Giáo án môn Ngữ văn 8 - Kỳ 1

 Ngày soan :16/8/09
Tiết 1+2:
 Văn bản : TÔI ĐI HỌC 
	( Thanh Tịnh )
 A. Mục tiêu cần đạt :
Giúp HS:
Cảm nhận được tâm trạng hồi hộp , cảm giác bỡ ngỡ của nhân vật tôi ở buổi
 tựu trường đầu tiên trong đời .
Thấy được ngòi bút văn xuôi giàu chất thơ , gợi dư vị trữ tình man mác 
của Thanh Tịnh.
Rèn luyện kĩ năng diễn cảm văn bản hồi ức , biểu cảm , phát hiện và phân
 tích tâm trạng nhân vật tôi . Nghe kể chuyện liên tưởng đến những kỉ niệm 
tựu trườngcủa bản thân.
 B. Chuẩn bị :
 1: GV: Nghiên cứu tài liệu , soạn bài, đọc tài liệu tham khảo .
 2. HS: Đọc và soạn bài theo y/c của GV.
C. TiÕn tr×nh:
 I. KTBC:(3’)
G kiểm tra sự chuẩn bị của HS, kiểm tra bài soạn .
 II. Bài mới :
*Giới thiệu:(1’) Trong kỉ niệm của mỗi con người , những kỉ niệm tuổi học trò 
thường được lưu giữ lâu bền trong trí nhớ. Đặc biệt là kỉ niệm về buổi đến trường
 đầu tiên. Nhà thơ Viễn Phương đã viết :
 Ngày đầu tiên đi học,
 Mẹ dắt tay đến trường,
 Em vừa đi vừa khóc 
 Mẹ dỗ dành yêu thương.
Truỵên ngắn “Tôi đi học “đã diễn tả những kỉ niệm mơn man bâng khuângcủa một 
thời thơ ấy .
 Ho¹t ®éng cña thÇy – trß 
 Néi dung kiÕn thøc 
- Dùa vµo chó thÝch*,em h·y nªu 1 vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ ?
- Gv: Thanh TÞnh sinh ngµy 11.12.1911 tËi HuÕ, mÊt ngµy 17.7.1988 t¹i Hµ Néi. Trong sù nghiÖp s¸ng t¸c cña m×nh, «ng ®· cã nhiÒu ®ãng gãp trong c¸c lÜnh vùc: truyÖn ng¾n, truyÖn dµi, th¬, ca dao, bót kÝ v¨n häc, song cã lÏ thµnh c«ng h¬n c¶ lµ truyÖn ng¾n vµ th¬.
- Em h·y nªu xuÊt xø cña t¸c phÈm ?
- H­íng dÉn ®äc: giäng h¬i buån, l¾ng s©u
- Gv ®äc- Hs ®äc- Gv nhËn xÐt.
- Hs ®äc thÇm chó thÝch trong sgk- chó ý chó thÝch 2,6,7.
- ¤ng ®èc lµ DT chung hay riªng?
- L¹m nhËn cã ph¶i lµ nhËn bõa, nhËn v¬ kh«ng ?
- TruyÖn cã nh÷ng nh©n vËt nµo ? Ai lµ nh©n vËt chÝnh ? V× sao ? (v× ®­îc nãi ®Õn nhiÒu nhÊt)
* Bè côc: 3 phÇn
- Tõ ®Çu -> trªn ngän nói: T©m tr¹ng nv “t«i trªn ®­êng tíi tr­êng.
- TiÕp -> c¶ ngµy n÷a: T©m tr¹ng cña nv “t«i” lóc ë s/tr­êng
- Cßn l¹i: T©m tr¹ng cña nv “t«i” trong líp häc.
- M¹ch truyÖn ®­îc kÓ theo dßng h«× t­ëng cña nv “t«i”, theo tr×nh tù thêi gian cña buæi tùu tr­êng.VËy ta cã thÓ chia v¨n b¶n ra thµnh mÊy phÇn ? Mçi phÇn tõ ®©u ®Õn ®©u ? ý cña tõng phÇn ?
- Hs ®äc phÇn 1- PhÇn em võa ®äc nãi vÒ néi dung g× ?
- Trªn ®­êng tíi tr­êng, nh©n vËt “t«i” ®· thÊy con ®­êng vµ c¶nh vËt xung quanh nh­ thÕ nµo ? (con ®­êng quen- thÊy l¹; c¶nh vËt xung quanh- cã sù thay ®æi)
- Nh÷ng c©u v¨n nµo diÔn t¶ ®iÒu ®ã ?
- V× sao con ®­êng quen l¹i trë thµnh l¹ vµ c¶nh vËt chung quanh l¹i thay ®æi? (v× trong lßng nh©n vËt “t«i” cã sù thay ®æi lín: h«m nay t«i ®i häc.)
- Sù kiÖn h«m nay t«i ®i häc cã ý nghÜa g× ?
(§©y lµ mét sù kiÖn lín, mét sù ®æi thay quan trräng, ®¸nh dÊu b­íc ngoÆt cña tuæi th¬ t¸c gi¶.)
- Em cã nhËn xÐt g× vÒ NT miªu t¶ cña t¸c gi¶ ë ®äan v¨n nµy ? (Miªu t¶ c¶nh vËt th«ng qua c¸i nh×n t©m tr¹ng cña nh©n vËt).
- ViÖc häc hµnh g¾n víi s¸ch vë, bót th­íc, nh÷ng viÖc ®ã ®· ®­îc t¸c gi¶ kÓ l¹i b»ng nh÷ng chi tiÕt nµo ?
- TÊt c¶ nh÷ng chi tiÕt trªn, cho em hiÓu g× vÒ nh©n vËt “t«i” ?
 Th¶o luËn:
- Khi nhí l¹i ý nghÜ chØ cã ng­êi th¹o míi cÇm næi bót, th­íc, t¸c gi¶ viÕt: ý nghÜ Êy tho¸ng qua trong trÝ t«i nhÑ nhµng nh­ mét lµn m©y l­ít trªn ngän nói. BiÖn ph¸p NT nµo ®­îc sö dông trong c©u v¨n ? Nã cã t¸c dông g× trong viÖc thÓ hiÖn néi dung ®o¹n v¨n ? 
- Gv: ý nghÜ cña mét em nhá míi c¾p s¸ch tíi tr­êng thËt th¬ ng©y trong s¸ng vµ hån nhiªn.
- §i hÕt con ®­êng lµng, cËu häc trß nhá tíi s©n tr­êng. Khi ®øng ë s©n tr­êng nh©n vËt “t«i” cã t©m tr¹ng g× ?
- Hs ®äc:“Tr­íc s©n tr­êng...lo sî vÈn v¬ ”
-§v m.t¶ c¶nh g× ?
-Em h·y t×m nh÷ng chi tiÕt miªu t¶ c¶nh tr­íc s©n tr­êng lµng MÜ L Ý ?
- Em cã nhËn xÐt g× vÒ nh÷ng tõ ng÷ mµ t¸c gi¶ lùa chän ®Ó miªu t¶ ? ViÖc lùa chän ®ã cã t¸c dông g× ?
- C¶nh t­îng Êy cã ý nghÜa g×?
- Tr­êng MÜ LÝ ®­îc so s¸nh víi h×nh ¶nh nµo ? H×nh ¶nh Êy cã ý nghÜa g×? (Tr­êng MÜ LÝ võa sinh s¾n võa oai nghiªm nh­ c¸i ®×nh lµng Hoµ HiÖp...
-> H×nh ¶nh so s¸nh diÔn t¶ sù trang nghiªm cña m¸i tr­êng.)
- Gv:TiÕp ®ã lµ c¶nh nh÷ng häc trß nhá lÇn ®Çu tiªn ®Õn tr­êng. Gv ®äc “Còng nh­ t«i...trong c¸c líp.”
- Nh÷ng häc trß nhá ®­îc miªu t¶ qua nh÷ng chi tiÕt nµo ?
- Em cã nhËn xÐt g× vÒ biÖn ph¸p NT mµ t¸c gi¶ sö dông ë ®o¹n nµy ?
- H×nh ¶nh so s¸nh Êy cã ý nghÜa g× ?
- Gv: H×nh ¶nh so s¸nh cña t¸c gi¶ thËt tinh tÕ, nã võa t¶ ®óng t©m tr¹ng nh©n vËt, võa gîi cho ng­êi ®äc liªn t­ëng vÒ mét thêi tuæi nhá ®øng tr­íc m¸i tr­êng th©n yªu. M¸i tr­êng ®Ñp nh­ mét tæ Êm, HS ng©y th¬, hån nhiªn nh­ mét c¸nh chim ®Çy kh¸t väng vµ biÕt bao båi håi lo l¾ng nh×n bÇu trêi réng, nghÜ tíi nh÷ng ch©n trêi häc vÊn mªnh m«ng.
- TiÕp theo lµ c¶nh g× ?
- Nh÷ng chi tiÕt nµo miªu t¶ t©m tr¹ng cña nv “t«i” khi nghe «ng ®èc ®äc tªn m×nh ?
- C¸c tõ ng÷ ®­îc lùa chän ®Ó miªu t¶ cã g× ®¸ng chó ý ?
- Gv: Nã gîi cho ng­êi ®äc chóng ta nhí l¹i nh÷ng kØ niÖm tuæi th¬ ®Ñp ®Ï. Nã gióp ta hiÓu s©u h¬n nçi lßng nh©n vËt vµ tµi n¨ng kÓ truyÖn cña t¸c gi¶.
- H×nh ¶nh m¸i tr­êng g¾n liÒn víi h×nh ¶nh «ng ®èc. VËy h×nh ¶nh «ng ®èc ®­îc nhí l¹i qua nh÷ng chi tiÕt nµo ?
- D­íi con m¾t cña nv “t«i”, «ng ®èc lµ ng­êi ntn ?
- C¸c chi tiÕt trªn cho ta thÊy t¸c gi¶ ®· nhí tíi «ng ®èc víi nh÷ng t×nh c¶m nµo?
- Gv ®äc “T«i c¶m thÊy ....tãc t«i,“
- V× sao ®¸m häc trß l¹i khãc? (Khãc v× lo sî vµ còng khãc v× sung s­íng.)
- Gv: §ã lµ nh÷ng giät n­íc m¾t cña sù tiÕc nèi nh÷ng ngµy ch¬i ®ïa tho¶i m¸i, lµ sù l­u luyÕn nh÷ng ng­êi th©n vµ ®ã còng lµ dÊu hiÖu cña sù tr­ëng thµnh.
- C¸c tõ: khãc, n­íc në, thót thÝt lµ nh÷ng tõ cã nghÜa kh¸i qu¸t ë c¸c cÊp ®é kh¸c nhau. VËy thÕ nµo lµ cÊp ®é kh¸i qu¸t cña nghÜa tõ ng÷ - chóng ta sÏ häc ë bµi TiÕng ViÖt sau.
-Hs ®äc phÇn 3.
- Khi s¾p hµng ®îi vµo líp, nv “t«i” ®· c¶m thÊy ®iÒu g× ? V× sao ? (ch­a lÇn nµo thÊy xa mÑ nh­ lÇn nµy- v× tõ nay ph¶i tù m×nh lµm tÊt c¶, kh«ng cã mÑ ë bªn c¹nh nh­ ë nhµ n÷a)
- Khi vµo líp häc nv “t«i” cã c¶m gi¸c g×? (c¶m gi¸c võa l¹ võa quen)- Nh÷ng c©u v¨n nµo ®· nãi lªn ®iÒu ®ã ?
- V× sao nv “t«i” l¹i cã c¶m gi¸c l¹? (c¶m gi¸c l¹ v× lÇn ®Çu tiªn ®­îc vµo líp häc nªn c¸i g× còng thÊy l¹)
- Nh÷ng c¶m gi¸c võa quen võa l¹ cho ta thÊy ®­îc t×nh c¶m g× cña nv “t«i”?
- Gv ®äc: Mét con chim non -> hÕt.
- §v cho em hiÓu g× vÒ nv “t«i” ?
- Bµi v¨n cã nh÷ng nÐt ®Æc s¾c g× vÒ ND vµ NT ? -Hs ®äc ghi nhí.
- ViÕt bµi v¨n ng¾n ghi l¹i Ên t­îng cña em trong buæi ®Õn tr­êng khai gi¶ng lÇn ®Çu tiªn ?
I.Giíi thiÖu t¸c gi¶- T¸c phÈm:
1. T¸c gi¶:Thanh TÞnh (1911-1988 )
- Quª ë HuÕ.
- Tõng d¹y häc, viÕt b¸o, lµm th¬.
- S¸ng t¸c nhiÒu truyÖn ng¾n vµ th¬.
- S¸ng t¸c cña «ng ®Ëm nÐt tr÷ t×nh, to¸t lªn vÎ ®»m th¾m, nhÑ nhµng mµ s©u l¾ng, t×nh c¶m ªm dÞu trong trÎo.
- Lµ v¨n b¶n nhËt dông.
- Lµ truyÖn ng¾n in trong tËp Quª mÑ. 
II. §äc – T×m hiÓu chó thÝch: 
40
I- T©m tr¹ng nv “t«i” trªn ®­êng tíi tr­êng:
- Con ®­êng nµy t«i ®· quen ®i l¹i l¾m lÇn, nh­ng lÇn nµy tù nhiªn thÊy l¹. C¶nh vËt chung quanh t«i ®Òu thay ®æi. 
- Hai quyÓn vë míi ®ang ë trªn tay t«i ®· b¾t ®Çu thÊy nÆng.
- T«i muèn thö søc m×nh...:-MÑ ®­a bót th­íc cho con cÇm.
=> Lµ ng­êi yªu thiªn nhiªn, cã ý thøc trong viÖc häc tËp, kh«ng muèn thua kÐm b¹n bÌ.
-> H×nh ¶nh so s¸nh lµm næi râ tÇm quan träng cña viÖc ®i häc vµ kh¬i gîi kh¸t väng v­¬n tíi nh÷ng ®Ønh cao. 
2. T©m tr¹ng nh©n vËt “t«i” lóc ë s©n tr­êng:
* Tr­íc s©n tr­êng lµng MÜ LÝ:
- DÇy ®Æc c¶ ng­êi, ng­êi nµo quÇn ¸o còng s¹ch sÏ, g­¬ng mÆt còng t­¬i vui vµ s¸ng sña.
-> Sö dông mét lo¹t c¸c tõ l¸y gîi t¶ lµm hiÖn lªn quang c¶nh ®«ng vui, nhén nhÞp vµ n¸o nøc.
=> Ph¶n ¸nh kh«ng khÝ ®Æc biÖt cña ngµy khai tr­êng.
* Nh÷ng häc trß nhá:
- MÊy cËu häc trß míi bì ngì... Hä nh­ con chim con... muèn bay, nh­ng cßn ngËp ngõng e sî.
-> H×nh ¶nh so s¸nh sinh ®éng.
=> Gîi t¶ t©n tr¹ng ngì ngµng, sî sÖt vµ e ng¹i.
* Nghe «ng ®èc ®äc tªn tõng häc trß míi:
- T«i c¶m thÊy nh­ qu¶ tim t«i ngõng ®Ëp.
- Nghe gäi ®Õn tªn, t«i tù nhiªn giËt m×nh vµ lóng tóng.
-> Sö dông nhiÒu §T ®Æc t¶ nh÷ng gi©y phót xóc ®éng khã quªn cña mçi ®êi ng­êi.
* ¤ng ®èc:
- C¸c em ph¶i g¾ng häc ®Ó thÇy mÑ ®­îc vui lßng vµ ®Ó thÇy d¹y... ®­îc sung s­íng.
- Nh×n chóng t«i b»ng cÆp m¾t hiÒn tõ vµ c¶m ®éng.
- T­¬i c­êi nhÉn n¹i chê chóng t«i.
-> Lµ ng­êi thÇy rÊt yªu th­¬ng HS, quan t©m tíi HS.
=> Yªu th­¬ng, quÝ träng, tin t­ëng vµ biÕt ¬n ng­êi thÇy cña m×nh.
3. T©m tr¹ng cña h©n nËtv “t«i” trong líp häc:
- Mét mïi h­¬ng l¹ x«ng lªn. Tr«ng h×nh g×...còng thÊy l¹... T«i nh×n ng­êi b¹n...ngåi bªn t«i...kh«ng c¶m thÊy sù xa l¹ chót nµo.
=> Yªu mÕn, g¾n bã víi b¹n bÌ vµ tr­êng líp.
Yªu thiªn nhiªn, yªu tuæi th¬.
* Ghi nhí: Sgk (9 )
* LuyÖn tËp:
IV- H­íng dÉn häc bµi : - Häc thuéc ghi nhí, lµm tiÕp bµi cßn l¹i.
- So¹n bµi:Trong lßng mÑ (§äc VB, ®äc chó thÝch vµ tr¶ lêi nh÷ng c©u hái trong phÇn §äc – HiÓu VB).
D- Rót kinh nghiÖm:
Ngày soan:16/8/09
Tiết 3:: CẤP ĐỘ KHÁI QUÁT CỦA NGHĨA TỪ NGỮ.
A.Mục tiêu cần đạt:
 Giúp HS:
-Hiểu rõ cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ và mối quan hệ về cấp độ khái quát 
của nghĩa từ ngữ .
-Thông qua bài học ,rèn luyện tư duy trong việc nhận thức mối quan hệ giữa cái
 chung và cái riêng.
B.Chuẩn bị :
 1.GV: Nghiên cứu soạn bài + bảng phụ 
 2.HS: Đọc và tìm hiể bài trong SGK.
C TiÕn tr×nh :
I.KTBC: (3’)
G kiểm tra sự chuẩn bị bài của HS.
II.Bài mới :
*Giới thiệu: (2’)
?Hãy tìm hiểu mối quạn hệ về nghĩa các cặp từ sau:
 Trái -quả; Li gia -đại hồi ; .
H: -Trái -quả:Cặp từ đồng nghĩa
 -Li-hồi :Cặp từ trái nghiã
G: Cặp từ :nem-rau xào có tthuộc các loại trên không?(Không thuộc các loại trên).
Vậy mối quan hệ của cặp từ này là gì ? cần hiểu rèn luyện tư duỷ trong việc nhận
 thức mối quan hệ này ntn?Chúng ta cùng tìm hiểu nội dung bài học hôm nay.
?
?
G
?
?
?
?
?
?
G
?
?
G
?
?
?
?
?
Quan sát sơ đồ trên bảng phụ.
 H ãy tìm hiểu nghia của các từ này?
Nghĩa của từ động vật hẹp hơn hay rộng hơn nghĩa của các từ thú,chim, 
Cá?
Như vậy nghĩa của từ động vật bao hàm nghĩa các từ :chim,thú, cávà các từ :thú ,chimđều là động vật.
Xết về phạm vi nghĩa của từ động vật và nghĩa của 3 từ thú ,chim,cácó mối quan hệ ntn?
Qua phân tích vd em hiểu phạm vi nghĩa của từ ngữ ntn?
Nghĩa của từ thú rộng hơn hay hep hơn nghĩa các từ voi hươu ?
Hãy so sánh nghĩa của từ chim với các từ tu hú ,sáo ?
Nhận xét nghĩa của từ cá với các từ cá rô,chép ?
Vậy 1 từ ngữ được côi là nghĩa rộng và nghĩa hẹp khi nào?
Chính vì các từ có phạm vi nghĩa của từ bgữ bao hàm hoặc được bao hàm trong phạm vi nghĩa của từ ngữ khác .Có thể dùng loại sơ đồ vòng tròn để biểu diễn mối quan hệ bao hàm này :
-Vòng tròn lớn :phạm vi nghĩa cảu từ 
động vật .
-Vòng tròn nhỏ :nghĩa của từ cá, chim.
- Ba vòng tròn nhỏ : ..của 3 cấp độ khác nhau của nghĩa từ ngữ.
 ... chÞ H»ng nh×n xuèng thÕ gian mµ c­êi.
- Nô c­êi cña nhµ th¬ lµ tho¸t ®­îc c¶ thÕ giíi ®¸ng buån, ®¸ng ch¸n ®­îc sèng tù do tùv t¹i cïng TN kho¸ng ®¹t rÊt võa, ý thøc tù nguyÖn ­íc m¬.
Nô c­êi hµi lßng sung s­íng võa hãm hØnh, võa ng©y th¬, võa siªu tho¸t l·ng m¹n thÓ hiÖn sù mØa mai khinh bØ câi trÇn gian chØ cßn bÐ tÝ.
* Tho¶ m·n v× ®¹t ®­îc kh¸t väng tho¸t li m·nh liÖt xa l¸nh h¼n cãi bôi bÆm võa thÓ hiÖn sù mØa mai khinh bØ câi trÇn.
III, Tæng kÕt ghi nhí.(5’)
- Lêi lÏ gi¶n dÞ trong s¸ng t­ëng t­îng phong phó t¸o b¹o cã nÐt phãng tóng ng«ng nghªnh.
- Lêi t©m sù cña mét con ng­êi bÊt hoµ s©u s¾c víi thùc t¹i tÇm th­êng xÊu xa muèn tho¸t li b»ng méng t­ëng.
IV, LuyÖn tËp (2’)
- Qua ®Ìo ngang: Mùc th­íc trang träng ®¨ng ®èi.
- Muèn lµm th»ng Cuéi: Giai ®iÖu nhÑ nhµng thanh tho¸t pha chót t×nh tø hãm hØnh cã nÐt phãng tóng ng«ng nghªnh.
 III, cñng cã, dÆn dß.
 ? T©m hån l·ng m¹n cña t/g?
 ? Kh¸t väng tho¸t li cña t/g?
 Häc bµi .Hoµn chØnh bµi tËp.
 ChuÈn bÞ: ¤n tËp TiÕng ViÖt.
Ngµy so¹n: 
TiÕt 63
¤n tËp tiÕng viÖt.
A, Môc tiªu cÇn ®¹t: Gióp HS n¾m v÷ng nh÷ng néi dung vÒ tõ vùng vµ ng÷ ph¸p TiÕng ViÖt ®· häc ë k× mét.
HÖ thèng ho¸ kiÕn thøc kü n¨ng lµm bµi tËp.
B, ChuÈn bÞ.
 ThÇy : Nghiªn cøu so¹n bµi.
 Trß: häc bµi, chuÈn bÞ bµi míi.
C. TiÕn tr×nh :
I, KiÓm tra bµi cò
II, bµi míi.
* GTB: §Ó hÖ thèng kiÕn thøc cho c¸c em tõ tõ vùng ng÷ ph¸p trong häc k× mét h«m nay c« trß ta...
?
?
gv
?
?
gv
?
?
?
?
gv
?
?
?
?
gv
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
ThÕ nµo lµ mét tõ ng÷ cã nghÜa réng vµ tõ ng÷ cã nghÜa hÑp?
TÝnh chÊt réng hÑp cña nghÜa tõ ng÷ lµ t­¬ng ®èi hay tuyÖt ®èi?
(C¸c tõ ng÷ th­êng n»m trong mqh so s¸nh ph¹m vi nghÜa th× tÝnh chÊt réng hÑp chØ lµ t­¬ng ®èi.
ThÕ nµo lµ tr­êng tõ vùng ? cho VD?
Ph©n biÖt cÊp ®é kh¸i qu¸t nghÜa tõ ng÷ víi tr­êng tõ vùng?
VD: Tr­êng tõ vùng vÒ ng­êi
Chøc vô cña ng­êi: Bé tr­ëng, HT
P/C chÝ tuÖ: Th«ng minh, s¸ng suèt.
ThÕ nµo lµ tõ t­îng h×nh? tõ t­îng thnah cho VD?
H·y nªu t¸c dông cña tõ t­îng h×nh vµ t­îng thanh?
ThÕ nµo lµ ng÷ ®Þa ph­¬ng? cho VD?
ThÕ nµo lµ biÖt ng÷ ®Þa ph­¬ng cho VD?
- Lµ nh÷ng tõ chØ ®­îc dïng trong mét tÇng líp Xh nhÊt ®Þnh.
Nãi qu¸ lµ g×? cho VD?
Nãi gi¶m, nãi tr¸nh lµ g×?cho VD?
Dùa vµo kiÕn thhøc vÒ v¨n häc d©n gian vµ vÒ cÊp ®é kh¸i qu¸t cña nghÜa tõ ng÷. H·y ®iÒn tõ ng÷ thÝch hîp vµo chç trèng?
H·y gi¶i thÝch nh÷ng tõ ng÷ cã nghÜa hÑp trong s¬ ®å trªn vµ cho biÕt trong nh÷ng c©u gi¶i thÝch Êy cã tõ ng÷ nµo chung?
- TruyÖn d©n gian- Tøc lµ tõ ng÷ cã nghÜa réng h¬n, cÊp ®é kh¸i qu¸t cao h¬n.
- Khi gi¶i thÝch nghÜa cña tõ ng÷ cã nghÜa hÑp h¬n so víi mét sè tõ ng÷ kh¸c ta th­êng ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc TN cã nghÜa réng h¬n.
- T×m trong ca dao ViÖt Nam hai VD vÒ biÖn ph¸p tu tõ nãi qu¸ hoÆc nãi gi¶m, nãi tr¸nh?
ViÕt hai c©u trong ®ã cã mét c©u dïng tõ t­îng h×nh, mét c©u dïng tõ t­îng thanh?
Tr×nh bµy ý kiÕn cña em vÒ trî tõ?
Th¸n tõ th­êng ®øng ë ®Çu c©u cã khi nã t¸ch ra thµnh mét c©u ®Æc biÖt.
T×nh th¸i tõ lµ g×? LÊy VD vÒ t×nh th¸i tõ?
Cã thÓ s/d t×nh th¸i tõ mét c¸ch tuú tiÖn ®­îc kh«ng? T¹i sao? Cho VD?
Tr×nh bµy ý kiÕn c¶u em vÒ c©u ghÐp?
H·y cho biÕt mèi quan hÖ ng÷ ph¸p gi÷ c¸c c©u?
ViÕt hai c©u trong ®ã dïng trî tõ, th¸n tõ, t×nh th¸i tõ?
§äc ®o¹n trÝch vµ x¸c ®Þnh c©u ghÐp trong ®o¹n trÝch?
X¸c ®Þnh c©u ghÐp trong c¸c c©u sau?
Tõ vùng(10’)
1, Lý thuyÕt.
a, CÊp dé kh¸i qu¸t cña nghÜa tõ ng÷ .
- Mét tõ ng÷ cã nghÜa réng khi ph¹m vi nghÜa cña tõ ng÷ ®ã bao gåm nghÜa cña mét sè tõ ng÷ kh¸c. VD....
- Mét tõ ng÷ cã nghÜa hÑp khi ph¹m vi nghÜa cña tõ ng÷ ®ã ®­îc bao hµm trong ph¹m vi nghÜa cña mét tõ ng÷ kh¸c
VD: C¸ thu hÑp h¬n c¸.
- Lµ t­¬ng ®èi v× nã phô thuéc vµo ph¹m vi nghÜa cña tõ (ph¹m vi biÓu vËt)
VD: C©y hoa ->thùc vËt
C©y cá gµ, hoa hång.
b, Tr­êng tõ vùng.
- Lµ tËp hîp cña tÊt c¶ c¸c tõ cã Ýt nhÊt mét nÐt chung vÒ nghÜa.
VD: Ph­¬ng tiÖn gi¸o th«ng: Tµu, xe, thuyÒn
Vò khÝ: Sóng, g­¬m, lùu ®¹n.
- CÊp ®é: Nãi vÒ mqh bao hµm nhau gi÷a c¸c tõ ng÷ cïng tõ lo¹i.
VD: Thùc vËt danh tõ c©y, cá, hoa.
Tr­êng tõ: TËp hîp c¸c tõ Ýt nhÊt cã mét nÐt chung vÒ nghÜa. Nh­ng cã thÓ kh¸c tõ lo¹i.
c, Tõ t­îng h×nh, tõ t­îng thanh.
- T­îng h×nh gîi t¶ hµnh ¶nh, d¸ng vÎ ho¹t ®éng tr¹ng th¸i cña sù vËt.
- T­îng thanh: m« pháng ©m thanh cña tù nhiªn vµ con ng­êi.
VD: T­îng h×nh: Lom khom, lËp cËp...
T­îng thanh: oang oang, chan ch¸t...
Gîi ®­îc h×nh ¶nh ©m thanh cô thÓ sinh ®éng cã gi¸ trÞ biÓu c¶m cao.
d, Tõ ng÷ ®Þa ph­¬ng vµ biÖt ng÷ XH.
- Lµ tõ ng÷ ®­îc dïng mét hoÆc mét sè ®Þa ph­¬ng nhÊt ®Þnh.
VD: B¾c bé: Ng«, qu¶ døa, vµo
Nam Bé: B¾p, tr¸i, th¬m, v«
VD: TÇng líp: Vua , chóa, bÈm khanh.
TÇng líp HS sinh viªn: ngçng, gËy.
e, C¸c biÖn ph¸p t­ tõ.
Nãi qu¸ lµ mét biÖn ph¸p t­ tõ phãng ®¹i møc ®é qui m« tÝnh chÊt cña sù vËt hiÖn t­îng ®­îc miÓu t¶ ®Ó nhÊn m¹nh g©y Ên t­îng, t¨ng søc biÓu c¶m.
VD: TiÕng ®ån cha mÑ anh hiÒn
C¾n c¬m kh«ng vì, c¾n tiÒn vì ®«i (nãi qu¸)
- Nãi gi¶m, nãi tr¸nh lµ mét biÖn ph¸p t­ tõ dïng c¸ch diÔn ®¹t tÕ nhÞ, uyÓn chuyÓn tr¸nh g©y c¶m gi¸c ®au buån, ghª sî, nÆng nÒ tr¸nh th« tôc.
VD: C« Êy khã qua khái ®ªm nay.
2, thùc hµnh (23’)
- TruyÒn thuyÕt: TruyÖn d©n gian vÒ c¸c nh©n vËt sù kiÖn lÞch sö xa x­a cã yÕu tè thÇn k×.
TruyÖn cæ tÝch: TruyÖn d©n gian kÓ vÒ cuéc ®êi sè phËn cña mét sè nh©n vËt quen thuéc nh­ må c«i, mang lèt xÊu, cã nh÷ng chi tiÕt k× ¶o.
-TruyÖn ngô ng«n: Lµ chuyÖn d©n gian m­în truyÖn loµi vËt, c©y cèi hoÆc chÝnh con ng­êi ®Ó nãi bãng giã chuyÖn con ng­êi.
- TruyÖn c­êi: lµ truyÖn d©n gian dïng h×nh thøc g©y c­êi ®Ó mau vui, phª ph¸n ®¶ kÝch.
b, Con giËn b»ng con ba ba
§ªm n»m nã ng¸y c¶ nhµ thÊt kinh
Trªn ®Çu nh÷ng r¸c cïng r¬m
Chång yªu chång b¶o hoa th¬m r¾c ®Òu.
c, §Çu tãc nã rò r­îi => T­îng h×nh
Nã run lªn cÇm cËp
Kho¸i chÝ cËn ta c­êi ha h¶.- T­îng thanh
II, Ng÷ ph¸p (20’)
1, Lý thuyÕt (20’)
a, Trî tõ, th¸n tõ
- Trî tõ lµ nh÷ng tõ dïng ®Ó nhÊn manhhj hoÆc biÓu thÞ th¸i ®é ®¸nh gi¸ sù vËt, sù viÖc ®­îc nãi ®Õn trong c©u.
VD: ¤ hay! T«i t­ëng anh biÕt råi.
- Th¸n tõ lµ nh÷ng tõ dïng lµm dÊu hiÖu biÓu lé c¶m xóc, t×nh c¶m th¸i ®ä cña ng­êi nãi dïng gäi ®¸p.
b, T×nh th¸i tõ.
- Lµ nh÷ng tõ ®­îc thªm vµo c©u ®Ó cÊu t¹o c©u ngi vÊn, c©u cÇu khiÕn, c©u c¶m th¸n, ®Ó biÓu thÞ s¾c th¸i t×nh c¶m cña ng­êi nãi.
VD : Anh ®äc xonh cuèn s¸ch råi µ?
- Kh«ng s/d tuú tiÖn ®­îc v× chó ý ®Õn quan hÖ vÒ tuæi t¸c thø bËc XH, t/c cña ng­êi nghe.
VD: B¸c gióp ch¸u mét aty ¹.
c, C©u ghÐp:
- Lµ c©u cã hai côm C-V trë lªn kh«ng bao chøa lÉn nhau. Mçi côm C-V t¹o thµnh mét vª c©u. VD M©y bay, giã thæi.
Nguyªn nh©n: V×...nªn
Gi¶ thiÕt: NÕu...th×, Gi¸ mµ...th×
T­¬ng ph¶n: Nh­ng...
Bæ xung ®ång thêi....vµ
nèi tiÕp...råi
Lùa chän.....hay
2, Thùc hµnh.
a, Cuèn s¸ch nµy mµ chØ 20.000 th«i µ
b, Trêi ¬i! CËu lµm ®­îc mçi bµi tËp th«i ¸.
Ph¸p ch¹y...
Cã thÓ t¸ch thµnh ba c©u ®¬n.
Khi t¸ch mèi liªn hÖ sù liªn tôc cña ba sù viÖc kh«ng thÓ hiÖn râ khã gép thµnh ba vÕ c©u ghÐp.
c, C©u 1: Chóng ta...còng nh­
C©u 3: Cã lÏ...bëi v×.
Ngµy so¹n
TiÕt 64 
Tr¶ bµi tËp lµm v¨n sè 3
.
A, Môc tiªu cÇn ®¹t
«n l¹i kiÕn thøc vÒ kiÓu bµi thuyÕt minh.
RÌn luyÖn kÜ n¨ng söa lçi vÒ fliªn kÕt v¨n b¶n.
§¸nh gi¸ kÕt qu¶ vËn dông lÝ thuyÕt vµo thùc hµnh x©y dùng v¨n b¶n.
B, ChuÈn bÞ
ThÇy: ChÊm bµi
Trß: Xem l¹i ®Ò bµi
 Ngµy so¹n: 
 TiÕt 65
hai ch÷ n­íc nhµ
 ( H­íng dÉn ®äc thªm)
.
A, Môc tiªu cÇn ®¹t.
Gióp HS hiÓu
T×nh c¶m ruét thÞt thèng nhÊt víi t×nh yªu n­íc s©u nÆng cña cha con NguyÔn Phi Khanh trong hoµn c¶nh n­íc mÊt nhµ tan
TÊm lßng tha thiÕt víi vËn mÖnh ®Êt n­íc vµ d©n téc cña nhµ th¬ TrÇn TuÊn Kh¶i.
C¸ch biÓu c¶m gi¸n tiÕp b»ng h×nh thøc m­în sù viÖc, con ng­êi cã thùc ®Ó béc lé t©m t­.
ThÓ th¬ song thÊt lôc b¸t phï hîp víi viÖc diÔn t¶ lçi lßng thèng thiÕt cña con ng­êi.
B, ChuÈn bÞ.
ThÇy: Gi¸o ¸n, tµi liÖu tham kh¶o.
Trß: Häc bµi cò chuÈn bÞ bµi míi.
C TiÕn tr×nh :.
I, KiÓm tra bµi cò
KiÓm tra vë so¹n cña HS.
II, Bµi míi:
Giíi thiÖu bµi: Qua Môc Nam (b©y giê lµ h÷u nghÞ quan- cöa kh©ut biªn giíi ViÖt – Trung ë L¹ng S¬n) nhí l¹i chuyÖn NguyÔn Tr·i tiÔn cha lµ NguyÔn Phi Khanh bÞ giÆc Minh b¾t vÒ Trung Quèc, nhµ th¬ Tè H÷u viÕt:
Ai lªn ¶i b¾c ngµy x­a Êy, 
Kho¸c tiÔn cha ®i mÊy dÆm tr­êng.
H«m nay biªn giíi mïa xu©n dËy
Nói tr¾ng hoa m¬, cê ®á ®­êng!
Cßn TrÇn TuÊn Kh¶i nhµ yªu n­íc næi tiÕng ®Çu thÕ kØ XX- lai m­în h¼n c©u chuyÖn lÞch sö c¶m ®éng nµy ®Ó gi·i bµy t©m sù yªu n­íc th­¬ng nßi kÝch ®éng tinh thÇn yªu n­íc cña nh©n d©n ta håi ®Çu thÕ kØ XX.
?
?
?
?
?
?
?
HS ®äc chó thÝch?
GV h­íng dÉn c¸ch ®äc
VB cã thÓ chia lµm mÊy phÇn? Mçi phÇn ®­îc chia tõ ®©u ®Õn ®©u?
Chó ý vµo 8 c©u th¬ ®Çu?
Chó thÝch trong sgk cho biÕt ®iÒu g× ®Æc biÖt trong cuéc ra ®i cña ng­êi cha lµ NguyÔn Phi Khanh?
Chó ý lêi th¬ ®Çu vµ cho biÕt C¶nh t­îng cuéc ra ®i ®­îc miªu t¶ qua nh÷ng lêi th¬ nµo?
Kh«ng gian chèn ¶i B¾c vµ câi giêi Nam ®­îc ®Æt trong thÕ t­¬ng ph¶n ®· ph¶n ¸nh tr¹ng th¸i t©m t­ nµo cña con ng­êi?
C¸c chi tiÕt m©y sÇu, giã thæi. hæ thÐt, chim kªu gîi tÝnh chÊt g× cña khung c¶nh cuéc ra ®i?
Khung c¶nh Êy nh­ khªu bÊt b×nh cña ng­êi cha.
Em hhiÓu nçi bÊt b×nh Êy nh­ thÕ nµo?
Gi÷a khung c¶nh Êy, h×nh ¶nh ng­êi cha hiÖn lªn tõ nh÷ng lêi th¬ nµo?
HS ®äc ®o¹n 2;
Nh÷ng h/a : Bèn ph­¬ng khãi löa , x­¬ng rõng m¸u sãng ,thµnh tung qu¸ch vì ,bá vî l×a con ....Mang t/c g× ? 
- ? Ng­êi cha dÆn con nh÷ng lêi cuèi cïng NTN? 
I, §äc vµ t×m hiÓu chung
1, Giíi thiÖu t¸c gi¶, t¸c phÈm.
SGK
2, §äc
3, Bè côc
3 phÇn
- Tõ ®Çu ®Õn con nhí lÊy lêi cha khuyªn.
- TiÕp ®Õn LÊy ai tÕ ®é ®µn sau ®ã mµ.
- PhÇn cßn l¹i.
II, Ph©n tÝch
1, Nçi lßng ng­êi cha trong c¶nh ngé ph¶i xa rêi ®Êt n­íc
- NguyÔn Phi Khanh bÞ gÆc Minh b¾t gi¶i sang Trung Quèc. NguyÔn Tr·i ®Þnh ®i theo cha, nh­ng tíi biªn giíi phÝa B¾c, Phi Khanh khuyªn con nªn quay trë vÒ ®eer lo tÝnh viÖc tr¶ thï nhµ, ®Òn nî n­íc.
Chèn ¶i B¾c m©y sÇu ¶m ®¹m,
Cái giêi Nam giã th¶m ®×u hiu 
Bèn bÒ Hæ thÐt chim kªu.
- Ph¶n ¸nh t©m tr¹ng ph©n ®«i: võa th©n thiÕt (câi giêi Nam) võa xa l¹ (chèn ¶i B¾c). §ã lµ t©m tr¹ng cña ng­êi yªu n­íc buéc ph¶i xa rêi ®Êt n­íc.
- Buån b·, thª l­¬ng, ®e do¹ con ng­êi.
- Nçi ®au cña ng­êi yªu n­íc buéc ph¶i rêi xa ®Êt n­íc, n«ic c¨m tøc qu©n minh x©m l­îc.
- ®ã lµ t×nh c¶m võa nhí võa th­¬ng võa c¨m tøc nh­ng bÊt lùc.
H¹t mÊu nãng thÊm quanh hån n­íc, 
Chót th©n tµn lÇn b­íc dÆm kh¬i, 
Tr«ng con lÇm b­íc ch©u r¬i.
- §au ®ín xãt xa .
->Lêi khuyªn cña ng­êi cha thiªng liªng xóc ®éng ,nh­ mét lêi ch¨ng chèi 
b/ T×nh h×nh hiÖn t¹i cña ®Êt n­íc .
- H/a mang tÝnh ­íc lÖ t­îng tr­ng 
-> Ng­êi ®äc liªn t­ëng tíi t×nh hinh ®Êt n­íc hiÖn thêi .
c/ Lêi trao göi cuèi cïng .
Ng cha nãi nhiÒu ®Õn m×nh ,®Õn thÊt b¹i . nh»m kÝch thÝch chÝ phôc thï c]]øu n­íc cña con ng­êi .
IV / Tæng kÕt ;