Giáo án Hình học Lớp 9 - Tiết 42: Góc tạo bởi tia tiếp tuyến và dây cung - Lê Anh Tuấn

Tiết 42: Góc tạo bởi tia tiếp tuyến và dây cung
A. Mục tiêu	
- Nhận biết được góc tạo bởi tia tiếp tuyến và dây cung .
- Phát biểu và chứng minh được định lý về số đo của góc tạo bởi tia tiếp và dây cung ( 3 trường hợp ) .
- Biết áp dụng định lý vào giải bài tập .
- Rèn suy luận logic trong chứng minh hình học .
B. Chuẩn bị 
Phấn màu, bảng phụ, SGK , SGV ,thước thẳng, com pa, 
C. Tiến trình lên lớp:
Tổ chức:
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Hoạt động 1: Kiểm tra
Phát biểu nội dung định nghĩa và định lý về góc nội tiếp 
GV :Mối quan hệ giữa góc và đường tròn đã thể hiện qua góc ở tâm, góc nội tiếp . Bài học hôm nay ta xét tiếp mối quan hệ đó qua góc tạo bởi tia tiếp tuyến và dây cung . 
HS trả lời câu hỏi .
HS ở dưới NX trả lời của bạn .
Hoạt động 2: Khái niệm
* GV Vẽ hình trên bảng ( dây AB có đầu mút A cố định , B di động . AB có thể di chuyển tới vị trí tiếp tuyến của (O) ) . Với mỗi lần di chuyển thước GV vẽ một dây bằng phấn màu .
* GV : ở hình trên ta có góc CAB là góc nội tiếp của (O). Nếu dây AB di chuyển đến vị trí tiếp tuyến của (O) tại tiếp điểm A thì góc CAB có còn là góc nội tiếp nữa không ?
GV : Góc CAB lúc này là góc tạo bởi tia tiếp tuyến và dây cung, là một trường hợp đặc biệt của góc nội tiếp , đó là trường hợp giới hạn của góc nội tiếp khi một cát tuyến trở thành tiếp tuyến .
* GV : Nhấn mạnh : góc tạo bởi một tia tiếp tuyến và dây cung phải có dạng :
- đỉnh thuộc đường tròn .
- Một cạnh là một tia tiếp tuyến .
- cạnh kia chữa một dây cung của đường tròn .
* GV : Cho HS làm ?1 tại chỗ .
* GV : cho HS làm ?2 
* GV : Nêu cách tìm số đo của cung bị chắn trong mỗi trường hợp .
Khái niệm . 
 Khái niệm ( SGK / 76 )
* HS : Nghe GV trình bày
 A
 O C
 B
* HS : Đọc khái niệm trong SGK .
* HS : Quan sát GV trình bày .
HS : trả lời câu hỏi của GV
* HS : Thực hành ?1, HS ở dưới cùng nghe và nhận xét .
1HS lên vẽ hình, HS ở dưới vẽ hình vào vở 
 HS thực hiện theo yêu cầu của GV .
Hoạt động 3: Định lý
* GV : Giới thiệu định lý và ba trường hợp xảy ra đối với góc tạo bởi tia tiếp tuyến và dây cung .
 B
 O
 A x 
* GV : cho HS hoạt động theo nhóm trường hợp 2 . Đại diện nhóm lên trình bày
* GV : Còn cách làm khác không ?
H : còn vị trí nào xảy ra giữa tâm đt và góc tạo bởi tia tiếp tuyến và dây cung
* GV : Cho HS hoạt động nhóm với trường hợp 3 . Sau đó đại diện nhóm trình bày, các nhóm khác cùng làm và nhận xét .
* GV : Cho HS nhắc lại nội dung định lý .
* GV : Cho HS thực hành ?3
*H : Qua kết quả ?3 ta rút ra kết luận gì ? 
* GV : Vậy ta có hệ quả của định lý vừa học
2. Định lý
a) tâm O nằm trên cạnh chứa dây cung AB .
Ta có góc BAx = 900 (GT)
Sđ cung AB = 1800 ( GT ) 
Do đó góc BAx=1/2sđcungAB 
b) trường hợp tâm O nằm bên ngoài góc BAx .
Kẻ OH^AB tại H; D AOB cân tại O, nên góc O1= 1/2 góc AOB . Mà góc O1 = góc BAx (vì cùng phụ góc OAB ) .
Do đó góc BAx = 1/2 góc BAx
Mặt khác góc AOB= sđ cung AB .
Vậy góc BAx =1/2sđ cung AB 
c) Tâm O nằm bên trong góc BAx .
Kẻ đường kính AC, theo trường hợp 1 ta có : :
Góc CAx = 1/2 sđ cung AC
Góc CAB=1/2 sđcung BC ( góc nt chắn cung BC )
HS : đọc định lý .
HS lên bảng vẽ hình , ghi GT, KL .
HS : Thực hành CM trường hợp 1
* Đại diện nhóm lên trình bày . 
 C
1
 B
 O 
 2
 H
 A x
* HS : Trả lời câu hỏi của GV .
* HS : Đứng tại chỗ trình bày cách 2 .
* HS : trả lời câu hỏi của giáo viên .
C
 B
O
 A x
* HS : lên bảng thực hành ?3, HS ở dưới cùng làm và nhận xét .
Mà góc BAx = góc BAC + góc CAx 
Nên góc BAx = 1/2sđ cung AC + 1/2sđ cung BC = 1/2sđ cung AB lớn .
* HS : Trả lời câu hỏi của GV 
* HS : Ghi chép nội dung hướng dẫn về nhà .
Hoạt động 3. Củng cố .
Nhắc lại nội dung định nghĩa, định lý và hệ quả về góc tạo bởi tia tiếp tuyến và dây cung? 
Hoạt động 4. Hướng dẫn về nhà .
- Nắm vững nội dung kiến thức đã được nhắc lại ở phần củng cố .
- Hoàn thành VBT .
- Làm bài tập 27; 28; 29; 31/ 79 - SGK