Đề thi chọn học sinh giỏi Giáo dục công dân Lớp 9 - Năm học 2011-2012 - Phòng GD & ĐT Huyện Lục Yên

PHÒNG GD & ĐT HUYỆN LỤC YÊN
ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP THCS
NĂM HỌC 2011- 2012
 Môn thi: Giáo dục công dân
Thời gian: 150 phút (không kể thời gian giao đề)
(Đề thi gồm có 02 trang)
Câu 1: (3 điểm)
a, Phân biệt thế nào là tự lập, tự lực, phong tục, hủ tục?
b, Có ý kiến cho rằng “ trong thời kì hội nhập chúng ta đặt mối quan hệ hợp tác với các nước, chúng ta cần tiếp thu những cái lạ của các nước”. Em có đồng ý với ý kiến trên không? Tại sao?
Câu 2: (2 điểm) 
Sắp đến ngày thi đấu bóng đá giữa các lớp, một số bạn trong đội bóng của lớp rủ Nam bỏ học để luyện tập chuẩn bị thi đấu.
a, Theo em, Nam có thể có những cách ứng xử nào? (nêu ít nhất 3 cách).
b, Nếu là Nam, em sẽ chọn cách nào? Vì sao?
Câu 3: (5 điểm)
a, Đạo đức, Pháp luật là gì? Nêu các mối quan hệ thể hiện thông qua đạo đức? Pháp luật nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam bảo vệ quyền làm chủ của nhân dân như thế nào?
b, Nêu những chuẩn mực đạo đức mà em đã được học?
c,Tai nạn giao thông là một mối đe dọa nguy hiểm luôn rình rập mọi người gây bao đau thương mất mát cho nhiều gia đình và ảnh hưởng đến xã hội. Em có suy nghĩ gì về vấn đề này và làm gì để góp phần giảm tai nạn giao thông?
Câu 4: (3 điểm). 
Tình huống:
Nhà cách trường 2 km nhưng hôm nào Hà cũng được bố mẹ đưa đón bằng xe máy. Quần áo của Hà cũng được mẹ giặt và là cho.
Thấy vậy, Mai hỏi:
- Đã là học sinh lớp 8 rồi mà cậu chưa thể tự đạp xe đến trường và tự giặt, là quần áo được à?
- Hà hồn nhiên trả lời:
- Bố mẹ có yêu mình thì mới làm như vậy chứ. Chúng mình vẫn còn nhỏ, chăm sóc con là trách nhiệm của cha, mẹ.
a, Em có đồng ý với ý kiến của Hà không? Vì sao?
b, Nếu là bạn thân của Hà, em sẽ nói với Hà điều gì?
c, Tình huống trên liên quan đến đức tính gì mà em đã được học?
Câu 5: (4 điểm)
Môi trường và tài nguyên thiên nhiên là gì? Hiện nay môi trường đang bị ô nhiễm như thế nào? Có ảnh hưởng gì đến cuộc sống của con nguời? Nêu những biện pháp để bảo vệ môi trường? Bản thân em đã làm gì để góp phần bảo vệ môi trường?
Câu 6: (3 điểm)
Ở Việt Nam có những phong tục tập quán tốt đẹp trong đó có phong tục thờ cúng tổ tiên. Em hãy giới thiệu phong tục đó với một người bạn nước ngoài để bạn ấy hiểu được phong tục tập quán của Việt Nam mình?
----------------- Hết -----------------
(Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm)
HƯỚNG DẪN CHẤM THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP HUYỆN
Câu
Nội dung
Thang điểm
Câu 1
(3điểm)
a, Phân biệt thế nào là tự lập, tự lực, phong tục, hủ tục.
- Tự lập là tự xây dựng cuộc sống cho mình không phải dựa dẫm vào người khác.
- Tự lực là tự làm lấy và giải quyết các công việc của bản thân mình.
- Phong tục: đó là những yếu tố truyền thống tốt đẹp của đân tộc đã đi sâu vào đời sống xã hội thể hiện sự lành mạnh là chủ yếu.
- Hủ tục: đó là những phong tục đã lỗi thời không còn phù hợp với với quan niệm về văn hóa, văn minh, đạo đức và nếp sống của xã hội hiện đại.
b, Em đồng ý với việc trong hội nhập chúng ta cần đặt mối quan hệ hợp tác với các nước. 
 Nhưng chúng ta cần tiếp thu cái lạ theo em hiểu thì “cái lạ” ở đây là những cái gì có thể là những cái đã lỗi thời, lạc hậu, cái đã quá khứ và cũng có thể đó là những cái hay, cái đẹp mà chúng ta đang mong muốn. Vì vậy chúng ta cần phải biết tiếp thu những tinh hoa văn hóa của nhân loại, tôn trọng truyền thống các dân tộc để làm giàu và bổ sung thêm cho dân tộc mình. 
 Cần có sự chọn lọc cái hay cái đẹp và loại bỏ những hủ tục, tập quán lạc hậu.
0,25đ
0,25đ
0,25đ
0,25đ
0,5đ
1đ
0,5đ
Câu 2
(2điểm)
Xử lý tình huống: Nam có 3 cách ứng xử:
1. Cùng các bạn tự ý bỏ học để đi tập bóng đá.
2. Đến xin phép thầy, cô giáo cho nghỉ học.
3. Khuyên các bạn không bỏ học và rủ các bạn tập đá bóng ngoài giờ h+ + Nếu là Nam em sẽ chọn cách ứng xử: Khuyên các bạn không bỏ học và rủ các bạn tập đá bóng ngoài giờ học.
+ Vì: Là học sinh phải biết tôn trọng kỉ luật của nhà trường, tự giác thực hiện nội quy, nghỉ học phải có lí do chính đáng và phải xin phép nhà trường.
0,25đ
0,25đ
0,25đ
0,5đ
0,75đ
Câu 3
(5điểm)
a. Đạo đức là những quy định những chuẩn mực ứng xử của con người với người khác, với công việc, với thiên nhiên và môi trường sống được nhiều người ủng hộ và tự giác thực hiện.
- Pháp luật là những quy tắc xử sự có tính bắt buộc do Nhà nước ban hành bảo đảm thực hiện bằng các biện pháp giáo dục, thuyết phục cưỡng chế.
*. Mối quan hệ thể hiện thông qua đạo đức: với bản thân, người khác, công việc, môi trường sống (gia đình, cộng đồng, thiên nhiên). Lí tưởng sống của dân tộc.
- PL bảo vệ quyền làm chủ của nhân dân:
+ Bảo vệ độc lập chủ quyền thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ. 
+ Bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp của công dân. 
+ PL có nhiều quy định để bảo vệ tài sản Xã hội chủ nghĩa, bảo vệ sản xuất, kinh doanh, bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng.
- PL quy định xử lí các bộ công chức nhà nước không làm tròn nhiệm vụ hoặc lợi dụng chức vụ quyền hạn.
b, Trong chương trình học môn giáo dục công dân em đã được tìm hiểu những chuẩn mực:
- Chí công vô tư, giản dị, tôn trọng kỉ luật, sống chan hòa với mọi người. Lòng yêu thương con người
c, Tai nạn giao thông là quốc nạn không những ở Việt Nam mà còn xảy ra nhiều nước trên thế giới riêng Việt Nam mỗi ngày có tới hơn 35 người chết vì tai nạn giao thông, thiệt hại về tài sản rất lớn.
- Nguyên nhân: 
+ Khách quan: Do lòng đường hẹp chất lượng không đảm bảo, cầu phà yếu.
+ Chủ quan: Người tham gia giao thông không chấp hành pháp luật: phóng nhanh vượt ẩu uống rượu bia khi tham gia giao thông, đua xe trái phép, chở quá tải theo qui định
- Người điều khiển phương tiện giao thông không qua đào tạo hoặc tệ nạn tiêu cực, học sinh đi xe máy chưa đủ 18 tuổi..
- Không chấp hành biển báo, chỉ dẫn 
- Một số việc làm:
+ Triển khai luật đến mọi người, mọi nhà, các cơ quan, đơn vị, trường học khu dân cư.
+ Ý thức chấp hành quy tắc khi trong tham gia giao thông.
+ Xử lý nghiêm minh các hành vi vi phạm 
+ Ngăn chặn thu giữ các phương tiện không đảm bảo.
+ Học sinh cần chấp hành, tuyên truyền vận động bạn bè, gia đình, mọi người cùng thực hiện.
0,5đ
0,5đ
0,5đ
1đ
0,5đ
0,25đ
0,25đ
0,5đ
0,25đ
0,25đ
0,5đ
Câu4
(3điểm)
a, Em không đồng ý với ý kiến của Hoa.
Vì: Bố mẹ yêu thương con thì con cũng phải biết yêu thương bố mẹ, cần phải cố gắng để bố mẹ đỡ vất vả vì mình.
- Đã là học sinh lớp 8 thì không còn nhỏ nữa, mỗi chúng ta đều có thể tự đi đến trường, tự giặt, là quần áo.
- Bố mẹ yêu thương chăm sóc mình nhưng mình cũng phải biết tự lập.
b, Khuyên Hoa: Nên tự đến trường, tự giặt, là quần áo để rèn luyện tính tự lập và để bố mẹ đỡ vất vả.
c, Tình huống trên có liên quan đến đức tính tự lập.
0,5đ
0,5đ
0,5đ
0,5đ
0,5đ
0,5đ
Câu5
(4điểm)
+ Môi trường là toàn bộ các điều kiện tự nhiên, nhân tạo bao quanh con người, có ảnh hưởng đến đời sống sản xuất sự tồn tại và phát triển của con người và thiên nhiên.
- Những điều kiện tự nhiên như rừng cây, đồi núi, sông ngòi, bầu khí quyển, khoáng sản trong lòng đất, dưới đáy biển.
- Điều kiện nhân tạo do con người xây dựng nên như nhà máy đường xá, công trình thủy lợi, trường học, bệnh viện, các công trình thông tin liên lạc.
+ Tài nguyên thiên nhiên là những của cải vật chất có sẵn trong tự nhiên mà con người có thể khai thác chế biến sử dụng phục vụ cuộc sống của con người.
* Tình hình ô nhiễm môi trường hiện nay: 
+ Môi trường đất, nước, khí quyển... đều bị ô nhiễm nặng nề.
+ Tài nguyên rừng, biển, khoáng sản, động thực vật ngày một cạn kiệt do khai thác bừa bãi.
+ Thời tiết khí hậu thay đổi thất thường, hạn hán, mưa lớn, bão lũ bất ngờ, mưa đá, tầng ô zôn bị chọc thủng nhiều lỗ, ...
+ Trái đất có xu hướng nóng dần lên.
*. Môi trường ở tỉnh ta: Bị ô nhiễm và có dấu hiệu xuống cấp.
+ Đất bị bạc màu, 
+ Rừng bị tàn phá.
+ Nguồn nước bị ô nhiễm, khí thải tiếng ồn khói bụi ngày càng nhiều ..
*. Môi trường có ảnh hưởng rất lớn đến đời sống của con người. 
- Nếu môi trường trong lành sạch đẹp, đảm bảo cân bằng sinh thái sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho con người đem hết khả năng của mình để ptriển kinh tế, văn hóa, xã hội, tạo cho con người có phương tiện sinh sống triển trí tuệ đạo đức và tinh thần.
- Nếu môi trường bị ô nhiễm việc sử dụng tài nguyên thiên nhiên không có kế hoạch sẽ gây mất cân bằng sinh thái làm cho môi trường bị suy thoái đó là nguyên nhân gây ra mưa bão, lũ lụt hạn hán kéo dài làm ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống của con người như đói nghèo, bệnh tật, thất học...
*. Biện pháp bảo vệ môi trường:
- Bảo vệ môi trường là giữ cho môi trường xanh, sạch, đẹp đảm bảo cân bằng sinh thái.
+ Không được sử dụng các tài nguyên, nhiên, vật liệu là tác hại gây ô nhiễm môi trường, không vứt rác bừa bãi.
+ Thường xuyên áp dụng các biện pháp bảo vệ môi trường trong sản xuất và sinh hoạt.
+ Xử lí có hiệu quả các chất thải trong công nghiệp chất thải sinh hoạt để không làm ô nhiễm môi trường.
+ Đưa bảo vệ môi trường trở thành một trong yêu cầu quan trọng trong sản xuất kinh doanh và là căn cứ để đánh giá thi đua trong năm.
+ Khai thác và sử dụng hợp lí tiết kiệm nguồn tài nguyên thiên nhiên chăm sóc và bảo vệ các loài động thực vật quý hiếm. Cần phải bảo tồn.
+ Nghiên cứu các biện pháp ngăn chặn khắc phục các hậu quả xấu do con người và thiên nhiên gây ra.
*. Liên hệ bản thân:
- Giữ gìn vệ sinh trường lớp, nơi ở và nơi công cộng.
- Bảo vệ và sử dụng tiết kiệm tài nguyên thiên nhiên, bảo vệ nguồn nước, động thực vật, không phá rừng, dùng chất nổ, điện... để đánh bắt thủy sản, hải sản. 
- Tích cực tham gia trồng cây.
- Phê phán tố cáo hành vi làm ảnh hưởng đến môi trường vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường.
0,25đ
0,25đ
0,25đ
0,25đ
0,5đ
0,5đ
0,25đ
0,25đ
1,đ
0,5đ
Câu 6
(3điểm)
- Dân tộc Việt Nam có nhiều truyền thống, phong tục tập quán tốt đẹp.
- Thờ cúng tổ tiên là một nét đẹp văn hóa đặc trưng của dân tộc Việt Nam.
- Thể hiện sự tưởng nhớ biết ơn kính trọng của con cháu đối với tổ tiên ông, bà, cha, mẹ. 
- Trong ngày tết gia đình nào cũng bày mâm cỗ để cùng tổ tiên vào chiều 30 tết là sự tiếp nối kế thừa phát triển nững nét đẹp văn hóa của dân tộc của các dòng họ.
- Giới thiệu được vài nét về một mâm cỗ.
- Ở Việt Nam tết cổ truyền là dịp để mọi người trong gia đình sum họp thể hiện tình cảm của mình với người thân, họ hàng đồng thời tiếp thêm sức mạnh cho mỗi thàn viên trong gia đình.
0,5đ
0,5đ
0,5đ
0,5đ
0,5đ
0,5đ
*. Lưu ý: Nếu học sinh có cách diễn đạt khác đúng GV nên cho điểm.