Giáo án dạy học Ngữ văn 8 tiết 21, 22: Cô bé bán diêm (trích truyện An đéc xen)

Soạn : 20/9/2009
Giảng:
 Tiết 21: Cô bé bán diêm
(Trích truyện An Đéc Xen)
A/ Mục tiêu cần đạt :
- Giúp HS khám phá nghệ thuật kể chuyện hấp dẫn có sự đan xen giữa hiện thực và mộng tưởng với các tình tiết diễn biến hợp lý. Qua đó An Đéc Xen truyền cho người đọc lòng thương cảm của ông đ/v các em bé bất hạnh.
- Rèn kĩ năng đọc diễn cảm, phân tích, cảm thụ tác phẩm .
B/ Chuẩn bị : 
- Giáo viên : Đọc TP An Đéc Xen 
 Soạn bài .
- Học sinh : Đọc và tóm tắt_ Trả lời câu hỏi sgk .
C/ Tiến trình dạy và học :
Hoạt động 1:Khởi động :
1- Tổ chức : 8a : 8b :
2- Kiểm tra : 
 1/ Phân tích ý nghĩa cái chết của Lão Hạc ?
 2/ Nêu giá trị ND_NT của truyện ngắn Lão Hạc?
Trả lời : Ghi nhớ sgk
3- Giới thiệu bài :
Hoạt động 2: Đọc hiểu văn bản .
- GV nêu yêu cầu đọc, đọc mẫu 1 đoạn . 
- 1 HS đọc phần chú thích sgk 
- GV khái quát vài nét chính về tác giả, tác phẩm ? 
2,3,5,7,8,10,11 . 
- Nếu chia VB thành 3 phần, hãy xác định các phần và ND mỗi phần ? 
- Nhận xét gì về bố cục truyện ? 
- Đọc thầm phần 1 VB và cho biết gia cảnh của em bé được giới thiệu như thế nào ? 
- Gia cảnh ấy đã đẩy em đến tình trạng như thế nào ? 
- Cô bé cùng những bao diêm xuất hiện trong thời điểm đặc biệt nào ? 
- Thời điểm ấy gợi cho người ta suy nghĩ và khao khát gì? Tác dụng ?
- Thành công nổi bật nhất là truyện sử dụng biện pháp tương phản, đối lập . Em hãy tìm những hình ảnh, chi tiết ở phần đầu văn bản ? 
- Nhận xé t/d của các biện pháp tương phản ấy ? 
- Thử phát hiện thêm hình ảnh tương phản có trong truyện ? Hình ảnh ấy nói lên điều gì ? 
ị Gợi thương tâm, đồng cảm .
- Qua các hình ảnh, chi tiết trên, ta thấy hiện lên hình ảnh em bé trong đem giao thừa như thế nào ?
I/ Tiếp xúc văn bản :
1/ Đọc_tóm tắt :
- Gọi 2 HS đọc tiếp .
- Tóm tắt cốt truyện .
2/ Tìm hiểu chú thích :
+ Tác giả: An Đéc Xen (1805_1875)
 Là nhà văn Đan Mạch nổi tiếng 
 với truyện viết cho trẻ em .
+ Tác phẩm: Trích truyện “Cô bé bán 
 diêm” 
3/ Bố cục : 3 phần .
- Đ1: Đầuđ đỡ ra: Hoàn cảnh sống của cô bé bán diêm .
- Đ2: Tiếpđ chầu thượng đế: Những lần quẹt diêm .
- Đ3: Còn lại: Cái chết của cô bé bán diêm .
ị Bố cục hợp lý, mạch lạc .
II/ Phân tích văn bản :
1/ Em bé bán diêm trong đêm giao thừa: 
a, Gia cảnh :
- Mẹ chết, sống với bố, bà nội cũng qua đời .
- Nhà nghèo : + Sống chui rúc trong xó tối tăm .
 + Trên gác, sát mái nhà.
- Bố rất khó tính .
ị Em hoàn toàn cô đơn, đói rách, rét
 Luôn bị bố đánh, chửi mắng .
 Phải đi bán diêm kiếm sống và mang tiền về cho bố .
b, Bối cảnh đêm giao thừa: Rét buốt,lạnh cóng.
 + Nghĩ sự sum họp gia đình đầm ấm .
 + Con người tràn đầy niềm vui, hạnh phúc .
 + Khắc hoạ nhân vật, làm rõ chủ đề .
c, Các hình ảnh tương phản :
- Ngoài đường: Rét buốt Tuyết rơi dày đặc 
bóng tối cô bé đầu trần, chân đi đất. Em bé bụng đói Em lang thang không về .
-Mọi nhà: Sángrực ánh đèn. Trong phố rực mùi ngỗng quay . Mọi người hạnh phúc, trong nhà ấm cúng 
ị Làm nổi bật tình cảnh hết sức tội nghiệp của em bé: Rét, đói, khổ .
- Nay : Sống xó tối tăm, > < Xưa: Sống trong 
 chui rúc . ngôi nhà có dây 
 thg` xuân, khi bà 
 còn sống .
ị Không chỉ làm nổi bật nỗi khổ vật chất mà cả sự mất mát chỗ dựa tinh thần .
ị TL : Hình ảnh em bé nhỏ nhoi, khổ cực, cô
 độc, đói rét, bị đày ải không được ai 
 đoái hoài .
Hoạt động 3: Luyện tập .
- Tóm tắt truyện bằng các sự việc chính .
- Đọc diễn cảm truyện . 
Hoạt động 4: Củng cố, dặn dò:
4- Củng cố:Đọc diễn cảm truyện
5- Hướng dẫn về nhà 
 - Học kĩ bài, tập tóm tắt văn bản 
- Hoàn chỉnh bài soạn . 
Soạn: 20/9/2009
Giảng:
Tiết 22: Cô bé bán diêm
(Tiếp)
A. Mục tiêu cần đạt: Như tiết 21
- Tiếp tục giúp học sinh hiểu rõ lòng thương cảm sâu sắc của An Đec Xen đối với em bé bán diêm bất hạnh trong đêm giao thừa được kể lại bằng nghệ thuật truyện cổ tích cảm động. 
- Rèn kỹ năng tóm tắt phân tích nhân vật qua hoạt động và lời kể, phân tích tác dụng của nghệ thuật đối lập, tương phản.
B. Chuẩn bị:
- Giáo viên: - Tập truyện An Đec Xen, ảnh chân dung tác giả
 - Soạn bài.
- Học sinh: Đọc toàn truyện “ Cô bé bán diêm”
 Tóm tắt nội dung văn bản và trả lời câu hỏi sách giáo khoa trang 68.
C. Tiến trình dạy và học: 
Hoạt động 1: Khởi động :
1- Tổ chức : 8a : 8b
2- Kiểm tra: - Phân tích hình ảnh cô bé bán diêm trong đêm giao thừ
- Chỉ ra các biện pháp nghệ thuật đặc sắc và tác dụng?
Trả lời : Phần II, mục 1 Giáo án tiết 21
3- Giới thiệu bài:
 Hoạt động 2: Đọc – Hiểu văn bản.
- Câu truyện được tiếp tục nhờ chi tiết tục nhờ chi tiết nào được lặp lại? Những hình ảnh kỳ diệu nào được xuất hiện sau mỗi lần quẹt diêm?
Cơ sở thực tế của hoạt động này?
2. Cảnh thực và nhưng mộng tưởng
- Nội dung chính của truyện được xây dựng trên một tình tiết được lặp lại: 5 lần em bé quẹt diêm.
Vì sao em bé phải quẹt diêm
Vì: - Sưởi ấm phần nào
- Được đắm chìm trong thế giới ảo ảnh
- do em tưởng tượng ra.
-Truyện đan xen thực - ảo giống như truyện cổ tích.
- Lần lượt trong 5 lần quẹt diêm, tác giả để lại cho em bé mơ thấy những gì ?
+ Lần 1: Lò sưởi toả ra hơi nóng dịudàng 
-> Hình ảnh tưởng tượng đầu tiên vì em đang rét cóng -> Muốn được ngồi trước lò sưởi sắt, đồng bóng loáng trong mái nhà thân thương
- Những hình ảnh của thực tế và mộng tưởng đan xen nhau như thế nào? Biện pháp nghệ thuật và tác dung?
+ Lần 2: Bàn ăn sang trọng, thức ăn ngon lành toả ra mùi thơm ngào ngạt. Ngỗng quay thơm phức.
-> Mơ ước cháy bỏng nhất là khao khát được ăn, Cuộc sống đày đủ, sung sướng.
+ Lần 3: Cây thông Noen – Hàng ngàn ngọn nến sáng rực.
-> Mơ ước được vui chơi trong đêm giáng sinh.
+ Lần 4: - Hình ảnh người bà đã mất lại xuất hiện.
 - Em bé cất lời nói với bà.
-> Tình cảm nhớ thương bà - Ước nguyện 2 bà cháu bay lên trời.
- Tại sao ở lần 5 em bé lại quẹt diêm liên tục
+ Lần 5: Em qquẹt hối hả, liên tục cho kỳ hết bao diêm 
-> Hình ảnh diêm nối nhau chiếu sáng như ban ngày.
-> Mong được ở cùng bà, được chở che yêu thương.
-> Em đã ra đi vĩnh viễn trong đói khát, rét buốt, trong niềm hy vọng tan biến cùng ảo ảnh về bà.
- Qua đó em có nhận xét gì về mộng tưởng của cô bé?
Nhận xét:
- 5 lần quẹt diêm, 5 lần lặp lại và biến đổi, thực tại và ảo ảnh xen kẽ nối tiếp , vụt hiện, vụt biến -> các mộng tưởng diễn ra theo trình tự hợp lý nổi rõ những mong ước chân thành, chính đáng, giản dị của em bé.
3. Cái chết của em bé bán diêm
- Em có nhận xét gì về chi tiết miêu tả cái chết của em bé?
- Thực tế cô bé đã chết đói, rét >< trong khi các nhà tràn ngập ánh sáng, sực nức mùi ngỗng quay.
“Đôi má hồng, đôi môi đang mỉm cười”
- Thực tế em chết – Nhưng như đi vào 1 thế giới khác hạnh phúc và sung sướng:
“ Đôi má hồng – Môi mỉm cười ”
=> Bằng ngòi bút nhân đạo, trái tim chan chứa yêu thương, tác giả miêu tả cái chết của em thật huy hoàng, cao đẹp
Hình ảnh bay bổng, lãng mạn: 
Cô bé giống như Tiểu Thần Tiên 
- Đoạn cuối khi mọi người thấy thi thể em bảo nhau
-Mọi người: “ Chắc nó muốn sưởi ấm”
Chi tiết ấy nói lên điều gì?
Qua câu chuyện cuộc đời cô bé tác giả muốn gửi thông điệp với mọi người như thế nao?
- Không hiểu, thờ ở, làm sao thấy được điều kỳ diệu (khao khát) của em.
- Chỉ có tác giả thấy rõ, trận trọng và thương xót.
- Thông điệp: Hãy yêu thương, dành cho trẻ một cuộc sống bình biên, hạnh phúc – Hãy cho trẻ mái ấm gia đình – Hãy biến những mộng tưởng của trẻ thành hiện thực
III. Tổng kết 
- Nêu những nét giá trị đặc sắc về nội dung – Nghệ thuật?
1- Nghệ thuật: 
Đan xen yếu tố thực – mộng tưởng.
 Kết hợp tự sự – Miêu tả - Biểu cảm.
2- Nội dung: Số phận đau khổ, bất hạnh của em bé lòng thương cảm sâu của tác giả.
* Ghi nhớ : sgk(68)
 Hoạt động 3:
Luyệt tập:
- Nêu cảm nghĩ của em về hình ảnh cô bé bán diêm.
 Hoạt động 4:
Củng cố, dặn dò:
4.Củng cố :
 Tóm tắt Văn bản, nắm vững nội dung nghệ thuật.
5.Hướng dẫn học tập
- Học thuộc ghi nhớ trang 68.
- Soạn: Đánh nhau với cối xay gió
********************************