Giáo án Ngữ văn 8 - Tiết 13-14, Bài 4: Lão Hạc

NS : TUẦN 4
ND : BÀI :4 
TIẾT : 13, 14
 MỤC TIÊU CẦN ĐẠT
Thấy được tình cảnh khốn cùng và nhân phẩm cao quý của nhân vật lão Hạc; đồng thời hiểu được niềm thương cảm , sự trân trọng đối với ngừơi nông dân và tài năng nghệ thuật của nhà văn Nam Cao .
Hiểu được thế nào là từ tượng hình, từ tượng thanh .
Biết cách liên kết các đọan văn trong văn bản.
 CHUẨN BỊ :
 GV : Aûnh chân dung nhà văn Nam Cao tác phẩm , tập 1 ( có in toàn văn tr. ngắn Lão Hạc).
 Hs : Đọc tòan truyện Lão Hạc , tóm tắt ngắn gọn nội dung tòan truyện .
 Xem phim Làng Vũ Đại ngày ấy .
 TIẾT 13, 14
 VĂN BẢN : LÃO HẠC
I./ MỤC TIÊU CẦN ĐẠT :
Giúp HS :
_ Thấy được tình cảnh khốn cùng và nhân cách cao quý của nh/vật Lão Hạc; qua đó hiểu thêm về số phận đáng thương và vẻ đẹp tâm hồn đáng trọng của ngươi nông dân VN tr.CM tháng tám .
_ Thấy được lòng nhân đạo ssắc của nhà văn Nam Cao : thương cảm đến xót xa và thật sự trân trọng đ/v người dân nghèo khổ .
II./ TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY- HỌC 
A ./ ỔN ĐỊNH TỔ CHỨC
 B./ KIỂM BÀI CŨ (VẤN ĐÁP):
 1 ./ Từ các nhân vật chị Dậu, anh Dậu và bà lão hàng xóm em có thể khái quát điều gì về số phận và nhân cách của người nông dân VN tr.CM8?
 2 ./ Từ các nhân vật Cai lệ và người nhà Lý trưởng, có thể k/quát điều gì về bản chất của chế độ thực dân, nửa PK VN trước đây ?
 3 ./ Quy luật có áp bức có đấu tranh , tức nước vỡ bờ trong đọan trích được thể hiện như thế nào?
 4 ./ Tìm và phân tích ý nghĩa , tác dụng của các từ láy trong đọan trích vừ học .
 5 ./ Em có đồng tình với lời can ngăn của anh Dậu không? Vì sao?
C ./ BÀI MỚI :
Giới thiệu bài : Nhà văn Nam Cao _ nhà văn hiện thực xuất sắc , nhà văn chiến sĩ ,chuyên viết về hai đề tài nông dân và trí thức tiểu tư sản tr.CM, tác giả của những tr.ngắn dặc sắc :Chí Phèo , Lão hạc . Giới thiệu tòan văn tr.ngắn Lão Hạc (1943),Nam Cao đã lấy ngay những người nông dân trong làng để xây dựng thành nhân vật trong những truyện ngắn của mình .
Có những người nuôi chó , quí chó như người, như con.Nhưng quí chó như Lão hạc thì thật là hiếm.Và quí đến thế , tai sao lão vẫn bán chó để rồi lại tự dằn vặt hành hạ mình và cuối cung tự tìm đến cái chết dữ dội , thê thảm ?Nam Cao muốn gởi gắm điều gì qua thiên truyện đau thương và vô cùng xúc động này? Chúng ta hãy cùng tìm hiểu qua tr. ngắn “Lão Hạc” .
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY
HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ
 NỘI DUNG HOẠT ĐỘNG 
GV hướng dẫn xem chân dung Nam Cao
Hướng dẫn đọc : nhân vật ông giáo giọng chậm buồn, cảm thông, có lúc xót xa đau đớn , suy tư và ngẫm nghĩ .Nhân vật Lão Hạc :khi đau đớn , an hận, dằn vặt , khi năn nỉ giải bày , khi chua chát tự mỉa mai Binh Tư :đầy nghi ngờ mỉa mai, vợ ông giáo :lạnh lùng khô khan , coi thường.
 Hướng dẫn đọc chú thích
Hỏi : Thông tin quan trọng trong chú thích :
Gợi dẫn :
_ Đời sống của người nông dân ?
_ Phẩm chất của họ ?
HS kể tóm tắt truyện từ t.38_41 
?Vì sao lão Hạc yêu thương “cậu Vàng”mà vãn phải đành lòng bán nó 
? Em hãy tìm những từ ngữ, h/ả miêu ả thái độû tâm trạng của lão Hạc khi kể chuyện bán cậu vàng với ông giáo
? Em hiểu ntn về nguyên nhân cái chết của lão Hạc , em suy nghĩ gì về tình cảnh và tính cách của lão Hạc.
? Em thấy thái độ , t/cảm của nhân vật “tôi” đối với lão Hạc ntn
HS đọc lại đoạn văn ..
Và đọc tiếp đọan :
? Tại sao ông giáo lại suy nghĩ như vậy .Em có đồng ý như vậy không? Hãy phát biểu cách hiểu biết của em về câu này ?
?Em hiểu ý nghĩ của nhân vật ‘’tôi” về việc lão Hạc xin bả cho như thế nào ù 
? Giải thích câu nói “Cuộc đời . đáng buồn” 
? Câu “Cuộc đời chưa hẳn đã đáng buồn’’ nghĩa như thế nào
? Nghệ thuật độc đáo của tác phẩm
?Em hiểu thế nào về ý nghĩ của nhân vật “tôi”: “Chao ôi! Đối với .bỉ ổi .tòan những cớ không bao giờ ta thương (.) Cái bản tính tốt của người ta bị những nỗi lo lắng , buồn đau, ích kỷ che lấp mất”.
? Qua đọan trích “Tức nước vỡ bờ”và “LH’”, em hiểu thế nào về cuộc đời và tính cách người nông dân trong XH cũ 
Đọc tác phẩm
Đọc nhắc lại một số chi tiết từng phần
Cá nhân đọc lướt 33 chú thích 
Thảo luận nhóm2
Trình bày ý kiến
Phát biểu
Thảo luận nhóm 2
Trình bày ý kiến 
Phát biểu
Ghi lại nội dung chính
Thảo luận nhóm
Trình bày ý kiến
Phát biểu
Ghi lại nội dung chính
_ Tình cảnh đói khổ
_ Sống cần mẫn
_ Thương con âm thầm, rất trung thực, đầy tình nghĩavà nhân hậu 
đọc đọan văn
thảo luận
trình bày ý kiến
phát biểu
Suy nghĩ
Yù kiến
Phát biểu
Ghi lại nội dung chính
Thảo luận nhóm
Trình bày ý kiến
Phát biểu
Ghi lên giấy
Cá nhân phát biểu 
I ./ ĐỌC _ CHÚ THÍCH VĂN BẢN
 1./ Đọc văn bản
 2./ Đọc chú thích :yêu cầu HS cắt nghĩa 1 vài từ trong 33 chú thích (tr 46- 47) .
3./ Bố cục : có thể chia làm 3 đọan 
 _ Đ 1: LH sang nhờ ông giáo .
 LH kể chuyện bán chó , ông giáo cảm thông và an ủi lão
 LH nhờ cậy ông giáo 2 việc 
 _ Cuộc sống của LH sau đó , thái độ của BTư của ông giáo khi biết việc LH xin bả chó.
 _ Cái chết của LH .
II ./ ĐỌC _HIỂU VĂN BẢN 
 1 ./ Nhân vật lão Hạc : 
 _ Về việc bán “cậu vàng’’_kỉ niệm cuối cùng , người ban sớm tối thân thiết _cũng là điều bất đắc vĩ .Vì lão qúa nghèo , lại yếu sau trận ốm , không có việc làm , không ai giúp đỡ .
 a./ Tâm trạng lão Hạc sau khi bán chó :
 lão cố làm ra vẻ vui vẻ , cười như mếu, mắt ầng ậng nước , mặt đột nhiên co rúm lại , vết nhăn xô lại , ép nước mắt chảy ra , đầu ngoẹo, miệng mếu máo như con nít .hu hu khóc .
 Þ Các chi tiết ngọai hình thể hiện 1 cõi lòng rất đau đớn , xót xa ân hận .
 b./ Xung quanh việc bán “ cậu vàng : chúng ta nhận ra đây là một con người sống rất tình nghĩa, thủy chung , rất trung thực , lòng thương sâu sắc của người cha nghèo khổ .
2 ./ Nguyên nhân cái chết của lão Hạc :
_ Tình cảnh đói khổ , túng quẩn đã đẩy lão Hạc đến cái chết như 1 một hành động tự giải thoát®Số phận cơ cực đáng thương của những người nông dân nghèo ở những năm đen tối tr,CM 8 
_ Cái chết tự nguyện này xuất phát từ lòng thương con âm thầm mà lớn lao , từ lòng tự trọng đáng kính.
 3./ Thái độ , tình cảm của nhân vật “tôi” đối với lão Hạc :
 _ Ông giáo, một trí thức nghèo ở nông thôn , là 1 người giàu tình thương , lòng tự trọng “Chao ôi ! Đ ối với người ở quanh ta .mỗi ngày 1 thêm đáng buồn” . 
 “ Không !Cuộc đời chưa hẳn đã đáng buồn , hay vẫn đáng buồn nhưng lại đáng buồn theo một nghĩa khác” .ù
 _ Thái độ của nhân vật “tôi” khi nghe lão HẠC kể chuyện.
 _ Những hành động , cách cư xử lòng đồng cảm , xót xa yêu thương .
_ Những ý nghĩ của nhân vật “tôi” về tình cảnh , về nhân cách của lão Hạc . 
 4 ./ Cách hiểu về ý nghĩ của nhân vật “tôi”(ông giáo) trước việc lão Hạc xin bả chó :
 Chi tiết lão Hạc xin bả chó của Binh tư có vị trí nghệ thuật quan trọng .Nó có ý nghĩa”đánh lừa”_chuyển ý nghĩ tốt sang hướng trái ngược 
“Cuộc đời quả thật cứ mỗi ngày 1 thêm đáng buồn’’ ® nghĩa là nó đẩy những con người đáng kính như lão Hạc đến con đường cùng .
_ Cái chết của L.Hạc khiến ông giáo ngẫm nghĩ :Cuộc đời chưa hẳn đã đáng buồn bởi còn có những con người cao quý như l.Hạc . Nhưng lại đáng buồn theo nghĩa : Con người có nhân cách cao đẹp như lão Hạc mà không được sống . Ông lão đáng thương, đáng kính như vậy mà phải chịu cái chết vật vã , dữ dội đến thế này ! 
 5./ Nghệ thuật kể chuyện của tác phẩm:
 _ Diến biến câu chuyện được kể bằng nhân vật “tôi” câu chuyện trở nên gần gũi , chân thật, câu chuyện được dẫn dắt tự nhiên , linh họat. Cốt truyện có thể dịch chuyển không gian ,thời gian, có thể kết hợp tự nhiên giữa kể với tả , với hồi tưởng bộc lộ trữ tình .
 _ Cách kể chuyện này , tác phẩm có nhiều giọng điệu .
 _ Khắc họa nhân vật tài tình . Ngôn ngữ của N.Caothật sinh động , ấn tượng , giàu tính tạo hình và sức gợi cảm .
6 ./ Đây là lời triết lý lẫn cảm xúc trữ tình xót xa của Nam Cao 
 _Với triết lý này ,Ncao khẩng định một triết lý sống , một cách ứng xử mang tinh thần nhân đạo :cần phải quan sát , suy nghĩ đầy đủ về những con người hằng ngày sống quanh mình , cần phải nhìn nhận họ bằng lòng đồng cảm , bằng đôi mắt của tình thương.
 _ Nam Cao đã nêu lên 1 phương pháp đúng đắn, sâu sắc khi đánh giá con người :Ta cần biết đặt mình vào cảnh ngộ cụ thể của họ thì mới có thể hiểu đúng , cảm thông đúng.
 7 ./ Qua đọan trích”Tức nước vỡ bờ”và tr.ngắn “Lão Hạc”,ta thể cảm nhận được :
 _ Về tình cảnh nghèo khổ , bế tắc của tầng lớp nông dân bần cùng trong xh TD nửa PK.
 _ Thấy được vẻ đẹp tâm hồn cao quý , lòng tận tụy hi sinh vì người thân .của người nông dân như thế nào.
 GHI NHỚ (SGK TR 48)
 D./ HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ :
 _ Học thuộc phần ghi nhớ 
 _ Sọan bài mới Cô bé bán diêm.