Giáo án môn Vật lí Lớp 9 - Bài 52: Ánh sáng và ánh sáng màu trắng

Bài 52: ÁNH SÁNG TRẮNG VÀ ÁNH SÁNG MÀU
I. MỤC TIÊU.
1. Kiến thức
- Nêu được thí dụ về nguồn phát ánh sáng trắng và nguồn phát ánh sáng màu.
- Nêu được ví dụ về việc tạo ra ánh sáng màu bằng các tấm lọc màu.
- Giải thích được sự tạo ra anùh sáng màu bằng tấm lọc màu trong một số ứng dụng thực tế.
2. Kỹ năng
- Rèn luyện kỹ năng làm thí nghiệm
- Vận dụng kiến thức giải thích 1 số hiện tượng thực tế
3. Thái độ
- Nghiêm túc, tích cực trong giờ học.
- Trung thực đoàn kết với bạn bè
II. CHUẨN BỊ.
* Đối với mỗi nhóm HS.
- Một số nguồn phát ánh sáng màu, trắng
- Một bộ các tấm lọc màu đỏ, vàng, lục, lam, tím
- Một bể nhỏ có thành trong suốt đựng nước màu.
III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH.
 Hoạt động của Giáo viên
Hoạt động của Học sinh
Nội dung
-Gv: trong thực tế ta được nhìn thấy ánh sáng có các loại màu . Vậy vật nào tạo ra ánh sáng trắng ? Vật nào tạo ra ánh sáng màu?
- Gv: yêu cầu Hs nhớ lại kiến thức - - Trả lời câu hỏi:
 + Nguồn sáng là gì? Hãy nêu ví dụ nguồn phát ra ánh sáng trắng.
Cho Hs quan sát đèn dây tóc.
-Gv: hướng dẫn Hs làm TN à nhận biết ánh trắng và ánh sáng màu. 
-Gv: yêu cầu Hs quan sát đèn laze trước khi có dòng điện chạy qua à đèn có màu gì?--> khi có dòng điện qua à đèn phát ra ánh sáng màu gì?
-Nêu những nguồn ánh sáng màu trong thực tế mà em biết?
-Gv:hướng dẫn Hs làm TN
+ Giới thiệu dụng cụ thí nghiệm: tấm lọc màu, nguồn phát ra ánh sáng trắng.
Tiến hành
 + Chiếu ánh sáng trắng qua tấm lọc màu đỏà quan sát à nêu kết quả
 + Chiếu ánh sáng đỏ qua tấm lọc màu đỏànêu kết quả
 + Chiếu ánh sáng đỏ qua tấm lọc màu xanhà kết quả ?
-Gv: hướng dẫn làm các TN tương tự
-Nêu kết luận?
Gv nhận xét và kết luận
-Gv: yêu cầu Hs thực hiện cá nhân à C2
- Gv: tổ chức cho Hs thảo luận nhóm à trả lời C3,C4à đại diện nhóm trình bày & các nhóm khác nhận xét và bổ sung.
 Cho HS làm thí nghiệm chiếu ánh sáng trắng qua cốc nước thủy tinh có đựng nước màu tím minh họa C4
*Hướng dẫn về nhà:
Học bài và làm BT SBT
 -Chuẩn bị bài 53
* Hoạt động 1 (1’): Tạo tình huống học tập
* Hoạt động 2 (10’): Tìm hiểu nguồn sáng trắng và nguồn ánh sáng màu
I- Nguồn ánh sáng trắng và ánh sáng màu
 1- Các nguồn sáng phát ra ánh sáng trắng 
-Hs: trả lời câu hỏi 
+ Nguồn sáng là vật tự nó phát ra ánh sáng.
+ Nguồn ánh sáng trắng là : mặt trời (trừ lúc hoàng hôn và buổi bình minh), đèn dây tóc khi được nóng sáng.
 2- Các nguồn phát ánh sáng màu 
-Hs: làm TN à nhận biết được ánh sáng trắng và ánh sáng màu
-Khi có dòng điện chạy qua à đèn laze phát ra ánh sáng màu đỏ.
-Nguồn ánh sáng màu; bếp củi màu đỏ, bếp ga tốt có màu xanh, ánh sáng màu tím, vàng xanh..của đèn huỳnh quang
* Hoạt động 3 (22’): Nghiên cứu cách tạo ra ánh sáng màu bằng tấm lọc màu
-Hs: làm TN theo hướng dẫn của Gv
 Dựa vào quan sát à trả lời C1
C1: + Chiếu ánh sáng trắng qua tấm lọc màu đỏ à ta được ánh sáng đỏ
+ Chiếu ánh sáng đỏ qua tấm lọc màu đỏàta được ánh sáng màu đỏ.
+ Chiếu ánh sáng đỏ qua tấm lọc màu xanhàta không được ánh sáng đỏ, mà thấy tối.
-Vài Hs nêu kết luận qua các kết quả TN
* Kết luận:
- Chiếu ánh sáng trắng qua 1 tấm lọc màu ta sẽ được ánh sáng có màu của tấm lọc
- Chiếu ánh sáng màu qua 1 tấm lọc cùng màu ta sẽ được ánh sáng vẫn có màu đó.
- Chiếu ánh sáng màu qua 1 tấm lọc khác màu sẽ không được ánh sáng màu đó nữa.
-Hs : thực hiện C2 cá nhân
 C2:
+ Chùm ánh sáng trắng dễ bị nhuộm màu bởi các tấm lọc màu .
+ Trong chùm ánh sáng trắng có ánh sáng đỏ. Tấm lọc màu đỏ cho ánh sáng đỏ đi qua
+ Tấm lọc màu đỏ không hấp thụ ánh sáng đỏ, nên chùm sáng đỏ đi qua được tấm lọc màu đỏ.
+ Tấm lọc màu xanh hấp thụ mạnh các ánh sáng màu không phải màu xanh , nên ánh sáng đỏ khó đi qua tấm lọc màu xanh và ta thấy tối .
* Hoạt động 4 (12’): Vận dụng –Củng cố- Hướng dẫn về nhà
-Hs : thảo luận àtrả lời C3
C3: Ánh sáng màu đỏ, vàng ở các đèn sau xe và các đèn báo hiệu rẽ của xe máy được tạo ra bằng cách chiếu ánh sáng trắng qua vỏ nhựa màu đỏ hoặc vàng. Các tấm nhựa có vai trò như tấm lọc màu.
C4: Một bể nhỏ có thành trong suốt, đựng màu, có thể coi là 1 tấm lọc màu 
I/ Nguồn phát ánh sáng trắng và nguồn phát ánh sáng màu.
1.Các nguồn phát ánh sáng trắng:
- Mặt trời
- Các đèn có dây tóc nóng sáng như: đèn pha của xe ôtô, xe máy, đèn tròn..
2. Các nguồn phát ánh sáng màu:
Đèn LED, bút Laze, đèn ống phát ra ánh sáng màu.
II/ Tạo ra ánh sáng màu bằng tấm lộc màu:
C1:
- Chiếu ánh sáng trắng qua tấm lọc màu đỏ, ta được ánh sáng đỏ.
- Chiếu ánh sáng đỏ qua tấm lọc màu đỏ, ta được ánh sáng đỏ.
- Chiếu ánh sáng đỏ qua tấm lọc màu xanh, ta không được ánh sáng đỏ mà thấy tối.
2.Các thí nghiệm tương tự:
3.Rút ra kết luận:
- Chiếu ánh sáng trắng qua 1 tấm lọc màu ta sẽ được ánh sáng có màu của tấm lọc
- Chiếu ánh sáng màu qua 1 tấm lọc cùng màu ta sẽ được ánh sáng vẫn có màu đó.
- Chiếu ánh sáng màu qua 1 tấm lọc khác màu sẽ không được ánh sáng màu đó nữa.
C2:
-Trong chùm sáng trắng có ánh sáng đỏ, tấm lọc màu đỏ cho ánh sáng đỏ đi qua.
-Tấm lọc màu đỏ không hấp thụ ánh sáng đỏ nên chùm sáng đỏ đi qua được tấm lọc màu đỏ.
- Tấm lọc màu xanh hấp thụ mạnh các ánh sáng màu không phải là màu xanh, nên ánh sáng đỏ khó đi qua tấm lọc xanh và ta thấy tối.
III/ Vận dụng:
C3:
Chiếu ánh sáng trắng qua vỏ nhựa màu đỏ hay vàng.
C4:
Một bể nhỏ có thành trong suốt đựng nước màu, có thể coi là một tấm lọc màu.
* Ghi nhớ:
+ Aùnh sáng do mặt trời và các đèn có dây tóc nóng sáng phát ra là ánh sáng trắng.
+Có một số nguồn sáng phát ra trực tiếp ánh sáng màu.
+Có thể tạo ra ánh sáng màu bằng cách chiếu chùm sáng trắng qua tấm lọc màu.
IV. Nhận xét đánh giá của giáo viên