Giáo án Hình học Lớp 8 - Tiết 21, Bài 12: Hình vuông - Năm học 2009-2010 - Huỳnh Kim Huê

 Bài 12 - Tiết CT: 21
 Ngày dạy : / /2010 - Tuần 11
I. MỤC TIÊU:
1. Kiến thức:
Học sinh hiểu định nghĩa hình vuông, thấy được hình vuông là dạng đặc biệt của hình chữ nhật, hình thoi.
2. Kỹ năng:
Rèn cho HS kỹ năng vẽ hình vuông, biết chứng minh một tứ giác là hình vuông.
3. Thái độ:
Giáo dục cho HS tính cẩn thận, chính xác khi thực hành giải toán.
Biết vận dụng các kiến thức về hình vuông trong các bài toán chứng minh, tính toán và các bài toán thực tế.
II. TRỌNG TÂM:
Hiểu được định nghĩa, tính chất, dấu hiệu nhận biết tứ giác là hình vuông .
Nhận biết được tứ giác là hình vuông ( ? 2 ) chứng minh tứ giác là hình vuông (BT 81/SGK/T108) 
III . CHUẨN BỊ:
1. Giáo viên: 
Thước thẳng, êke, phấn màu, một tờ giấy mỏng, kéo cắt giấy, bảng phụ (ghi kiểm tra bài cũ).
2. Hoc sinh:
Thước thẳng , compa, ê ke, bảng nhóm.
Ôn tập định nghĩa, tính chất, dấu hiệu nhận biết của hình bình hành, hình chữ nhật, hình thoi.
VI. TIẾN TRÌNH:
 1. Ổn định tố chức và kiểm diện: 
Lớp 8A1:	
Lớp 8A5:	
2. Kiểm tra miệng: 
 HS1: Các câu đây đúng hay sai?
Hình chữ nhật là hình bình hành
Hình chữ nhật là hình thoi.
Trong hình thoi, hai đường chéo cắt nhau tại trung điểm mỗi đường và vuông góc với nhau. 
Trong hình chữ nhật hai đường chéo bằng nhau và là đường phân giác các góc của hình chữ nhật. 
Tứ giác có hai đường chéo vuông góc với nhau là hình thoi. 
HS2: Các câu đây đúng hay sai?
Hình bình hành có hai đường chéo bằng nhau là hình chữ nhật.
Tứ giác có hai cạnh kề bằng nhau là hình thoi.
Hình chữ nhật có hai cạnh kề bằng nhau là hình thoi. 
Hình thang có hai cạnh bên song song là hình bình hành.
Hình thang cân có một góc vuông là hình chữ nhật. 
HS trả lời: ( Mỗi câu đúng 2 điểm )
Đúng.
Sai.
Đúng
Sai.
Sai
HS2: (Mỗi câu trả lời đúng 2 điểm )
Đúng
Sai
Đúng
Đúng.
 Đúng.
3. Giảng bài mới:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
NỘI DUNG BÀI HỌC
Hoạt động 1: Vào bài
GV giới thiệu bài mới . Có tứ giác nào vừa là hình chữ nhật , vừa là hình thoi hay không ? Tiết học hôm nay chúng ta sẽ nghiên cứu vấn đề này.
Hoạt động 2: Định nghĩa
GV: Vẽ hình 104/SGK/T107 lên bảng
Và nói: Tứ giác ABCD là hình vuông.
Vậy hình vuông là tứ giác như thế nào?
HS: Hình vuông là một tứ giác có bốn góc vuông và có bốn cạnh bằng nhau.
HS nhắc lại định nghĩa SGK/T107
- GV hỏi: Vậy hình vuông có phải là hình chữ nhật không ? Có phải là hình thoi không?
- HS: Hình vuông là hình chữ nhật có bốn cạnh bằng nhau.
Hình vuông là một hình thoi có bốn góc vuông.
* GV khẳng định: Hình vuông vừa là hình chữ nhật vừa là hình thoi.
Hoạt động 3: Tính chất
GV: Theo em hình vuông có những tính chất nào?
HS: Vì hình vuông vừa là hình chữ nhật vừa là hình thoi nên hình vuông có đầy đủ các tính chất của hình chữ nhật và hình thoi.
GV yêu cầu HS làm ? 1 
Đường chéo hình vuông có những tính chất gì? Tại sao ? (dựa vào tính chất của hình nào?)
HS: Hai đường chéo của hình vuông:
+ Cắt nhau tại trung điểm mỗi đường.
+ Bằng nhau.
+ Vuông góc với nhau.
+ Là đường phân giác các góc của hình vuông.
Hoạt động4: Dấu hiệu nhận biết
GV: Một hình chữ nhật cần thêm điều kiện gì sẽ là hình vuông ? Tại sao?
HS trả lời: các dấu hiệu nhận biết 1; 2; 3 tứ giác là hình vuông.
GV: Từ một hình thoi cần thêm điều kiện gì sẽ là hình vuông ? Tại sao?
HS trả lời các dấu hiệu 4,5 .
GV: Đưa ra năm dấu hiệu nhận biết hình vuông.
GV hỏi : Một tứ giác vừa là hình chữ nhật, vừa là hình thoi thì tứ giác đó là hình gì?
* GV cho HS làm ? 2 
Tìm các hình vuông trên hình105(SGK ) 
Gọi lần lượt các HS trả lời , giải thích kết quả.
I. Định nghĩa: 
 Hình vuông là tứ giác có bốn góc vuông
 và có bốn cạnh bằng nhau 
Tứ giác ABCD là hình vuông
* Từ định nghĩa ta suy ra:
Hình vuông là hình chữ nhật có bốn cạnh bằng nhau.
Hình vuông là hình thoi có bốn góc vuông.
* Như vậy hình vuông vừa là hình chữ nhật 
 vừa là hình thoi.
2 . Tính chất:
- Hình vuông có tất cả tính chất hình chữ nhật và hình thoi.
? 1 Đường chéo của hình vuông có những tính chất gì ? 
Hai đường chéo của hình vuông:
+ Cắt nhau tại trung điểm mỗi đường.
+ Bằng nhau.
+ Vuông góc với nhau.
+ Là đường phân giác các góc của hình vuông.
3. Dấu hiệu nhận biết
Hình chữ nhật có hai cạnh kề bằng nhau là hình vuông
Hình chữ nhật có hai đường chéo vuông góc với nhau là hình vuông
Hình chữ nhật có một đường chéo là phân giác của một góc là hình vuông.
Hình thoi có một góc vuông là hình vuông
Hình thoi có hai đường chéo bằng nhau là hình vuông.
Nhận xét: Một tứ giác vừa là hình chữ nhật, vừa là hình thoi thì tứ giác đó là hình vuông.
? 2 
Hình 105a: Tứ giác ABCD là hình vuông ( hình chữ nhật có hai cạnh kề bằng nhau )
Hình 105b: Tứ giác EFGH là hình thoi không phải là hình vuông
Hình 105c: Tứ giác MNPQ là hình vuông (hình chữ nhật có hai đường chéo vuông góc hoặc hình thoi có hai đường chéo bằng nhau )
Hình 105d: Tứ giác URST là hình vuông (hình thoi có một góc vuông )
4. Câu hỏi, bài tập củng cố:
Câu 1: Hãy nêu định nghĩa hình vuông? Vẽ hình minh hoạ.
* Đáp án câu 1: Hình vuông là tứ giác có bốn góc vuông và có bốn cạnh bằng nhau 
Câu 2: Hình vuông mang tính chất của hình nào ?
* Đáp án câu 2:
 + Hình vuông có tất cả tính chất hình chữ nhật và hình thoi.
 + Tính chất riêng của hình vuông : Hình vuông có hai đường 
 chéo bằng nhau và vuông góc với nhau
Câu 3: Có bao nhiêu cách chứng minh tứ giác là hình vuông? 
* Đáp án câu 3: 
 Có 5 cách chứng minh tứ giác là hình vuông : 
Hình chữ nhật có hai cạnh kề bằng nhau là hình vuông
Hình chữ nhật có hai đường chéo vuông góc với nhau là hình vuông
Hình chữ nhật có một đường chéo là phân giác của một góc là hình vuông.
Hình thoi có một góc vuông là hìh vuông
Hình thoi có hai đường chéo bằng nhau là hình vuông.
Bài tập:
Bài 81: (SGK/T108) Cho hình106 .Tứ giác AEDF là hình gì ? Vì sao?
 Giải:
 Tứ giác AEDF là hình vuông vì: 
 Tứ giác AEDF có: 
 Suy ra AEDF là hình chữ nhật ( tứ giác có 3 góc vuông)
 Hình chữ nhật AEDF có AD là phân giác của nên là 
 Hình vuông.
 Bài tập. Đố
"
 Có một tờ giấy mỏng gấp làm tư . Làm thế nào chỉ cắt một nhát để được một hình vuông?
HS: Sau khi gấp tờ giấy mỏng làm tư , do OA = OB, gấp theo đoạn thẳng AB . Tứ giác nhận được sẽ là hình vuông.
Giải thích : Tứ giác nhận được có hai đường chéo cắt nhau tại trung điểm của mỗi đườngnên là hình bình hành . Hình bình hành này có hai đường chéo bằng nhau nên là hình chữ nhật . Hình chữ nhật có hai đường chéo vuông góc nên là hình vuông.
5. Hướng dẫn HS tự học:
Đối với bài học ở tiết học này:
Nắm vững định nghĩa, tính chất, dấu hiệu nhận biết hình chữ nhật, hình thoi, hình vuông.
Bài tập về nhà: 79(b), 82, 83 SGK/T109 và bài số: 144, 145 SBT/T75
Đối với bài học ở tiết học tiếp theo:
Chuẩn bị tiết sau luyện tập .
Mang đầy đủ dụng cụ vẽ hình : Thước thẳng, compa, êke.
V. RÚT KINH NGHIỆM:
Nội dung:
Phương pháp:
Sử dụng ĐDDH, thiết bị dạy học: