Giáo án Ngữ văn 8 - Tiết 1 đến tiết 85

NSoạn
Bài 1 : Văn bản
Giảng
TÔI ĐI HỌC
Tiết 1
ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
A, MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
Giúp H/s : 
- Cảm nhận được tâm trạng hồi hộp , cảm giác bỡ ngỡ của nhân vật “ Tôi” ở buổi tựu trường đầu tiên trong đời
- Thấy được ngòi bút văn xuôi giàu chất thơ, gợi dư vị trữ tình man mác của Thanh Tịnh
B, CHUẨN BỊ :
- GV
- HS : Soạn bài – trả lời câu hỏi SGK
C, TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG
* Hoạt động 1: Kiểm tra việc soạn bài ở nhà của HS (5’)
* Hoạt động 2 : giới thiệu bài
? Từ lớp 1 tới lớp 8 em đã dự 8 lần khai trường, ngày khai trường lần nào khiến em nhớ nhất? 
Trong lần khai trường đầu tiên ai đưa em tới trường? Ngày ấy đối với em có gì đáng nhớ? 
GV : Trong cuộc đời mỗi con người những kỉ niệm tuổi học trò thường được lưu giữ bền lâu trong trí nhớ. Đặc biệt là những kỉ niệm về buổi đầu tiên đến trường
Truyện ngắn “tôi đi học” của Thanh Tịnh đã diễn tả những kỉ niệm mơn man, bâng khuâng của thời thơ ấy.
* Hoạt động 3 : 35’
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung cần đạt
- HS đọc phần dấu * SGK – 8
I, Đọc- Tiếp xúc văn bản
* Tác Giả , Tác phẩm
- Nêu 1 số nét chính về tác giả, và truyện ngắn “Tôi đi học”
- Tóm tắt thông tin tác giả tác phẩm
- Yêu cầu đọc giọng chậm, hơi buồn lắng sâu, chú ý những câu nói của nhân vật “ Tôi” của nhân vật “người Mẹ” nhân vật “ông Đốc” cần đọc với giọng phù hợp
* Đọc
- GV đọc mẫu 1 đoạn
- 3->4 HS đọc
? Nhận xét cách đọc so với yêu cầu? 
- GV chốt lại
- Nhận xét
* Từ khó
- Hs đọc phần chú thích
- Chú ý các chú thích 2, 6, 7
* Cấu trúc văn bản
? Văn bản này kể về sự việc gì? 
- HS trả lời
- Kỉ niệm ngày đầu đến trường
? Có những nhân vật nào được kể lại trong truyện ngắn ấy này? 
- HS trả lời
- Tôi, mẹ, ông đốc, những cậu học trò
? Trong những nhân vật đó, nhân vật nào là nhân vật chính? Vì sao? 
- Suy nghĩ trả lời
- Tôi là nhân vật chính vì mọi sự việc đều được kể từ cảm nhận của nhân vật “Tôi”
? Kỉ niệm ngày đầu đến trường của “Tôi” được kể theo trình tự không gian và thời gian nào? Tương ứng với trình tự ấy là các đoạn nào của văn bản? 
- HS thảo luận theo nhóm
- Trình bày ý kiến
- 3 đoạn:
+ Đoạn 1: Từ đầu -> Trên ngọn núi : cảm nhận của Tôi trên đường tới trường
+ Đoạn 2: Tiếp -> được nghỉ cả ngày nữa : Cảm nhận của “Tôi” lúc ở sân trường 
+ Đoạn 3 -> còn lại : Cảm nhận của Tôi trong lớp học
? Đoạn nào gợi cảm xúc thân thuộc gần gũi nhất trong em? Vì sao? 
- HS tự bộc lộ
- HS tóm tắt lại đoạn 1
II, Đọc – hiểu văn bản
1 . Cảm nhận của “Tôi” trên đường tới trường
? Kỉ niệm ngày đầu đến trường của nhân vật “Tôi” gắn với không gian thời gian cụ thể nào? 
- HS trả lời
- Thời gian : Buổi sáng cuối thu
- Không gian : Trên con đường dài và hẹp
? Theo em vì sao không gian và thời gian ấy trở thành kỉ niệm trong tâm trí của tác giả? 
- HS thảo luận
- Trình bày ý kiến
- GV đó là thời điểm, nơi chốn quen thuộc gần gũi, gắn liền với tuổi thơ tác giả
Đó là lần đầu tiên được cắp sách tới trường
-> quen thuộc gần gũi
GV : chú ý vào câu văn : “ con đường này tôi đã quen đi lạitự nhiên thấy lạ”
? Cảm giác quen mà lạ của nhân vật “Tôi” có ý nghĩa gì? 
- HS trả lời
- Tự cảm thấy có sự thay đổi lớn trong lòng mình
- Dấu hiệu đổi khác trong tình cảm và nhận thấy của cậu bé ngày đầu đến trường tự thấy mình lớn lên, con đường làng không làng không còn dài rộng như trước
? Cậu bé tự thấy mình lớn lên còn được biểu hiện qua chi tiết nào? 
- HS trả lời
- Tôi không lội qua sông thả diều như thằng Quý....
Nô đùa như thằng Sơn
? Biểu hiện đó có ý nghĩa gì? 
- HS bộc lộ
- Cho thấy cậu bé có sự nhân thức nghiêm túc trong học hành
GV : chú ý vào đoạn văn “ trong chiếc áo vải dù đen, dài cho đến hết phần I
? Những chi tiết nào trong cử chỉ , trong hành động và lời nói của nhân vật “Tôi” khiến em chú ý? 
- HS thảo luận 2’
- Cảm thấy trang trọng đứng đắn với bộ quần áo, với mấy quyển vở mới trên tay
- Cẩn thận, nâng niu mấy quyển vở, vừa lúng túng vừa muốn thử sức, muốn khẳng định mình khi xin mẹ được cầm cả bút và thước như các bạn khác
GV : khi nhớ lại ý nghĩ chỉ có người thạo mới cầm nổi bút thước – Tác giả viết “Ý nghĩ ấy thoáng qua trong trí tôinúi”
? Hãy phát hiện và phân tích ý nghĩa của biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong câu văn? 
- HS trả lời
- Nghệ thuật so sánh
-> kỉ niệm đẹp về tâm trạng và cảm giác rất tự nhiên của 1 đứa bé lần đầu được đến trường
* Hoạt động 4 : 
- Hướng dẫn học ở nhà
- HS đọc lại đoạn 1, nắm được nội dung đoạn 1
- Nắm 1 số các nét chính về tác giả Thanh Tịnh - tác phẩm
- Chuẩn bị : Tiếp nội dung tiết 2 theo câu hỏi SGK
NSoạn
Văn bản
Giảng
TÔI ĐI HỌC
Tiết 2
ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN (tiếp)
A, MỤC TIÊU CẦN ĐẠT :
- Tiếp tục giúp HS cảm nhận được tâm trạng hồi hộp, cảm giác bỡ ngỡ của nhân vật “ tôi” ở buổi tựu trường đầu tiên trong đời qua các phần còn lại của văn bản
- Thấy được ngòi bút văn xuôi giàu chất thơ, gợi dư vị trữ tình man mác của Thanh Tịnh
B, Chuẩn bị
Giáo viên : 
HS : Đọc – soạn phần còn lại theo câu hỏi SGK
C, TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG : 
* Hoạt động 1 : Kiểm tra bài cũ (5’)
? Nêu 1 số nét chính về tác giả Thanh Tịnh và tác phẩm “ tôi đi học “
? Kiểm tra sự chuẩn bị bài của cả lớp 
* Hoạt động 2 : 3’
- GV khái quát lại nội dung tiết 1 – phần 1
* Hoạt động 3 : 35’
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung cần đạt
- GV yêu cầu HS đọc từ “ trước sân trường làng  “ -> nghỉ cá ngày nữa
- Sửa cách đọc
- HS đọc đoạn văn 2, nhận xét đọc
? Đoạn này có nội dung gì? 
- HS trả lời
2. Cảm nhận của “tôi” lúc ở sân trường
- Chú ý vào đoạn văn 
? Cảnh sân trường làng Mũ lí lưu lại trong tâm trí tác giả có gì nổi bật ? 
- HS suy nghĩ trả lời
- Sân trường dày đặc cả người ai cũng áo quần sạch sẽ gương mặt vui tươi sáng sủa
? Cảnh tượng được nhớ lại có ý nghĩa gì ? 
- HS trả lời
GV : Cảnh tượng đó phản ánh không khí đặc biệt của ngày hội khai trường ở nước
- Khi chưa đi học, nhân vật “ tôi” chỉ thấy ngôi trường Mĩ lí cao ráo và sạch sẽ hơn các nhà khác trong làng
? Nhưng lần đầu tiên tới trường cậu bé có cảm giác như thế nào ? 
- HS bộc lộ
- Ngôi trường vừa xinh xắn vừa oai nghiêm khác thường cảm thấy mình bé nhỏ. nhân vật “ tôi” đâm lo sợ vẩn vơ
? Khi tả những học trò nhỏ tuổi lần đầu đến trường học trò tác giả tả như thế nào tác dụng ? 
- HS chú ý SGK trả lời
- “ Họ như con chim non đứng bên bờ tố nhìn quang trời rộng lớn muốn bay nhưng còn ngập ngừng e sợ “
GV : Miêu tả sinh động hình ảnh và tâm trạng các em nhỏ lần đầu tiên tới trường học
- Chú ý và đoạn văn :
? Cho biết cảm nhân của “ tôi” khi nghe thấy hồi trống ? 
- HS trả lời
- Cảm thấy chơ vơ, vụng về lúng túng. Muốn bước nhanh mà sao toàn thân thấy run run, cứ dềnh dàng, chân co chân duỗi
? Tâm trạng của “tôi” khi nghe ông đốc đọc bản danh sách HS mới như thế nào ? 
- HS trả lời
- Hồi hộp chờ nghe tên mình nghe gọi đến tên “ tôi” tự nhiên giật mình và lúng túng
? Theo em vì sao “ tôi” lại có tâm trạng như vậy ? 
- HS tự bộc lộ
GV bổ sung : vì đã bao giờ “tôi” được hoặc bị chú ý như thế này ? Và khi phải rời bàn tay mẹ, vòng tay cha để bước vào lớp học thì các cậu lại và khóc nhân vật “ tôi” cũng bất giác và khóc trong lòng mẹ
? Em nghĩ gì về tiếng khóc của các cậu học trò bé nhỏ khi xếp hàng để vào lớp ? 
- HS thảo luận 2’
- Trình bày
- Cảm thấy mình bước vào một thế giới khác và xa cách mẹ hơn bao giờ hết
- GV nhận xét -> bổ sung 
- Khóc 1 phần vì lo sợ, phải tách rời người thân để bước vào môi trường hoàn toàn mới lạ
- 1 phần vì sung sướng lần đầu tiên được đi học
- Là cảm giác nhất thời của những đứa trẻ nông thôn rụt rè ít khi được tiếp xúc với đám đông
? Hãy nhớ và kể lạ cảm xúc của chính mình vào lúc này trong ngày đầu tiên đi học như các bạn nhỏ trong tác phẩm ?
- GV chốt lại 
- HS tự nhớ và kể lại
? Cho HS tóm tắt lại ý chính của đoạn 3 
- HS tóm tắt
? Kỉ niệm ngày đầu đến trường của “tôi” được tác giả nhớ lại gắn với không gian nào nữa ? 
- HS trả lời
3. Cảm nhận của “tôi” trong lớp học
? Vì sao trong khi xếp hàng đợi vào lớp, nhân vật “ tôi” lại cảm thấy “ trong thời thơ ấu tôi chưa lần nào thấy xa mẹ tôi như lần này “ ? 
- HS suy nghĩ trả lời
- Vì tôi bắt đầu cảm nhận được sự độc lập của mình khi đi học
- Bước vào lớp học là bước vào thế giới riêng của mình, phải tự mình làm tất cả
? Những cảm giác mà nhân vật tôi nhận được khi bước vào lớp học là gì ? 
- HS trả lời
- Một mùi hương lạ xông lên ..
- Nhìn bàn ghế chỗ tôi ngồi  là của mình
- Nhìn người bạn chưa hề quen biết nhưng lòng vẫn không cảm thấy sự xa lạ 
? Em có nhận xét gì về những cảm giác đó ? 
- HS tự nhận xét
- Cảm thấy vừa xa lạ, vừa gần gũi với mọi người, với người bạn ngồi bên cạnh
GV bổ sung thêm :
- Cảm giác lạ vì lần dầu tiên được vào lớp học, một môi trường sạch sẽ ngay ngắn
- Không cảm thấy sự xa lạ với bàn ghế và bạn bè vì ý thức được những thứ đó sẽ gắn bó với mình bây giờ cả năm học
? Hình ảnh “ một con chim liệng đến đứng trên bờ của sổ, hót mấy tiếng rụt rè rồi vỗ cánh bay cao “ có phải đơn thuần chỉ có nghĩa thực hay không ? Vì sao ? 
- HS tự suy nghĩ trả lời
- GV bổ sung : Gợi, nhớ tiếc những ngày trẻ thơ hoàn toàn vui chơi tự do đã chấm dứt để bước vào 1 giai đoạn mới -> hình ảnh này có dụng ý nghệ thuật tượng trưng rõ ràng.
? Dòng chữ “ tôi đi học “ kết thúc truyện có ý nghĩa gì ? 
- HS trả lời
- Vừa khép lại bài văn và vừa mở ra 1 thế giới mới, 1 bầu trời mới  1 khoảng không gian, 1 giai đoạn mới
- Vừa ngỡ ngàng, tự tin nghiêm trang bước vào giờ học đầu tiên trong cuộc đời trẻ thơ
GV chốt : trong câu chuyện ngoài nhân vật “tôi” còn có các nhân vật khác 
? Trình bày cảm nhận về thái độ cử chỉ của những người lớn đối với các em bé lần đầu đi học ? 
- HS suy nghĩ trả lời
- Phụ huynh ai cũng chuẩn bị chu đáo cho những đứa trẻ lần đầu tiên được tới trường tham dự buổi lễ, cũng lo lắng hồi hộp
- Ông Đốc là hình ảnh người thầy người lãnh đạo rất từ tốn, giàu tình thương
III, Tổng kết
? Em có nhận xét gì về đặc sắc nghệ thuật và sức cuốn hút của tác phẩm ? 
- HS trả lời
- Nghệ thuật : bố cục theo dòng hồi tưởng cảm nghĩ của nhân vật “ tôi” kết hợp giữa kể - tả 
- Nội dung : tâm trạng ngày đầu tiên tới trường
- GV nhận xét chốt lại
- Sau đó gọi HS đọc phần ghi nhớ 
- HS đọc ghi nhớ SGK- 9
IV, Luyện tập
? Phát biểu cảm nghĩ của em về dòng cảm xúc của nhân vật “tôi” trong truyện ngắn “ tôi đi học “ 
- HS suy nghĩ phát biểu
- Nhận xét
- GV hướng dẫn HS làm câu 2 (SGK)
* Hoạt động 4 : Hướng dẫn học ở nhà (1’)
? Tình cảm nào đã khơi dậy trong em khi em đọc truyện “ tôi đi học “
? Hãy hát 1 bài có liên quan đến chủ đề đi học
- Về hoàn thiện phần luyện tập
- Học bài cũ – nắm chắc nội dung của bài
- Chuẩn bị bài : cấp độ khái quát nghĩa của từ ngữ
NSoạn
Giảng
Tiết 3
CẤP ĐỘ KHÁI QUÁT NGHĨA CỦA TỪ NGỮ
A, MỤC TIÊU CẦN  ...  : ThuyÕt minh vÒ 1 danh lam th¾ng c¶nh
Nso¹n :24/1/08
Ngi¶ng :30 =>31/1/08
TiÕt 83
ThuyÕt minh vÒ mét danh lam th¾ng c¶nh
A, Môc tiªu cÇn ®¹t :
- Gióp HS nhí l¹i thÓ lo¹i v¨n thuyÕt minh häc k× I
- BiÕt c¸ch viÕt 1 v¨n thuyÕt minh giíi thiÖu vÒ mét danh lam th¾ng c¶nh
- RÌn luyÖn ý thøc viÕt 1 bµi v¨n
B, ChuÈn bÞ :
- Gi¸o viªn : Tham khảo tài liệu 
- Häc sinh : häc bµi cò
C, Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng :
* Ho¹t ®éng 1 : KiÓm tra bµi cò : 
? Khi thuyÕt minh 1 t¸c phÈm ( c¸ch lµm) ng­êi viÕt cÇn ph¶i lµm nh÷ng g× ®Ó thuyÕt minh cã hiÖu qu¶ nhÊt ?
Bµi tËp 3 – SGK/24
*Ho¹t ®éng 2 : Giíi thiÖu bµi 
Muèn thuyÕt minh vÒ 1 danh lam th¾ng c¶nh ®ßi hái ng­êi viÕt ph¶i quan s¸t, t×m hiÓu
* Ho¹t ®éng 3 : Bµi míi
Ho¹t ®éng cña GV
Ho¹t ®éng HS
Néi dung cÇn ®¹t
I, Giíi thiÖu mét danh lam th¾ng c¶nh
1. Bµi tËp :
- GV gäi HS ®äc ®o¹n v¨n
- §äc
§o¹n v¨n : “ Hå Hoµn KiÕm vµ ®Òn Ngäc S¬n”
? §èi t­îng thuyÕt minh ë ®©y lµ g× ?
- Tr¶ lêi
- Hå Hoµn KiÕm vµ ®Òn Ngäc S¬n
? Bµi viÕt cho biÕt nh÷ng tri thøc g× ?
- Tr¶ lêi
- Tri thøc vÒ lÞch sö, v¨n ho¸
? Muèn cã nh÷ng tri thøc Êy ng­êi ta cÇn ph¶i lµm thÕ nµo ?
- Tr¶ lêi
- §äc s¸ch, tra cøu, th¨m thó ...
? Bµi viÕt s¾p xÕp theo bè côc ntn ? Theo em cã g× thiÕu sãt trong bè côc ? Cã ph¶i thiÕu phÇn më bµi kh«ng ?
- Tr¶ lêi
- Bµi viÕt thiÕu më bµi
? Néi dung bµi viÕt cßn thiÕu nh÷ng g× ?
- Tr¶ lêi
- ThiÕu miªu t¶ vÞ trÝ, ®é réng hÑp cña hå, vÞ trÝ cña th¸p rïa, cña ®Òn Ngäc S¬n, cÇu Thª Hóc, thiÕu miªu t¶ quang c¶nh xung quanh, c©y cèi, mµu n­íc xanh ... -> néi dung viÕt kh« khan
? Cho biÕt ph­¬ng ph¸p thuyÕt minh cña bµi viÕt trªn ?
- Tr¶ lêi
- ThuyÕt minh vÒ 1 danh lam th¾ng c¶nh
? Qua viÖc t×m hiÓu em thÊy muèn cã tri thøc ®Ó lµm 1 bµi thuyÕt minh vÒ danh lam th¾ng c¶nh ta cÇn lµm g× ?
- Tr¶ lêi
- §Õn tËn n¬i quan s¸t, th¨m thó hoÆc tra cøu tµi liÖu, hái han ...
 ? Yªu cÇu vÒ bè côc cña 1 bµi thuyÕt minh vÒ danh lam th¾ng c¶nh
- Tr¶ lêi
- Cã ®ñ 3 phÇn 
+ Më bµi 
+ Th©n bµi
+ KÕt bµi
? Ng«n tõ, lêi v¨n thuyÕt minh cÇn ®¶m b¶o yªu cÇu g× ?
- Tr¶ lêi
- ChÝnh x¸c
- GV ®ã chÝnh lµ néi dung bµi häc 
2. Ghi nhí : SGK/34
- Gäi HS ®äc ghi nhí
- §äc
II, LuyÖn tËp
? Yªu cÇu cña bµi tËp 1
- Tr¶ lêi SGK/35
1. Bµi 1 :
? Nh¾c l¹i nhiÖm vô c¸c phÇn trong 1 bµi thuyÕt minh nãi chung
- Nh¾c l¹i
- GV bæ sung : nhiÖm vô c¸c phÇn trong 1 bµi thuyÕt minh vÒ danh lam th¾ng c¶nh
- Dùa vµo ®ã HS tù lËp l¹i bè côc bµi v¨n gi¶i thÝch Hå Hoµn KiÕm
- Th¶o luËn
- LËp dµn ý
- Tr¶ lêi
- NhËn xÐt
? §Ó giíi thiÖu 1 th¾ng c¶nh cÇn chó ý nh÷ng g× ?
- Tr¶ lêi
- VÞ trÝ ®Þa lÝ cña th¾ng c¶nh n»m ë ®©u, cã nh÷ng biÖn ph¸p nµo, lÇn l­ît giíi thiÖu, m« t¶ tõng phÇn, vÞ trÝ th¾ng c¶nh trong ®êi sèng con ng­êi
? Theo em, yÕu tè miªu t¶ cã ®­îc sö dông trong v¨n b¶n thuyÕt minh vÒ danh lam th¾ng c¶nh kh«ng ? V× sao ?
- Tr¶ lêi
- CÇn sö dông yÕu tè miªu t¶ ®Ó t¸i hiÖn h×nh ¶nh, nh÷ng kh«ng ®­îc lµm lu mê tri thøc chÝnh x¸c vÒ ®èi t­îng ...
- GV : tõ nh÷ng gîi ý trªn HS ®äc bµi tËp 1 
- HS ®äc tr×nh bµy
+ Më bµi : giíi thiÖu vÒ Hå lµ 1 th¾ng c¶nh cña thñ ®« Hµ Néi
+ Th©n bµi :
- Giíi thiÖu vÞ trÝ cña Hå
- Gi¶i thÝch ®Æc ®iÓm cña hå
- Gi¶i thÝch lai lÞch cña hå
- Quanh c¶nh xung quanh hå
+ KÕt bµi :
Nªu c¶m nghÜ, c¶m xóc tr­íc th¾ng c¶nh danh lam
- GV h­íng dÉn HS vÒ nhµ lµm bµi tËp cßn l¹i
? Bµi häc h«m nay cÇn ghi nhí nh÷ng g× ?
- Tr¶ lêi
* Ho¹t ®éng 4 : 
- H­íng dÉn häc bµi ë nhµ 
- Häc bµi cò, lµm bµi tËp cßn l¹i 
- ChuÈn bÞ bµi : «n tËp vÒ v¨n thuyÕt minh
Nso¹n :25/1/08
Ngi¶ng :30/=>31/1/08
TiÕt 84
¤n tËp vÒ v¨n b¶n thuyÕt minh
A, Môc tiªu cÇn ®¹t :
- Gióp HS «n l¹i kh¸i niÖm vÒ v¨n b¶n thuyÕt minh
- N¾m ch¾c kiÕn thøc vÒ v¨n thuyÕt minh
- RÌn luyÖn c¸ch häc, ý thøc n¾m bµi cò
B, ChuÈn bÞ :
- Gi¸o viªn : : Tham khảo tài liệu 
- Häc sinh : häc bµi cò
C, Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng :
* Ho¹t ®éng 1 : KiÓm tra bµi cò : 
- LËp dµn ý ®Ò v¨n trong SGK nh¾c l¹i v¨n thuyÕt minh lµ g× ?
 * Ho¹t ®éng 2 : Giíi thiÖu bµi
Chóng ta ®· hiÓu vÒ thÓ lo¹i v¨n thuyÕt minh . §Ó gióp c¸c em n¾m s©u vÒ thÓ lo¹i v¨n nµy. TiÕt häc h«m nay ta «n tËp vÒ v¨n b¶n thuyÕt minh
* Ho¹t ®éng 3 : Bµi míi
Ho¹t ®éng cña GV
Ho¹t ®éng HS
Néi dung cÇn ®¹t
I, ¤n tËp lý thuyÕt:
- GV lÇn l­ît tæ chøc cho HS th¶o luËn theo c¸c c©u hái SGK
- HS th¶o luËn
1. Vai trß t¸c dông cña v¨n b¶n thuyÕt minh
? V¨n b¶n thuyÕt minh cã vai trß t¸c dông ntn trong ®êi sèng x· héi ?
- Tr¶ lêi
- §­îc sö dông réng r·i trong mäi lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi
- Nh»m cung cÊp tri thøc (kiÕn thøc) vÒ ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt nguyªn nh©n ... cña c¸c hiÖn t­îng vµ sù vËt trong tù nhiªn, x· héi b»ng ph­¬ng thøc tr×nh bµy giíi thiÖu vµ gi¶i thÝch vÊn ®Ò
? V¨n b¶n thuyÕt minh cã nh÷ng tÝnh chÊt g× kh¸c víi v¨n b¶n tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m nghÞ luËn ?
2. §Æc ®iÓm
? §Æc ®iÓm næi bËt cña c¸c kiÓu v¨n b¶n trªn ?
- Tr¶ lêi
- V¨n b¶n tù sù : kÓ, thuËt l¹i s­ viÖc
- V¨n b¶n miªu t¶: dïng lêi lÏ ®Ó vÏ l¹i quang c¶nh sù vËt 1 c¸ch thËt sinh ®éng lµm cho c¸c h×nh ¶nh nh­ hiÖn ra tr­íc mÊt ng­êi ®äc
- V¨n b¶n biÓu c¶m : lµ suy nghÜ t×nh c¶m, c¶m xóc cña ng­êi viÕt
- V¨n b¶n nghÞ luËn : dïng lÝ lÏ, dïng c¸c lËp luËn khoa häc, ®Ó gi¶i thÝch lÜ lÏ c¸c vÊn ®Ò
- V¨n b¶n thuyÕt minh : giíi thiÖu sù vËt hiÖn t­îng gióp ng­êi ®äc hiÓu râ ®Æc ®iÓm nguyªn nh©n cña chóng
? Muèn lµm tèt bµi v¨n thuyÕt minh cÇn ph¶i chuÈn bÞ nh÷ng g× ?
- Tr¶ lêi
- CÇn cã tri thøc cho bµi thuyÕt minh quan s¸t sù vËt, sù viÖc t×m tßi nhiÒu t­ liÖu ®Ó tham kh¶o
? Yªu cÇu ®èi víi tri thøc cña bµi v¨n thuyÕt minh lµ g× ?
- Tr¶ lêi
- Kh¸ch quan x¸c thùc, h÷u Ých cho con ng­êi
? Bµi v¨n thuyÕt minh ph¶i lµm næi bËt ®iÒu g× ?
- Tr¶ lêi
- Lµm næi bËt ®Æc ®iÓm, ®èi t­îng thuyÕt minh
? KÓ tªn 1 sè ph­¬ng ph¸p thuyÕt minh th­êng ®­îc chó ý vËn dông vµo bµi viÕt ?
- Tr¶ lêi
+ Ph­¬ng ph¸p nªu ®Þnh nghÜa gi¶i thÝch
+ Ph­¬ng ph¸p liÖt kª
+ Ph­¬ng ph¸p nªu vÝ dô
+ Ph­¬ng ph¸p dïng sè liÖu
+ Ph­¬ng ph¸p so s¸nh
+ Ph­¬ng ph¸p ph©n lo¹i ph©n tÝch
- GV chèt l¹i
II, LuyÖn tËp
1. Bµi 1 :
? Nªu c¸ch lËp dµn ý vµ lËp dµn bµi ®èi víi c¸c ®Ò bµi SGK
- Th¶o luËn
- HS lÇn l­ît nªu
* Giíi thiÖu 1 ®å dïng
- Nhãm 1
a, Më bµi : gi¶i thÝch ®å dïng 1 c¸ch chung nhÊt
b, Th©n bµi:
- CÊu t¹o ®å dïng
- §Æc ®iÓm cña ®å dïng
- Lîi Ých cña ®å dïng
c, KÕt bµi: bµy tá th¸i ®é ®èi víi ®å dïng
- Gäi nhãm 2
* Giíi thiÖu mét danh lam th¾ng c¶nh
a, Më bµi : giíi thiÖu chung vÒ th¾ng c¶nh vÞ trÝ, ®Þa lÝ, bao gåm nh÷ng bé ph©n nµo
b, Th©n bµi : lÇn l­ît m« t¶ gi¶i thÝch tõng phÇn trong danh lam th¾ng c¶nh
c, KÕt bµi : c¶m nhËn vÒ vÎ ®Ñp ®ã ....
- §¹i diÖn nhãm 3
- Tr¶ lêi
* Giíi thiÖu mét thÓ lo¹i v¨n häc
a, MB : nªu ®Þnh nghÜa chung vÒ thÓ lo¹i ®ã
b, TB : nªu c¸c ®Æc ®iÓm cña thÓ lo¹i ®ã ( cã VD lµm theo minh ho¹)
c. KB : c¶m nhËn cña em vÒ vÎ ®Ñp cña thÓ lo¹i v¨n häc ®ã
- Nhãm 4
- Tr¶ lêi
* Giíi thiÖu mét ph­¬ng ph¸p (lµm ®å dïng häc tËp, thÝ nghiÖm)
a, Nguyªn liÖu
b, C¸ch thøc tiÕn hµnh (giíi thiÖu theo tr×nh tù)
c. KÕt qu¶ thu ®­îc vµ yªu cÇu chÊt l­îng ®èi víi ®å dïng häc tËp hay thÝ nghiÖm 
- GV ®­a ra dµn bµi mÉu : ®Ò : lµm dµn ý giíi thiÖu vÒ thÓ th¬ lôc b¸t 
->
a, MB: Lôc b¸t lµ thÓ th¬ d©n téc, ®­îc hoµn thiÖn trong v¨n ch­¬ng cña TK XVII víi t¸c phÈm truyÖn KiÒu ( NguyÔn Du)
b, Th©n bµi : c¸c ®Æc ®iÓm cña thÓ th¬ lôc b¸t 
- Sè l­îng tiÕng cè ®Þnh: dßng 6 tiÕng (c©u lôc) vµ dßng 8 tiÕng ( c©u b¸t)
- HiÖp vÇn : võa hiÖp vÇn ch©n, võa hiÖp vÇn l­ng; tiÕng cuèi c©u lôc hiÖp vÇn víi tiÕng thø 6 c©u b¸t, tiÕng cuèi c©u b¸t hiÖp vÇn víi tiÕng cuèi c©u lôc tiÕp theo
- Phèi ®iÖu (luËt b»ng, tr¾c)
- TiÕng ch½n cã qui ®Þnh ( tiÕng thø 2, thø 6 vµ thø 8 b»ng tiÕng thø 4 tr¾c)
- Trong c©u b¸t, lÊy tiÕng thø 6 lµm c¨n cø t×m thanh cho tiÕng thø 2 vµ thø 8 (nÕu tiÕng thø 6 lµ thanh kh«ng hoÆc ng­îc l¹i)
- NhÞp th­êng ng¾t nhÞp ch½n, mçi nhÞp 2 tiÕng
c, KÕt bµi :
lôc b¸t d©n téc ®· ®­îc g×n gi÷ vµ ph¸t huy ë nh÷ng nhµ th¬ lín vÒ sau, thÓ th¬ nµy kÕt tinh, tinh hoa, hån vÝa ng­êi viÕt, v¨n ho¸ viÖt
2. Bµi 2
- GV h­íng dÉn HS viÕt ®o¹n v¨n theo 1 sè ®Ò sau
- ViÕt
- Tr×nh bµy
- Giíi thiÖu 1 ®å dïng
- GV nhËn xÐt – söa
- Giíi thiÖu 1 danh lam th¾ng c¶nh ë quª em
- Giíi thiÖu 1 thÓ lo¹i v¨n häc
- Giíi thiÖu 1 loµi hoa
- Giíi thiÖu 1 loµi ®éng vËt
- Giíi thiÖu 1 s¶n phÈm mang b¶n s¾c ViÖt Nam
* Ho¹t ®éng 4 : 
- H­íng dÉn häc bµi ë nhµ 
- ChuÈn bÞ bµi : Ng¾m Tr¨ng
Nso¹n :
Ngi¶ng :
TiÕt 85
Ng¾m tr¨ng - §i ®­êng
 ( Hå ChÝ Minh )
A, Môc tiªu cÇn ®¹t :
- Gióp HS c¶m nhËn ®­îc t×nh yªu thiªn nhiªn ®Æc biÖt s©u s¾c cña B¸c Hå, dï trong hoµn c¶nh tï ngôc, ng­êi vÉn më réng t©m hån t×m ®Õn giao hoµ víi vÇng tr¨ng ngoµi trêi
- Qua phÇn tù häc cã h­íng dÉn hiÓu ®­îc ó nghÜa cña bµi “ §i ®­êng” tõ viÖc ®i ®­êng gian lao mµ nãi lªn bµi häc d­êng ®êi c¸ch m¹ng
- ThÊy ®­îc søc hÊp dÉn nghÖ thuËt cña 2 bµi th¬
B, ChuÈn bÞ :
- Gi¸o viªn : 
- Häc sinh : so¹n bµi, theo c©u hái SGK
C, Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng :
* Ho¹t ®éng 1 : KiÓm tra bµi cò : 
- GV kiÓm tra viÖc so¹n bµi cña SGK
 * Ho¹t ®éng 2 : Giíi thiÖu bµi (3’)
NhËt kÝ trong tï lµ 1 tËp hîp c¶m høng tr÷ t×nh duy nhÊt cña Hå ChÝ Minh ®­îc ng­êi s¸ng t¸c kh¸ liªn tôc trong chuçi ngµy bÞ tï ®Çy trong ®ã cã bµi th¬ Ng¾m tr¨ng, §i ®­êng ....
* Ho¹t ®éng 3 : Bµi míi(37’)
Ho¹t ®éng cña GV
Ho¹t ®éng HS
Néi dung cÇn ®¹t
I, §äc – tiÕp xóc v¨n b¶n
- GV gäi HS ®äc phÇn * SGK
- §äc
* T¸c phÈm – t¸c gi¶
? Nªu 1 bµi hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶ t¸c phÈm
- HS nªu
- GV nªu yªu cÇu ®äc -> ®äc mÉu
- §äc
- NhËn xÐt
* §äc
- GV nhËn xÐt – söa lçi 
* Tõ khã
- L­u ý 1 sè tõ khã SGK
- §äc
* T×m hiÓu cÊu tróc v¨n b¶n
? NhËn vËt tr÷ t×nh trong bµi th¬ nµy lµ ng­êi ng¾m tr¨ng cã quan hÖ ntn víi t¸c gi¶ ?
- Tr¶ lêi
- Cã thÓ hiÓu ®ã chÝnh lµ t¸c gi¶
? Bµi th¬ ®­îc viÕt theo thÓ th¬ nµo ? Nªu nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ thÓ th¬ ®ã ?
- Tr¶ lêi
- Th¬ TNTT : 4 c©u, 7 tiÕng hiÖp vÇn
? Bµi th¬ cã thÓ chia ra lµm mÊy phÇn ? V× sao ?
- Tr¶ lêi
- 2 phÇn
+ 2 c©u ®Çu
+ 2 c©u cuèi
II, §äc – hiÓu v¨n b¶n
1. Hai c©u ®Çu
? Nªu nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ c¸ch “th­ëng tr¨ng” cña c¸c thi nh©n x­a ?
- Tr¶ lêi
- Thi nh©n x­a gÆp c¶nh tr¨ng ®Ñp, th­êng ®em r­îu uèn tr­íc hoa ®Ó th­ëng thøc tr¨ng; cã r­îu, cã hoa th× sù th­ëng tr¨ng míi thËt mÜ m·n ...
? Thi nh©n x­a th­êng ng¾m tr¨ng trong hoµn c¶nh nµo ?
- Tr¶ lêi
- Khi th¶nh th¬i, t©m hån th­ th¸i
? ë trong bµi th¬ nµy, hoµn c¶nh ng¾m tr¨ng cña B¸c cã g× ®Æc biÖt ? §iÒu kiÖn cã hîp víi c¸ch ng¾m tr¨ng kh«ng ?
- Tr¶ lêi
- Trong ngôc tï, ng­êi ng¾m tr¨ng ®ang lµ 1 tï nh©n bÞ ®µy ®o¹ v« cïng cùc khæ
- §iÒu kiÖn sinh ho¹t cña nhµ tï tµn b¹o ... lµm sao phï hîp víi viÖc th­ëng nguyÖt. Lµm sao cã r­îu, hoa ®Ó th­ëng tr¨ng.
* Ho¹t ®éng 4 : 
- H­íng dÉn häc bµi ë nhµ (1’)
- ChuÈn bÞ bµi : Ng¾m Tr¨ng