Giáo án Bồi dưỡng Ngữ văn 8 - Tiết 1 đến 15

Ngµy so¹n :4/9/2010
Ngµy d¹y:
 CHỦ ĐỀ 1
 TiÕt 1-2-3.	PHÂN BIỆT NGHĨA MỘT SỐ TỪ NGỮ HÁN VIỆT
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC:
Phát hiện ra từ dung sai trong bài viết của mình hoặc của người khác.
Hiểu được dùng từ chính xác và hay sẽ đem lại hiệu quả giao tiếp cao. Từ đó có ý thức thận trọng khi dùng từ đặt câu trong văn bản.
Cung cấp cho HS một vốn từ không nhỏ thông qua các bài tập trắc nghiệm; sửa lỗi dùng từ qua bài viết của HS đòng thời củng cố kiến thức đã học ở lớp 6,7 và biết vận dụng vào bài tập làm văn.
Biết phân biệt một số từ ngữ Hán Việt từ đó biết sử dụng từ đúng.
II. CHUẨN BỊ
GV: bảng phụ, bài kiểm tra có lỗi dùng từ sai, hệ thống ví dụ. .
HS: Ôân lại bài, soạn bài.
III. TIẾN TRÌNH DẠY – HỌC
Kiểm tra bài cũ: 5 p
3. Bài mới:
1. ÁO VÀ XIÊM
- “ Aùo” là đồ mặc từ cổ xuống, chủ yếu che lưng, ngực và bụng ( từ điển Tiếng Việt)
- “Xiêm” là đồ mặc bao quanh thắt lưng che xuống tận đầu gối. Quan lại ngày xưa trước khi mặc áo bào đã vận một cái “xiêm” bên trong. Vì vậy “xiêm” đã đi đôi với “áo” để trở thành biểu tượng của tầng lớp quan lại ngày xưa.
VD: 
“Aùo xiêm ràng buộc lấy nhau
Vào lòn ra cúi công hầu mà chi”
( Nguyễn Du, Truyện Kiều)
2.BÃI CÔNG VÀ LÃN CÔNG
“ Bãi” là dẹp, nghỉ, bỏ không làm nữa. “Bãi công” là đấu tranh có tổ chức bằng cách cùng nhau bỏ việc, thợ không đến nhà máy, nhân viên không đến công sở.
“Lãn” là làm biếng, nhác. “Lãn công” là hình thức đáu tranh mà qua đó công nhân viên chức có đến nhà máy, cơ quan nhưng không làm việc.
3.BẤT HỦ VÀ BẤT TỬ
“ Hủ” là già, suy, mục nát. “ Bất hu”û là không mất, cón mãi. Ta thường dùng “bất hủ” để nói đến giá trị lâu dài của văn chương, nghệ thuật, tư tưởng. 
“Tử” là chết. “Bất tử” là không chết. Ta thương dùng “bất tử” để nói đến sự trường tồn của sự nghiệp hay danh tiếng của các bậc anh hùng.
4.BIẾN CỐ VÀ SỰ CỐ
- “ Biến” có nhiều nghĩa: thay đổi, công việc không bình thường, sự hiểm nguy hay tai vạ xẩy ra. “ Cố” là sự việc, cũng có nghĩa là duyên cớ. Theo từ điển Hán Việt “ biến cố” là cái cớ sự hoạn nạn đã xây ra. Ngày nay ta dùng “ biến cố” theo nghĩa sự việc xây ra có tác động đến đời sống ( từ điển tiếng việt) 
- “ Sự cố” có nghĩa gốc là cái cớ sinh ra việc biến ( Từ điển Tiếng Việt), nay có nghĩa là việc bất thường, không may xẩy ra trong một quá trình hoạt động.
5. CÂU KẾT VÀ CẤU KẾT
- “ Câu” là cái móc. “Câu kết) ( có người viết là “cấu kết” vì phát âm không chuẩn) là móc ngoặc, là họpc thành phe cánh để thực hiện những âm mưu xấu xa ( theo từ điển tiếng Việt). “ Câu kết” chỉ là sự kết hợp tạm thời, tuỳ thuộc và sự tồn tại của những quyền lợi vật chất và thế lực bất chính.
- “Kết cấu” là sự kết hợp nhiều bộ phận để tạo thành một đoàn thể, một chỉnh thể thống nhất. Ơû “ kết cấu” sự kết hợp của các yếu tố bền chặt hơn vì đó là sự liên kết có tổ chức, sự kết hợp trong cấu trúc.
6. CỔ NHÂN VÀ CỐ NHÂN
- “ Cổ” trong “cổ nhân” chỉ quá khứ xa. “ Cổ nhân” là người xưa.
- “ Cố” trong “ cố nhân” chỉ quá khứ gần. “ Cố nhân” là bạn cũ, người tình cũ.
7. CỔ ĐỘNG VÀ SÁCH ĐỘNG
- Theo từ điển, “ cổ động” là đánh trống để thúc dục người khác hăng hái thực hiện công việc gì đó. Ngày nay hiểu cổ động là dùng lời nói, sách báo, tranh ảnh. . . tác động đến tình cảm và tư tưởng của nhiều người, lôi cuốn cổ động tham gia tích cực những hoạt động chính trị xã hội, văn hoá, thể thao. . .
- “ Sách” có nghĩa là lấy roi quất cho ngựa chạy, cũng có nghĩa là mưu kế, công việc đã vạch sẵn. “ Sách động” là rủ rê, thúc đẩy, lôi cuốn kẻ khác hoạt động theo một kế hoạch đã vạch sẵn để lôi cuốn.
8. CÔ ĐÔÏC VÀ CÔ ĐƠN
- “Cô độc” là chỉ có một mình, tách khỏi mọi liên hệ chung quanh ( theo từ điển tiềng Việt).
- “Cô đơn” là chỉ một mình, không có đôi, không biết nương tự vào đâu ( theo từ điển tiếng việt). Như vậy “cô độc” và “cô đơn” đều có ngĩa chung là một mình, nhưng “một” trong “cô độc” là chủ đông, tự tai; còn “một” trong “cô đơn” lại cần đến một cái gì khác để được là hai.
9. CÔNG NHÂN VÀ NHÂN CÔNG
- “Công nhân” là người lao động
- “Nhân công” là sức lao động của người. ( theo từ điển Hán Việt)
10. CỰC HÌNH VÀ NHỤC HÌNH
- “ Hình” là sự trừng phạt người có tội.
- “Cực” ở đây có thể hiểu là quá chừng quá mức.
- “Cực hình” là hình phạt nặng nhất, nặng hơn cả tử hình nói chung, vì “cực hình” làm cho tội nhân chết một cách đau đớn. Để trừng phạt kẻ giám chống lại quyền uy của triều đình, vua chúa ngày xưa dùng các cực hình như lăng trí ( bắt chết chậm bằng cách cắt từng phần của cơ thể con người), tứ mã phanh thây (cho bốn ngựa xé xác).
- “Nhục” là thịt, “nhục hình” là hình phạt làm tội nhân đau đớn về thể xác.
- Điều 71 của Hiến pháp nước công hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam (1992) ngiêm cấm mọi hình thức truy bức, nhục hình, xúc phạm nhân phẩm, danh dự của công dân.
11. DANH LAM VÀ THẮNG CẢNH
- “ Lam” có gốc tiếng Phạn có nghĩa là “chùa”. “Danh lam” là ngôi chùa danh tiếng, được nhiều người biết đến.
- “Thắng cảnh” là cảnh đẹp nói chung. Người chỉ đi xem cảnh đẹp mà không mà không thăm viếng một ngôi chùa nào thì không nên nói tôi đã đi thăm nhiều danh lam thắng cảnh.
12. LANG BẠT VÀ LANG THANG
- “Lang bạt” là tiếng nói tắt của thành ngữ “ lang bạt kì hồ” nghĩa là “con lang đạp cái bọc da ở cổ nó, lúng túng không đi được” ( Hán Việt từ điển). Tiếng Việt của chúng ta dùng mấy chữ này theo nghĩa trái lại: đi nơi này, nơi khác ,không ở yên một chỗ nào. Người Trung Hoa dùng “lang thang” theo nghĩa đi vớ vẩn, đii không có mục đích và chỗ dừng xác định. Như vậy “lang bạt” và “lang thang” đều có nghĩa là đi mà không có chỗ dừng nhất định. Nhưng đi trong “Lang bạt” có thời gian dài và không gian rộng hơn “lang thang”. Cho nên người ta nói “đi lang thang trên hè phố”. Nhưng lại nói “sống lang bạt nơi đất khách quê người”.
13. NHƯỢC ĐIỂM VÀ YẾU ĐIỂM
- “Nhược” là yếu. “Nhược điểm” là yếu điểm kém”. Trong từ Hán Việt “yếu” có nghĩa là “trong đại, thiết đáng” ( Hán Việt từ điển). Vậy, “yếu điểm” là điểm quan trọng.
- Cần phân biệt “yếu điểm” của Hán Việt với “yếu điểm” của thuần việt. Cũng cần phân biệt “yếu điểm”, “nhược điểm” với “khuyết điểm” là điểm thiếu sót.
14. THAM Ô VÀ THAM NHŨNG
- “Tham” là ham muốn, nói về nỗi khát khao có của cải, tiền bạc.
- “Ô” là nhớp, bẩn.
- Ta thường dùng “tham ổ” để chỉ hành động xấu xa, nhơ nhớp của kẻ lợi dụng uy quyền và chứcc vụ để ăn cắp của công.
- “Nhũng” là lộn xộn, rối ren. “Tham nhũng” là lợi dụng địa vì quyền hành để quấy rối nhân dân, để sinh việc, hại người mà lấy của.
- Cần phân biệt “tham ô”, “tham nhũng” với “hối lỗ” là lấy tiền đút lót cho kẻ có thế lực để chạy việc (Hán Việt từ điển)
15. QUẢN CHẾ VÀ QUẢN THÚC
- “Quản chế” là buộc người bị kết án phải cư trú, làm ăn sinh sống và cải tạo ở một địa phương nhất định, đưới sự kiểm soát, giáo dục của chính quyền và nhân dân địa phương. Trong thời gian quản chế người bị kết án không được tự ý đi ra khỏi nơi cư trú.
- “Thúc” là trói buộc. Như vậy “quản thúc” có phần chặt chẽ và nhiều giới hạn hơn “quản chế”.
16. VĂN CHƯƠNG VÀ VĂN HỌC
- “Văn” có nghĩa gốc là đường vân gỗ. Từ đó “văn” là những gì hiện ra bên ngoài, khác với “chất” là cái chứa đựng bên trong. Theo Phan Kế Bình, trong Hán Việt văn khảo, “văn là vẻ đẹp, chương là vẻ sáng”, “ đem tính tình tư tưởng diễn ra thành lời nói sáng đẹp thì gọi là văn chương”. “văn hcọ là sự học hỏi, nghiên cứu văn chương”.
17. VĂN HOÁ VÀ VĂN MINH
- “Văn hoá” là tổng thể giá trị vật chất, tinh thần do con người tạo ra trong quá trình lịch sử”. ( từ điển tiếng Việt).
- “Văn minh” là văn hoá đã đạt tới một trình độ nhất định, với những đặc điểm riêng, tiêu biểu cho một xã hội rộng lớn, một thời đại hoặc cho cả nhân loại ( từ điển tiếng Việt).
- “Văn hoá thường gắn với quá khứ và truyền thống. “Văn minh đi với hiện tại và hiện đại.
4. Củng cố:
Thế nào là từ Hán Việt?
Thế nào là dùng từ đúng nghĩa?
5.Dặn dò:
- Về nhà xem lại bài.
 Ngµy so¹n :5/9/2010
Ngµy d¹y:
 CHỦ ĐỀ 2
 TiÕt 4-5-6 BÀI TẬP VỀ DÙNG TỪ 
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC:
Phát hiện ra từ dung sai trong bài viết của mình hoặc của người khác.
Hiểu được dùng từ chính xác và hay sẽ đem lại hiệu quả giao tiếp cao. Từ đó có ý thức thận trọng khi dùng từ đặt câu trong văn bản.
Cung cấp cho HS một vốn từ không nhỏ thông qua các bài tập trắc nghiệm; sửa lỗi dùng từ qua bài viết của HS đòng thời củng cố kiến thức đã học ở lớp 6,7 và biết vận dụng vào bài tập làm văn.
Biết phân biệt một số từ ngữ Hán Việt từ đó biết sử dụng từ đúng.
II. CHUẨN BỊ
GV: bảng phụ, bài kiểm tra có lỗi dùng từ sai, hệ thống ví dụ. .
HS: Ôân lại bài, soạn bài.
III. TIẾN TRÌNH DẠY – HỌC
Kiểm tra bài cũ: 5 p
3. Bài mới:
Chọn câu dung nhất khoanh tròn vào chữ a hoặc b của các câu ấy:
1. Tỏ ra kiêu ngạo và lạnh nhạt, ra vẻ không thèm để ý đến người đang tiếp xúc với mình.
A. KHINH KHỈNH	B. KHINH BẠC
2. Văn hóa đạt tới trình độ nhất định với những đặc trưng tiêu biểu cho một cộng đồng, một thời đại.
A. VĂN HIẾN	B. VĂN MINH
3. Người bị buộc tội đưa ra xử trước tào án
A. BỊ CÁO	B. BỊ CAN
4. Ngành kinh tế bao gồm các xí nghiệp khai thác, chế biến các loại thực phẩm.
A. CÔNG NGHỆ	B. CÔNG NGHIỆP
5. Cái đạt được trong công việc hoặc trong quá trình phát triển của sự vật.
A. KẾT QUẢ	B. HIỆU QUẢ
6. Bướng bỉnh, hay gay sự
A. BA GAI	B. BA HOA
7. Đề nghị cơ quan có t ... g câu này thường cĩ từ “nên” sẽ chỉ mối quan hệ gì?
 HS: Nên à thường chỉ mối quan hệ nhân - quả.
 (?) Vậy giữa chị Dậu rất cấn cù chịu khĩ và rất mực yêu thương chồng con cĩ mối quan hệ đĩ khơng?
 HS: Khơng cĩ mối quan hệ đĩ.
 (?) Vậy câu này vì phạm lỗi gì?
 (?) vậy cách sửa ntn?
 - HS suy nghĩ trả lời. GV nhận xét.
 à HS đọc câu i
 à GV hướng dẫn HS trả lời.
 à Cịn câu k GV gợi ý cho HS về nhà làm.
 GV: Em hãy tham khảo câu (d), (e). Quan hệ giữa các vế nối với nhau bằng “vừa  vừa” cũng cĩ tính chất giống như quan hệ giữa các vế nối với nhau bằng “hay, khơng chỉ  mà cịn” khơng?
 HS: Khơng.
 (?) Vậy câu này mắc lỗi diễn đạt ntn? Cách sửa ra sao?
 - HS về làm.
 8 Hoạt động 3: Phát hiện và chữa lỗi trong lời nĩi, viết.
 à GV cho HS tự tìm lỗi diễn đạt trong bài TLV của mình (phần GV chấm điểm đã đánh dấu) và hướng dẫn cho HS chữa lỗi. 
 1/ Phát hiện và chữa lỗi trong những câu mắc một số lỗi diễn đạt liên qua đến logic (SGK127, 128)
 a/ Trong câu này thì A (quần áo, giày dép), B (đồ dùng học tập) thuộc 2 loại khác nhau. Phạm vi nghĩa của B khơng bao hàm A.
 * Cách sửa:
 - Chúng em  bị bão lụt quần áo, giày dép và đồ dùng học tập.
 - Chúng em  bị bão lụt quần áo, giày dép và nhiều đồ dùng sinh hoạt khác.
 - Chúng em  bị bão lụt giấy bút, sách vỡ và nhiều đồ dùng học tập khác.
 b/ Phạm vi nghĩa của từ thanh niên khơng bao hàm phạm vi nghĩa bĩng đá – hai nghĩa này khác nhau.
* Cách sửa:
 - Trong thanh niên nĩi chung và trong sinh viên nĩi riêng, niềm đam mê 
 - Trong thể thao nĩi chung và trong bĩng đá nĩi riêng, niềm say mê 
 c/ Lão Hạc, Bước đường cùng và Ngơ Tất Tố khơng thuộc một trường từ vựng: LH, BĐC là tên tác phẩm cịn NTT là tên tác giả.
 * Cách sửa:
 - Lão Hạc, Bước đường cùng và tắt đèn đã giúp chúng ta 
 - Nam cao, Nguyễn Cơng Hoan và Ngơ Tất Tố đã giúp chúng ta  
 d/ Trong câu hỏi lựa chọn “A hay B” thì A và B khơng bao giờ là những từ ngữ cĩ quan hệ nghĩa rộng - hẹp với nhau.
 Trong câu d, A (Tri thức) là từ ngữ cĩ nghĩa rộng hơn B (bác sĩ), vì vậy câu này đã vi phạm nguyên tắc lựa chọn.
 * Cách sửa:
 - Em muốn trở thành một người tri thức hay một tài xế ?
 - Em muốn trở thành một kĩ sư hay một bác sĩ?
 e/ Khi viết kiểu kết hợp “khơng chỉ A mà cịn B” thì tương tự như câu (d), nghĩa A khơng bao hàm B và ngược lại.
 Trong câu (e), A (hay về nghệ thuật) bao hàm B (sắc sảo về ngơn từ), trong giá trị nghệ thuật của một tác phẩm văn học cĩ cả ngơn từ. Vì vậy câu này là sai.
 * Cách sửa:
 - Bài thơ khơng chỉ hay về nghệ thuật mà cịn sắc sảo về nội dung.
 - Bài thơ khơng chỉ hay về bố cục mà cịn sắc sảo về ngơn từ.
g/ “Cao gầy” khơng cùng trường tự vựng với “mặc áo carơ”, vì thế khơng thể so sánh 2 đặc điểm này với nhau.
 * Cách sửa:
 - Trên  hai người. Một người thì cao gầy, cịn một người thì lùn và mập.
 - Trên  hai người. Một người thì mặc áo trắng, cịn một người thì mặc áo carơ.
h/ Đức tính “rất  con” khơng phụ thuộc vào đức tính “rất cần cù, chịu khĩ”. Khơng thể xác lập mối quan hệ phụ thuộc (nhân - quả) giữa 2 đức này à phạm lỗi lập luận.
 * Cách sửa: Thay từ “nên” bằng từ “và”. Cĩ thể bỏ từ “chị” thứ hai để tránh lặp từ.
 Chị Dậu  chịu khĩ và rất mực 
 i/ Hai vế “Khơng phát huy  người xưa” và “người phụ nữ  nặng nề đĩ” khơng thể nối với nhau bằng “nếu  thì” được.
 * Cách sửa:
 Nếu khơng  khĩ mà hồn thành được  nặng nề đĩ.
 k/ (HS về làm)
 4. Củng cố: (3’)
	GV nhắc lại yêu cầu bài học.
 5. Dặn dị: (2’)
	- Xem lại bài học. Hồn tất bài tập.
	- Soạn bài tt “Tổng kết phần văn”.
	. Đọc lại nội dung phần SGK.
	. Trả lời và làm theo yêu cầu vào bài soạn.
Ngµy so¹n :18/09/2010
Ngµy d¹y:
TiÕt 10-11-12 LuyƯn viÕt ®o¹n v¨n thuyÕt minh
A. Mơc tiªu cÇn ®¹t. Giĩp HS:
- Cđng cè kiÕn thøc vỊ v¨n thuyÕt minh: tri thøc trong v¨n TM, c¸c ph¬ng ph¸p TM, c¸ch dùng ®o¹n 
- RÌn kÜ n¨ng viÕt ®o¹n v¨n thuyÕt minh.
B.Néi dung.
I. KiÕn thøc cÇn n¾m:
- Khi lµm v¨n TM, cÇn x¸c ®Þnh c¸c ý lín, mçi ý lín viÕt thµnh mét ®o¹n v¨n.
- Khi viÕt ®o¹n v¨n, cÇn tr×nh bµy râ ý chđ ®Ị cđa ®o¹n, tr¸nh lÉn ý cđa ®o¹n v¨n kh¸c.
- C¸c ý trong ®o¹n nªn s¾p xÕp theo thø tù cÊu t¹o cđa sù vËt, thø tù nh©n thøc, thø tù diƠn biÕn sù viƯc trong thêi gian tríc sau hay theo thø tù chÝnh phơ.
II. LuyƯn tËp.
Bµi tËp 1. Cho phÇn v¨n b¶n sau:
 C¸ch hang Trèng 2 km vỊ phÝa t©y b¾c lµ hang Sưng Sèt trªn ®¶o Bå Hßn. Hang cã hai ng¨n. Ng¨n ngoµi vu«ng vøc, v¸ch dùng ®øng ph¼ng l×. TrÇn vµ nỊn hang ph¼ng, nh½n nh l¸ng xi m¨ng. Toµn hang mµu xanh cÈm th¹ch, lo¸ng tho¸ng ®iĨm nh÷ng v©n däc hång nh¹t. Ng¨n trong h×nh hµm Õch, cã n¨m khèi ®¸ gièng h×nh n¨m «ng tỵng ë n¨m t thÕ kh¸c nhau. Gi÷a lßng hang mét khèi th¹ch nhị tr¾ng to¸t v¬n lªn uy nghi, mang d¸ng mét vÞ tíng ®êi xa kho¸c ¸o hoµng bµo, ngåi trªn lng ngùa. Díi ¸nh s¸ng mê ¶o, bµng b¹c h¬I níc, c¸c m¨ng ®¸, trơ ®¸ trong hang gièng h×nh ngêi, sĩc vËt, dêng nh sèng dËy, ®ang cư ®éng, khiÕn cho du kh¸ch bµng hoµng sưng sèt.
a. H·y nhËn xÐt vỊ thø tù s¾p xÕp ý trong ®o¹n v¨n.
b. Cã thĨ ®¶o trËt tù c¸c c©u trong ®o¹n v¨n ®ỵc kh«ng? V× sao?
Gỵi ý: c¸c ý ®ỵc s¾p xÕp theo tr×nh tù hỵp lÝ. Kh«ng nªn ®¶o trËt tù c¸c c©u v¨n trong ®o¹n. NÕu ®¶o tÝnh l«-gic sÏ bÞ ph¸ vì.
Bµi tËp 2.ViÕt ®o¹n v¨n thuyÕt minh theo yªu cÇu sau:
a. ThuyÕt minh vỊ néi dung t¸c phÈm “L·o H¹c” cđa nhµ v¨n Nam Cao.
b. ThuyÕt minh vỊ t¸c gi¶ Ng« TÊt Tè.
II. LuyƯn tËp.
1. §äc thuéc lßng vµ diƠn c¶m bµi th¬.
2. Ngêi d©n lµng chµi ra kh¬i ®¸nh c¸ trong mét buỉi s¸ng thËt t¬i ®Đp. H·y ph©n tÝch ®o¹n th¬ sau ®Ĩ lµm râ ®iỊu ®ã.
Khi trêi trong giã nhĐ sím mai hång
D©n trai tr¸ng b¬i thuyỊn ®i ®¸nh c¸.
ChiÕc thuyỊn nhĐ h¨ng nh con tuÊn m·
Ph¨ng m¸i chÌo, m¹nh mÏ vỵt trêng giang.
C¸nh buåm gi¬ng to nh m¶nh hån lµng
Rín th©n tr¾ng bao la th©u gãp giã.
Gỵi ý: HS cÇn ph©n tÝch ®ỵc:
- C¶nh thiªn nhiªn: bÇu trêi cao réng, trong trỴo, nhuèm n¾ng hång b×nh minh.
- H×nh ¶nh con thuyỊn: NT so s¸nh vµ nh÷ng §T: h¨ng, ph¨ng, vỵtdiƠn t¶ Ên tỵng khÝ thÕ b¨ng tíi dịng m·nh cđa con thuyỊn.
- H×nh ¶nh c¸nh buåm tr¾ng: trë nªn lín lao thiªng liªng vµ rÊt th¬ méng. §ã chÝnh lµ biĨu tỵng cđa linh hån lµng chµi.
3. Ph©n tÝch nÐt ®Ỉc s¾c trong 4 c©u th¬ sau:
D©n chµi líi lµn da ng¨m r¸m n¾ng,
C¶ th©n h×nh nång thë vÞ xa x¨m.
ChiÕc thuyỊn im bÕn mái trë vỊ n»m
Nghe chÊt muèi thÊm dÇn trong thí vá.
Gỵi ý: HS cÇn ph©n tÝch ®ỵc: 4 c©u th¬ miªu t¶ h×nh ¶nh ngêi d©n chµi vµ con thuyỊn n»m nghØ bÕn sau chuyÕn ra kh¬i.
- H/¶nh ngêi d©n chµi ®ỵc mt¶ võa ch©n thùc võa l·ng m¹n vµ trë nªn cã tÇm vãc phi thêng: níc da ng¨m nhuém n¾ng, nhuém giã, th©n h×nh v¹m vì thÊm ®Ëm vÞ mỈn mßi cđa biĨn kh¬i.
- H/¶nh chiÕc thuyỊn n»m im trªn bÕn sau khi vËt lén víi sãng giã trë vỊ cịng lµ s¸ng t¹o NT ®éc ®¸o. Con thuyỊn v« tri trë nªn cã hån, mét t©m hån tinh tÕ. Cịng nh ngêi d©n chµi, con thuyỊn lao ®éng Êy cịng thÊm ®Ëm vÞ muèi mỈn cđa biĨn kh¬i.
Ngµy so¹n :
Ngµy d¹y:
TiÕt 13-14-15 C©u nghi vÊn
 ThuyÕt minh vỊ mét ph­¬ng ph¸p (c¸ch lµm)
A. Mơc tiªu cÇn ®¹t. 
Giĩp HS:
- Cđng cè, kh¾c s©u kiÕn thøc vỊ chøc n¨ng c©u nghi vÊn, ngoµi chøc n¨ng dïng ®Ĩ hái.
- RÌn kÜ n¨ng nhËn diƯn vµ sư dơng c©u nghi vÊn phï hỵp trong qu¸ tr×nh giao tiÕp, t¹o lËp v¨n b¶n.
B. Néi dung.
I. KiÕn thøc cÇn n¾m:
- Ngoµi chøc n¨ng dïng ®Ĩ hái, c©u nghi vÊn cßn dïng ®Ĩ cÇu khiÕn, kh¼ng ®Þnh, phđ ®Þnh, ®e do¹, béc lé t×nh c¶m, c¶m xĩcvµ kh«ng yªu cÇu ngêi ®èi tho¹i tr¶ lêi.
- NÕu kh«ng dïng ®Ĩ hái th× trong mét sè trêng hỵp c©u nghi vÊn cã thĨ kÕt thĩc b»ng dÊu chÊm, dÊu chÊm than hoỈc dÊu chÊm lưng.
II. LuyƯn tËp.
1. X¸c ®Þnh chøc n¨ng cđa c©u nghi vÊn trong c¸c ®o¹n trÝch sau:
a. Tá sù ngËm ngïi th­¬ng xãt thÇy t«i, c« t«i chËp chõng nãi tiÕp:
- MÊy l¹i r»m th¸ng t¸m nµy lµ giç ®Çu cËu mµy, mỵ mµy vỊ dï sao cịng ®ì tđi cho cËu mµy, vµ mµy cịng ph¶i cã hä, cã hµng, ngêi ta hái ®Õn chø?
b. C¸i TÝ ë trong bÕp sa s¶ m¾ng ra:
- §· b¶o u kh«ng cã tiỊn, l¹i cø l»ng nh»ng nãi m·i! Mµy tëng ngêi ta d¸m b¸n chÞu cho nhµ mµy sao? Th«i khoai chÝn råi ®©y, ®Ĩ t«i ®ỉ ra «ng x¬i, «ng ®õng lµm téi u n÷a.
c. Tho¾t tr«ng lên lỵt mµu da
¡n g× cao lín ®Éy ®µ lµm sao?
d. Nghe nãi, vua vµ c¸c triỊu thÇn ®Ịu bËt cêi. Vua l¹i ph¸n:
- Mµy muèn cã em th× ph¶i kiÕm vỵ kh¸c cho cha mµy, chø cha mµy lµ gièng ®ùc, lµm sao mµ ®Ĩ ®ỵc?
e. Mơ vỵ nỉi trËn l«i ®×nh t¸t vµo mỈt «ng l·o:
- Mµy c·i µ? Mµy d¸m c·i mét bµ nhÊt phÈm phu nh©n µ? §i ngay ra biĨn, nÕu kh«ng tao sÏ cho ngêi l«i ®i.
2. XÐt c¸c trêng hỵp sau råi tr¶ lêi c©u hái:
a. H«m qua cËu vỊ quª th¨m bµ ngo¹i ph¶i kh«ng?
 - §©u cã.
b. B¹n cÊt giïm m×nh quyĨn vë bµi tËp To¸n råi µ?
 - §©u.
c. B¸c ®· ®i råi sao B¸c ¬i!
 Mïa thu ®ang ®Đp n¾ng xanh trêi.
d. Nam ¬i! B¹n cã thĨ trao cho m×nh quyĨn s¸ch ®ỵc kh«ng?
* Trong c¸c tr­êng hỵp trªn, c©u nµo lµ c©u nghi vÊn?
* Cho biÕt chøc n¨ng cơ thĨ cđa mçi c©u nghi vÊn.
3. C¸c c©u nghi vÊn sau biĨu thÞ nh÷ng mơc ®Ých g×?
a. B¸c ngåi ®ỵi ch¸u mét lĩc cã ®­ỵc kh«ng?
b.CËu cã ®i ch¬i biĨn víi bän m×nh kh«ng?
c. CËu mµ m¸ch bè th× cã chÕt tí kh«ng ?
d. Sao mµ c¸c ch¸u ån thÕ?
e. Bµi v¨n nµy xem ra khã qu¸ cËu nhØ?
4. ViÕt mét ®o¹n v¨n (7 - 10 c©u) nªu c¶m nhËn cđa em vỊ t¸c phÈm “L·o H¹c” (Nam Cao) cã dïng Ýt nhÊt mét c©u nghi vÊn ®Ĩ béc lé c¶m xĩc.
------------------------------------------------------------------
ThuyÕt minh vỊ mét ph­¬ng ph¸p (c¸ch lµm)
A. Mơc tiªu cÇn ®¹t. 
Giĩp HS:
- Cđng cè kh¾c s©u kiÕn thøc vỊ v¨n thuyÕt minh, c¸ch lµm v¨n thuyÕt minh vỊ mét ph­¬ng ph¸p (c¸ch lµm).
- RÌn kÜ n¨ng viÕt v¨n thuyÕt minh.
B. Néi dung.
I KiÕn thøc cÇn n¾m:
- Khi giíi thiƯu mét ph¬ng ph¸p (c¸ch lµm) , ph¶i t×m hiĨu, n¾m ch¾c ph¬ng ph¸p (c¸ch lµm) ®ã.
- Khi thuyÕt minh cÇn tr×nh bµy râ ®iỊu kiƯn, c¸ch thøc, tr×nh tùlµm ra s¶n phÈm vµ yªu cÇu chÊt lỵng ®èi víi s¶n phÈm ®ã.
- Lêi v¨n cÇn ng¾n gän, râ rµng.
II. LuyƯn tËp.
1. Cho v¨n b¶n sau:
 C¸ch lµm mãn thÞt lỵn kho tµu
Nguyªn liƯu:
ThÞt vai sÊn : 1000g Níc m¾m, hĩng l×u, x× dÇu.
§­êng kÝnh : 20g 
C¸ch lµm:
 	 ThÞt lỵn c¹o, rưa s¹ch cho vµo níc ®ang s«i luéc qua, vít ra ®Ĩ nguéi, th¸i miÕng b»ng bao diªm. Cho níc m¾m, x× dÇu (hoỈc níc hµng) vµo x«ng cïng víi níc l¹nh ®un s«i. Cho thÞt vµo ®un s«i trë l¹i, hít bät, tiÕp tơc ®un nhá lưa ®Õn khi thÞt chÝn nhõ cã mµu c¸nh gi¸n, cho thªm ®êng, hĩng l×u vµo. Më vung ®un thªm, bao giê níc cßn sỊn sƯt lµ ®ỵc. Mĩc thÞt ra ®Üa ¨n kÌm víi c¸c lo¹i da.
Yªu cÇu c¶m quan:
 Mµu s¾c: cã mµu c¸nh gi¸n, bãng. Th¬m mïi hĩng l×u, ngät, mỈn. ThÞt nhõ, nguyªn miÕng, kh«ng n¸t cßn mét Ýt sèt s¸nh.
a. T×m nh÷ng ®Ỉc ®iĨm vỊ bè cơc cđa v¨ b¶n.
b. NhËn xÐt vỊ lêi v¨n vµ c¸ch diƠn ®¹t trong v¨n b¶n.
2. Chän mét trong hai ®Ị sau:
a. H·y giíi thiƯu c¸ch lµm mãn bĩn ch¶.
b. H·y thuyÕt minh vỊ c¸ch lµm ®å ch¬i cho c¸c em bÐ b»ng c¸c nguyªn liƯu ®¬n gi¶n