Giáo án Ngữ văn 7 - Tuần 15

Tuần 15: Ngày soạn: 21/11/ 2010
Tiết 57: Ngày giảng: 22/11/ 2010
MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON : CỐM
I . Mục đích yêu cầu :
1-Kiến thức: S¬ gi¶n vÒ t¸c gi¶ Th¹ch Lam. Cảm nhận được phong vị đặc sắc, nét đẹp văn hóa một thứ quà độc đáo và giản dị của dân tộc.C¶m nhËn tinh tÕ c¶m xóc nhÑ nhµng, lêi v¨n duyªn d¸ng thanh nh·, giµu søc biÓu c¶m cña nhµ v¨n Th¹ch Lam trong v¨n b¶n.
2-KÜ n¨ng: §äc hiÓu v¨n b¶n tuú bót cã sö dông yÕu tè miªu t¶ biÓu c¶m, sö dông c¸c yÕu tè biÓu c¶m giíi thiÖu mét s¶n vËt cña quª h­¬ng.
3- Th¸i ®é: Yªu nÕt ®Ñp v¨n ho¸ cña d©n téc.	
II . Phương pháp và phương tiện dạy học
ThÇy: SGK + SGV + giáo án 
Trß: SGK+ Vë ghi.
 - Phương pháp: Vấn đáp, giải thích, minh hoạ,phân tích,nêu và giải quyết vấn đề.
III . Tiến trình lên lớp. 
1. Ổn định lớp : 1 phút
 2. Kiểm tra bài cũ : 5 phút
 ?§äc thuéc lßng bµi th¬ “ TiÕng gµ tr­a” ? nªu néi dung vµ nghÖ thuËt cña bµi th¬?
Hoạt động 1: Giới thiệu bài mới.
 -Mục tiêu:Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho hs
 -Phương pháp: thuyết trình
 -Thời gian: 1p
 3.Giới thiệu bài mới.
 ViÖt Nam lµ mét ®Êt n­íc cã nhiÒu nÐt v¨n ho¸ cæ truyÒn ®Æc s¾c thÓ hiÖn ë nh÷ng thø quµ quª ®¬n gi¶n mµ méc m¹c cña tõng vïng miÒnBµi h«m nay
Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn
Ho¹t ®éng cña häc sinh
Ghi bµi
 Hoạt động 2: I. T×m hiÓu chung 
 -Mục tiêu: S¬ gi¶n vÒ t¸c gi¶, bè côc bµi, ®äc hiÓu v¨n b¶n. 
 -Phương pháp: Vấn đáp, giải thích, minh hoạ,phân tích,nêu và giải quyết vấn đề.
 -Thời gian: 10p
? Em h·y nªu nh÷ng hiÓu biÕt cña m×nh vÒ t¸c gi¶ Th¹ch Lam?
_ Thạch Lam ( 1910 – 1942 ) sinh tại Hà Nội tên thật là Nguyện Tường Lân là nhà văn nổi tiếng. Ông có sở trường về truyện ngắn và khai thác cảm giác con người.
? Tác phẩm?
-Rút từ tập “ Hà Nội băm sáu phố phường” (1943)
? Tuú bót lµ g×?
-Tùy bút là một thể loại văn nghi chép những hình ảnh sự việc mà nhà văn quan sát,chứng kiến .Nhưng tùy bút thiên vè biểu cảm,thể hiện cảm xúc ,suy nghĩ của tác giả trước hiện tượng và vấn đề của đời sống 
?V¨n b¶n chia lµm mÊy phÇn, néi dung chÝnh cña tõng phÇn?
_ Đoạn 1: Từ đầu đến “chiếc thuyền rồng” từ hương thơm của lúa non gợi nhớ đến cốm những tinh túy của thiên nhiên và sự khéo léo của con người 
 _ Đoạn 2: “cốm là thứ quà riêng biệt . kín đáo và nhã nhặn”; phát hiện và ca ngợi giá trị của cốm
 _ Đoạn3: phần cònlại : bàn về sự hưởng thức cốm
HS trả lời
-Rút từ tập “ Hà Nội băm sáu phố phường” (1943)
HS cùng bàn luận suy nghĩ
I. T×m hiÓu chung 
 1-Tác giả: Thạch Lam ( 1910 – 1942 ) sinh tại Hà Nội tên thật là Nguyễn Tường Lân là nhà văn nổi tiếng. Ông có sở trường về truyện ngắn và khai thác cảm giác con người.
2-Tác phẩm: Rút từ tập “ Hà Nội băm sáu phố phường” (1943)
3-Tuỳ bút: Tùy bút là một thể loại văn nghi chép những hình ảnh sự việc mà nhà văn quan sát,chứng kiến 
4. Bố cục: 3 phần.
Hoạt động 3:Ph©n tÝch chi tiÕt.
 -Mục tiêu: Cảm nhận được phong vị đặc sắc, nét đẹp văn hóa một thứ quà độc đáo và giản dị của dân tộc.
 -Phương pháp: Vấn đáp, giải thích.
 -Thời gian: 20p
 HS ®äc ®o¹n 1.
? Céi nguån cèm b¾t ®Çu ë ®©u? lóa ®ång quª ®­îc gîi t¶ b»ng nh÷ng c©u v¨n nµo?
+ Lóa ®ång quª
- C¸c b¹n cã ngöi thÊylóa non kh«ng 
- Trong c¸i vá xanh kia. Giät s÷a tr¾ng th¬m ph¶ng phÊt h­¬ng vÞ cña ngµn hoa cá
- D­íi n¾ng giät s÷a dÇn ®«ng l¹i, b«ng lóa congcña trêi.
?Em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÖ thuËt mµ t¸c gi¶ sö dông? Nh»m béc lé c¶m xóc nµo cña t¸c gi¶?
àSö dông tõ l¸y, tÝnh tõ miªu t¶, tõ ng÷ chän läc, tinh tÕ c©u v¨n cã nhÞp ®iÖu gÇn víi th¬. §o¹n v¨n miªu t¶ thÊm ®Ém c¶m xóc cña t¸c gi¶ ®èi víi h­¬ng vÞ nång nµn cña lóa quª víi tÊm lßng tr©n träng ®¸ng quý
?T¸c gi¶ giíi thiÖu c¸ch chÕ biÕn cèm nh­ thÕ nµo?
- C¸ch chÕ biÕn cèm: lóc võa nhÊt, c¸ch thøc truyÒn tõ ®êi nµy sang ®êi kh¸c, bÝ mËt tr©n träng, kh¾t khe.
? Nguån gèc næi tiÕng cña cèm?
- Næi tiÕng lµ lµng Vßng: dÎo th¬m, lan kh¾p ba k×
-> C«ng søc vµ sù khÐo lÐo cña ng­êi chÕ biÕn cèm, ca ngîi n¬i næi tiÕng nghÒ cèm lµng Vßng
?VÎ ®Ñp cña con ng­êi?
-> VÎ ®Ñp cña con ng­êi t«n lªn vÎ ®Ñp cña cèm. Tõ mét thø quµ quª cèm ®· gia nhËp v¨n ho¸ Èm thùc thñ ®«.
?C¶m xóc chñ ®¹o mµ t¸c gi¶ béc lé ë phÇn 1?
=> T×nh c¶m yªu quý, tr©n träng céi nguån trong s¹ch, ®Ñp ®Ï, giµu s¾c th¸i v¨n ho¸ d©n 
téc cña cèm.
 HS ®äc ®o¹n 2
? Gi¸ trÞ cña cèm ®­îc giíi thiÖu qua tõ ng÷, h×nh ¶nh nµo?
- Cèm lµ quµ tÆng cña ®ång quª
- Cèm lµ ®Æc s¶n cña d©n téc
- H­¬ng vÞ; méc m¹c, gi¶n dÞ thanh khiÕt
- Lµm quµ sªu tÕt, v­¬ng vÝt t¬ hånglÔ nghi
Mµu xanh t­¬i cña cèm nh­ ngäc th¹ch quý, mµu ®á th¾m cña hång nh­ ngäc lùu giµ
Mét thø thanh ®¹m, mét thø ngät s¾c hai vÞ n©ng ®ì nhau.
? Em cã nhËn xÐt g× vÒ lêi v¨n cña t¸c gi¶? Gi¸ trÞ tinh thÇn cña cèm lµ g×?
=> T¸c gi¶ b×nh luËn vµ ph©n tÝch sù hoµ hîp, t­¬ng xøng vÒ mµu s¾c h­¬ng vÞ cña cèm, kh¼ng ®Þnh viÖc dïng cèm lµm lÔ vËt thËt thÝch hîp vµ cã ý nghÜa s©u xa, gãp phÇn lµm cho nh©n duyªn tèt ®Ñp
?Th¸i ®é cña t¸c gi¶?
=> Cèm lµ gi¸ trÞ tinh thÇn, gi¸ trÞ v¨n ho¸ cña d©n téc, cÇn tr©n träng gi÷ g×n cèm nh­ mét vÎ ®Ñp cña v¨n ho¸ d©n téc.
 HS ®äc ®o¹n 3
? §oan v¨n bµn vÒ sù th­ëng thóc cèm trªn nh÷ng ph­¬ng diÖn nµo?
- C¸ch ¨n cèm: ¨n tõng chót Ýt, thong th¶ vµ ngÉm nghÜ thÊy mïi th¬m phøct­¬i m¸tngät, c¸i dÞu dµng..
-> Th­ëng thøc nhiÒu h­¬ng vÞ kh¸c nhau ®ã chÝnh lµ sù kÕt hîp cña nhiÒu gi¸ trÞ tinh thÇn ®­îc kÕt tinh
? Tõ ®ã t¸c gi¶ muèn nãi g× víi ng­êi mua cèm?
- Hìi c¸c bµ mua hµng: nhÑ nhµng, n©ng ®ì, chót chiu, vuèt ve.
-> C©u cÇu khiÕn, lêi ®Ò nghÞ ng­êi mua hµng h·y tr©n träng gi÷ g×n
HS cùng bàn luận suy nghĩ.
HS chia nhãm tr¶ lêi 
HS cùng bàn luận suy nghĩ
HS ®äc ®o¹n 2.
- Cèm lµ quµ tÆng cña ®ång quª
- Cèm lµ ®Æc s¶n cña d©n téc
=> CÇn tr©n träng gi÷ g×n cèm nh­ mét vÎ ®Ñp cña v¨n ho¸ d©n téc.
- C¸ch ¨n cèm: ¨n tõng chót Ýt, thong th¶ vµ ngÉm nghÜ thÊy mïi th¬m phøct­¬i m¸tngät, c¸i dÞu dµng..
II. Phân tích
1. Nguån gèc cña cèm
-Lóa ®ång quª
àSö dông tõ l¸y, tÝnh tõ miªu t¶, tõ ng÷ chän läc, tinh tÕ c©u v¨n cã nhÞp ®iÖu gÇn víi th¬-> tÊm lßng tr©n träng ®¸ng quý
- C¸ch chÕ biÕn cèm: lóc võa nhÊt, c¸ch thøc truyÒn tõ ®êi nµy sang ®êi kh¸c, bÝ mËt tr©n träng, kh¾t khe.
- Næi tiÕng lµ lµng Vßng: dÎo th¬m, lan kh¾p ba k×
- Cèm g¾n liÒn víi vÎ ®Ñp cña con ng­êi lµm ra cèm c« g¸i lµng Vßngduyªn d¸ng, lÞch thiÖp
=> T×nh c¶m yªu quý, tr©n träng céi nguån trong s¹ch, ®Ñp ®Ï, giµu s¾c th¸i v¨n ho¸ d©n téc cña cèm.
2. Gi¸ trÞ cña cèm.
- Cèm lµ quµ tÆng cña ®ång quª
- Cèm lµ ®Æc s¶n cña d©n téc
- H­¬ng vÞ: méc m¹c, gi¶n dÞ thanh khiÕt
- Lµm quµ sªu tÕt, v­¬ng vÝt t¬ hånglÔ nghi
=> CÇn tr©n träng gi÷ g×n cèm nh­ mét vÎ ®Ñp cña v¨n ho¸ d©n téc.
3. Th­ëng thøc cèm.
- C¸ch ¨n cèm: ¨n tõng chót Ýt, thong th¶ vµ ngÉm nghÜ thÊy mïi th¬m phøct­¬i m¸tngät, c¸i dÞu dµng..
- Hìi c¸c bµ mua hµng: nhÑ nhµng, n©ng ®ì, chót chiu, vuèt ve.
-> C©u cÇu khiÕn, lêi ®Ò nghÞ ng­êi mua hµng h·y tr©n träng gi÷ g×n
 Hoạt động 4.Tæng kÕt
 -Mục tiêu:HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa học.
 -Phương pháp: Hỏi đáp
 -Thời gian: 6p
? Nªu nghÖ thuËt vµ néi dung chÝnh cña bµi?
“ Cốm là thứ quà riêng biệt của đất nước là thức dâng của những cánh đồng lúa bát ngát xanh, mang trong hương vị tất cả cái mộc mạc ,giản dị và thanh khiết của đồng quê nội cỏ”. Bằng ngòi bút tinh tế ,nhạy cảm và tấm lòng trân trọng ,tác giả đã phát hiện được nét đẹp văn hóa dân tộc trong thứ sản vật giản dị mà đặc sắc ấy
HS ®äc ghi nhí trong SGK .
III. Tæng kÕt
1- NT: KÕt hîp nhiÒu ph­¬ng thøc biÓu ®¹t trªn nÒn biÓu c¶m, lêi v¨n nhÑ nhµng ªm ¸i, gÇn víi th¬.
2- Néi dung: Ca ngîi vÎ ®Ñp cña cèm, ca ngîi v¨n ho¸ d©n téc.
* Ghi nhí trong SGK .
Hoạt động 5:Củng cố.
 -Mục tiêu:HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa học.
 -Phương pháp: Hỏi đáp
 -Thời gian: 3p
4 Củng cố : 2 phút
 4.1.Cốm có giá trị đặc sắc gì?
 4.2. Tác giả nhận xét như thế nào về tục lệ dùng hồng ,làm đồ siêu tết của nhan dân ta?
 4.3. Tác giả bàn về sự hưởng thức cốm như thế nào? 
 5. Dặn dò:1 phút
 Học thuộc bài cũ ,đọc soạn trước bài mới “Chơi chữ” SGK trang 163.
* RÚT KINH NGHIỆM, BỔ SUNG:
................................................................................................................................. 
 ------------------------@--------------------------
Tuần 15: Ngày soạn: 21/11/ 2010
Tiết 58: Ngày giảng:22 /11/ 2010
Tr¶ bµi tËp lµm v¨n sè 3
A. Môc tiªu cÇn ®¹t:
- KiÕn thøc:HS nhËn ­u, nh­îc ®iÓm trong bµi lµm cña m×nh biÕt c¸ch söa ch÷a, rót kinh nghiÖm cho nh÷ng bµi viÕt tiÕp theo.
-KÜ n¨ng: LuyÖn kü n¨ng ch÷a bµi viÕt cña b¶n th©n vµ cña b¹n 
- Th¸i ®é: Gi¸o dôc HS lßng yªu quý, tù hµo vÒ quª h­¬ng
B. ChuÈn bÞ cña thÇy, trß.
- GV : Bµi chÊm
- HS: Vë ghi chÐp 
-Ph­¬ng ph¸p: Hái ®¸p, thuyÕt tr×nh. 
C. TiÕn tr×nh tæ chøc c¸c ho¹t ®éng
1. æn ®Þnh tæ chøc: 
 2. KiÓm tra : 0
3. Giíi thiÖu bµi míi
.
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
 Hoạt động 1:Đề bài.
-Mục tiêu. HS «n l¹i ®Ò bµi.
-Phương pháp: Vấn đáp, giải thích, minh hoạ, phân tích,nêu và giải quyết vấn đề.
-Thời gian: 10p
I. §Ò bµi: C¶m nghÜ vÒ ng­êi th©n
II. Yªu cÇu:
1, Néi dung
Nªu ®­îc c¶m xóc, suy nghÜ ch©n thµnh, s©u s¾c vÒ 1 ng­êi th©n yªu ®èi víi m×nh
2, H×nh thøc: Ph¸t biÓu c¶m nghÜ.
L­u ý
- Kh«ng chÐp l¹i bµi v¨n cña ng­êi kh¸c
- VËn dông lý thuyÕt vµo bµi viÕt : Tù sù, miªu t¶ lµm ph­¬ng tiÖn, lµm c¬ së cho ph¸t biÓu c¶m nghÜ
- VËn dông 4 c¸ch lËp ý ®· häc
- VËn dông c¸ch biÓu c¶m trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp
- Chó ý lùa chän tõ ng÷ biÓu c¶m cao
III- TiÕn hµnh
- HS lµm bµi nghiªm tóc
- GV yªu cÇu, gi¸m s¸t. nh¾c nhë h/ s trong qóa tr×nh lµm bµi
IV. §¸p ¸n
1. Më bµi(1 ®iÓm):
- Giíi thiÖu vÒ ng­êi th©n cña m×nh: cã thÓ qua mét sù viÖc nµo ®ã ®Ó l¹i cho em Ên t­îng s©u s¾c.
2. Th©n bµi( 8 ®iÓm)
- Dùng l¹i ch©n dung v¹ nh÷ng nÐt dÔ nhí vÒ nh©n vËt
- Miªu t¶ nh÷ng chi tiÕt ngo¹i h×nh tiªu biÓu, gîi c¶m xóc cho b¶n th©n.
- KÓ chuyÖn cã thÓ vÒ qu¸ khø, hiÖn t¹i hoÆc nh÷ng t×nh huèng t­¬ng lai vÒ ng­êi th©n mµ ®Ó l¹i trong em nh÷ng t×nh c¶m xóc ®éng nhÊt
- Nh÷ng ®iÓm cÇn häc tËp: tÝnh c¸ch, lêi d¹y, viÖc tèt..
3. KÕt bµi( 1 ®iÓm):
- Ên t­îng chung cña em vÒ ng­êi th©n( nh÷ng t×nh c¶m ®Ó l¹i trong em)
-> Yªu quý, kÝnh träng, tin yªu.
GV thu bµi, nhËn xÐt giê
HS trả lời
HS đứng tại chỗ trả lời
HS chú ý lắng nghe.
1-Đề bài.
I. §Ò bµi: C¶m nghÜ vÒ ng­êi th©n
II. Yªu cÇu:
1, Néi dung
Nªu ®­îc c¶m xóc, suy nghÜ ch©n thµnh, s©u s¾c vÒ 1 ng­êi th©n yªu ®èi víi m×nh
2, H×nh thøc: Ph¸t biÓu c¶m nghÜ.
 Hoạt động 2:Nhận xét ưu, nhược điểm:
 -Mục tiêu: HS nhËn ­u, nh­îc ®iÓm trong bµi lµm cña m×nh biÕt c¸ch söa ch÷a, rót kinh nghiÖm cho nh÷ng bµi viÕt tiÕp theo.
 -Phương pháp: Vấn đáp, giải thích, thảo luận.
 -Thời gian: 20p
* Ưu điểm:
 * ­u ®iÓm:
- Nh×n chung bµi lµm cña häc sinh ®óng yªu cÇu thÓ lo¹i v¨n biÓu c¶m vÒ con ng­êi.
- Cã bè côc râ rµng ba phÇn: më bµi, th©n bµi, kÕt bµi
- §· biÕt kÕt hîp yÕu tè tù sù vµ miªu t¶ ®Ó biÓu hiÖn t×nh c¶m, c¶m xóc.
- Mét sè bµi viÕt cã t×nh c¶m tù nhiªn, ch©n thµnh, lêi v¨n trong s¸ng, gîi c¶m:
-Đúng thể loại, đúng yêu cầu đề
-Biết cách làm bài, bố cục mạch lạc, hợp lí, các phần các đoạn liên kết chặt chẽ.
-Đúng chính tả, đẹp rõ ràng.
* Nhược điểm:
- Chữ xấu, dài dòng, lủng củng, viết tắt, ẩu.
-Coù em khoâng vieát thaønh caâu chuyeän, sai chính taû, duøng töø khoâng chính xaùc, yù khoâ khan, keå chöa caûm xuùc.yù khoâ khan, keå chöa caûm xuùc.
HS phát hiện lỗi sai.
II-Nhận xét ưu, nhược điểm:
* Ưu điểm: 
* Nhược điểm:
 Hoạt động 3: Đọc bài-dặn dò. 
 -Mục tiêu:HS khái quát được nghe những bài hay.
 -Phương pháp: Hỏi đáp, thuyết trình
 -Thời gian: 10p
- Goïi HS ñoïc caùc baøi laøm toát.
- GV nhaéc nhôû moät soá em laàn sau laøm baøi toát hôn.
- Ghi ñieåm vaøo 
HS trả lời theo ghi nhớ SGK- tr.65
III.Đọc bài-dặn dò.
Höôùng daãn töï hoïc:5p
 1) Baøi vöøa hoïc: 
- Naém laïi caùc böôùc taïo laäp vaên baûn .
 2) Baøi saép hoïc: Đọc soạn trước bài mới “Chơi chữ” SGK trang 163.
IV- RÚT KINH NGHIỆM, BỔ SUNG:
.................................................................................................................................... 
 ------------------------@-----------------------
Tuần 15: Ngày soạn: 22/11/ 2010
Tiết 59: Ngày giảng:23 /11/ 2010
 ch¬i ch÷
I . Mục đích yêu cầu :
1-Kiến thức: Kh¸i niÖm ch¬i ch÷, c¸c lèi ch¬i ch÷, t¸c dông cña phÐp ch¬i ch÷. 
2-KÜ n¨ng: NhËn biÕt phÐp ch¬i ch÷. ChØ râ c¸ch nãi ch¬i ch÷ trong v¨n b¶n.
3- Th¸i ®é: Dïng phÐp ch¬i ch÷ trong giao tiÕp..	
II . Phương pháp và phương tiện dạy học
ThÇy: SGK + SGV + giáo án 
Trß: SGK+ Vë ghi.
 - Phương pháp: Vấn đáp, giải thích, minh hoạ,phân tích,nêu và giải quyết vấn đề.
III . TiÕn tr×nh tæ chøc c¸c ho¹t ®éng
1. Ổn định lớp : 1 phút
 2. Kiểm tra bài cũ : 5 phút
 - §iÖp ng÷ lµ g×? nªu c¸c d¹ng c¬ b¶n cña ®iÖp ng÷? cho vÝ dô?
Hoạt động 1: Giới thiệu bài mới.
 -Mục tiêu:Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho hs
 -Phương pháp: thuyết trình
 -Thời gian: 1p
 3.Giới thiệu bài mới.
 Trong cuéc sèng hµng ngµy hoÆc trong th¬ ca ta th­êng b¾t gÆp c¸ch nãi dÝ dám, hµi h­íc vËy nhê ®©u cã c¸ch nãi Êy
Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn
Ho¹t ®éng 
cña häc sinh
Ghi bµi
 Hoạt động 2: I. T×m hiÓu chung 
 -Mục tiêu: Kh¸i niÖm ch¬i ch÷, c¸c lèi ch¬i ch÷, t¸c dông cña phÐp ch¬i ch÷. 
 -Phương pháp: Vấn đáp, giải thích, minh hoạ, phân tích,nêu và giải quyết vấn đề.
 -Thời gian: 10p
Tìm hiểu thế nào là chơi chữ và tác dụng của chơi chữ :
 Gọi học sinh đọc bài ca dao và trả lời câu hỏi :
 ?Em có nhận xét gì về nghĩa của từ lợi trong bài ca dao này?
- Häc sinh ®äc bµi ca dao? NhËn xÐt
+ Lîi 1: lîi Ých, lîi léc, thuËn lîi
+ Lîi 2: r¨ng lîi( phÇn thÞt t¹o thµnh hµm lîi, bao quanh r¨ng)
?Tõ lîi trong bµi thuéc tõ lo¹i nµo em ®· häc?
- ¢m thanh gièng nhau nghÜa kh¸c xa nhau-> Tõ ®ång ©m.
? C¸ch nãi trong bµi ca dao dùa vµo hiÖn t­îng nµo? cã t¸c dông g×?
- lîi dông tõ ®ång ©m ®Ó hµi h­íc chÕ giÔu c¸c bµ giµ cßn toan tÝnh chuyÖn chång con.
?VËy em hiÓu thÕ nµo lµ ch¬i ch÷?
* ch¬i ch÷ lµ lîi dông nh÷ng ®Æc ®iÓm vÒ ©m, vÒ nghÜa cña tõ ng÷ ®Ó t¹o ra c¸ch hiÓu bÊt ngê, dÝ dám hµi h­íc lµm c©u v¨n hÊp dÉn, thó vÞ.
 HS ®äc 
? C¸ch sö dông tõ ranh t­íng vµ danh t­íng cã g× ®Æc biÖt?
a. Dïng tõ ®ång ©m
? C¸c tiÕng trong hai c©u th¬ cã phÇn nµo gièng nhau?
-> ¢m m- phô ©m ®Çu: Mªnh m«ng vÉn mét mµu m­a
? ë vÝ dô 3 tõ nµo cã quan hÖ víi nhau? VÒ ®Æc ®iÓm g× ?
 -> C¸ ®èi- cèi ®¸
 -> MÌo c¸i- m¸i kÌo
 -> Khi ®i c­a ngän, khi vÒ còng c­a ngän( con ngùa)
? VÝ dô 4: sÇu riªng-> Mét lo¹i qu¶
 -> Tr¹ng th¸i t×nh c¶m: nçi 
buån riªng
- §èi lËp víi tõ nµo? ( vui chung)
HS trả lời
+ Lîi 1: lîi Ých, lîi léc, thuËn lîi
+ Lîi 2: r¨ng lîi( phÇn thÞt t¹o thµnh hµm lîi, bao quanh r¨ng)
HS cùng bàn luận suy nghĩ
HS tr¶ lêi.
1. ThÕ nµo lµ ch¬i ch÷
* Ch¬i ch÷ lµ lîi dông nh÷ng ®Æc ®iÓm vÒ ©m, vÒ nghÜa cña tõ ng÷ ®Ó t¹o ra c¸ch hiÓu bÊt ngê, dÝ dám hµi h­íc lµm c©u v¨n hÊp dÉn, thó vÞ.
* Ghi nhí1: SGK
2. C¸c lèi ch¬i ch÷
a. Dïng tõ ®ång ©m
b.Dïng lèi nãi ®iÖp ©m:§iÖp l¹i phô ©m ®Çu
c.Dïng lèi nãi l¸i: ®¸nh tr¸o phÇn gi÷a c¸c tiÕng t¹o nªn tõ ng÷ kh¸c
®. Dïng tõ tr¸i nghÜa, tõ ®ång nghÜa.
* Ghi nhí 2:
Hoạt động 3: LuyÖn tËp.
 -Mục tiêu:HS biết cách làm bài tập..
 -Phương pháp: Vấn đáp, giải thích.
 -Thời gian: 6p
? Đọc bài thơ để cho biết tác giả dùng những từ ngữ nào để chơi chữ?
- Liu ®iu, hæ löa, mai gÇm( r¾n r¸o), th»n l»n, tr©u lç( r¾n hæ tr©u), hæ mang.
->Dïng tõ ®ång ©m, ngoµi ra mçi dßng th¬ cßn chØ mét lo¹i r¾n-> gÇn nghÜa.
?Tiếng nào bài tập 2 chỉ sự gần gũi? Cách nói này có phải là chơi chữ không ?
- ThÞt, mì, giß, nem, ch¶: thøc ¨n cã liªn quan ®Õn thÞt.
- Nøa, tre, tróc, hãp: nhãm c©y thuéc hä tre
_ Từ “ thịt” có nghĩa gần gũi với từ “ nem”
 _Từ “ nứa” có nghĩa gần gũi với từ “ tre, trúc” điều là cách nói chơi chữ dùng những từ đồng nghĩa
4.Bµi 4:
Khæ tËn cam lai
khæ: vÊt v¶, ®¾ng cay
Cam qu¶ cam ngät
HÕt ®¾ng cay ®Õn ngät bïi
HS cùng bàn luận suy nghĩ.
HS chia nhãm tr¶ lêi 
II. LuyÖn tËp
1. Bµi 1:
2. Bµi 2:
- ThÞt, mì, giß, nem, ch¶: thøc ¨n cã liªn quan ®Õn thÞt.
- Nøa, tre, tróc, hãp: nhãm c©y thuéc hä tre-> Cách nói chơi chữ dùng những từ đồng nghĩa
3. Bµi 3: S­u tÇm
 Trïng trôc nh­ con chã thui
ChÝn m¾t, chÝn mòi, chÝn ®u«i, chÝn ®Çu( Con g×?)
Hoạt động 4:Củng cố.
 -Mục tiêu:HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa học.
 -Phương pháp: Hỏi đáp
 -Thời gian: 3p
4 Củng cố : 2 phút
 4.1. Chơi chữ như thế nào ?
 4.2. Chơi chữ có những lối nào? 
5. Dặn dò:1 phút
 Học thuộc bài cũ ,đọc soạn trước bài mới 
* RÚT KINH NGHIỆM, BỔ SUNG:
................................................................................................................................. 
 ------------------------@--------------------------
Tuần 15: Ngày soạn: 24 /11/ 2010
Tiết 60: Ngày giảng:25 /11/ 2010
 Lµm th¬ lôc b¸t
I . Mục đích yêu cầu :
1-Kiến thức: Sơ giản về vần, nhịp, luật bằng trắc. 
2-KÜ n¨ng: NhËn diÖn ph©n tÝch, tËp viÕt th¬ lôc b¸t. 	
II . Phương pháp và phương tiện dạy học
ThÇy: SGK + SGV + giáo án 
Trß: SGK+ Vë ghi.
 - Phương pháp: Vấn đáp, giải thích, minh hoạ,phân tích,nêu và giải quyết vấn đề.
III. TiÕn tr×nh lªn líp.
1. Ổn định lớp : 1 phút
 2. Kiểm tra bài cũ : 5 phút ? C¸c lèi ch¬i ch÷ ? cho vÝ dô?
Hoạt động 1: Giới thiệu bài mới.
 -Mục tiêu:Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho hs
 -Phương pháp: thuyết trình
 -Thời gian: 1p
 3.Giới thiệu bài mới.
Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn
Ho¹t ®éng cña häc sinh
Ghi bµi
 Hoạt động 2: I. LuËt th¬ lôc b¸t 
 -Mục tiêu: Sơ giản về vần, nhịp, luật bằng trắc. 
 -Phương pháp: Vấn đáp, giải thích, minh hoạ,phân tích,nêu và giải quyết vấn đề.
 -Thời gian: 20p
? §äc bµi ca dao
VÝ dô:
Anh ®i anh nhí quª nhµ
Nhí canh rau muèng nhí cµ dÇm t­¬ng
Nhí ai d·i n¾ng dÇm s­¬ng
Nhí ai t¸t níc bªn ®­êng h«m nao
? CÆp th¬ lôc b¸t mçi dßng cã mÊy tiÕng?V× sao l¹i gäi lµ lôc b¸t?
- Mét c©u th¬ lôc b¸t gåm: dßng trªn( c©u lôc): 6 ch÷; dßng d­íi ( c©u b¸t) 8 ch÷, cø thÕ kÕ tiÕp nhau.
? T×m c¸ch hiÖp vÇn gi÷a c¸c tiÕng? C¸ch gieo vÇn?
* C¸ch hiÖp vÇn:
- VÇn cuèi c©u: vÇn ch©n
- VÇn l­ng chõng c©u gäi lµ vÇn l­ng
+ C©u lôc: 1 vÇn ch÷ thø 6
+ C©u b¸t: 2 vÇn 1 vÇn ch÷ thø 6, 1 vÇn ch÷ thø 8
- Ch÷ thø s¸u cña c©u lôc vÇn víi ch÷ thø s¸u cña c©u b¸t; ch÷ thø 8 cña c©u b¸t vÇn víi ch÷ thø 6 c©u lôc tiÕp theo
? LuËt th¬ lôc b¸t? 
* C¸ch hiÖp vÇn:
- VÇn cuèi c©u: vÇn ch©n
- VÇn l­ng chõng c©u gäi lµ vÇn l­ng
+ C©u lôc: 1 vÇn ch÷ thø 6
+ C©u b¸t: 2 vÇn 1 vÇn ch÷ thø 6, 1 vÇn ch÷ thø 8
- Ch÷ thø s¸u cña c©u lôc vÇn víi ch÷ thø s¸u cña c©u b¸t; ch÷ thø 8 cña c©u b¸t vÇn víi ch÷ thø 6 c©u lôc tiÕp theo
HS trả lời
HS cùng bàn luận suy nghĩ
VÇn cuèi c©u: vÇn ch©n
- VÇn l­ng chõng c©u gäi lµ vÇn l­ng
I. LuËt th¬ lôc b¸t
1. VÝ dô:
Anh ®i anh nhí quª nhµ
Nhí canh rau muèng nhí cµ dÇm t­¬ng
Nhí ai d·i n¾ng dÇm s­¬ng
Nhí ai t¸t níc bªn ®­êng h«m nao
2. KÕt luËn
*Sè c©u, sè ch÷:
- Mét c©u th¬ lôc b¸t gåm: dßng trªn( c©u lôc): 6 ch÷; dßng d­íi ( c©u b¸t) 8 ch÷, cø thÕ kÕ tiÕp nhau.
* C¸ch hiÖp vÇn:
- VÇn cuèi c©u: vÇn ch©n
- VÇn l­ng chõng c©u gäi lµ vÇn l­ng
+ C©u lôc: 1 vÇn ch÷ thø 6
+ C©u b¸t: 2 vÇn 1 vÇn ch÷ thø 6, 1 vÇn ch÷ thø 8
- Ch÷ thø s¸u cña c©u lôc vÇn víi ch÷ thø s¸u cña c©u b¸t; ch÷ thø 8 cña c©u b¸t vÇn víi ch÷ thø 6 c©u lôc tiÕp theo
* LuËt b»ng tr¾c:
B B B T B B
T B B T T B B B
T B T T B B
T B T T B B B B
- B»ng: thanh kh«ng vµ thanh huyÒn
- Tr¾c : thanh s¾c, hái ,ng·, nÆng 
- C¸c tiÕng 1,3,5,7 kh«ng b¾t buéc theo luËt b»ng tr¾c
- TiÕng 2 b»ng, tiÕng 4 tr¾c
- Trong c©u 8, tiÕng thø 6 lµ thanh ngang, tiÕng 8 lµ thanh huyÒn vµ ngùîc l¹i
* Ghi nhí (156)
Hoạt động 3: II. LuyÖn tËp 
 -Mục tiêu:HS biÕt dùa vµo lý thuyÕt lµm bµi t©p.
 -Phương pháp: Vấn đáp, giải thích.
 -Thời gian: 15p
*Bµi tËp 1
H­íng dÉn:
§iÒn tõ nèi tiÕp cho thµnh th¬ lôc b¸t
Söa l¹i c©u lôc b¸t cho ®óng luËt
VÝ dô:
Cè häc thËt giái ë nhµ mÑ mong
Mçi n¨m mét líp cho nªn con ng­êi
VÝ dô: 
Ngoµi v­ên rÝu rÝt tiÕng chim
Kh«ng gian tr¶ n¾ng ®i t×m ©m thanh
HS cùng bàn luận suy nghĩ.
HS chia nhãm tr¶ lêi 
II. LuyÖn tËp 
*Bµi tËp 2: 
- Loµi- xoµi
- Hµnh- Trë thµnh trß ngoan
*Bµi tËp 3: 
VD: bµi th¬ ViÖt B¾c cña Tè H÷u:
M×nh vÒ m×nh cã nhí ta
M­êi l¨m n¨m Êy thiÕt tha mÆn nång
*Bµi tËp 4: H×nh ¶nh trong th¬
C¶m xóc cña ng­êi lµm th¬
Lµ 2 yªu cÇu ®Ó cã c©u lôc b¸t hay.
Hoạt động 4:Củng cố.
 -Mục tiêu:HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa học.
 -Phương pháp: Hỏi đáp
 -Thời gian: 3p
4 Củng cố : 2 phút
 ? LuËt th¬ lôc b¸t? 
5. Dặn dò:1 phút
 Học thuộc bài cũ ,đọc soạn trước bài mới.
* RÚT KINH NGHIỆM, BỔ SUNG:
.................................................................................................................................