Giáo án Đại số Lớp 8 - Tiết 58, Bài 2: Liên hệ giữa thứ tự và phép nhân - Đặng Trường Giang

Soạn: 15/03/2009
Giảng: 18/03/2009
Tuần : 28
Tiết : 58
§2.
LIÊN HỆ GIỮA THỨ TỰ VÀ PHÉP NHÂN
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC :	
- HS nắm được tính chất liên hệ giữa thứ tự và phép nhân (với số dương và với số âm) ở dạng bất đẳng thức, tính chất bắc cầu của thứ tự
- HS biết cách sử dụng tính chất liên hệ giữa thứ tự và phép nhân, tính chất bắc cầu để chứng minh bất đẳng thức hoặc so sánh các số.
II. CHUẨN BỊ CỦA THẦY VÀ TRÒ :
1. Giáo viên : - Bảng phụ ghi bài tập, tính chất, hình vẽ minh họa
 - Thước kẻ có chia khoảng 
2. Học sinh : - Thực hiện hướng dẫn tiết trước
 - Thước thẳng, bảng nhóm
III. TIẾN TRÌNH TIẾT DẠY 
1. Ổn định lớp : 	 1 phút kiểm diện
2. Kiểm tra bài cũ : 5’
HS1 :	- Phát biểu tính chất liên hệ giữa thứ tự và phép cộng 
(HS trả lời như SGK tr 36)
- Chữa bài số 3 tr 41 SBT
Đáp án : 	a) 12 + (-8) > 9 + (-8)	;	b) 13 - 19 < 15 - 19
c) (-4)2 + 7 ³ 16 + 7	;	d) 452 + 12 > 450 + 12
GV lưu ý : câu (c) còn có thể viết : (-4)2 + 7 £ 16 + 7
3. Bài mới :
TL
Hoạt động của Giáo viên
Hoạt động của Học sinh
Kiến thức
9’
HĐ 1 : Liên hệ giữa thứ tự và phépnhân với số dương 
Hỏi : Cho hai số -2 và 3, hãy nêu bất đẳng thức biểu diễn mối quan hệ giữa (-2) và 3
Hỏi : Khi nhân cả hai vế của bất đẳng thức đó với 2 ta được bất đẳng thức nào?
Hỏi : Hãy nhận xét về chiều của hai bất đẳng thức ?
GV đưa hình vẽ hai trục số tr 37 SGK lên bảng phụ để minh họa cho nhận xét trên
GV cho HS thực hiện ?1 
(đề bài đưa lên bảng phụ)
Gọi 2 HS lên bảng trình bày
GV đưa tính chất liên hệ giữa thứ tự và phép nhân với số dương lên bảng phụ
GV yêu cầu HS phát biểu thành lời 
GV yêu cầu HS làm ?2 
(đề bài đưa lên bảng phụ)
GV gọi 1 HS lên bảng điền vào ô vuông
HS : -2 < 3
HS : -2 . 2 < 3 . 2 
Hay -4 < 6
HS : Bất đẳng thức - 2 < 3 và -4 < 6 cùng chiều
HS : Quan sát hình vẽ và nhận xét : -2 . 2 < 3 . 2
HS : đọc đề bài
HS1 : a) Ta có - 2 < 3 
Þ -2.1509 < 3.1509
hay -10182 < 15273
HS2 : b) Ta có -2 < 3
Þ -2. c < 3 . c
1HS đọc lại tính chất liên hệ giữa thứ tự và phép nhân với số dương trên bảng phụ
HS : Phát biểu thành lời tính chất tr 38 SGK
HS : đọc đề bài 
1HS lên bảng điền
a) (-15,2.3,5 < (-15,08).3,5
b) 4,15.2,2 > (-5,3).2,2
1.Liên hệ giữa thứ tự và phépnhân với số dương
a) Ví dụ : 
Khi nhân cả hai vế của bất đẳng thức -2 < 3 với 2 thì được bất đẳng thức :
-2 . 2 < 3.2
b) Tính chất : 
Với 3 số a, b và c mà c > 0, ta có :
Nếu a < b thì ac < bc 
Nếu a £ b thì ac £ bc
Nếu a > b thì ac > bc
Nếu a ³ b thì ac ³ bc
t Khi nhân cả hai vế của bất đẳng thức với cùng một số dương ta được bất đẳng thức mới cùng chiều với bất đẳng thức đã cho
14’
HĐ 2 :Liên hệ giữa thứ tự và phép nhân với số âm
Hỏi : Có bất đẳng thức 
-2 < 3 khi nhân cả hai vế của bất đẳng thức đó với (-2), ta được bất đẳng thức nào ?
GV đưa hình vẽ hai trục số tr 38 SGK để minh họa nhận xét trên
GV : Từ ban đầu vế trái nhỏ hơn vế phải, khi nhân cả hai vế với (-2) vế trái lại lớn hơn vế phải. Bất đẳng thức đã đổi chiều
GV yêu cầu HS làm ?3 
(đề bài đưa lên bảng phụ)
GV gọi 2 HS lên bảng trình bày
GV đưa tính chất liên hệ giữa thứ tự và phép nhân với số âm lên bảng phụ
GV yêu cầu HS phát biểu thành lời 
GV cho vài HS nhắc lại và nhấn mạnh : khi nhân hai vế của bất đẳng thức với số âm phải đổi chiều bất đẳng thức
GV yêu cầu HS làm bài ?4 : Cho -4a > -4b, hãy so sánh a và b
GV lưu ý cho HS : Nhân hai vế của bất đẳng thức với - cũng là chia hai vế cho -4
GV yêu cầu HS làm ?5 
Hỏi : Khi chia cả hai vế của bất đẳng thức cho cùng một số khác 0 thì sao?
GV cho HS làm bài tập : 
Cho m < n , hãy so sánh 
a) 5m và 5n ; b) 
c)-3m và -3 n; d) 
HS : Từ -2 < 3, nhân hai vế với (-2) ta được :
(-2)(-2) > 3(-2) vì 4 > -6
HS : quan sát hình vẽ tr 38 SGK và ghi nhớ
HS : Nghe GV trình bày
HS : đọc đề bài 
HS1 : a) Nhân cả hai vế của bất đẳng thức -2 -1035
b) Nhân cả hai vế của bất đẳng thức -2 3c 
1HS đọc lại tính chất liên hệ giữa thứ tự và phép nhân với số âm trên bảng phụ
HS : Phát biểu thành lời tính chất tr 38 SGK
1 vài HS nhắc lại tính chất và ghi nhớ khi nhân với số âm phải đổi chiều bất đẳng thức
1HS trình bày miệng : Nhân hai vế với -ta có :
a < b 
HS : nghe GV trình bày
HS : - Nếu chia hai vế cho cùng số dương thì bất đẳng thức không đổi chiều.
- Nếu chia hai vế của bất đẳng thức cho cùng một số âm thì bất đẳng thức phải đổi chiều
HS : đọc đề bài và lần lượt trả lời miệng : 
a) 5m < 5n ; b) 
c)-3m > -3 n; d) 
2.Liên hệ giữa thứ tự và phép nhân với số âm
a) Ví dụ : khi nhân cả hai vế của bất đẳng thức 
-2 3(-2) 
hay 4 > - 6
b) Tính chất :
Với 3 số a, b và c mà c < 0
Nếu a bc 
Nếu a £ b thì ac ³ bc
Nếu a > b thì ac < bc
Nếu a ³ b thì ac £ bc
t Khi nhân cả hai vế của một bất đẳng thức với cùng một số âm ta được bất đẳng thức mới ngược chiều với bất đẳng thức đã cho
3’
HĐ 3 : Tính chất bắc cầu của thứ tự
GV : Với ba số a, b, c nếu a < b và b < c thì a < c, đó là tính chất bắc câu của thứ tự nhỏ hơn.
Tương tự, các thứ tự lớn hơn, nhỏ hơn hoặc bằng, lớn hơn hoặc bằng cũng có tính chất bắc cầu
GV cho HS đọc ví dụ tr 39 SGK 
Sau đó GV gọi 1HS lên bảng trình bày
HS : nghe GV trình bày
HS : đọc ví dụ SGK
1HS lên bảng trình bày
3.Tính chất bắc cầu của thứ tự
Với 3 số a, b và c ta thấy rằng nếu a < b và b < c thì a < c. Tính chất này gọi là tính chất bắc cầu.
Tương tự các thứ tự : > ; £ ;³ cũng có tính chất bắc cầu
Ví dụ : Cho a > b 
Chứng minh : a + 2 > b - 1
Giải : Ta có a > b 
Þ a + 2 > b + 2 	 (1)
Ta có 2 > - 1 
Þ b + 2 > b - 1	 (2)
từ (1) và (2) Þ a + 2 > b - 1 
6’
HĐ 4 :Luyện tập, củng cố
Bài 5 tr 39 SGK 
(đề bài đưa lên bảng phụ)
GV gọi HS lần lượt trả lời miệng câu a, b, c, d
GV ghi bảng
HS : đọc đề bài
HS lần lượt trả lời miệng
HS1 : câu a, b
HS2 : câu c, d
Bài 5 tr 39 SGK 
a) (-6).5 < (-5).5. đúng
b) (-6).(-3) < (-5).(-3). Sai
c) (-2003). (-2005) £ 
(-2005).2004.	Sai
d) -3x2 £ 0.	Đúng
Bài 7 tr 40 SGK : 
Số a là số âm hay số dương nếu : 
a) 12a < 15a ; b) 4a < 3a
c) -3a > -5a
GV gọi HS lần lượt trả lời miệng. 
GV ghi bảng
HS : lần lượt trả lời miệng
HS1 : câu a
HS2 : câu b
HS3 : câu c
Bài 7 tr 40 SGK : 
a) 12 < 15 mà 12a < 15a 
Þ a > 0
b) 4 > 3 mà 4a < 3a 
Þ a < 0
c) -3 > -5 mà -3a > -5a
Þ a > 0
5’
Bài 8 tr 40 SGK 
Cho a < b chứng tỏ :
a) 2a - 3 < 2b - 3
b) 2a - 3 < 2b + 5
Bài 8 tr 40 SGK
HS : đọc đề bài, 
HS : hoạt động theo nhóm, 
Bảng nhóm
GV yêu cầu HS hoạt động theo nhóm, 
GV kiểm tra các nhóm hoạt động 
GV yêu cầu đại diện nhóm giải thích cơ sở các bước biến đổi bất đẳng thức
a) Có a 0)
cộng hai vế với -3 Þ 2a - 3 < 2b - 3
b) Có a < b Þ 2a < 2b Þ 2a - 3 < 2b - 3	 (1)
Có -3 < 5 Þ 2b -3 < 2b + 5	 (2)
Từ (1) và (2) theo tính chất bắc cầu Þ 2a - 3 < 2b + 5
Đại diện 1 nhóm trình bày lời giải
HS : lớp nhận xét
2’
4. Hướng dẫn học ở nhà :
- Nắm vững tính chất liên hệ giữa thứ tự và phép cộng, liên hệ giữa thứ tự và phép nhân, tính chất bắc cầu của thứ tự.
- Bài tập về nhà số 6, 9, 10, 11 tr 39, 40 SGK. Bài số 10, 12, 13, 14, 15 tr 42 SBT
- Tiết sau luyện tập
IV RÚT KINH NGHIỆM: