Giáo án môn Vật lý Khối 8 - Tiết 1, Bài 1: Chuyển động cơ học

Chương I – Cơ học
Ngày giảng:
Tiết 1 - Bài 1. chuyển động cơ học
A. Mục tiêu :
- Hướng dẫn cho Học sinh (HS) mục tiêu của chương cơ học bằng cách đọc mục đầu chương.
- Nêu được ví dụ về chuyển động cơ học trong đời sống hàng ngày, có nêu được vật làm mốc.
- Nêu được vị trí tương đối của chuyển động, đứng yên, xác định được vật làm mốc trong mỗi trạng thái.
- Nêu được ví dụ về các dạng chuyển động cơ học thường gặp : Chuyển động thẳng, chuyển động cong, chuyển động tròn.
B. Chuẩn bị :
+ Giáo viên (GV) : Bảng phụ, dụng cụ thí nghiệm gồm : Xe lăn, búp bê, 1 khúc gỗ.
+ HS : Bảng nhóm, dụng cụ thí nghiệm, quả bóng bàn.
C. Tiến trình dạy- học :
1. ổn định lớp: GV kiểm tra sĩ số, ổn định lớp.
Hoạt động của giáo viên
hoạt động của học sinh
2. Kiểm tra bài cũ - Tổ chức tình huống học tập.
- GV giới thiệu chương trình vật lí 8, gồm 2 chương :
+ Chương I : Cơ học.
+ Chưong II : Nhiệt học.
- GV đặt vấn đề vào bài mới như sách giáo khoa.
- HS nghe giới thiệu.
- HS đọc to nội dung cần tìm hiểu trong chương.
3. Bài mới
3.I. Làm thế nào để biết một vật chuyển động hay đứng yên ?
? Em lấy ví dụ về vật đứng yên, vật chuyển động.
? Tại sao nói vật đó chuyển động (ô tô chuyển động).
+ GV gợi ý : Ta thấy vị trí của nó so với gốc cây (mình) như thế nào ?
- GV : Khi một vật có vị trí thay đổi so với gốc cây ta nói vật đó chuyển động.
- GV giới thiệu vật đứng yên.
? Vậy thế nào là vật đứng yên, chuyển động.
- GV: Cần chú ý đến thời gian so sánh vì với những khoảng thời gian khác nhau vật có thể đứng yên hay chuyển động.
- GV giới thiệu chuyển động cơ học.
- Yêu cầu HS vận dụng trả lời C2, C3 (SGK).
- GV chốt kiến thức.
- HS lấy ví dụ cụ thể.
- HS lập luận : Ô tô chuyển động do bánh xe quay, do có khói...
- HS : Thay đổi.
- HS lấy ví dụ minh họa.
- HS tổng quát kiến thức theo SGK.
- HS lấy ví dụ minh họa.
- HS trả lời miệng C2, C3 (SGK)
+ C2: HS tự chọn mốc và xét chuyển động của vật khác so với vật mốc.
+ C3: Vật không thể thay đổi vị trí với vật khác chọn làm mốc thì được coi là đứng yên, ví dụ: ....
3.2. Tính tương đối của chuyển động và đứng yên.
- GV : Hãy quan sát hình 1.2 SGK và nêu hiện tượng ?
? So với nhà ga thì hành khách chuyển động hay đứng yên.
? So với toa tàu thì hành khách chuyển động hay đứng yên.
- Yêu cầu HS dựa vào C4, C5 để hoàn thành C6 (SGK). Từ đó lấy ví dụ minh hoạ.
? Vậy vật đứng yên hay chuyển động phụ thuộc vào yếu tố nào.
? Tại sao nói vật đứng yên hay chuyển động có tính tương đối.
- GV làm thí nghiệm minh hoạ với hộp bút, búp bê, xe lăn. Tìm vật chuyển động và đứng yên.
? Hãy trả lời câu hỏi đề bài.
- HS : Hành khách đang ngồi trên 1 toa tàu đang dời nhà ga.
- HS : Đang chuyển động vì...
- HS : Đứng yên vì....
- HS : ...đối với vật này....đứng yên đối với vật kia. Từ đó lấy ví dụ minh hoạ.
- HS nêu nhận xét : Vật đứng yên hay chuyển động phụ thuộc vào vật chọn làm mốc. Ta nói vật đứng yên hay chuyển động có tính tương đối.
- HS làm thí nghiệm xác định vật đứng yên hay chuyển động.
- HS : Mặt trời thay đổi vị trí so với một điểm mốc gắn với Trái đất vì vậy có thể coi Mặt trời chuyển động khi lấy mốc là Trái đất.
3.3. Một số chuyển động thường gặp.
? Quỹ đạo chuyển động là gì.
? Xác định các quỹ đạo chuyển động thường gặp.
? Lấy các ví dụ minh hoạ.
- HS đọc SGK và trả lời các câu hỏi của GV.
+ Quỹ đạo chuyển động là đường mà vật chuyển động tạo ra.
+ Các dạng quỹ đạo : Cong, tròn, thẳng,..
4. Vận dụng, củng cố
- Yêu cầu HS trả lời C10(SGK).
GV- Yêu cầu HS trả lời C11(SGK)
- GV nêu câu hỏi củng cố :
? Thế nào là chuyển động cơ học.
? Thế nào là tính tương đối của chuyển động cơ học.
? Các chuyển động cơ học thường gặp.
? Ném vật nằm ngang thì chuyển động của nó là gì.
- HS hoạt động nhóm 05 phút xác định vị trí của mỗi vật với các vật còn lại là đứng yên hay chuyển động.
HS trả lời C11(SGK) : Khoảng cách từ vật tới vật mốc không thay đổi thì vật đứng yên chưa chắc đã đúng như một vật chuyển động theo quỹ đạo tròn.
- HS đọc phần ghi nhớ SGK.
5. Hướng dẫn học ở nhà
- Học thuộc phần ghi nhớ (SGK).
- Làm bài tập 1.1- 1.6(SBT)
- Tìm thêm những vật vừa chuyển động thẳng, cong. Khi đó quỹ đạo chuyển động của nó là gì ?
- Đọc thêm mục “Có thể em chưa biết”.
- Đọc trước bài 2 (SGK).