Giáo án dạy học Ngữ văn 8 tiết 9: Tức nước vỡ bờ _trích tiểu thuyết “tắt đèn”_ Ngô Tất Tố

So¹n : 5/9/2009.
Gi¶ng :
TiÕt 9 : Tøc n­íc vì bê
_TrÝch tiÓu thuyÕt “T¾t ®Ìn”_
_ Ng« TÊt Tè _
A/ Môc tiªu cÇn ®¹t : 
-KiÕn thøc : Qua ®o¹n trÝch gióp HS thÊy ®­îc bé mÆt tµn ¸c bÊt nh©n cña chÕ ®é XH ®­¬ng thêi vµ t×nh c¶nh ®au th­¬ng cña ng­êi n«ng d©n cïng khæ trong XH Êy _ C¶m nhËn ®­îc quy luËt cña hiÖn thùc : cã ¸p bøc, cã ®Êu tranh vµ thÊy ®­îc vÎ ®Ñp t©m hån, søc sèng tiÒm tµng cña ng­êi phô n÷ n«ng d©n .
-ThÊy râ nh÷ng nÐt ®Æc s¾c trong NT viÕt truyÖn cña t¸c gi¶ . §èi lËp _ t­¬ng ph¶n, KN ®äc s¸ng t¹o VB tù sù nhiÒu ®èi tho¹i, giµu tÝnh kÞch .
B/ ChuÈn bÞ : 
-GV : So¹n bµi . §äc t¸c phÈm “T¾t ®Ìn” 
 ¶nh ch©n dung Ng« TÊt Tè vµ t¸c phÈm 
-HS : §äc kÜ ë nhµ vµ tãm t¾t t¸c phÈm “T¾t ®Ìn” .
C/ Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y vµ häc :
* Ho¹t ®éng 1 : Khëi ®éng :
1/ Tæ chøc : 8a : 8b :
2/ KiÓm tra bµi cò : Ph©n tÝch t©m tr¹ng bÐ Hång khi n»m trong lßng mÑ ?
Tr¶ lêi : Môc II phÇn 2 gi¸o ¸n tiÕt 6.
3/ Bµi míi : GT v¾n t¾t vÒ t¸c gi¶ Ng« TÊt Tè vµ t¸c phÈm “T¾t ®Ìn”cïng ch©n dung N.T.T® dÉn vµo ®o¹n trÝch häc.
* Ho¹t ®éng 2 : §äc hiÓu v¨n b¶n .
-GV nªu yªu cÇu ®äc, ®äc mÉu .
-Gäi 2_3 HS ®äc tiÕp ® NhËn xÐt c¸ch ®äc ?
-§äc phÇn chó thÝch sgk T.31 .
-GV nhÊn m¹nh 1 sè ®iÓm vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm ? 
-GV gi¶i thÝch 1 sè tõ khã trong sgk ? S­u_ ThuÕ .
-§o¹n trÝch cã mÊy sù viÖc chÝnh ? 
H·y chØ râ trong v¨n b¶n ?
-H×nh ¶nh chÞ DËu ®­îc kh¾c häa râ nÐt ë SV nµo ? SV2.
-Em hiÓu tªn VB nh­ thÕ nµo ?
-Tøc n­íc vì bê : Lµ c©u tôc ng÷ mang tÝnh quy luËt cña tù nhiªn ® VËn dông tªn gäi vµo ®Êu tranh rÊt chÝnh x¸c ® ThÓ hiÖn TT cña v¨n b¶n : Cã ¸p bøc, cã ®Êu tranh .
-§äc thÇm ®o¹n ®Çu vµ cho biÕt t×nh thÕ cña chÞ DËu ? Môc ®Ých duy nhÊt cña chÞ lµ g× ? 
(TÊt c¶ khã kh¨n, g¸nh nÆng gia ®×nh dån vµo ®«i vai chÞ DËu, chÞ cßn biÕt lµm g× ngo¹i trõ lo l¾ng, ch«ng ®îi, hi väng, thÊp thám _ ChÞ bÞ dån vµo b­íc ®­êng cïng. N­íc ®· d©ng cao, thêi ®iÓm vì bê chØ trong gang tÊc )
-Em hiÓu cai lÖ lµ g× ? Qua ®o¹n 2 em thÊy tÝnh c¸ch næi bËt cña nh©n vËt nµy ?
-Thö t×m 1 sè chi tiÕt, h×nh ¶nh kh¾c ho¹ nh©n vËt tµn b¹o nµy 
“Th»ng kia ! ¤ng t­ëng mµy chÕt
Mµy nãi cho cha mµy nghe.
¤ng sÏ dì c¶ nhµ mµy”
-Nh÷ng cö chØ, lêi nãi cña cai lÖ víi chÞ DËu , anh DËu ®­îc t¸c gi¶ miªu t¶ nh­ thÕ nµo ?
-Chi tiÕt : “ChÞ DËu Ên giói cai lÖ ra cöa, h¾n ng· háng quÌo, miÖng vÉn nham nh¶m thÐt trãi vî chång ng­êi thiÕu s­u” gîi cho em c¶m xóc vµ liªn t­ëng g× ?
-H¾n kh«ng thÓ ngê bÞ thÊt b¹i th¶m
h¹i nhanh vµ bÊt ngê ®Õn thÕ tr­íc ng­êi ®µn bµ lùc ®iÒn Þ Chi tiÕt thËt ®¾t gi¸ vµ lý thó g©y sù h¶ hª, khoan kho¸i cho ng­êi ®äc sau bao nhiªu t¸i tª, thª th¶m ®au th­¬ng mµ gia ®×nh chÞ DËu ph¶i chÞu 
-Qua c¸c sù viÖc trªn, em hiÓu nh­ thÕ nµo vÒ XH ®­¬ng thêi ? Cã nhËn xÐt g× vÒ NT kh¾c ho¹ nh©n vËt cña t¸c gi¶ ?
-ChÞ DËu ®· t×m mäi c¸ch ®Ó b¶o vÖ chång nh­ thÕ nµo ?
Qu¸ tr×nh ®èi phã cña chÞ víi 2 tªn tay sai diÔn ra nh­ thÕ nµo ? Theo em cã hîp lý kh«ng ? T¹i sao ? 
-TiÕp ®ã, chÞ DËu cßn cã hµnh ®éng nh­ thÕ nµo ? Em cã suy nghÜ g× vÒ hµnh ®éng ®ã?
-Do ®©u mµ chÞ DËu cã søc m¹nh tiÒm tµng nh­ vËy ?
Qua ®o¹n v¨n em cã thÓ kh¸i qu¸t tÝnh c¸ch chÞ DËu ?
-Nªu gi¸ trÞ ND,NT ®Æc s¾c cña ®o¹n trÝch?
 *Ho¹t ®éng 3 :
 *Ho¹t ®éng 4 : 
 4. Cñng cè :
 5.H­íng dÉn häc tËp: .
I/ TiÕp xóc v¨n b¶n :
1/ §äc vµ tãm t¾t :
-§äc râ rµng, chó ý ng«n ng÷ ®èi tho¹i 
-HS kÓ tãm t¾t ®o¹n trÝch .
2/ T×m hiÓu chó thÝch : 
+T¸c gi¶ :- Ng« TÊt Tè (1893_1954)
 - Quª : Tõ S¬n _ B¾c Ninh 
 - ¤ng lµ nhµ b¸o, häc gi¶ nghiªn cøu, nhµ v¨n hiÖn thùc xuÊt s¾c chuyªn viÕt vÒ n«ng th«n tr­íc 
CM T.8/ 1945.
+ T¸c phÈm : “T¾t ®Ìn” lµ t¸c phÈm tiªu biÓu nhÊt. §o¹n trÝch häc trong XVIII cña t¸c phÈm. 
3/ Bè côc : 2 
+ §o¹n 1: Tõ ®Çu ® hay kh«ng: ChÞ 
 DËu ©n cÇn ch¨m sãc chång
+§o¹n 2: Cßn l¹i _ ChÞ DËu can ®¶m 
 ®­¬ng ®Çu víi cai lÖ, ng­êi 
 nhµ lý tr­ëng . 
II/ Ph©n tÝch v¨n b¶n :
1/ T×nh thÕ gia ®×nh chÞ DËu :
-Vô thuÕ ®ang trong thêi ®iÓm gay g¾t nhÊt : quan s¾p vÒ lµng ®èc thuÕ, bän tay sai x«ng vµo nhµ nh÷ng ng­êi ch­a nép thuÕ ®Ó ®¸nh trãi, ®em ra ®×nh cïm kÑp ..
-ChÞ DËu :
+B¸n con, b¸n chã, b¸n khoai nép 
 s­u cho chång .
+ChÞ ph¶i nép c¶ suÊt s­u cho ng­êi em chång ®· chÕt ® Anh DËu vÉn thiÕu s­u, l¹i ®au èm, t­ëng chÕt ®ªm qua .
+Nhµ nghÌo x¬ x¸c kh«ng cßn g× ®Ó b¸n .
Þ §èi víi ChÞ DËu lóc nµy lµ lµm sao b¶o vÖ ®­îc chång trong t×nh thÕ nguy cÊp Êy .
2/ Nh©n vËt tªn cai lÖ :
-Lµ tªn tay sai chuyªn nghiÖp, m¹t h¹ng, lµ c«ng cô ®¾c lùc cña chÝnh quyÒn PK 
-TÝnh c¸ch : Hung b¹o, d· thó, kh«ng chót tÝnh ng­êi .
+ XuÊt hiÖn : SÇm sËp tiÕn vµo roi 
 song, tay th­íc, d©y 
 thõng . BÞch vµo ngùc
 chÞ DËu , trãi anh DËu, 
 t¸t vµo mÆt chÞ DËu ®¸nh 
 bèp 
+ Ng«n ng÷ : Qu¸t, thÐt, hÇm hÌ, 
 nham nh¶m gièng nh­ 
 tiÕng sña, rÝt, gÇm cña thó 
 d÷ ® HÇu nh­ h¾n kh«ng 
 biÕt nãi tiÕng ng­êi .
-H¾n bá ngoµi tai nh÷ng lêi van xin th¶m thiÕt cña chÞ DËu, anh DËu lÒ bÒ lÖt bÖt ®Õn ngÊt xØu h¾n ch¼ng ®éng lßng ® ThÓ hiÖn môc ®Ých duy nhÊt : b¾t trãi anh DËu ra ®×nh cho quan .
Þ Nh©n vËt cai lÖ ®­îc kh¾c ho¹ hÕt søc næi bËt, sèng ®éng, cã gi¸ trÞ ®iÓn h×nh râ rÖt, ®Ëm chÊt hµi d­íi ngßi bót hiÖn thùc Ng« TÊt Tè .
3/ Nh©n vËt chÞ DËu :
-Lóc ®Çu : ChÞ cè van xin tha thiÕt 
 b»ng giäng run run _Gäi 
 2 «ng x­ng ch¸u .
Þ ChÞ lµ ng­êi n«ng d©n nghÌo quen chÞu ®ùng, nhÉn nhôc, mong kh¬i gîi
®­îc chót tõ t©m, lßng th­¬ng ng­êi cña «ng cai .
-Sù cù l¹i cña chÞ DËu gåm 2 b­íc :
+ ChÞ cù l¹i b»ng lÝ lÏ :
“Chång t«i ®au èm, «ng kh«ng ®­îc phÐp hµnh h¹” 
Tha ®æi c¸ch x­ng h« : T«i _«ng .
VÞ thÕ cña kÎ ngang hµng, nh×n th¼ng vµo mÆt ®èi thñ .
+Khi cai lÖ kh«ng thÌm tr¶ lêi, cßn “ T¸t vµo mÆt chÞ ®¸nh bèp”, nh¶y bæ vµo anh DËu Þ ChÞ ®· nghiÕn 2 hµm r¨ng : Mµy trãi ngay chång bµ ®i, bµ cho mµy xem ! 
 C¸ch x­ng h« : Bµ_ Mµy 
 ThÓ hiÖn sù khinh bØ c¨m giËn ®Õn 
 cao ®é 
 Kh¼ng ®Þnh t­ thÕ ®øng trªn ®Çu 
 thï ®Çy th¸ch thøc, ®Ì bÑp ®èi 
 ph­¬ng.
+Hµnh ®éng diÔn ra rÊt nhanh :
 Tóm cæ cai lÖ Ên giói ra cöa 
 Tóm tãc, l¼ng ng­êi nhµ lý tr­ëng 
 ng· ra thÒm.
Þ Søc m¹nh ghª gím vµ t­ thÕ ngang tµng cña chÞ DËu, ®èi lËp víi h×nh ¶nh, bé d¹ng th¶m h¹i hµi h­íc
cña 2 tªn tay sai .
Þ §o¹n v¨n lµm cho ng­êi ®äc h¶ hª, s¶ng kho¸i sau nh÷ng trang rÊt buån th¶m .
Þ §ã chÝnh lµ søc m¹nh cña lßng c¨m hên 
-C¸i gèc chÝnh lµ lßng yªu th­¬ng chång con . Hµnh ®éng quyÕt liÖt, d÷ déi vµ søc m¹nh bÊt ngê trùc tiÕp xuÊt ph¸t tõ ®éng c¬ b¶o vÖ anh DËu, ng­êi chång èm yÕu ® Lßng yªu th­¬ng cña ng­êi phô n÷ 
-TÝnh c¸ch nh©n vËt chÞ DËu : méc m¹c, hiÒn dÞu, ®Çy vÞ tha, biÕt nhÉn nhôc, chÞu ®ùng, cã søc sèng m¹nh mÏ, tinh thÇn ph¶n kh¸ng tiÒm tµng .
III/ Tæng kÕt_ Ghi nhí : SGK T. 33
 ( HS ®äc vµ häc thuéc)
LuyÖn tËp :
1/ §äc ph©n vai : ChÞ DËu, anh DËu ,
 cai lÖ, ng­êi nhµ lý
 tr­ëng .
2/ GV hÖ thèng ho¸ gi¸ trÞ ND_NT cña ®o¹n trÝch HS cÇn n¾m v÷ng .
3/ §äc l¹i ghi nhí .
Cñng cè, dÆn dß:
Gi¸o viªn hÖ thèng, kh¸i qu¸t bµi. 
-Häc kÜ bµi, tËp ph©n tÝch l¹i nh©n vËt chÞ DËu.
-Tãm t¾t ®o¹n trÝch , häc thuéc 1 sè c©u ®o¹n v¨n hay , cã gi¸ trÞ .
-Lµm BT : 5, 6, phÇn ®äc hiÓu VB . 
-So¹n : L·o h¹c _ sgk T. 38