Giáo án Đại số 7 tiết 1: Tập hợp các số hữu tỉ

Ngày soạn	Ngày dạy 
Chương 1: Số hữu tỉ - Số thực
Tiết 1: Tập hợp các số hữu tỉ.
1. Mục tiêu:
 a.Về kiến thức. 
	- Hiểu được khái niệm số hữu tỉ, cách biểu diễn số hữu tỉ trên trục số và so sánh các số hữu tỉ. Bước đầu nhận biết được mối quan hệ giữa các tập hợp số N ZQ 
 b.Về kĩ năng. 
	- Biết biểu diễn số hữu tỉ trên trục số, biết so sánh hai số hữu tỉ
	- Biết suy luận từ những kiến thức cũ.
 c.Về thái độ. 
 - Ham mê tìm tòi học hỏi. 
2.Chuẩn bị của GV & HS. 
 a.Chuẩn bị của GV. Giáo án + Tài liệu tham khảo + Đồ dùng dạy học
 b.Chuẩn bị của HS. Đọc trước bài mới + ôn tập các kiến thức liên quan.
3.Tiến trình bài dạy. 
 a.Kiểm tra bài cũ. ( Không kiểm tra )
 * Đặt vấn đề: ( 1')
Ở lớp 6 chúng ta đã được học tập hợp số tự nhiên, số nguyên; N Z(mở rộng hơn tập N là tập Z. Vậy tập số nào được mở rộng hơn hai tập số trên . Ta vào bài học hôm nay
 b.Bài mới. 
Hoạt động của thày trò
Học sinh ghi
Hoạt động 1: ôn lại kiến thức cơ bản ở lớp 6 (5')
GV
Giáo viên cùng học sinh ôn lại trong 3 phút về các kiến thức cơ bản trong lớp 6
Nêu một số ví dụ minh hoạ về.
- Phân số bằng nhau
- Tính chất cơ bản của phân số
- Quy đồng mẫu các phân số
- So sánh phân số
- So sánh số nguyên
- Biểu diễn số nguyên trên trục số
Hoạt động 2: Số hữu tỉ. (11')
1. Số hữu tỉ:
Gv
Yêu cầu học sinh đọc phần số hữu tỉ trang 4 và trả lời câu hỏi:
?
Phát biểu k /n số hữu tỉ (thế nào là SHTt)?
?
Số hữu tỉ là số viết được dưới dạng phân số với a,b Z; b 0
* Khái niệm: Số hữu tỉ là số viết được dưới dạng phân số với a,b Z; b 0
?
Lấy ví dụ.
* Ví dụ: 3; 0, 5; 0; 2; - 3 là các số hữu tỉ.
?
Giới thiệu tập số hữu tỉ
* Kí hiệu: tập số hữu tỉ là Q
GV
?
Đọc và nghiên cứu yêu cầu bài?1
Vì sao các số 0,6; -1,25; 1 là các số hữu tỉ?
?1 Sgk – 5
Giải
Vì: 0,6= ; -1,25=; 1= đều được viết dưới dạng phân số.
Gv
Yểu cầu h/s làm ?2
K?
Hs
Số nguyển a có là số hữu tỉ không? Vì sao?
Với a Z nên a = aQ
? 2 Sgk 5
Giải
Với a Z nên a = aQ
Tb?
Em có nhận xét gì về mối quan hệ giữa các tập hợp số N, Z, Q ?
Q
Z
N
- MQH 3 tập số là N Z Q
Gv
Hs
Yêu cầu h/s làm bài tập 1 (Sgk /7)
Lên bảng làm
Bài 1 (Sgk - 7)
-3 N; -3 Z; -3 Q
Z; Q; N Z Q
Hoạt động 3: Biểu diễn số hữu tỉ trên trục số (7')
2. Biểu diễn số hữu tỉ trên trục số 
Gv
Hãy biểu diễn các số nguyên - 2, -1, 2 trên trục số?
-2
-
-1
-
2
-
1
-
0
-
?3 (Sgk - 5)
Gv
T2 như đồi với số nguyên. Ta có thể biểu diễn mọi SHT trên truc số (2)
Ví dụ 1 (Sgk/5)
Gv
Yêu cầu đọc ví dụ 1 Sgk /5
?
Để biểu diễn SHT trục số ta làm ntn?
Hs
Chia đ/t đơn vị (chẳng hạn đoạn từ điểm O đến điểm 1) thành 4 phần bằng nhau lấy 1 đoạn làm đơn vị mới thì đơn vị mới bằng đơn vị cũ.
- SHT được biểu diễn bởi điểm M nằm bên phải điểm O và cách O một đoạn bằng 5 đơn vị mới.
Gv
Yêu cầu h/s tự thực hành vẽ.
Tb?
Với những phân số có mẫu số âm khi giải bài tập ta làm ntn?
Hs
Ta đưa phân số có mẫu âm thành phân số có mẫu số dương.
Gv
Đối với bài tập này cũng vậy để biểu diễn SHT trên trục số ta đưa SHT thành phân số có mẫu dương.
Ví dụ 2 (Sgk/5)
Tb?
Viết dưới dạng phân số có mẫu số dương.
Hs
Có = 
K?
Tương tự như trên em hãy biểu diễn trên trục số và nêu cách làm.
Hs
Cách làm: 
- Chia đoạn thẳng thành 3 phần bằng nhau, ta được đoạn đơn vị mới bằng đơn vị cũ.
- SHT được biểu diễn bởi điểm N ở bên trái điểm O và cách điểm O một đoạn bằng 2 đơn vị mới.
Gv
Chôt lại: Để biểu diễn SHT trên trục số trước hết phải viết phân số đó dưới dạng phân số có mẫu dương.
- Căn cứ vào mẫu số để chí đ/t đơn vị biểu diễn số nguyên (tử số) trên trục số theo đơn vị mới.
Hoạt động 4: So sánh hai số hữu tỉ. (10')
3. So sánh hai số hữu tỉ.
Gv
Hoàn thiện?4
?4 Sgk – 6
?
Hs
Muốn so sánh phân số ta làm ntn?
- Viết 2 phân số có cùng mẫu dương.
- So sánh hai tử số, phân số nào có tử lớn hơn thì lớn hơn.
Giải
=
==
vì -12 <-10 nên <
Gv
Chữa?4
?
Muốn so sánh 2 số hữu tỉ ta làm ntn?
Hs
Ta viết chúng dưới phân số rồi so sánh 2 phân số đó.
* So sánh 2số hữu tỉ (sgk – 6)
?
Nhắc lại các bước so sánh 2số hữu tỉ?
Hs
Trả lời 2 bước như sgk – 7
* Nhận xét ( sgk -7)
?
Ngoài cách so sánh trên còn cách so sánh nào nữa không?
Chú ý:
- Nếu x <y thì trên trục số điểm x ở bên trái điểm y.
- Số hữu tỉ >0 gọi là số hữu tỉ dương
- Số hữu tỉ <0 là số hữu tỉ âm
Số hữu tỉ 0 không là số hữu tỉ dương cũng không là số hữu tỉ âm
Hs
Còn cách so sánh như so sánh phân số ở lớp 6.
?
Nếu x< y thì trên trục số điểm x ở vị trí ntn đối với điểm y?
Hs
Học sinh đọc chú ý 
Gv
Đọc và nghiên cứu yêu cầu bài?5
Giới thiệu cách kí hiệu số hữu tỉ âm số hữu tỉ dương
?5 Sgk - 7
Số hữu tỉ dương là: ; 
Số hữu tỉ âm là: ; ;-4
Số hữu tỉ 0 không là số hữu tỉ dương cũng không là số hữu tỉ âm.
Gv
Hs
 c Củng cố - Luyện tập ( 2')
Câu hỏi củng cố:
- Khái niệm số hữu tỉ?
- Cách biểu diễn số hữu tỉ trên trục số?
- So sánh hai số hữu tỉ?
Làm bài 3 sgk – 7
Nêu yêu cầu của bài toán?
Vận dụng VD1, 2 một HS lên bảng làm.
Bài 3 (Sgk - 7)
==
=
vì -22<-21 nên <
d. Hướng dẫn học sinh học và làm bài ở nhà ( 2' )
- Học lí thuyết: Khái niệm số hữu tỉ; so sánh hai số hữu tỉ, biểu diễn số hữu tỉ trên trục số
- Làm bài tập: 2, 3, 4, 5 ( SGK - 7+8 )
- Hướng dẫn bài tập về nhà: bài 5: viết các phân số: ; ; 
- Chuẩn bị bài sau: Đọc quy tắc cộng trừ phân số ở lớp 6; đọc trước bài cộng, trừ số hữu tØ.