn đáp, Thảo luận nhóm, nêu vấn đề, gợi mở 
IV/ Các bước lên lớp
 1/ ổn định. Sĩ số: 8a:	8b: 
 2/ Kiểm tra đầu giờ 
Kiểm tra 10’:
H: 	Hình ảnh cây phong và kí ức tuổi thơ được giới thiệu ntn ?
TL: 	Hai cây phong khổng lồ với các mắt mấu, với các cành cao ngất, cao ngang tầm cánh chim bay, với bóng râm mát rượi , với động tác : “nghiêng ngả đung đưa như muốn chào mời ''
Bằng biện pháp miêu tả từ trên cao nhìn xuống cùng với so sánh, nhân hoá, tác giả đã cho bạn đọc thấy hai cây phong như người bạn vô cùng thân thiết, gắn bó. Hai cây phong là cái ghế ngồi, là bệ đỡ, bệ phóng cho những ước mơ, khát vọng lần đầu tiên được thức tỉnh trong tâm hồn những đứa trẻ làng Ku-ku-rêu
 3/ Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học
HĐ của thầy và trò
T/g
Nội dung
HĐ1 Khởi động
- Mục tiêu: Vận dụng kiến thức tiết trước để dẫn dắt học sinh vào nội dung tiết học.
- Cách tiến hành: 
Gv dùng lời nói để dẫn vào nội dung tiết học .
Hình ảnh hai cây phong gắn liền với hình ảnh con người, gắn liền với tuổi thơ của tôi, gắn liền với người trồng lên nó – thầy Đuy-sen.
HĐ2. HDHS đọc – hiểu văn bản
- Mục tiêu: Trình bày được về hai cây phong và tình cảm của nhân vật tôi.
- Cách tiến hành:
Hs đọc từ đầu " thân thuộc ấy
(?) Hai cây phong được giới thiệu ntn ?
Như những ngọn hải đăng đặt trên núi.
(?) Nghệ thuật nào được sử dụng ?
So sánh
(?) Cách so sánh đó có ý nghĩa gì ?
+ Chỉ tín hiệu dận đường
+ Khẳng định vai trò không thể thiếu đối với những người đi xa về làng. Niềm tự hào của dân làng.
Gv giảng
 (?) Có gì đặc sắc trong cách miêu tả hai cây phong ?
+ Có tiếng nói và tâm hồn riêng.
Vào ban ngày hay đêm , chúng nghiêng ngả thân cây , lay động lá cành , không ngớt tiếng rì rào .
Cảm nhận :
 + như làn sóng thuỷ triều dâng lên vỗ vào bãi cát .
+ như tiếng thì thầm thiết tha nồng thắm 
+ Im bặt một thoáng , cất tiếng thở dài như thương tiếc người nào .
+ Khi bão dông nghiêng ngả tấm thân dẻo dai , reo vù vù như ngọn lửa bốc cháy rừng rực
(?) Nghệ thuật nào được sử dụng ?
Nhân hoá và so sánh kết hợp miêu tả
(?) Qua đó, cho thấy tài nghệ nào của tác giả được thể hiện ?
Năng lực cảm nhận tinh tế và trí tưởng tượng mãnh liệt.
(?) Bằng những cảm nhận tinh tế ấy đã giúp ta hiểu gì về hai cây phong - biểu tượng của quê hương tác giả ?
Hai cây phong sống động hơn, có hồn hơn, không chỉ là sinh thể vô tư vô giác nữa mà trở nên có hồn hơn, có hành động, có trạng thái tâm lí cụ thể. Được nhân cách hóa cao độ, hết sức sinh động có tiếng nói, có tâm hồn . 
Theo dõi : '' Về sau ... gương thần xanh” Thảo luận nhóm 4 (3’)
(?) Tại sao khi đã trưởng thành đã hiểu được những điều bí ẩn của hai cây phong - đó chỉ là cái chân lí giản đơn mà vẫn không làm họa sĩ vỡ mộng xưa ?
Đại diện các nhóm báo cáo
Hs khác nhận xét, bổ sung
Gv chốt
 Nhân vật '' tôi '' là một nghệ sĩ một họa sĩ, người có tâm hồn phong phú, giàu cả xúc. Khi đã hiểu được điều bí ẩn của thiên nhiên - chẳng qua chỉ là một chân lí đơn giản - nhưng anh vẫn không tan đi giấc mộng kì diệu của tuổi thơ. Ngược lại kỉ niệm và những kí ức huyền ảo ấy vẫn ám ảnh trong tâm trí anh mỗi khi nhớ về, đặc biệt là mỗi lần trở về ngắm nhìn hai cây phong cổ thụ .
Theo dõi đoạn cuối cùng .
(?) Điều cuối cùng mà tác giả chưa hề nghĩ đến thuở thiếu thời là gì ? Nó có ‏‎ý nghĩa ntn đối với mạch diễn biến của câu chuyện ?
Hai cây phong gắn với tên tuổi thầy giáo Đuy-sen - người thầy giáo có công xây dựng ngôi trường đầu tiên , xóa mù chữ cho bọn trẻ con làng Ku-ku-rêu trong những năm 20 sau CMT10. Chính thầy và cô học trò An-tư-nai đã trồng nó 
Gv bình: Hai cây phong là nhân chứng của câu chuyện xúc về tình cảm của thầy trò An-tư-nai - Đuy-sen trồng hai cây phong để gửi gắm ước mơ, hi vọng cho những đứa trẻ nghèo khổ, thông minh, ham học như An-tư- nai sau này sẽ lớn lên, sẽ trưởng thành, trở thành người có ích. Đó là tấm lòng, phẩm chất của một người cộng sản chân chính. 
(?) Hai cây phong trở thành biểu tượng đẹp đẽ trong lòng nhân vật '' tôi '' - người kể chuyện. Hai cây phong gây được sự xúc động đối với người đọc là do những nguyên nhân nào ?
- Hai cây phong gắn với tình yêu quê hương da diết .
- Hai cây phong gắn với kỉ niệm xa xưa của tuổi học trò .
- Nó là nhân chứng về câu chuyện xúc động về thầy Đuy-sen .
(?) Em hiểu gì về tình cảm của “tôi” đối với 2 cây phong?
Nhân vật ''tôi'' có trí tưởng tượng mãnh liệt, tâm hồn nhạy cảm, có tình yêu sâu nặng với 2 cây phong, đó cũng là yêu vẻ đẹp của làng quê. 
(?) Qua đó em hiểu thêm gì về “tôi” hiện tại? (Em đọc được những điều đáng quý nào trong tâm hồn “tôi”)
+ Tình yêu tha thiết, sâu nặng dành cho thiên nhiên, con người, làng quê.
+ Tâm hồn trong sáng, giàu cảm xúc cao đẹp
+ Tâm hồn ấy mang bản sắc quê hương.
(?) Điều này có tác dụng gì trong mạch diễn biến của câu chuyện?
Nổi bật tên tuổi của 1 người thầy có tên là Đuy-Sen. Chính thầy Đuy-Sen đã đem hai cây phong về đây trồng trên ngọn đồi cao này cùng với cô bé An-Tư-Nai và thầy đã gửi gắm ở 2 cây phong non ước mơ hi vọng vào những đứa trẻ nghèo khổ, thất học như An-Tư-Nai sẽ lớn lên và trở thành những con người hữu ích. 
Gv giảng
(?) Em hiểu gì về ''tôi'', ''chúng tôi'' trong văn bản? 
Tuổi thơ tinh nghịch, ham hiểu biết, khám phá vẻ đẹp của quê hương từ 2 cây phong - bệ đỡ cho những ước mơ khát vọng bay cao.
 (?) Bản thân em sẽ làm gì để hướng tới ngày 20-11 ?
''ăn quả nhớ kể trồng cây...''; ''trồng cây, trồng người''
G/v bình: Thầy Đuy-sen là người đã trồng 2 cây phong với ước mơ, hy vọng....Tình yêu quí 2 cây phong gắn liền với tình yêu quí người thầy giáo đã trồng 2 cây phong ấy với ước mơ và hi vọng về sự trưởng thành của trẻ em của làng. tình yêu thiên nhiên đã được mở rộng tới tình yêu con người 
HĐ3.HĐHS rút ra ghi nhớ
- Mục tiêu: Rút ra được giá trị nội dung và nghệ thuật của truyện.
- Cách tiến hành:
(?) Nét nghệ thuật đặc sắc của truyện?
Cách kể chuyện kết hợp hai vai
(?) Vậy sẽ có mấy mạch kể? Cách kể chuyện 2 vai này có tác dụng gì ? 
- Hai cây phong gắn với tình yêu quê hương.
- Hai cây phong gắn với những kỉ niệm xa xưa của tuổi học trò hồn nhiên, tinh nghịch.
- Hai cây phong là nhân chứng của câu chuyện xúc động về người thầy đầu tiên cảu trẻ em làn Ku-ku-rêu trong những năm 20 sau cách mạng tháng 10 Nga.
(?) Văn bản ''Hai cây phong'' đã thức dậy tình cảm nào trong em ?
Hs đọc và khái quát ghi nhớ
1’
27’
4’
I/ Đọc, thảo luận chú thích
II/ Tìm hiểu văn bản.
1/ Hai cây phong và kí ức tuổi thơ
2/ Hai cây phong và thầy Đuy-sen.
Bằng biện pháp nghê thuật nhân hoá kết hợp với miêu tả và so sánh, tác giả đã cho ta thấy hình ảnh hai cây phong trở nên sống động hơn, có hồn hơn, có hành động, có trạng thái tâm lí cụ thể.
Bằng NT miêu tả để thể hiện cảm xúc, các hình ảnh so sánh độc đáo, giàu giá trị biểu cảm. Qua đó ta thấy tác giả có những cảm nhận rất tinh tế cùng với óc tưởng tượng phong phú. Tất cả những điều này đều xuất phát từ tình yêu quê hương đất nước nồng thắm, yêu những gì giản dị, gần gũi và thân thuộc nhất .
III/ Ghi nhớ.
NT
ND
4/ Củng cố (2’)
( ?) Nhận định nào nói đúng nhất về đoạn trích '' Hai cây phong '' .
A. Đoạn trích nói lên những tình cảm gắn bó của người viết với hi cây phong .
B. Đoạn trích nói lên ‏‎ý nghĩa của hai cây phong đối với cuộc đời nhân vật '' tôi '' .
C. Đoạn trích miêu tả hết sức sinh động h/ả hai cây phong qua con mắt và tâm hồn người kể chuyện .
D. Đoạn trích miêu tả hết sức sinh động h/ả hai cây phong qua con mắt người ho sĩ .
(?) H/ ảnh 2 cây phong trong văn bản gợi cho em nhớ gì về tuổi thơ nơi làng quê của mình ?
(?) Trong văn học, tình yêu quê hương đất nước được biểu hiện bởi tình yêu con sông, cây cối, con đường, ngõ xóm,  Em hãy kể tên một số tác phẩm như vậy (em đã học và đã đọc) ở các lớp 6, 7 ?
5/ HDHT (1’)
Học bài và chuẩn bị bài viết TLV số 2
 ––––––––––––––––––––––––––––––––––