Giáo án Ngữ văn 8 kì 1 - THCS Đan Phượng

Thứ 5-13-8-2009
Tuần 1 
	Tiết 1 – 2 
	Văn bản : 
Tụi đi học 
A. Mục tiờu cần đạt : 
	- Hiểu và phỏt triển được những cảm giỏc ờm dịu, trong sỏng, man mỏc buồn của nhõn vật “Tụi” ở buổi tựu trường đầu tiờn trong đời, qua ỏng văn hồi tưởng giàu chất thơ của Thanh Tịnh.
	- Thấy được ngũi bỳt giàu chất thơ, gợi dư vị trữ tỡnh man mỏc của Thanh Tịnh 
	- Rốn kĩ năng đọc diễn cảm văn bản hồi ức, biểu cảm, phỏt hiện và phõn tớch tõm trạng nhõn vật “Tụi”, liờn tưởng đến những kĩ niệm tựu trường của bản thõn 
B. Chuẩn bị : Tư liợ̀u tác giả, Bảng phụ
C. Thiết kế bài dạy học:
I. ổn định tổ chức:
II.Bài mới: Trong cuộc đời mỗi con người, những kĩ niệm thời học trũ thường được lưu giữ bền lõu trong trớ nhớ. Đặc biệt là những kĩ niệm về buổi học đến trường đầu tiờn : “Ngày đầu tiờn đi học... bờn em”. “Tụi đi học” của Thanh Tịnh là một truyện ngắn xuất sắc đó thể hiện một cỏch xỳc động tõm trạng hồi hộp, bỡ ngỡ của nhõn vật “Tụi”, chỳ bộ được mẹ đưa đến trường vào học lớp năm trong ngày tựu trường.
III.Các hoạt động dạy học 
Hoạt động của thầy và trò
Hoạt động 1 : Hướng dẫn đọc và tỡm hiểu chung 
G/v đọc mẫu, 2 – 3 h/s nối nhau đọc toàn bài 
- Nhận xột cỏch đọc
? Hóy trỡnh bày ngắn gọn về tỏc giả Thanh Tịnh ? 
H/s đọc chỳ thớch, giải thớch cỏc từ 
? Văn bản “Tụi đi học” được viết theo thể loại nào ?
? Cảm nhận đầu tiờn của em về văn bản là gỡ ?
? Kể tờn những nhõn vật được núi đến trong tỏc văn bản ? Hóy cho biết nhõn vật chớnh là ai ? Vỡ sao đú là nhõn vật chớnh ?
? Kỷ niệm ngày đầu đến trường của “Tụi” được kể theo trỡnh tự khụng gian và thời gian nào ? Tương ứng với đoạn nào cảu văn bản ?
Hoạt động 2 : Hướng dẫn đọc hiểu văn bản 
Theo dừi phần đầu văn bản và cho biết 
? Nỗi nhớ buổi tựu trường của tỏc giả được khơinguồn từ thời điểm nào ? Vỡ sao ? 
? Tõm trạng của “Tụi” khi nhớ lại kĩ niệm cũ như thế nào ? 
Hóy phõn tớch giỏ trị biểu đạt của cỏc từ ngữ ấy ? 
? Cõu văn “Con đường này tụi... tự nhiờn thấy lạ”, cảm giỏc quen mà lạ của nhõn vật tụi cú ý nghĩa gỡ ? 
? Chi tiết “tụi khụng cũn lội qua sụng thả diều như như thường ngày... sơn nữa” cú ý nghĩa gỡ ?
? Việc học hành gắn liền với sỏch vở, bỳt thước bờn mỡnh học trũ. Điều này được tỏc giả nhớ lại bằng đoạn văn nào ?
? Cú thể hiểu gỡ về nhõn vật “Tụi” qua chi tiết “ghỡ thật chặt 2 cuốn vở mới trờn tay và muốn thử sức mỡnh tự cầm bỳt thước”.
? Trong những cảm nhận mới mẽ trờn con đường làng =>trường”Tụi” đó bộc lộ đức tớnh gỡ của mỡnh ?
? Khi nhớ lại ý nghĩ chỉ cú người thạo mới cầm nổi bỳt thước, tỏc giả viết “ý nghĩa... ngọn nỳi”
Hóy phỏt hiện và phõn tớch ý nghĩa của biện phỏp nghệ thuật được sử dụng trong cõu văn trờn
G/v Tiểu kết mục 1 
 Chuyển mục 2 
Quan sỏt phần văn bản tiếp theo cho biết
? Cảnh trước sõn trường làng Mĩ Lớ lưu lại trong tõm trớ tỏc giả cú gỡ nổi bật 
? Cảnh tượng được nhớ lại cú ý nghĩa gỡ ?
? Nhõn vật “Tụi” đó cảm nhận như thế nào về ngụi trường Mĩ Lớ của mỡnh trong lần đầu tiờn đến trường?
? Em hiểu như thế nào về hỡnh ảnh so sỏnh này ? 
? Khi tả những học trũ nhỏ tuổi lần đầu đến trường, tỏc giả dung hỡnh ảnh so sỏnh nào ? 
? Em hiểu gỡ qua hỡnh ảnh so sỏnh này ? 
? Hỡnh ảnh mỏi trường gắn liền với ụng đốc. Em hóy cho biết hỡnh ảnh ụng đốc được nhớ lại qua chi tiết nào ?
? Qua đú cho thấy tỏc giả nhớ đến ụng đốc bằng tỡnh cảm nào ? 
- H/s đọc đoạn văn : Cỏc cậu lưng lẻo... trong cổ.
? Em nghĩ gỡ về tiếng khúc của cậu học trũ 
? Đến đõy em hiểu thờm gỡ về nhõn vật “Tụi” ? 
H/s đọc đoạn cuối 
? Vỡ sao trong khi xếp hàng đợi vào lớp, nhõn vật “Tụi “ lại cảm thấy “trong thời thơ ấu tụi chưa lần nào thấy xa mẹ tụi như lần này” ? 
? Những cảm giỏc của nhõn vật tụi nhận được khi bước vào lớp học là gỡ ? 
? Những cảm giỏc ấy cho thấy tỡnh cảm nào của nhõn vật “Tụi” đối với lớp học của mỡnh ?
? Đoạn cuối văn bản cú 2 chi tiết
- “Một con chim luụn liệng đến trường... cỏnh chim”
- Và “những tiếng phấn... vần đọc”
? Dũng chữ “Tụi đi học” kết thỳc truyện cú ý nghĩa gỡ ?
Nội dung bài học
I. Tỡm hiểu chung :
1, Đọc : 
2, Tỏc giả Thanh Tịnh (1911–1988)
- Quờ : Huế 
- Tờn thật : Trần văn Ninh 
- Tỏc phẩm chớnh : Quờ mẹ, Đi giữa một mựa sen 
- Sỏng tỏc của ụng đậmm chất trữ tỡnh, toỏt lờn vẽ đằm thắm, nhẹ nhàng mà lắng sõu, tỡnh cảm ờm dịu, trong trẻo.
- “Tụi đi học” in trong tập “Quờ mẹ” (1941)
3, Giải thớch từ khú : 
- ễng đúc, lạm nhận, lớp 5 
4, Thể loại : 
- Truyện ngắn trữ tỡnh 
H/s tự bộc lộ 
5, Bố cục : 
- Nhõn vật : Tụi, mẹ, ụng đốc
- Cậu học trũ
- Nhõn vật chớnh “Tụi”
+ Cảm nhận của “Tụi” trờn dường tới trường từ đầu... ngọn nỳi
+ Cảm nhận của “Tụi” lỳc ở sõn trường tiếp theo... nghĩ cả ngày nữa.
+ Cảm nhận của “Tụi” trong lớp học cũn lại 
II. Đọc hiểu nội dung văn bản
1, Cảm nhận của “Tụi” trờn đường tới trường 
* Thời điểm gợi nhớ : 
Cuối thu-thời điểm khai trường
- Thiờn nhiờn : Lỏ rụng nhiều, mõy bàng bạc.
- Cảnh sinh hoạt : Mấy em bộ rụt rố cựng, mẹ đến trường
=> Đú là khụng gian : Trờn con đường dài và hẹp 
=> Đú là thời điểm, nơi chốn quen thuộc gần gũi, gắn liền với tuổi thơ của tỏc giả ở quờ hương. Đú là lần đầu tiờn được cắp sỏch tới trường 
=> Đú là sự liờn tưởng giữa hiện tại và quỏ khứ của bản thõn
=> Điều đú chứng tỏ tỏc giả là người yờu quờ hương tha thiết 
* Tõm trạng của “Tụi” : Nỏo nức, mơn man, tưng bừng, rộn ró => Từ lỏy diễn tả 1 cỏch cụ thể tõm trạng khi nhớ lại cảm xỳc thực của “Tụi” khi ấy => gúp phần rỳt ngắn thời gian giữa quỏ khứ và hiện tại 
* Cỏc cảm nhận của “Tụi’ trờn đường tới trường : 
- Cảm nhận về con đường : Quen đi lại lắm lần => thấy lạ, cảnh vật đều thay đổi => dấu hiệu đổi khỏc trong tỡnh cảm và nhận thức của cậu bộ ngày đầu đến trường
- Thay đổi hành vi : Lội qua sụng thả diều, đi ra đồng nụ đựa => đi học => cậu bế tự thấy mỡnh lớn lờn, nhận thức của cậu bộ về sự nghiờm tỳc học hành
- Đoạn văn “Trong... ngọn nỳi”
- Cú chớ học ngay từ đầu muốn tự mỡnh đảm nhiệm việc học tập, muốn được chững chạc như bạn bố, khụng thua kộm họ ...
=> Yờu học, yờu bạn bố, mỏi trường quờ hương 
H/s thảo luận nhúm để trả lời
- Nghệ thuật so sỏnh
- Kĩ niệm đẹp, cao siờu
- Đề cao sự học của con người 
2, Cảm nhận của “Tụi” lỳc ở sõn trường
- Trường Mĩ Lớ : Rất đụng người, người nào cũng đẹp 
=> Phong cảnh khụng khớ đặc biệt của ngày hội khai trường. Thể hiện tư tưởng hiếu học của nhõn ta, bộc lộ tỡnh cảm sõu nặng của tỏc giả đối với mỏi trường tuổi thơ.
- Trường Mĩ Lớ : Cao rỏo, sạch sẽ hơn cỏc nhà trường trong làng => xinh xắn, oai nghiờm như đỡnh làng... khiến tụi lo sợ vẩn vơ
=> Hỡnh ảnh so sỏnh : Lớp học => đỡnh làng nơi thờ cỳng tế lễ, thiờng liờng, cất giấu những điều bớ ẩn
=> Diễn tả cảm xỳc trang nghiờm của tỏc giả về mỏi trường, đề cao tri thức của con người trong trường học...
- Hỡnh ảnh so sỏnh : “Họ như con chim non đứng bờn bờ tổ... e sợ”
=> miờu tả sinh động hỡnh ảnh, tõm trạng cỏc em nhỏ lần đầu tới trường 
- Đề cao sức hấp dẫn của nhà trường
- Thể hiện khỏt vọng bay bổng của tỏc giả đối với trường học 
- H/s tự liệt kờ
- Quớ trọng tin tưởng biết ơn
H/s thảo luận nhúm
- Khúc, một phần vỡ lo sợ, một phần vỡ sung sướng
- Đú là những giọt nước mắt bỏo hiệu sự trưởng thành
=> Nhõn vật tụi là người giàu xỳc cảm với trường, lớp, người thõn, cú dấu hiệu trưởng thành trong nhận thức và tỡnh cảm ngay từ ngày đầu tiờn đi học 
3, Cảm nhận của “Tụi” trong lớp học
- Cảm nhận xa mẹ vỡ tụi bỏt đầu cảm nhận được sự độc lập của mỡnh khi đi học. Bước vào lớp học là thế giới riờng của mỡnh, phải tự làm tất cả, khụng cú mẹ bờn cạnh như ở nhà.
- Nhỡn cỏi gỡ cũng thấy mới lạ và hay hay, lạm nhận chổ ngồi... là của riờng mỡnh, nhỡn người bạn mới quen mà thấy quyến luyến...
=> Sự biến đổi tự nhiờn của tõm lớ vỡ lần đầu được học ở lớp, trường sạch sẽ, ý thức được gắn bú với bạn bố, mỏi trường.
=> tỡnh cảm trong sỏng tha thiết 
- Chi tiết : Con chim non... bay cao gợi nhớ, gợi tiếc, một chỳt buồn khi từ gió tuổi thơ. Thể hiện sự bắt đầu trong nhận thức và việc học hành của bản thõn.
- Chi tiết : “Những tiếng phấn... vần đọc” => yờu thiờn nhiờn, yờu tuổi thơ, nhưng yờu cả sự học hành để trưởng thành
* Cỏch kết thỳc tự nhiờn, bất ngờ “Tụi đi học” vừa khộp lại bài văn và mở ra một thế giới mới, một bầu trời mới, một giai đoạn mới trong cuộc đời đứa trẻ. Dũng chữ chậm chạp, chập chững xuất hiện lần đầu trờn trang giấy trắng tinh, thơm tho tinh khiết như niềm tự hào hồn nhiờn và trong sỏng của “Tụi” và của nổi lũng ta khi bồi hồi nhớ lại buổi thiếu thời => thể hiện chủ đề của truyện ngắn này 
Hoạt động 3: Hướng dẫn tổng kết 
III. Tổng kết : 
Cõu 1 : Văn bản đó sử dụng cỏc phương thức biểu đạt nào? trong cỏc phương thức đú, theo em phương thức nào trội lờn để làm thành sức tỡnh cảm nhẹ nhàng mà thấm thớa của truyện ngắn.
	H/s thảo luận nhúm 
	Nổi trội là phương thức biểu cảm. Truyện ngắn đậm chất trữ tỡnh. Tụi đi học cho thấy : Đối với mỗi con người những kĩ niệm thời ấu thơ, đặc biệt là buổi tựu trường đầu tiờn cú sức mạnh ỏm ảnh và lưu giữ sõu sắc trong kớ ức như thế nào 
	Cõu 2 : Nhận xột về đặc sắc nghệ thuật và sức cuốn hỳt của tỏc phẩm 
	- Truyện được bố cục theo dũng hồi tưởng, cảm nghĩ của nhõn vật tụi theo trỡnh tự thời gian của một buổi tựu trường, khụng cú cốt truyện 
	- Kết hợp hài hoà : Tự sự, miờu tả, biểu cảm
	=> Tạo nờn chất trữ tỡnh của tỏc phẩm 
* Sức cuốn hỳt của tỏc phẩm 
	- Tỡnh huống truyện 
	- Tỡnh cảm ấm ỏp, trỡu mến của những người lớn đối với cỏc em nhỏ lần đầu tiờn đến trường 
	- Hỡnh ảnh thiờn nhiờn, ngụi trường, cỏc so sỏnh giàu sức gợi cảm của tỏc giả 
	- Toàn bộ truyện ngắn toỏt lờn chất trữ tỡnh thiết tha 
Hoạt động 4 : Hướng dẫn luyện tập 
IV. Luyện tập 
	? Những cảm giỏc trong sỏng nảy nở trong lũng tụi là những cảm giỏc nào ? 
(Tỡnh yờu, niềm trõn trọng sỏch vở, bàn ghế, lớp học, thầy giỏo gắn liền với mẹ và quờ hương)
? Từ đú em cảm nhận những điều tốt đẹp nào từ nhõn vật tụi và cũng chớnh là tỏc giả 
	(Giàu cảm xỳc với tuổi thơ, mỏi trường, quờ hương)
? Hóy tỡm và phõn tớch cỏc hỡnh ảnh so sỏnh được nhà văn sử dụng trong trưyện ngắn 
H/s làm theo nhúm
- H/s tự tỡm cỏc hỡnh ảnh so sỏnh
- Cỏc so sỏnh xuất hiện ở cỏc thời điểm khỏc nhau để diễn tả tõm trạng cảm xỳc của nhõn vật => Đõy là cỏc so sỏnh giàu hỡnh ảnh, giàu gợi cảm được gắn với cảnh thiờn nhiờn tươi sang, trữ tỡnh => nhờ đú mà chỳng ta cảm nhận cụ thể, rừ ràng cảm giỏc ý nghĩ của nhõn vật tụi => làm cho truyện ngắn thờm man mỏc chất trữ tỡnh trong trẻo 
Hoạt động 5: Hướng dẫn học ở nhà 
	Cõu 1 : Chất thơ của truyện thể hiện ở những yếu tố nào ?
	Cõu 2 : Em học tập được gỡ từ nghệ thuật kể chuyện của tỏc giả ?
	Cõu 3 : Tỡnh cảm nào được khơi gợi, bồi đắp khi em đọc truyện ngắn 
	Làm bài tập 1, 2 sgk 
	Soạn bài “T ... xương
Hoạt động 2 (2) 
? Tác giả đã nhập vai người cha – một nạn nhân - để miêu tả hiện tình của đất nước, kể tội ác của quân xâm lược. Vậy nổi đau của người cha được diễn biến như thế nào? Nỗi đau này có mức độ, tầm vóc như thế nào?
Khổ thơ “Thảm vong quốc... nỗi này”, đã gợi hình ảnh về đất nước điêu tàn dưới gót bọn xâm lược nhà Minh, đã giúp em liên tưởng đến hoàn cảnh Việt Nam năm 20 của thế kỷ XX như thế nào?
? Nhận xét những từ ngữ, hình ảnh diễn tả nỗi đau đó?
Hoạt động 2 (3)
H/s đọc 8 câu cuối 
? nội dung lời trao gửi của người cha là gì?
? Người cha nói về tình cảnh của mình hiện tại như thế nào?
? Người cha hy vọng trao gửi con điều gì?
? ý nghĩa của lời trao gửi đó?
Hoạt động 2 (4)
? Tác giả gửi gắm điều gì qua câu chuện lịch sử về cuộc chia tay giữa hai cha con Nguyễn Phi Khanh và Nguyễn Trãi?
Hoạt động 3 : Hướng dẫn tổng kết
? Tại sao tác giả lấy tên bài thơ là “Hai chữ nước nhà”
? Đoạn trích có thể hiện được tư tưởng bài thơ không?
Hoạt động 4 : Hướng dẫn luyện tập 
H/s làm ở nhà 
Thực hiện yêu cầu học tập trong sgk 
I. Tìm hiểu chung 
1, Tác giả : (1895 – 1983)
- Hiệu á Nam
- Quê : Mĩ Hà - Mĩ Lộc – Nam Định
- Đặc điểm thơ:
+ Thường mược đề tài lịch sử, biểu tượng nghệ thuật bang gió để bộc lộ nỗi đau mất nước, căm giận bọn cướp nước... nhằm khích lệ tư tưởng yêu nước của đồng bào và bày tỏ khát vọng độc lập tự do của mình
+ Thơ của ông những năm đầu thế kỷ XX trùng tung rộng rãi
- Tác phâm chính : Duyên nợ phù sinh I, II, Bút quan hoài I, II...
2, Đề tài và hoàn cảnh ra đời của bài thơ
- bài thơ lấy cảm hứng từ một đề tài lịch sử (chuyện về cha con Nguyễn Trãi khi xưa)
- Bài thơ ra đời nảm 1924, khi đất nước ta chìm đắm trong gót giầy của thực dân Pháp xâm lược, cũng giống như hoàn cảnh nước ta thuộc Minh
- Bài thơ dài 101 câu. Đoạn trích là 36 câu đầu của bài 
3, Đọc : Giọng đau xót, căm giận, thở than, u sầu
4, Từ khó : 
5, Bố cục : 3 phần 
- 8 câu đầu : Nỗi sầu chia ly
- 20 câu tiếp : Nỗi đau mất nước
- 80 câu cuối : Gửi trao niềm khát vọng
II. Phân tích 
1, Nội dung, giọng điệu chính
Đây là lời chăng chối sâu nặng ân tình và tràn đầy nổi xót xa đau đớn của người cha đối với con trước giừo vĩnh biệt, trong bối cnảh nước mất nhà tan
2, Thể thơ : Song thất lục bát
- Đặc điểm : Mỗi cặp có 4 câu : 2 câu 7 chữ, 2 câu lục bát; chữ mỗi câu thất ngôn thứ nhất vần với chữ 5 câu thất ngôn thứ 2 ; chữ cuối cùng của câu thất ngôn thứ 2 vần với chữ cuối câu lục
- Trần Tuấn Khải đã dùng thể thơ truyền thống, phù hợp cho việc diễn tả nỗi uất ức, căm giận, lời mắng nhiếc, tiếng thở than, nỗi u sầu
3, Đoạn thơ đầu : Nỗi sầu ly biệt 
* Cuộc chia ly diễn ra trong bối cảnh ảm đạm, tăm tối, sơn cùng thuỷ tận
- Chốn ải Bắc, mây sầu ảm đạm, gió thảm đìu hiu, hổ thét chim kêu
- Tâm trạng của con người 
+ Người con : Đau đớn khôn cùng trước cảnh nước mất nhà tan : tầm tả châu sỏi
+ Người cha già : Thân tàn, lực yếu, bị bắt đi đây nơi đất giặc không có ngầy về à căm giận quân giặc cướp nước 
ố Cả hai cha con tình nhà, nghĩa nước đều sâu đậm da diết, đều tột cùng đau đớn, xót xa : Nước mất nhà tan, cha con li biệt... cho nên máu và lệ hoà quyện là sự chân thật tận đáy lòng, không có chút sáo mòn 
4, Đoạn 2 : Nỗi đau mất nước 
- Tủi nhục vì đát nước có truyền thống độc lập mấy ngàn năm, có nhiều nhân tài mà bị mất vào tay giặc
- căm giận vì kẻ thù tàn phá đất nước tan hoang “Xương rừng, máu sông” đẩy nhân dân lâm vào cảnh “bỏ vợ lìa con”
- Nỗi xót xa trào ứa như xé tâm can, khối uất hận xây cao như núi Nùng Lĩnh, cơn sầu thăm thẳm như sông Hồng Giang...
- Cảnh của một nỗi lo cho dân tộc “lấy ai tế độ đàn sau đó mà”
* Đây không phải là nổi riêng tư mà là một nỗi đau lớn của cả một dân tộc, một thế hệ
à Giợi sự liên tưởng đến tội ác tày trời của thực dân Pháp đối với nhân dân ta những năm 20 của thế kỷ XX
- Tự sự + biểu cảm, từ ngữ hình ảnh thơ diễn tả cảm xúc mạnh, sâu (kể sao kể xiết, xé tâm can, ngậm ngùi, khóc than, thương tâm à giọng điệu thống thiết xen lẫn nỗi phẫn uất),mỗi dòng thơ là một tiếng than, một tiếng nấc xót xa cay đắng à sở trường của Trần Tuấn Khải, có sức rung động lớn nhất là những tâm hồn đồng điệu ở thời đại đó
5, Đoạn cuối : gửi gắm một niềm hoài vọng to lớn
- Người cha bày tỏ tình cảm của mình 
+ tuổi già sức yếu
+ Lỡ xa cơ, chịu bó tay 
+ Thân lươn trong vũng lầy
ố (Nguyễn Phi Khanh là người học rộng tài cao đang làm quan trong triều đình nhà Hồ, tham gia kháng chiến chống Minh à giờ đây phải thốt ra lời lẽ đó là cả một sự xót xa, bi kịch lớn) à đó là lý do để người cha trao tất cả hy vọng, tin cậyk vào con 
- Người cha trao nhiệm vụ cho con một nhiệm vụ hết sức nặng nề cao cả
+ Chống giặc ngoại xâm (noi gương tổ tông – vì nước gian lao), giành độc lập cho đất nước (phát triển ngọn cờ độc lập)
+ Đó là khát vọng lớn của người cha cũng là khát vọng của dân tộc. Đây là lời của người cha và cao hơn là lời của tổ quốc, trong một cuộc bàn giao của thế hệ
6, tình cảm, tấm lòng của tác giả đối với đất nước
- Tác gải mược câu truyện lịch sử về cuộc chia tay của hai cha con Nguyễn Trãi để gửi gắm tấm lòng tình cảm đối với non sông đất nước
+ Lòng tự hào về đất nước, dân tộc Việt Nam 
+ Nỗi đau lòng của ông trước cảnh đất nước bị kẻ thù tàn phá 
+ Lòng căm thù giặc sâu sắc
+ Khích lệ lòng yêu nước và cứu nước của đồng bào
III. Tổng kết 
* Tên bài thơ thể hiện sự gắn bó sâu sắc, không thể tách rời : “Nước mất nàh tan” à muốn cứu nhà, trước hết phải cứu nước, đó cũng là lời tác giả muốn nhắn nhủ với mọi người. í nghĩa tên gọi của bài thơ và là ý nghĩa của cụ Nguyễn Phi Khanh dặn người con : “ Con người có hiếu trước hết phải đền nghĩa nước. Phải lấy nước làm nhà”
IV. Luyện tập 
Gợi ý : Một hình ảnh tính chất ước lệ sáo mòn : ải Bắc, mây sầu, gió thảm, hổ thét, chim kêu, hạt máu nóng, hồn nước, Hồng Lạc... à tạo được niềm xúc động sâu xa cho người đọc. Bởi lẽ tình cảm của nhà thơ rất chân thành, trung thực, mãnh liệt, vừa gợi tả tâm trạng khắc khoải, đau thương cuả nhân vật lịch sử, vừa “rung vào dây đàn yêu nước thương nòi cuả mọi lòng người” thời hiện đại 
Hoạt động 5 : Hướng dẫn học ở nhà 
Thuộc lòng bài thơ
Chuyển bài thơ thành văn xuôi 
* Rút kinh nghiệm giờ dạy
Tiết 67 – 68 
Kiểm tra tổng hợp học kỳ I
Tuần 18 
	Bài 18
Tiết 69,70 	THỨ7-20/12/2009
Hoạt động ngữ văn :
Làm thơ 7 chữ
A. Mục tiêu cần đạt 
	Giúp h/s 
	- Biết cách làm thơ 7 chữ với những yêu cầu tối thiểu : Đặt câu thơ 7 chữ, biết ngắt nhịp 4/3, biết gieo đúng vần
	- tạo không khí mạnh dạn, sáng tạo, vui vẻ
B. Tổ chức các hoạt động dạy học 
Hoạt động 1 : ÔN tập bài 15 
? Muốn làm một bài thơ 7 chữ chúng ta phải xác định được những yếu tố nào?
H/s trao đổi thảo luận 
G/v chốt
Hoạt động 2 : Phân tích mẫu
? Xác định số tiếng, số dòng gọi tên thể thơ?
? Xác định luật bằng, trắc?
? Đối, niêm?
? Nhịp?
? Vần?
Hoạt động 3 : Luyện tập 
Gọi h/s đọc bài thơ
? Gạch nhịp?
? Chỉ ra các tiếng gieo vần?
Luật bằng trắc của 2 câu thơ kề nhau
H/s đọc bài “Tối”
? Xác định luật bằng, trắc?
? Xác định chổ sai?
? Làm tiếp bài thơ dở dang?
Gợi ý : Hai câu tiếp theo là : 
a, 
B B T T B B T
B T B B T T B
b, 
T T B B B T T
B B T T T B B
I. Ôn tập 
* Muón làm một bài thơ 7 chữ cần : 
- Xác định số tiếng và số dòng của bài thơ
- Xác định bằng, trắc của từng tiếng trong thơ
- Xácđịnh đối, niêm giữa các dòng thơ
- Xác định cách ngắt nhịp của bài thơ 
* Luật cơ bản : Nhất tam ngũ bất luận, nhị tứ lục phân minh 
II. Ví dụ mẫu 
 Bài thơ “Bánh trôi nước”
* Số tiếng : 28, số dòng 4 
à Thất ngôn tứ tuyệt
* Bằng trắc :
a, Dòng 1 : Em(B)–trắng(T)–vừa (B)
b, Dòng 2 : Nổi(T)–chìm(B)–nước(T)
c, Dòng 3 : Nát(T) – dầu(B) – kẻ(T)
d, Dòng 4 : Em(B) – giữ(T) – lòng(B)
* Đôi, niệm : 
- Bằng đối với trắc
- Các cặp niệm : Nổi – nát, chìm – dầu, nước – kẻ 
* Nhịp : 4/3, hoặc 2/2/3
* Vần : Chân, bằng : (on) tiếng 7 ở các câu 1, 2, 4
III. Luyện tập 
1, Nhận diện luật thơ
* Bài a : Nhịp 4/3
Chiều 
B B T T T B B
T T B B T T B
T T B B B T T
B B T T T B B
- Gieo vần : Tiếng 7 câu 1 với tiếng 7 câu 4 
- bài thơ được làm theo thể bằng 
Bài b : 
Tối 
T T B B T T B
B B T T T B T
B B T T B T T
T T B B T B B
* Chổ sai
- Sau ngọn đèn mờ sau có đáu phẩy
àDấu phẩy gây đọc sai nhịp, sai vần 
ví dụ : Xanh xanh à xanh lè
2, Tập làm thơ
a, Cung trăng hẳn có chị Hằng nhỉ?
 Có dạy cho đời bớt cuội chăng?
b, Nắng đấy rồi mưa như trút nước
 Bao người vẫn vội vã đi về
III. Hướng dẫn học ở nhà 
1, Sưu tầm những bài thơ 7 chữ nổi tiếng
2, Sáng tác bài thơ 7 chữ 
Tiết 71 THỨ7-22/12/2009
Trả bài kiểm tra tiếng việt
A. Mục tiêu cần đạt 
	- Ôn tập những kiến thức đã học
	- Nhận xét, đánh giá, rút kinh nghiệm về kết quả của bài làm
	Hướng dẫn khắc phục những lối còn mắc
B. Tổ chức các hoạt động dạy học
Hoạt động 1 : Nhận xét đánh giá chung 
	* G/v nhận xét, đánh giá chung về các mặt
	- Kiến thức, mức độ đạt yêu cầu
	- Kĩ năng : vận dụng lý thuyết vào thực hành
	- Kết quả : Điểm số: giỏi, khá, trung bình, yếu
Hoạt động 2: Nhận xét, đánh giá một số bài cụ thể
	- G/v giới thiệu cho h/s nhận xét, đánh giá một số bài đạt điểm cao và một số bài đạt điểm thấp
	- Nguyên nhân làm bài tốt và chưa tốt
	- Hướng dẫn khắc phục các khuyết điểm, sai sót
Hoạt động 3 : Trả bài
- G/v trả bài cho h/s, yêu cầu h/s sữa lỗi
	- Sau đó, h/s đổi bài cho nhau để cùng sữa và rút kinh nghiệm
Tiết 72 THƯ4-23/12/2009
Trả bài kiểm tra tổng hợp cuối học kỳ I 
A. Kết quả cần đạt 
	* Đánh giá, nhận xét kết quả toàn diện của h/s qua một bài làm tổng hợp về : 
	- Mức độ nhớ kiến thức tiếng việt, văn học, tập làm văn 
	- Kỉ năng viết đúng thể loại văn thuyết minh, biểu cảm, miêu tả...
	- kỉ năng trình bày, diễn đạt, dùng từ, đặt câu.
	* H/s tự đánh giá, sữa chữa được bài làm của mình theo yêu cầu của đáp án và hướng dẫn g/v 
B. Tổ chức các hoạt động trên lớp 
Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ 
	- G/v phát bài cho h/s trước 3 ngày, h/s tự sữa lỗi
	- G/v cho cán bộ lớp kiểm tra việc tự chữa bài cũa h/s 
Hoạt động 2 : Nhận xét, đánh giá bài của h/s
1, Nhận xét đánh giá phần I – Trắc nghiệm
	a, Những bài hoàn toàn đúng
	b, Những câu chọn sai? Lí do?
2, Nhận xét, đánh giá phần II – Tự nhiên 
	- Nắm thể loại
	- Bố cục bài làm
	- Nhận xét về những sáng tạo riêng (nếu có)
Hoạt động 3: ý kiến trao đổi của h/s về bài viết của bản thân qua sự đánh giá và nhận xét của g/v
	- H/s trao đổi những ưu điểm, khuyết điểm của bản thân 
	- G/v lắng nghe trao đổi, giải đáp, làm rõ vấn đề
Hoạt động 4 : Đọc – bình một số bài tự luận của h/s
	- G/v cho đọc 1 – 2 bài, 1 – 2 đoạn tiêu biểu nhất với lời bình ngắn gọn của chính mình
	- G/v cungd h/s đọc diễn cảm, nói lời bình từng bài từng đoạn
Hoạt động 5 : Hướng dẫn luỵen tập ở nhà 
	- Bổ sung, viết lại bài tự luận