Hoạt động 2: Tìm hiểu cách xác định vật chuyển động hay đứng yên
Giáo viên cho các nhóm học sinh trả lời câu hỏi C1
GV: Chốt lại các phương án trả lời nêu cách chung để nhận biết một vật chuyển động hay đứng yên. Trong vật lý để nhận biết vật chuyển động hay đứng yên người ta chọn vật làm mốc, dựa vào sự thay đổi vị trí của vật này so với vật khác.
Trên cơ sở đã học em trả lời câu hỏi C2, C3 I - Làm thế nào để biết một vật đang chuyển động hay đứng yên,
Khi vị trí của vật thay đổi với vật mốc theo thời gian thì vật chuyển động so với vật mốc.
Chuyển động này gọi là chuyển động cơ học
( gọi tắt là chuyển động)Câu C1 Vật không thay đổi vị trí so với vật mốc thì được coi làđứng yên so với vật mốc.
Hoạt động 3: Tính tương đối của chuyển động và đứng yên
Học sinh trả lời câu hỏi C4, C5.
So với nhà ga thì hành khách chuyển động nhưng so với tàu thì hành khách lại đứng yên.
H: Qua các câu trên em có kết luận gì ? Trả lời câu hỏi C6.
H: Tìm ví dụ trong thực té khẳng định chuyển động hay đứng yên có tính chất tương đối
HS: Trả lời câu hỏi C8. II - Tính tương đối của chuyển động và đứng yên.
Một vật là chuyển động so với vật này nhưng lại là đứng yên so với vật khác ta nói chuyển động và đứng yên có tính chất tương đối.
Hoạt động 4: Nghiên cứu một số chuyển động thường gặp
GV: Đưa hình vẽ 1.3 cho HS quan sát chuyển động thẳng, chuyển động tròn, chuyển động cong.
H: Em hãy nêu thêm ví dụ về chuyển động thẳng, chuyển động cong, chuyển động tròn thường gặp trong đời sống.
III - Một số chuyển động thường gặp.
Chuyển động thẳng, chuyển động cong, chuyển động tròn.
TiÕt 1: ChuyÓn ®éng c¬ häc I- Môc tiªu: - Nªu ®îc mét sè vÝ dô vÒ chuyÓn ®éng c¬ häc trong ®êi sèng hµng ngµy. - Nªu ®îc mét sè vÝ dô vÒ tÝnh t¬ng ®èi cña chuyÓn ®éng vµ ®øng yªn, ®Æc biÖt biÕt x¸c ®Þnh tr¹ng th¸i ®èi víi mçi vËt so víi vËt mèc. - Nªu ®îc tr¹ng th¸i, c¸c d¹ng chuyÓn ®éng c¬ häc thêng gÆp, chuyÓn ®éng th¼ng, chuyÓn ®éng cong, chuyÓn ®éng trßn, II- ChuÈn bÞ: - Tranh vÏ h×nh 1.1 SGK, h×nh 1.2 SGK h×nh 1.3 SGK. III- Tæ chøc tiÕn hµnh d¹y häc trªn líp Ho¹t ®éng 1: Giíi thiÖu ch¬ng tr×nh vµ tæ chøc t×nh huèng häc tËp - Gi¸o viªn dµnh 3 phót giíi thiÖu ch¬ng tr×nh, - §V§: Nh SGK Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu c¸ch x¸c ®Þnh vËt chuyÓn ®éng hay ®øng yªn Gi¸o viªn cho c¸c nhãm häc sinh tr¶ lêi c©u hái C1 GV: Chèt l¹i c¸c ph¬ng ¸n tr¶ lêi nªu c¸ch chung ®Ó nhËn biÕt mét vËt chuyÓn ®éng hay ®øng yªn. Trong vËt lý ®Ó nhËn biÕt vËt chuyÓn ®éng hay ®øng yªn ngêi ta chän vËt lµm mèc, dùa vµo sù thay ®æi vÞ trÝ cña vËt nµy so víi vËt kh¸c. Trªn c¬ së ®· häc em tr¶ lêi c©u hái C2, C3 I - Lµm thÕ nµo ®Ó biÕt mét vËt ®ang chuyÓn ®éng hay ®øng yªn, Khi vÞ trÝ cña vËt thay ®æi víi vËt mèc theo thêi gian th× vËt chuyÓn ®éng so víi vËt mèc. ChuyÓn ®éng nµy gäi lµ chuyÓn ®éng c¬ häc ( gäi t¾t lµ chuyÓn ®éng)C©u C1 VËt kh«ng thay ®æi vÞ trÝ so víi vËt mèc th× ®îc coi lµ®øng yªn so víi vËt mèc. Ho¹t ®éng 3: TÝnh t¬ng ®èi cña chuyÓn ®éng vµ ®øng yªn Häc sinh tr¶ lêi c©u hái C4, C5. So víi nhµ ga th× hµnh kh¸ch chuyÓn ®éng nhng so víi tµu th× hµnh kh¸ch l¹i ®øng yªn. H: Qua c¸c c©u trªn em cã kÕt luËn g× ? Tr¶ lêi c©u hái C6. H: T×m vÝ dô trong thùc tÐ kh¼ng ®Þnh chuyÓn ®éng hay ®øng yªn cã tÝnh chÊt t¬ng ®èi HS: Tr¶ lêi c©u hái C8. II - TÝnh t¬ng ®èi cña chuyÓn ®éng vµ ®øng yªn. Mét vËt lµ chuyÓn ®éng so víi vËt nµy nhng l¹i lµ ®øng yªn so víi vËt kh¸c ta nãi chuyÓn ®éng vµ ®øng yªn cã tÝnh chÊt t¬ng ®èi. Ho¹t ®éng 4: Nghiªn cøu mét sè chuyÓn ®éng thêng gÆp GV: §a h×nh vÏ 1.3 cho HS quan s¸t chuyÓn ®éng th¼ng, chuyÓn ®éng trßn, chuyÓn ®éng cong. H: Em h·y nªu thªm vÝ dô vÒ chuyÓn ®éng th¼ng, chuyÓn ®éng cong, chuyÓn ®éng trßn thêng gÆp trong ®êi sèng. III - Mét sè chuyÓn ®éng thêng gÆp. ChuyÓn ®éng th¼ng, chuyÓn ®éng cong, chuyÓn ®éng trßn. Ho¹t ®éng 5: VËn dông – Cñng cè – Híng dÉn vÒ nhµ HS: Tr¶ lêi c©u hái C10, C11. IV - VËn dông. C©u C10. ¤ t« døng yªn so víi ngêi l¸i xe, chuyÓn ®éng so víi ngêi ®øng bªn ®êng vµ c©y cét ®iÖn. Ngêi l¸i xe ®øng yªn so víi « t«, chuyÓn ®éng so víi ngêi ®øng bªn ®êng vµ c©y cét ®iÖn. Ngêi ®øng bªn ®êng: ChuyÓn ®éng so víi « t« vµ ngêi l¸i xe, ®øng yªn so víi c©y cét ®iÖn, c©y cét ®iÖn døng yªn so víi ngêi ®øng bªn ®êng, chuyÓn ®éng so víi ngêi l¸i xe vµ « t«. Cñng cè bµi: - ThÕ nµo lµ chuyÓn ®éng c¬ häc ? - T¹i sao nãi chuyÓn ®éng hay ®øng yªn cã tÝnh t¬ng ®èi ? - Trong thùc tÕ ta thêng gÆp c¸c d¹ng chuyÓn ®éng nµo ? DÆn dß: - HS ®äc thuéc phÇn ghi nhí - Lµm bµi tËp: 1, 2, 3, 4, 5, 6 SBT trang 3, 4. . _________________________________________________________ Ngay kÝ: ----------------------------------------------------------------------------------------- TiÕt 2: VËn tèc I - Môc tiªu: - Tõ thÝ dô, so s¸nh qu·ng ®êng chuyÓn ®éng trong mét gi©y cña mçi chuyÓn ®éng ®Ó rót ra c¸ch nhËn biÕt sù nhanh, chËm cña chuyÓn ®éng ( gäi lµ vËn tèc ). - N¾m v÷ng c«ng thøc tÝnh vËn tèc v = vµ ý nghÜa cña c¸c kh¸i niÖm vËn tèc. - §¬n vÞ hîp ph¸p cña vËn tèc lµ m/s, km/h. C¸ch ®æi ®¬n vÞ vËn tèc, - VËn dông c«ng thøc tÝnh vËn tèc ®Ó tÝnh qu·ng ®êng, thêi gian chuyÓn ®éng. II - ChuÈn bÞ. B¶ng phô b¶ng 2.1 vµ 2.2 III - C¸c bíc tiÕn hµnh d¹y häc trªn líp: Ho¹t ®éng 1: KiÓm tra bµi cò - Tæ chøc t×nh huèng häc tËp 1 - Lµm thÕ nµo ®Ó biÕt mét vËt chuyÓn ®éng hay ®øng yªn ? T¹i sao nãi chuyÓn ®éng hay ®øng yªn cã tÝnh t¬ng ®èi? 2 . Nªu c¸c d¹ng chuyÓn ®éng thêng gÆp ? LÊy vÝ dô? Tæ chøc t×nh huèng häc tËp nh SGK Ho¹t ®éng 2: Nghiªn cøu kh¸i niÖm vËn tèc lµ g×? (15') GV: §a b¶ng phô kÎ s½n h×nh 2.1. HS: Tr¶ lêi c©u hái C1 , C2. GV: Qu·ng ®êng ®i ®îc trong mét gi©y gäi lµ vËn tèc. HS: Tr¶ lêi c©u hái C3. I. VËn tèc lµ g× ? §é lín cña vËn tèc cho biÕt sù nhanh, chËm cña chuyÓn ®éng. §é lín cña vËn tèc cho biÕt qu·ng ®êng vËt ®i ®îc trong mét ®¬n vÞ thêi gian. Ho¹t ®éng 3: X©y dùng c«ng thøc tÝnh vËn tèc (2') GV §a ra c«ng thøc tÝnh vËn tèc II. C«ng thøc tÝnh vËn tèc. v = v lµ vËn tèc s lµ qu·ng ®êng vËt ®i ®îc. t lµ thêi gian vËt ®i hÕt qu·ng ®êng ®ã. Ho¹t ®éng 4: XÐt ®¬n vÞ vËn tèc (5') GV: Th«ng b¸o ®¬n vÞ tÝnh vËn tèc tuú thuéc ®¬n vÞ qu·ng ®êng ®i ®îc vµ ®¬n vÞ thêi gian ®i hÕt qu·ng ®êng ®ã, giíi thiÖu thªm c¸c ®¬n vÞ vËn tèc, III. §¬n vÞ vËn tèc. §¬n vÞ vËn tèc thêng dïng lµ km/h, m/s. Ho¹t ®éng 5: VËn dông – Cñng cè – Híng dÉn vÒ nhµ HS: §äc vµ tr¶ lêi c©u hái C5. C©u C6. t = 1,5 h. S = 81 km. V = ? km/h = ? m/s C©u C7: t = 40 phót. V = 12km/h. s = ? C©u C8: v = 4km/h, t= 30 phót, s = ?. C5: a) 1 giê « t« ®i ®îc 36 km. 1 giê xe ®¹p ®i ®îc 10,8 km. 1 gi©y tµ ho¶ ®i ®îc 10 m. b) 36 km/h = 10,8 km/h = . VËy « t« vµ tÇu ho¶ nhanh nh nhau, xe ®¹p chËm nhÊt. C©u C6: VËn tèc cña tµu lµ: v = 54 >15 . Chó ý khi so s¸nh vËn tèc ta ph¶i chó ý cïng lo¹i ®¬n vÞ, khi nãi 54 > 15 kh«ng cã nghÜa lµ hai vËn tèc kh¸c nhau. C©u C7: 40 phót = Qu·ng ®êng ®i ®îc lµ: s = vt = 12. . t = 30 phót = . Qu·ng ®êng tõ nhµ ®Õn n¬i lµm viÖc lµ: s = vt = 4. . DÆn dß: Lµm bµi tËp trong SBT. Häc thuéc phÇn ghi nhí. _____________________________________________________ Ngµy kÝ: -------------------------------------------------------------------------------- TiÕt 3: ChuyÓn ®éng ®Òu, chuyÓn ®éng kh«ng ®Òu I- Môc tiªu: - Ph¸t biÓu ®îc ®Þnh nghÜa chuyÓn ®éng ®Òu, chuyÓn ®éng kh«ng ®Òu vµ nªu ®îc nh÷ng thÝ dô vÒ chuyÓn ®éng ®Òu thêng gÆp , chuyÓn ®éng kh«ng ®Òu. - VËn dông tÝnh vËn tèc trung b×nh trªn mét ®o¹n ®êng. II- ChuÈn bÞ: B¶ng phô. III- C¸c bíc tiÕn hµnh d¹y, häc trªn líp. Ho¹t ®éng 1: KiÓm tra bµi cò - Tæ chøc t×nh huèng häc tËp (5') ? ViÕt c«ng thøc tÝnh vËn tèc cña chuyÓn ®éng, gi¶i thÝc c¸c ký hiÖu c¸c ®¹i lîng cã trong c«ng thøc? ? Nªu tªn c¸c ®¬n vÞ vËn tèc thêng dïng? ? §æi 54 km/h ra m/s. Ho¹t ®éng 2: §Þnh nghÜa (20') GV: §a th«ng b¸o ®Þnh nghÜa : Da b¶ng phô vÏ c¸c vÞ trÝ cña xe l¨n chuyÓn ®éng trªn m¸ng nghiªng vµ trªn ®êng n»m ngang. D C B A F E HS: Tr¶ lêi c©u hái C1. Trªn ®o¹n ®êng AB, BC, CD lµ chuyÓn ®éng kh«ng ®Òu. Trªn ®o¹n ®êng DE, DF lµ chuyÓn ®éng ®Òu C©u C2: ChuyÓn ®éng a lµ ®Òu, chuyÓn ®éng b,d,e lµ kh«ng ®Òu. H: Trªn c¸c ®o¹n ®êng AB, BC, CD trung b×nh 1 gi©y xe l¨n ®îc bao nhiªu m ? 1. §Þnh nghÜa. - ChuyÓn ®éng ®Òu lµ chuyÓn ®éng mµ vËn tèc cã ®é lín kh«ng thay ®æi theo thêi gian. - ChuyÓn ®éng kh«ng ®Òu lµ chuyÓn ®éng mµ vËn tèc cã ®é lín thay ®æi theo thêi gian. Ho¹t ®éng 3: Nghiªn cøu vËn tèc trung b×nh cña chuyÓn ®éng kh«ng ®Òu Y/C HS ®äc SGK. ? Trªn qu·ng ®êng AB, BC, CD chuyÓn ®éng cña b¸nh xe cã ®Òu kh«ng? ? Cã ph¶i trªn ®o¹n AB vËn tèc cña vËt còng cã gi¸ trÞ b»ng vAB kh«ng? ? vAB chØ cã thÓ gäi lµ g×? ? TÝnh vËn tèc trung b×nh trªn c¸c ®o¹n ®êng AB, BC, CD? ? Muèn tÝnh vËn tèc trung b×nh ta lµm thÕ nµo? GV: §a ra c«ng thøc tÝnh vËn tèc trung b×nh. Chó ý: vtb kh¸c trung b×nh céng vËn tèc (v= ) 2. VËn tèc trung b×nh cña chuyÓn ®éng kh«ng ®Òu. vtb = = s lµ qu·ng ®êng t lµ thêi gian ®i hÕt qu·ng ®êng ®ã Ho¹t ®éng 4: VËn dông – Cñng cè – Híng dÉn vÒ nhµ HS: §äc vµ tr¶ lêi c©u hái C4, C5. T1 S1 S2 T2 VËn dông. C4: ChuyÓn ®éng cña « t« tõ Hµ Néi ®Õn H¶i Phßng lµ chuyÓn ®éng kh«ng ®Òu v× trong c¸c kho¶ng thêi gian nh nhau th× qu·ng ®êng ®i ®îc kh¸c nhau. Khi nãi « t« ch¹y víi vËn tèc 50km/h lµ nãi tíi vËn tèc trung b×nh cña « t« trªn c¶ ®o¹n ®êng C5: s1 = 120m , s2 = 60m , t1 = 30s, t2 = 24s. tÝnh vtb. VTB1 ==. VTB2 = VTB = C6: Qu·ng ®êng tµu ®i lµ: s = vtb.t = 30.5 =150km. DÆn dß: Lµm bµi thùc hµnh c©u C7 . Häc thuéc phÇn ghi nhí vµ lµm c¸c bµi tËp trong SBT. ____________________________________________________ Ngµy kÝ: ------------------------------------------------------------------------ TiÕt 4: BiÓu diÔn lùc I - Môc tiªu: Nªu ®îc vÝ dô cô thÓ thÓ hiÖn lùc t¸c dông lµm thay ®æi vËn tèc. NhËn biÕt ®îc lùc lµ ®¹i lîng vec t¬. II - ChuÈn bÞ: xe l¨n, gi¸, nam ch©m, qu¶ bãng cao xu, tranh vvÏ h×nh 4.3 vµ 4.4 SGK. III - C¸c bíc tiÕn hµnh d¹y häc trªn líp. Ho¹t ®éng 1: KiÓm tra bµi cò - Tæ chøc t×nh huèng häc tËp (5') ? ThÕ nµo lµ chuyÓn ®éng ®Òu, chuyÓn ®éng kh«ng ®Òu ? ? ViÕt c«ng thøc tÝnh vËn tèc trung b×nh cña chuyÓn ®éng kh«ng ®Òu, nªu ký hiÖu cña c¸c ®¹i lîng cã mÆt trong c«ng thøc? ? Lµm bµi tËp 3.6 SBT. Ho¹t ®éng 2: ¤n l¹i kh¸i niÖm vÒ lùc HS: §äc c©u hái th¾c m¾c phÇn më bµi. ? Nh¾c l¹i t¸c dông cña lùc ë líp 6 . GV: Lµm thÝ nghiÖm h×nh 4.1 vµ 4.2 SGK. HS: Tr¶ lêi c©u hái C1. I- ¤n l¹i kh¸i niÖm lùc. - Lùc cã thÓ lµm thay ®æi vËn tèc cña vËt hoÆc lµm cho vËt bÞ biÕn d¹ng. Ho¹t ®éng 3: BiÓu diÔn lùc ? Lùc t¸c dông cña nam ch©m vµo xe cã ph¬ng vµ chiÒu nh thÕ nµo? ? Lùc t¸c dông cña ngãn tay vµo qu¶ bãng cã ph¬ng vµ chiÒu nh thÕ nµo? GV: Th«ng b¸o : Nh÷ng ®¹i lîng võa cã ph¬ng, chiÒu vµ ®é lín gäi lµ ®¹i lîng vÐc t¬. GV: §a h×nh vÏ 4.3 cho häc sinh ph©n tÝch c¸c yÕu tè vÒ ®iÓm ®Æt, ph¬ng, chiÒu vµ ®é lín cña c¸c lùc. II- BiÓu diÔn lùc: 1- Lùc lµ ®¹i lîng vec t¬. Lùc lµ ®¹i lîng võa cã ph¬ng, chiÒu vµ ®é lín lùc lµ ®¹i lîng vÐc t¬. 2- C¸c c¸ch biÓu diÔn lùc. a. BiÓu diÔn lùc b»ng mòi tªn cã: - Gèc lµ ®iÓm ®Æt lùc. - Ph¬ng vµ chiÒu cña mòi tªn lµ ph¬ng vµ chiÒu cña lùc. - §é bµi mòi tªn biÓu diÔn cêng ®é cña lùc theo tû xÝch cho tríc. b. Ký hiÖu vec t¬ lùc: F Ho¹t ®éng 4: VËn dông – Cñng cè – Híng dÉn vÒ nhµ GV: §a tranh vÏ h×nh 4.4 tr¶ lêi c©u hái C3. C©u C2: Häc sinh tù lªn b¶ng lµm Hc: Lùc t¸c dông vµo ®iÓm C cã ph¬ng xiªn gãc 300 so víi ph¬ng n»m ngang, chiÒu híng lªn vµ cã ®é lín F3 = 30N. III- VËn dông: C©u C3: m=5kg P= 50N A F F Ha: Lùc t¸c dông vµo ®iÓm A cã ph¬ng th¼ng ®øng, chiÒu tõ díi lªn trªn vµ cã ®é lín F1 = 20N. Hb: Lùc t¸c dông vµo ®iÓm B cã ph¬ng n»m ngang, chiÒu tõ tr¸i sang vµ cã ®é lín F2 = 30N Cñng cè: ? Qua bµi em ghi nhí ®iÒu g×? §Ó biÓu diÔn lùc ta lµm thÕ nµo? T¹i sao nãi lùc lµ ®¹i lîng vec t¬? DÆn dß: Häc thuéc phÇn ghi nhí vµ lµm c¸c bµi tËp SBT. ___________________________________________________ Ngµy kÝ: ------------------------------------------------------------------------------------------ TiÕt 5: C©n b»ng lùc - Qu¸n tÝnh I - Môc tiªu: - Nªu ®îc mét sè thÝ dô vÒ hai lùc c©n b»ng, nhËn biÕt ®îc ®Æc ®iÓm cña hai lùc c©n b»ng vµ biÓu thÞ hai lùc c©n b»ng b»ng vec t¬ lùc. - ... i¶m ¸p lùc vµ t¨ng diÖn tÝch bÞ Ðp. p = t¨ng ¸p lùc * T¨ng ¸p suÊt gi¶m diÖn tÝch bÞ Ðp * Gi¶m ¸p suÊt ngîc l¹i. VÝ dô: Lìi dao cµng máng th× dao cµng s¾c. V× díi t¸c dông cña cïng mét ¸p lùc nÕu diÖn tÝch bÞ Ðp cµng nhá th× ¸p suÊt cµng lín, t¸c dông cña ¸p lùc cµng lín. C5: ¸p suÊt t¸c dông lªn mÆt ®êng cña « t« lµ: p« = . ¸p xuÊt cña xe t¨ng lªn mÆt ®êng lµ: px = V× ¸p suÊt cña xe t¨ng lªn mÆt ®êng nhá h¬n ¸p xuÊt cña « t« lªn mÆt ®êng nªn « t« dÔ bÞ lón. Cñng cè: ? ¸p lùc lµ g×? ? ThÕ nµo lµ ¸p suÊt? ViÕt c«ng thøc tÝnh ¸p xuÊt? ? §¬n vÞ thêng dïng ®Ó tÝnh ¸p xuÊt? Híng dÉn vÒ nhµ: - Häc phÇn ghi nhí. - Lµm c¸c bµi tËp trong SBT. _____________________________________________________ Ngµy kÝ: ----------------------------------------------------------------------------------- TiÕt 8: ¸p suÊt chÊt láng - b×nh th«ng nhau I- Môc tiªu: - M« t¶ ®îc thÝ nghiÖm chøng tá sù tån t¹i cña ¸p xuÊt trong lßng chÊt láng. - ViÕt ®îc c«ng thøc tÝnh ¸p suÊt trong lßng chÊt láng, nªu ®îc tªn ®¬n vÞ cña c¸c ®¹i lîng cã mÆt trong c«ng thøc. - VËn dông ®îc c«ng thøc tÝnh ¸p xuÊt trong lßng chÊt láng gi¶i thÝch ®îc mét sè bµi tËp ®¬n gi¶n. - Nªu ®îc nguyªn t¾c b×nh th«ng nhau, dïng nguyªn t¾c ®ã ®Ó gi¶i thÝch mét sè hiÖn tîng ®¬n gi¶n thêng gÆp. II- ChuÈn bÞ: - B×nh nhùa h×nh trô cã ®¸y cao xu, thµnh b×ng cã hai lç bÞt mµng cao su. B×nh th«ng nhau, chËu thuû tinh hoÆc nhùa trong. III- C¸c bíc tiÕn hµnh d¹y häc trªn líp. Ho¹t ®éng 1: KiÓm tra bµi cò – Tæ chøc t×nh huèng däc tËp ( phót) 1/ KiÓm tra bµi cò: ?1 ¸p suÊt lµ g×? ViÕt c«ng thøc tÝnh ¸p suÊt, nªu râ c¸c ®¹i lîng cã mÆt trong c«ng thøcvµ ®¬n vÞ cña c¸c ®¹i lîng ®ã? ?2 Nãi 1 vËt t¸c dông lªn sµn nhµ mét ¸p suÊt 1,7.104N/m2 em hiÓu ý nghÜa con sè ®ã nh thÕ nµo?. Ch÷a bµi tËp 7.5 2/ Tæ chøc t×nh huèng häc tËp: - T¹i sao khi lÆn s©u, ngêi thî lÆn ph¶i mÆc bé ¸o lÆn chÞu ®îc ¸p suÊt lín. Nõu ngêi thî lÆn kh«ng mÆc bé ¸o lÆn sÏ khã thë do tøc ngùc? Bµi míi Ho¹t ®«ng 2: Nghiªn cøu sù tån t¹i ¸p suÊt trong lßng chÊt láng GV: Híng dÉn häc sinh lµm thÝ nghiÖm 1, tr¶ lêi c¸c c©u hái C1 - HS tr¶ lêi c©u C2. ? C¸c vËt ®Æt trong lßng chÊt láng cã chÞu ¸p suÊt do chÊt láng g©y ra kh«ng? GV: Híng dÉn häc sinh lµm thÝ nghiÖm 2 vµ nªu kÕt qu¶ thÝ nghiÖm. Yªu cÇu HS tr¶ lêi c¸c c©u hái C3 - Qua 2thÝ nghiÖm ta rót ra kÕt luËn g×? - GV kiÓm tra 3 hS, thèng nhÊt c¶ líp, ghi vë. I- Sù tån t¹i cña ¸p suÊt trong lßng chÊt láng. 1/ ThÝ nghiÖm 1: - HS Lµm TN, quan s¸t hiÖn tîng tr¶ lêi c©u C1: - Mµng cao su biÕn d¹ng phång ra chøng tá chÊt láng g©y ra ¸p lùc lªn ®¸y b×nh, thµnh b×nh vµ g©y ra ¸p suÊt t¸c dông lªn ®¸y b×nh vµ thµnh b×nh. C2: ChÊt láng t¸c dông ¸p suÊt kh«ng theo mét ph¬ng nh chÊt r¾n mµ g©y ra ¸p suÊt lªn mäi ph¬ng. 2/ ThÝ nghiÖm 2: - HS lµm thÝ nghiÖm. - KÕt qu¶ thÝ nghiÖm: §Üa D trong níc kh«ng rêi h×nh trô. - HS ®iÒn vµo chç trèng hoµn thµnh kÕt luËn C4 3) KÕt luËn: ChÊt láng kh«ng chØ g©y ra ¸p suÊt lªn ®¸y b×nh, mµ lªn c¶ thµnh b×nh vµ c¸c vËt ë trong lßng chÊt láng. Ho¹t ®éng 3: X©y dùng c«ng thøc tÝnh ¸p suÊt chÊt láng - Y?C HS tù lËp luËn ®Ó chøng minh c«ng thøc. ? BiÓu thøc tÝnh ¸p suÊt? ? ¸p lùc F = ? ? p = ? ? Gi¶i thÝch c¸c ®¹i lîng trong biÓu thøc? .A .B .C ? So s¸nh pA, pB, pC? ? Gi¶i thÝch vµ nhËn xÐt? II- C«ng thøc tÝnh ¸p suÊt: p = F = P = = p = d.h p lµ ¸p suÊt ë ®¸y cét chÊt láng, d lµ träng lîng riªng cña cét chÊt láng, h lµ chiÒu cao cña cét chÊt láng. p: tÝnh b»ng ®¬n vÞ Pa; d: tÝnh b»ng ®¬n vÞ N/m3; h: tÝnh b»ng ®¬n vÞ m; pA=pB=pC * ChÊt láng ®øng yªn cã ¸p suÊt g©y ra t¹i c¸c ®iÓm trong chÊt láng ë cïng ®é s©u lu«n lu«n b»ng nhau. Ho¹t ®éng 4: Nghiªn cøu b×nh th«ng nhau - Yªu cÇu HS ®äc C5 vµ nªu dù ®o¸n cña m×nh - GV gîi ý: Líp níc ë ®¸y b×nh D sÏ chuyÓn ®éng khi níc chuyÓn ®éng. ? Líp níc D chÞu nh÷ng ¸p suÊt nµo? ? So s¸nh pA vµ pB? T¬ng tù yªu cÇu HS chøng minh trêng hîp b vµ c GV: Híng dÉn häc sinh lµm thÝ nghiÖm 3 ? Rót ra kÕt luËn. III- B×nh th«ng nhau A B C5:Trêng hîp a: - D chÞu ¸p suÊt: pA = dhA hB hA vµpB=dhB; hA >hB pA>pB Líp níc D sÏ D chuyÓn ®éng tõ nh¸nh A sang nh¸nh B. - Trêng hîp b t¬ng tù - Trêng hîp c: - hA = hB pA= pB ChÊt láng ®øng yªn KÕt luËn: Trong b×nh th«ng nhau chøa cïng chÊt láng ®øng yªn, mùc chÊt láng ë c¸c nh¸nh lu«n cã cïng mét ®é cao. Ho¹t ®éng 5: VËn dông - Cñng cè - Híng dÉn vÒ nhµ - HS tr¶ lêi C6. - h lín tíi hµng ngh×n mÐtp chÊt láng rÊt lín. - Yªu cÇu HS tãm t¾t ®Ò bµi. - Gäi HS lªn ch÷a bµi - GV nhËn xÐt vµ chuÈn l¹i c¸ch tr×nh bµy cña HS - Yªu cÇu c¸ nh©n hS hoµn thµnh C9. III. VËn dông C6: V× khi lÆn s©u xuèng biÓn, ¸p suÊt do níc biÓn g©y nªn lªn tíi hµng ngh×n N/m2. NÕu ngêi thî lÆn kh«ng mÆc ¸o lÆn chÞu ¸p suÊt lín th× con ngêi kh«ng thÓ chÞu ®îc ¸p suÊt nµy. C7: h1= 1.2m; h2= 1.2m-0.4m = 0.8m p1=?; P2=? ¸p suÊt cña níc t¸c dông lªn ®¸y thïng lµ: p1 = dh1 = 10000. 1,2 = 12000N/m2. ¸p suÊt cña níc t¸c dông lªn ®iÓn c¸ch ®¸y thïng 0,4 m lµ: p2=dh2=10000.0,8= 8000N/m2. C9: Dùa vµo nguyªn t¾c b×nh th«ng nhau, mùc chÊt láng trong b×nh kÝn lu«n b»ng mùc chÊt láng mµ ta thÊy ë phÇn trong suèt, nªn thiÕt bÞ nµy cßn gäi lµ èng ®o mùc chÊt láng. Cñng cè: ? ChÊt láng g©y ra ¸p suÊt cã gièng chÊt r¾n kh«ng? ? ViÕt c«ng thøc tÝnh ¸p suÊt trong chÊt láng, nªu ký hiÖu cña c¸c ®¹i lîng cã mÆt trong c«ng thøc, ®¬n vÞ ®o cña c¸c ®¹i lîng ®ã? ? ChÊt láng ®øng yªn trong b×nh th«ng nhau khi cã ®iÒu kiÖn g×? NÕu b×nh th«ng nhau chøa cïng 1 chÊt láng th× mùc chÊt láng cña chóng nh thÕ nµo? Híng dÉn vÒ nhµ: C¸c bµi tËp trong SBT; §äc phÇn “cã thÓ em cha biÕt” _________________________________________________________ Ngµy kÝ: TiÕt 9: ¸p suÊt khÝ quyÓn I- Môc tiªu: - Gi¶i thÝch ®îc sù tån t¹i líp khÝ quyÓn, ¸p suÊt khÝ quyÓn. - Gi¶i thÝch ®îc thÝ nghiÖm T« - ri - xe - li vµ mét sè hiÖn tîng ®¬n gi¶n thêng gÆp. - HiÓu v× sao ®é lín cña ¸p suÊt khÝ quyÓn thêng tÝnh theo chiÒu cao cña cét thuû ng©n vµ biÕt c¸ch ®æi tõ ®¬n vÞ mmHg sang ®¬n vÞ N/m2. II- ChuÈn bÞ: - èng thuû tinh dµi 10 - 15 cm, tiÕt diÖn 2- 3 mm, cèc níc mµu, hai miÕng hót cao xu, tranh vÏ h×nh 9.5. III- Tæ chøc cho häc sinh tiÕp nhËn kiÕn thøc míi: Trî gióp cña GV Ho¹t ®éng cña HS Ho¹t ®éng 1: KiÓm tra bµi cò - Tæ chøc t×nh huèng häc tËp 1/ KiÓm tra bµi cò: ? ViÕt c«ng thøc tÝnh ¸p suÊt trong chÊt láng, nªu ký hiÖu cña c¸c ®¹i lîng cã mÆt trong c«ng thøc, ®¬n vÞ ®o cña c¸c ®¹i lîng ®ã? ? Nªu nguyªn lý b×nh th«ng nhau? 2/ Tæ chøc t×nh huèng häc tËp: Nh SGK Ho¹t ®én 2: Nghiªn cøu sù tån t¹i cña ¸p suÊt khÝ quyÓn HS: §äc th«ng tin phÇn I. GV: Th«ng b¸o vÒ sù tån t¹i cña ¸p suÊt khÝ quyÓn. GV: Cho c¸c nhãm häc sinh lµm thÝ nghiÖm chøng minh vµ nªu c¸c c©u hái gi¶i thÝch. H: T¹i sao hép l¹i bÞ bÑp vÒ nhiÒu phÝa? I- Sù tån t¹i cña ¸p suÊt khÝ quyÓn. Do kh«ng khÝ cã träng lîng nªn kh«ng khÝ t¸c dông lªn tr¸i ®¸t vµ mäi vËt trªn tr¸i ®Êt mét ¸p suÊt theo mäi ph¬ng. Ho¹t ®éng 3: §o ®é lín cña ¸p suÊt khÝ quyÓn H: T¹i sao cét chÊt láng kh«ng bÞ tôt xuèng? H: T¹i sao khi th¶ tay cét chÊt láng l¹i tôt xuèng? GV: Híng dÉn c¸c nhãm lµm thÝ nghiÖm 3. GV:§a h×nh vÏ tr×nh bµy thÝ nghiÖm T« - ri - xe - li. H: ¸p xuÊt t¸c dông lªn A vµ t¸c dông lªn B cã b»ng nhau kh«ng? v× sao? H: ¸p suÊt t¹i A lµ ¸p suÊt nµo? ¸p suÊt t¹i B lµ ¸p suÊt nµo? GV: §a ra kÕt luËn. II - §é lín cña ¸p suÊt khÝ quyÓn. 1- ThÝ nghiÖm T« - ri - xe - li. 2- §é lín cña ¸p suÊt khÝ quyÓn. PA = PB v× hai ®iÓm nµy cïng ë trªn mÆt ph¼ng n»m ngang trong chÊt láng. PA lµ ¸p suÊt khÝ quyÓn. PB lµ ¸p suÊt g©y ra do cét thuû ng©n cao 76 cm. ¸p suÊt t¹i B lµ: PB =dh = 136000.0,76 = 103360 N/m2. Ho¹t ®éng 4: VËn dông - Cñng cè - Híng dÉn vÒ nhµ C8: ? Tê giÊy chôi ¸p suÊt nµo? - Yªu cÇu HS tr¶ lêi C10 vµ C11 ? Cã x¸c ®Þnh ®îc ®é cao cña khÝ quyÓn kh«ng? ? träng lîng riªng cña chÊt láng cã thay ®æi theo ®é cao kh«ng? III -VËn dông. C8: ¸p suÊt khÝ quyÓn t¸c dông vµo tê giÊy tõ díi lªn lín h¬n ¸p suÊt cña cét chÊt láng g©y ra nªn tê giÊy kh«ng bÞ r¬i. C10: Nãi ¸p suÊt khÝ quyÓn b»ng 76 cm Hg cã nghÜa lµ kh«ng khÝ g©y ra ¸p suÊt b»ng ¸p suÊt g©y ra bëi cét thuû ng©n cao 76cm. ¸p suÊt nµy b»ng: 103360 N/m2. C©u C11: Trong thÝ nghiÖm T« - ri - xe - li. NÕu dïng níc th× cét níc cao lµ: h = C12: V× ®é cao cét kh«ng khÝ kh«ng x¸c ®Þnh mét c¸ch chÝnh x¸c vµ träng lîng riªng cña kh«ng khÝ còng thay ®æi theo ®é cao. Cñng cè: ? T¹i sao mäi vËt trªn tr¸i ®Êt ®Òu chÞu t¸c dông cña ¸p suÊt khÝ quyÓn? ? T¹i sao ®o po= pHg trong èng? ? §äc phÇn ghi nhí. Híng dÉn vÒ nhµ: - Lµm c©u C9 vµ bµi tËp trong SBT. - ChuÈn bÞ cho kiÓm tra 1 tiÕt. ------------------------------------------------------------------------- Ngµy kÝ: _______________________________________________________ TiÕt 10: KiÓm tra 1 tiÕt I - §Ò bµi C©u 1: Khoanh trßn vµo ch÷ c¸i tríc c©u tr¶ lêi ®óng. 1- VËt chØ chÞu t¸c dông cña cÆp lùc nµo sau ®©y th× ®ang ®øng yªn vÉn tiÕp tôc ®øng yªn? A- Hai lùc cïng cêng ®é, cïng ph¬ng. B- Hai lùc cïng cïng ph¬ng, ngîc chiÒu. C- Hai lùc cïng cïng ph¬ng, cïng cêng ®é, cïng chiÒu. D- Hai lùc cïng ®Æt lªn mét vËt cïng cêng ®é, ph¬ng cïng n»m trªn mét ®êng th¼ng, chiÒu ngîc nhau. 2 - HiÖn tîng nµo díi ®©y lµ do ¸p suÊt khÝ quyÓn g©y ra. A - Qu¶ bãng bµn bÞ bÑp th¶ vµo níc l¹i phång lªn nh cò. B - S¨m xe ®¹p b¬n c¨ng ®Ó ngoµi trêi n¾ng dÔ bÞ næ. C - Dïng èng nhùa nhá cã thÓ hót níc tõ cèc níc vµo miÖng. D - Thæi h¬i vµo qu¶ bãng bay qu¶ bãng phång lªn. 3 - Muèn lµm t¨ng (gi¶m) ¸p suÊt trong c¸c c¸ch sau, c¸ch nµo kh«ng ®óng. A- Muèn lµm t¨ng ¸p suÊt th× t¨ng ¸p lùc, gi¶m diÖn tÝch bÞ Ðp. B- Muèn lµm t¨ng ¸p suÊt th× gi¶m ¸p lùc, t¨ng diÖn tÝch bÞ Ðp. C- Muèn lµm gi¶m ¸p suÊt th× gi¶m ¸p lùc, gi÷ nguyªn diÖn tÝch bÞ Ðp. D- Muèn lµm gi¶m ¸p suÊt th× t¨ng diÖn tÝch bÞ Ðp. C©u 2: Mét bao g¹o nÆng 60kg ®Æt lªn mét c¸i ghÕ 4 ch©n cã khèi lîng 4 kg. DiÖn tÝch tiÕp xóc cña mçi ch©n ghÕ víi mÆt ®Êt lµ 8cm2. TÝnh ¸p suÊt cña c¸c ch©n ghÕ t¸c dông lªn mÆt ®Êt. II - §¸p ¸n vµ biÓu ®iÓm. C©u 1: 1- Chän ®óng ph¬ng ¸n d cho 2 ®iÓm, ngoµi ph¬ng ¸n d chän thªm mét ph¬ng ¸n sai kh¸c trõ 0,5 ®iÓm. 2- Chän ®óng ph¬ng ¸n c cho 2 ®iÓm, ngoµi ph¬ng ¸n c chän thªm mét ph¬ng ¸n sai kh¸c trõ 0,5 ®iÓm. 3- Chän ®óng ph¬ng ¸n b cho 2 ®iÓm, ngoµi ph¬ng ¸n b chän thªm mét ph¬ng ¸n sai kh¸c trõ 0,5 ®iÓm. C©u 2: 4 ®iÓm. + TÝnh ®îc khèi lîng c¶ g¹o vµ ghÕ (1®iÓm). 60 + 4 = 64 kg. + TÝnh ®îc ¸p lùc cña c¶ g¹o vµ ghÕ t¸c dông lªn mÆt sµn (1®iÓm). F = P = 64.10 = 640N. + TÝnh ®îc diÖn tÝch tiÕp xóc (mÆt bÞ Ðp) (1®iÓm). S = 8.4 = 32cm2. + TÝnh ®îc ¸p suÊt (1®iÓm).. NÕu häc sinh tÝnh ra ®¬n vÞ N/cm2 ®óng còng cho ®iÓm tèi ®a.
Tài liệu đính kèm: