Giáo án môn Ngữ văn 8 - Bài: Câu ghép - Năm học 2022-2023 - Trường THCS Trường Thành

Ngàysoạn :7/9/2022
Dạy
Ngày
16/9/2022
16/9/2022
Tiết 
2,3
4,5
Lớp
8A
8B
Tiết : CÂU GHÉP (Tiếp)
Thời gian thực hiện: 2 tiết
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức
- Nắm chắc quan hệ ý nghĩa giữa các vế câu của câu ghép.
- Nắm được cách thể hiện quan hệ về ý nghĩa giữa các vế câu ghép 
2.Năng lực
- Năng lực giải quyết vấn đề, sáng tạo, tự quản bản thân.
- Năng lực hợp tác: sự hợp tác giữa các cá nhân khi được giao nhiệm vụ thảo luận nhóm.
- Năng lực giao tiếp tiếng Việt; trình bày suy nghĩ, cảm nhận của bản thân về cách sử dụng câu ghép.
- Kĩ năng tìm kiếm và xử lí thông tin: tìm hiểu, thu thập tư liệu... về kiểu câu ghép.
3. Phẩm chất:
- Giáo dục lòng yêu thích, khám phá sự phong phú của Tiếng việt.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Chuẩn bị của giáo viên:
 + Nghiên cứu SGK, SBT, SGV, chuẩn kiến thức kĩ năng, tư liệu tham khảo.
+ Chuẩn bị kế hoạch dạy học, thiết bị, phương tiện dạy học (máy chiếu).
2. Chuẩn bị của học sinh:
 + Đọc kĩ SGK, tài liệu liên quan.
+ Soạn bài theo hệ thống câu hỏi SGK.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. HOẠT ĐỘNG MỞ ĐẦU
a) Mục tiêu: Tạo tâm thế hứng thú cho hs tìm hiểu bài
b) Nội dung: HS vận dụng vào kiến thức hiểu biết của mình để trả lời.
c) Sản phẩm: HS hoàn thành nhiệm vụ.
d) Tổ chức thực hiện:
Giáo viên tổ chức trò chơi" Ông nói gà, bà nói vịt"
Gv chia nhóm thành 4 tổ, luật chơi như sau: một tổ sẽ viết vế đầu của câu, bắt đầu bằng từ "Nếu", một tổ sẽ viết vế thứ 2 của câu, bắt đầu bằng từ "thì", sau đó sẽ ghép câu của 2 bạn bất kì lại với nhau
Vd: Nếu không chơi game...thì tôi sẽ bị mẹ mắng
Tương tự, 2 tổ còn lại sẽ viết về cặp từ Vì- Nên
Sau khi trò chơi kết thúc, giáo viên chuyển ý vào bài: Các bạn vừa góp sức để tạo ra rất nhiều câu ghép, song đó toàn là những câu Râu ông nọ cắm cằm bà kia. Để có thể đặt được những câu ghép hoàn chỉnh, chúng ta sẽ tìm hiểu tiết 2 của bài Từ ghép
B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
Hoạt động 1: Tìm hiểu quan hệ ý nghĩa giữa các vế câu:
a) Mục tiêu: Giúp học sinh biết được thế nào là đoạn văn
b) Nội dung: Vận dụng sgk, kiến thức GV cung cấp để thực hiện nhiệm vụ.
c) Sản phẩm: HS hoàn thành nhiệm vụ 
d) Tổ chức thực hiện:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS
SẢN PHẨM DỰ KIẾN
 Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: 
? Xác định các vế trong câu ghép sau đây? Quan hệ ý nghĩa giữa các vế trong câu ghép trên là quan hệ gì? Mỗi vế câu biểu thị ý nghĩa gì?
? Dựa vào kiến thức đã học, Hãy nêu thêm quan hệ ý nghĩa có thể giữa các vế câu?
? Dựa vào đâu để xác định được mối quan hệ ý nghĩa giữa các vế trong câu ghép?
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: 
+ Học sinh suy nghĩ tìm ra câu trả lời
Bước 3: Báo cáo, thảo luận: 
+ HS trình bày miệng, HS khác nhận xét đánh giá.
*C2/ Nêú em chăm học thì em sẽ học giỏi 
C3/ Tuy nhà xa nhưng bạn ấy không bao giờ đi học muộn 
C4/ Trời càng mưa to đường càng lụt lội
C5/ Nó không những học giỏi văn mà nó còn học giỏi Toán 
C6/ Bạn ấy học bài rồi bạn ấy xem phim
C7/ Tôi học toán còn nó học văn 
C8/ ... chính lòng tôi có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học -> Quan hệ giải thích
C9/ Nó học bài hay nó đi chơi ?
 Bước 4: Kết luận, nhận định: 
+ GV nhận xét thái độ và kết quả làm việc của HS, chuẩn đáp án.
I. Quan hệ ý nghĩa giữa các vế câu:
1. Phân tích ngữ liệu:SGK T 122
- Câu 1: 
Có lẽ TV của cta đẹp..Bởi vì tâm hồn.
(kết quả) - ( nguyên nhân) Khẳng định Giải thích
- Câu 2: QH điều kiện(giả thiết) - Kquả
- Câu 3: QH tương phản: Tuy...Nhưng..
- Câu 4: QH tăng tiến: càng ...càng..
- Câu 5: QH bổ sung: Không những... mà còn
- Câu 6: QH tiếp nối: ...rồi...
- Câu 7: QH đồng thời: //còn....
- Câu 8: QH giải thích: dấu (:)
- Câu 9: QH lựa chọn: ..Hay( hay là)..
=> Dựa vào quan hệ từ, cặp quan hệ từ, cặp từ hô ứng...
- Dựa vào văn cảnh, hoàn cảnh giao tiếp
2.Ghi nhớ : sgk (102)
C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP
a) Mục tiêu: Hs nhằm củng cố, hệ thống hóa, hoàn thiện kiến thức mới mà HS đã được lĩnh hội ở hoạt động hình thành kiến thức 
b) Nội dung: HS sử dụng khả năng đọc của mình để thực hiện nhiệm vụ GV đưa ra.
c) Sản phẩm: HS trả lời câu hỏi của GV
d) Tổ chức thực hiện:
G: Yêu cầu học sinh đọc bài tập 2.
? Tìm câu ghép trong những đoạn trích trên xác định quan hệ ý nghĩa giữa các vế câu trong mỗi câu ghép?
? Bài tập 3 yêu vầu ta điều gì?
? Có hai câu ghép rất dài. Xét về mặt lập luận có thể tách mỗi vế thành câu đơn không? Vì sao?
? Quan hệ ý nghĩa giữa các vế của câu ghép thứ 2 là quan hệ gì? có nên tách mỗi vế thành câu đơn không? vì sao?
Thử tách thành câu đơn?
D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG
a) Mục tiêu: Vận dụng kiến thức mới mà HS đã được lĩnh hội để giải quyết những vấn đề mới trong học tập và thực tiễn 
b) Nội dung: GV tổ chức cho HS làm các bài tập 
c) Sản phẩm: Đáp án của HS
d) Tổ chức thực hiện:
? Viết đoạn văn (5-7 câu) chủ đề dịch hút thuốc lá có sử dụng câu ghép. Gạch chân dưới câu ghép đó ?
H viết đoạn văn vào phiếu học tập.
GV thu 3 phiếu, chấm và trả cho HS.
HS hoàn thành sơ đồ tư duy bài học.
Hướng dẫn về nhà 
* Đối với bài cũ: 
- Tìm câu ghép và phân tích ý nghĩa giữa các vế câu của những câu ghép trong một đoạn văn cụ thể.
* Chuẩn bị bài mới: Phương pháp thuyết minh:
+ Tìm hiểu các phương pháp thuyết minh
+ Tìm hiểu phần ngữ liệu SGK Tr 126
+ Tìm hiểu phương pháp liệt kê, nêu ví dụ dùng số liệu.
- Đọc kĩ các bài tập trong bài Tìm hiểu chung về văn bản thuyết minh 
+ Đọc lại các văn bản Cây dừa Bình Định. Tại sao...Huế, Khởi nghĩa Nông Văn Vân...tìm xem trong các văn bản ấy đã sử dụng các loại tri thức nào?
+ Các văn bản sử dụng các phương thức thuyết minh nào? Các phương pháp TM ấy được sử dụng như thế nào?