Giáo án Đại số 8 - THCS Lương Định Của - Tiết 47: Phương trình chứa ẩn ở mẫu (tiết 1)

Ngày soạn: 14/1/2011
Tiết 47
§5. PHƯƠNG TRÌNH CHỨA ẨN Ở MẪU (Tiết 1)
I-MỤC TIÊU
	* Kiến thức:	
HS nắm vững: Khái niệâm điều kiện xác định của một phương trình, cách tìm điều kiện xác định (viết tắt là ĐKXĐ) của phương trình.
HS nắm vững cách giải phương trình chứa ẩn ở mẫu, cách trình bày bài chính xác, đặc biệt là bước tìm ĐKXĐ của phương trình và bước đối chiếu với ĐKXĐ của phương trình để nhận nghiệm
II-CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH
GV: Bảng phụ ghi bài tập , cách giải phương trình chứa ẩn ở mẫu, phấn màu, thước kẻ.
HS:-.Bảng nhóm, phấn viết bảng, 
 -.Ôn tập điều kiện của biến để giá trị phân thức được xác định, định nghĩa hai phương trình tương đương.
III. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC: Phương pháp gợi mở vấn đáp đan xen HĐ nhóm
IV-TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
Th.Gian
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Ghi bảng
5 ph
Hoạt động 1 : KIỂM TRA
GV nêu yêu cầu kiểm tra:
-Định nghĩa hai phương trình tương đương.
-Giải phương trình bài 29 (c) trang 8 SBT.
x3+ 1 = x (x + 1). 
GV nhận xét cho điểm
-Một HS lên bảng kiểm tra.
-Phát biểu định nghĩa hai phương trình tương đương.
HS lớp nhận xét
Bài 29 (c) trang 8 SBT.
8 ph
Hoạt động 2 : 1. VÍ DỤ MỞ ĐẦU
GV đặt vấn đềø như trang 19 SGK.
GV đưa ra phương trình.
Nói: Ta chưa biết cách giải phương trình dạng này, vậy ta thử giải bằng phương pháp đã biết xem có được không?
Ta biến đổi thế nào?
GV: x = 1 có phải là nghiệm của phương trình hay không ? vì sao?
GV: Vậy phương trình đã cho và phương trình x = 1 có tương đương không?
GV: Vậy khi biến đổi từ phương trình có chứa ẩn ở mẫu đến phương
 trình không chứa ẩn ở mẫu có thể
HS : Chuyển các biểu thức chứa ẩn sang một vế
HS: x = 1 không phải là nghiệm của phương trình vì tại x = 1 giá trị phân thức không xác định.
HS: Phương trình đã cho và phương trình x = 1 không tương đương vì không có cùng tập nghiệm
1. VÍ DỤ MỞ ĐẦU (xem SGK/19)
.
được phương trình mới không tương đương
Bởi vậy, khi giải phương trình chứa ẩn ở mẫu, ta phải chú ý đến điều kiện xác định của phương trình.
HS: nghe GV trình bày.
10 ph
Hoạt động 3 : 2. TÌM ĐIỀU KIỆN XÁC ĐỊNH CỦA MỘT PHƯƠNG TRÌNH
GV: Phương trình
có phân thức chứa ẩn ở mẫu.
Hãy tìm điều kiện của x để giá trị phân thức được xác định.
Đối với phương trình chứa ẩn ở mẫu, các giá trị của ẩn mà tại đó ít nhất một mẫu thức của phương trình bằng 0 không thểû là nghiệm của phương trình. Điều kiện xác định của phương trình là điều kiện của ẩn để tất cả các mẫu trong phương trình đều khác 0.
GV yêu cầu HS làm 
Tìm ĐKXĐ của mỗi phương trình sau:
a) 
b)
HS: Giá trị phân thức được xác định khi mẫu thức khác 0.
x – 1 0 => x 1.
HS trả lời miệng
a) ĐKXĐ của phương trình là:
b) ĐKXĐ của phương trình là : 
2. TÌM ĐIỀU KIỆN XÁC ĐỊNH CỦA MỘT PHƯƠNG TRÌNH
Ví dụ 1: Tìm ĐKXĐ của mỗi phương trình sau
a) 
ĐKXĐ của phương trình là:
x– 2 0 => x 2
b) 
ĐKXĐ của phương trình là:
12 ph
Hoạt động 4 : 3.GIẢI PHƯƠNG TRÌNH CHỨA ẨN Ở MẪU
GV: Hãy tìm ĐKXĐ của phương trình?
GV: Hãy quy đồng mẫu hai vế của phương trình rồi khử mẫu.
HS: lên bảng giải
3.GIẢI PHƯƠNG TRÌNH CHỨA ẨN Ở MẪU
Ví dụ 2 : Giải phương trình
ĐKXĐ của phương trình là:x 0 và x 2
=>2 (x - 2) (x + 2) = x (2x + 3)
-Phương trình có chứa ẩn ở mẫu và phương trình đã khử mẫu có tương đương không?
-Vậy ở bước này ta dùng ký hiệu suy ra (=>) chứ không dùng ký hiệu tương đương.(ĩ)-
-Sau khi đã khử mẫu, ta tiếp tục giải phương trình theo các bước đã biết.
x = - có thoả mãn điều kiện xác định của phương trình hay không?
GV: Vậy để giải một phương trình có chứa ẩn ở mẫu ta phải làm qua những bước nào?
GV: Yêu cầu HS đọc lại “ Cách giải phương trình chứa ẩn ở mẫu “ trang 21 SGK.
HS:Phương trình có chứa ẩn ở mẫu và phương trình đã khử mẫu có thể không tương đương. 
HS trả lời miệng . GV ghi lại.
HS: x = -thoả mãn ĐKXĐ.
HS: Ta phải làm qua các bước:
-Tìm ĐKXĐ của phương trình.
-Quy đồng mẫu của hai vế phương trình rồi khử mẫu.
-Giải phương trình vừa nhận được.
-Đối chiếu với điều kiện xác định để nhận nghiệm, các giá trị của ẩn thoả mãn ĐKXĐ chính là nghiệm của phương trình đã cho.
Một HS đọc to “ Cách giải phương trình chứa ẩn ở mẫu “ 
ĩ 2( x2 – 4) = 2x2 + 3x.
ĩ 2x2 – 8 = 2x2 + 3x
ĩ2x2 – 2x2 – 3x = 8
ĩ3x = 8
ĩ x = - ( TMĐK)
Vậy x = - là nghiệm của phương trình.
Tập nghiệm của phương trình là:
S = 
8 ph
Hoạt động 5 : LUYỆN TẬP – CỦNG CỐ
Bài 27 trang 22 SGK.
Giải các phương trình:
a) 
-Cho biết điều kiện xác định của phương trình
-GV yêu cầu HS tiếp tục giải phương trình.
GV yêu cầu HS nhắc lại các bước giải phương trình chứa ẩn ở mẫu.
-So sánh với phương trình không chứa ẩn ở mẫu ta cần thêm những bước nào?
HS: ĐKXĐ của phương trình là : 
x -5
Một HS lên bảng tiếp tục làm bài
HS nhắc lại 4 bước giải phương trình chứa ẩn ở mẫu.
-So với phương trình không chứa ẩn ở mẫu ta cần thêm 2 bước, đó là:
Bước 1: Tìm ĐKXĐ của phương trình.
Bước 4: Đối chiếu với ĐKXĐ của phương trình, xét xem giá trị nào tìm 
Bài 27 trang 22 SGK.
Giải phương trình:
a) 
Giải: ĐKXĐ của phương trình là : 
x -5
=> 2x – 5 = 3x + 15
ĩ 2x – 3x = 15 + 5
ĩ- x = 20
ĩ x = - 20 (thoả mãn ĐKXĐ)
Vậy tập nghiệm của phương trình là
S = { - 20}
được của ẩn là nghiệm của phương trình, giá trị nào phải loại
2 ph
Hoạt động 6 : HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
Nắm vững ĐKXĐ của phương trình là ĐK của ẩn để tất cả các mẫu của phương trình khác 0.
Nắm vững các bước giải phương trình chứa ẩn ở mẫu, chú trọng bước 1 (tìm ĐKXĐ) và bước 4 (đối chiếu vớùi ĐKXĐ , kết luận ).
Bài tập về nhà số 27 (b, c, d), 28 (a, b) trang 22 SGK.