Giáo án Ngữ văn 8 - Tiết 100: Viết đoạn văn trình bày luận điểm - Năm học 2006-2007 - Dương Thị Thảo Trang

Ngày soạn : 6/3/07
Tiết 100 : VIẾT ĐOẠN VĂN TRÌNH BÀY LUẬN ĐIỂM.
A Mục tiêu.Giúp học sinh.
- Nhận thức được ý nghĩa quan trọng của việc trình bày luận điểm trong bài văn nghị luận.
- Biết cách viết đoạn văn trình bày một luận điểm theo cách diễn dịch hoặc qui nạp.
- Rèn kĩ năng nhận diện, phân tích đoạn văn nghị luận, xây dựng luận điẻm, luận cứ, lập luận và viết hai đoạn văn nghị luận : diễn dịch và qui nạp.
- GD học sinh tinh thần say mê, sáng tạo khi học bài.
B.Chuẩn bị.
 I Giáo viên : Một số đoạn văn mẫu trình bày theo hai cách diễn dịch và qui nạp
Nghiên cứu nội dung bài giảng.
 II Học sinh : Soạn bài theo hướng dẫn của GV.
C Tiến trình lên lớp.
 I Ổn định tổ chức: 1'
 II Bài cũ. 5'
Luận điểm là gì ? Nêu mối quan hệ giữa luận điểm với luận điểm , luận điểm với vấn đề .
 II Bài mới 
Giới thiệu bài : 2' Tìm ra luận điểm là tìm ra “ sườn” trong bài văn nghị luận. Nhưng nó chỉ là bước đầu, mặc dù rất quan trọng. Việc tiếp theo là nghĩ cách trình bày luận điểm, phát triển luận điểm như thế nào .
TG
Hoạt động GV và HS
Nội dung bài học
15'
18’
Hoạt động 1:
GV yêu cầu HS đọc lần lượt hai đoạn văn và hướng dẫn học sinh tìm hiểu.
Xác Xác định câu chủ đề trong mổi đoạn văn ?
Câu chủ đề trong mỗi đoạn được đặt ở vị trí nào ? 
Trong hai đoạn trên đoạn nào được viết theo cách diễn dịch , qui nạp ? Phân tích cách diễn dịch và qui nạp
trong mỗi đoạn ? 
HS trao đổi, thảo luận, trả lời.
HS đọc lại đoạn văn b, trả lời câu hỏi như đoạn văn a.
Từ đó GV yêu cầu HS chỉ rõ yêu cầu của luận điểm trong câu chủ đề và vị trí câu chủ đề liên quan đến nhận diện đoạn văn nghị luận.
HS đọc và quan sát kĩ đoạn văn. GV hướng dẫn HS trả lời các câu hỏi SGK
Xác định câu chủ đề, luận điểm của đoạn văn ? Từ đó xác định kiểu đoạn văn.
Nhà văn có lập luận theo cách tương phản không? Vì sao ? 
Nếu thay đổi trật tự sắp xếp khác thì có ảnh hưởng đến đoạn văn như thế nào ?
Những cụm từ : chuyện chó, giọng chó, rước chó, chất chó đễu được sắp xếp cạnh nhau nhằm mục đích gì ? 
GV yêu cầu HS đọc to điểm 3 ghi nhớ.
Gv nhấn mạnh ý chính.
Hoạt động 2:
GV chia lớp thành 2 nhóm làm bt 2,4.
Sau đó đại diện nhóm trình bày
Gv gọi hs đọc bài tập 4.
Hs làm việc theo nhóm. Đại diện trình bày, lớp nhận xét.
I. Trình bày luận điểm thành một đoạn văn nghị luận.
 1.Đọc các đoạn văn.
 2. Nhận xét.
*Đoạn văn a.Câu chủ đề nêu luận điểm đặt ở vị trí cuối đoạn. Đó là câu : '' Thật là chốn hội tụ......"- Đây là đoạn qui nạp.
- Cách lập luận theo trình tự:
Vốn là kinh đô cũ.
Vị trí trung tâm trời đất
Thế đất quí hiếm : rồng cuộn hổ ngồi.
Dân cư đông đúc, muôn vật phong phú..
Kết luận : Xứng đáng là kinh đô .
- Luận cứ đưa ra rất toàn diện, lập luận mạch lạc, đầy sức thuyết phục.
Đoạn văn b. 
- Câu chủ đề nêu luận điểm đặt ở đầu đoạn : Đồng bào ta ngay nay cũng rất xứng đáng với tổ tiên ta ngày trước.
- Luận điểm :Tinh thần yêu nước của đồng bào ta ngày nay.- Đoạn diễn dịch.
- Trình tự lập luận : theo lứa tuổi- theo không gian vùng miền- theo vị trí công tác, nghành nghề, nhiệm vụ được giao.
Lập luận toàn diện, đầy đủ, khái quát, cụ thể
. Ghi nhớ : SGK
2. a. Đọc đoạn văn.
b. Nhận xét.
- Câu chủ đề của đoạn văn đặt ở vị trí cuối cùng. Đoạn văn qui nạp.
- Luận điểm : Vợ chồng Nghị Quế chó đểu mua chó.
- Cách lập luận tương phản : đặt chó bên cạnh người, quí chó bên cạnh giọng chó má với người bán chó. Cách lập luận này có tác dụng đến việc làm rõ luận điểm
Cách sắp xếp luận cứ của tác giả rất chặt chẽ, không thể đảo đổi tùy tiện.
- Những cụm từ đặt bên nhau làm cho đoạn văn vừa xoáy sâu vào luậnđiểm, vào vấn đề.
 Ghi nhớ : SGK
II. Luyện tập.
Bài tập 2: 
 Câu chủ đề : Tôi thấy Tế Hanh là một người tinh lắm.
Luận điểm : Tế Hanh là một người tinh tế.
Luận cứ 1: Thơ ông đã ghi được đôi nét rất chân tình về cảnh sinh hoạt chốn quê hương.
Luận cứ 2: Thơ ông đưa ta vào một thế giới rất gần gũi.
Các luận cứ được sắp xếp theo trình tự tăng tiến.
Bài tập 4:
Luận điểm : Văn giải thích cần phải viết cho dễ hiểu.
Luận cứ 1 : Mục đích của văn giải thích viết ra để người đọc hiểu rõ hơn vấn đề, một luận điểm nào đó.
Luận cứ 2 : Giải thích càng dễ hiểu thì người đọc càng dễ hiểu, dễ nhớ.
Luận cứ 3 : Bởi vậy văn giải thích cần phải viết cho dễ hiểu.
Luận cứ 4 : Viết dễ hiểu là viết ngắn gọn, rõ ràng, cụ thể...viết đúng trìng độ người đọc.
 IV .Củng cố - Dặn dò. 5'
 1 .Củng cố : Nêu cách trình bày luận điểm thành đoạn văn .
 2 .Dặn dò : Làm bài tập 1,3 SGK
 Chuẩn bị bài : Luyện tập xây dựng và trình bày luận điểm.
 Chuẩn bị đề : Viết bài báo để khuyên các bạn cần phải học tập chăm chỉ.