Giáo án môn Vật lý 7 - Tiết 12: Độ cao của âm

Ngày soạn: 10/ 11/ 2010
Ngày giảng: 12/ 11 (7bc); 13/ 11(7a)
Tiết 12. ĐỘ CAO CỦA ÂM
I. Mục Tiêu:
1. Kiến thức: Nêu được mối quan hệ giữa độ cao và tần số của âm. Sử dụng thuật ngữ âm cao (âm bổng), âm thấp (âm trầm) và tần số khi so sánh hai âm. 
2. Kỹ năng: Làm thí nghiệm để hiểu tần số là gì? Làm thí nghiệm để thấy được mối quan hệ giữa tần số dao động và độ cao của âm. 
3.Thái độ: Nghiêm túc trong học tập tập, có ý thức vận dụng kiến thức vào thực tế.
II. Chuẩn bị:
1. Giáo viên: 
- TBDH – ĐDDH: Mỗi nhóm: 1 đàn ghi ta hoặc cây sáo. 1 giá thí nghiệm, 2 con lắc đơn có chiều dài 20cm và 40cm,1 đĩa phát âm và 1 mô tơ, 1 miếng phim nhựa, 1 thép lá.
- Nội dung ghi bảng:
I. Dao động nhanh, chậm – tần số: 
	Thí nghiệm 1 : 
	C1 : Học sinh tự làm vào vở. 
- Tần số là số dao động trong 1 giây . 
- Đơn vị tần số là héc, kí hiệu Hz
C2: Con lắc b có tần số dao động lớn hơn . 
Nhận xét : nhanh (hoặc chậm) càng lớn (hoặc nhỏ) 
II. Âm cao (âm bổng), âm thấp (âm trầm) ? 
 Thí nghiệm 3 : 
 C3 : chậm ..thấp nhanh ..cao 
 Thí nghiệm2 : 
 C4 : ..chậm thấp 
 nhanh .cao 
 Kết luận : nhanh (chậm)..lớn (nhỏ) .cao (thấp)
III.Vận dụng: 
 C5 : Vật có tần số 70 Hz dao động nhanh hơn 
 Vật có tần số 50Hz phát ra âm thấp hơn 
 C6 : Khi vặn cho dây đàn căng ít thì âm phát ra trầm. Khi vặn dây đàn căng thì âm phát ra cao 
(bổng) 
 C7 : Âm phát ra cao hơn khi chạm góc miếng bìa vào hàng lỗ ở gần vành đĩa
2. Học sinh: Học bài và làm bài tập. Tìm hiểu bài mới.
III. Tổ chức hoạt động dạy - học:
Hoạt Động Của Học Sinh
Trợ Giúp Của Giáo Viên
Hoạt động 1. Kiểm tra bài cũ
- HS trả lời
- Các nguồn âm có đặc điểm nào giống nhau ? chữa bài tập 10.1 , 10.2. 
 - Chữa bài tập số 3 và triình bày kết quả bài tập số 10.5 sách bài tập.
Hoạt động 2: Quan sát dao động nhanh chậm, nghiên cứu khái niệm tần số
- Học sinh chú ý lắng nghe phần hướng dẫn của giáo viên để hiểu thế nào là 1 dao động . 
- Cá nhân học sinh trả lời. 
- Cá nhân học sinh hoàn tất nhận xét . 
- Gíao viên bố trí thí nghiệm hình 11.1 (Trang 31–SGK)
- Giáo viên giới thiệu học sinh cách xác định 1 dao động 
- Hướng dẫn học sinh xác định số dao động trong 10 giây. Từ đó tính số dao động trong 1 giây. 
- Giáo viên treo 2 con lắc lệch 1 góc như nhau, sau đó đếm số doa động trong 10 giây . 
- Yêu cầu học sinh đọc thông báo để trả lời câu hỏi: 
- Số giao động trong 1s gọi là gì? Đơn vị, kí hiệu
- Yêu cầu học sinh hoàn tất nhận xét .
Hoạt động 2: Nghiên cứu mối quan hệ giữa độ cao của âm với tần số
- Học sinh nhóm thí nghiệm 11.3
- Học sinh lắng nghe phần hướng dẫn, gợi ý của giáo viên 
- Cá nhân học sinh làm thí nghiệm 2 và hoàn tất kết luận trang 32. 
- Giáo viên có thể cho học sinh làm thí nghiệm 3 trước thí nghiệm 2. Vì thí nghiệm 3 phân biệt âm trầm, âm bổng rõ hơn. 
- Yêu cầu học sinh làm thí nghiệm 11.3 gọi 2 – 3 học sinh nhận xét . 
- Giáo viên hướng dẫn học sinh thay đổi vận tốc đĩa nhựa bằng cách thay đổi pin. Khi chạm góc miếng phim nên bẻ cong để để đĩa nhựa phát râ to, nhỏ. 
- Yêu cầu cá nhân học sinh làm thí nghiệm 2 và trả lời câu 4 . 
Từ kết quả thí nghiệm 1,2,3 yêu cầu học sinh điền vào chỗ trống hoàn thành kết luận trang 32.
Hoạt động 3: Vận dụng – Củng cố - hướng dẫn về nhà.
- Cá nhân học sinh trả lời C5 – C6. 
- Từng học sinh trả lời C7. 
- Từng học sinh trả lời . 
- Cá nhân học sinh trả lời.
- HS nghe và ghi vở
* Vận dụng : 
- Yêu cầu học sinh đọc câu hỏi C5, trả lời. 
- Yêu cầu học sinh làm câu C6 để thời gian khoảng 1 phút để các em trao đổi . 
- Giáo viên hướng dẫn trả lời C7. Kiểm tra bằng thí nghiệm và yêu cầu học sinh giải thích. 
* Củng cố : 
- Âm cao, âm thấp phụ thuộc vào yếu tố nào? 
- Tần số là gì ? đơn vị ? 
- Yêu cầu học sinh đọc mục “Có thể em chưa biết” 
+ Tai nghe được âm trong khoảng tần số là bao nhiêu ? 
+ Thế nào là hạ âm? siêu âm 
* Hướng dẫn về nhà: 
- Học ghi nhớ
- Xem lại các C
- Làm bài tập 11.1 đến 11.5 trang 12 – SBT. 
- Chuẩn bị bài 12