Đề cương ôn thi môn Ngữ văn 8 học kì II

 ĐỀ CƯƠNG ÔN THI MÔN NGỮ VĂN 8 HỌC KÌ II 2011-2012
I. Tiếng Việt
1. Câu chia theo mục đích nói (đặc điểm hình thức và chức năng của các kiểu câu)
STT
KIỂU CÂU
ĐẶC ĐIỂM HÌNH THỨC
CHỨC NĂNG
1
Câu
nghi
vấn
- Có những từ nghi vấn (ai, gì, nào, sao, tại sao, đâu, bao giờ,, bao nhiêu, à, ư, hả, chứ, (có) không, (đã) chưa) hoặc có từ hay (nối các vế có quan hệ lựa chọn).
- Kết thúc bằng dấu chấm hỏi.
- Khi không dùng để hỏi thì có thể kết thúc bằng dấu chấm, dấu chấm than, dấu chấm lửng.
- Chức năng chính là dùng để hỏi.
- Chức năng khác:
Dùng để cầu khiến, khẳng định, phủ định, đe dọa, bộc lộ tình cảm, cảm xúc,  và không yêu cầu người đối thoại trả lời.
2
Câu
cầu
khiến
- Có những từ cầu khiến như: hãy, đừng, chớ,  đi, thôi, nào, hay ngữ điệu cầu khiến.
- Kết thúc bằng dấu chấm than; nhưng khi ý cầu khiến không được nhấn mạnh thì có thể kết thúc bằng dấu chấm.
- Dùng để ra lệnh, yêu cầu, đề nghị, khuyên bảo
3
Câu
cảm
thán
- Có những từ ngữ cảm thán như: ôi, than ôi, hỡi ơi, chao ơi (ôi), trời ơi,; thay, biết bao, xiết bao, biết chừng nào
- Kết thúc bằng dấu chấm than.
- Dùng để bộc lộ trực tiếp cảm xúc của người nói, người viết.
4
Câu
trần
thuật
- Không có đặc điểm hình thức của các kiểu câu nghi vấn, cầu khiến, cảm thán.
- Kết thúc bằng dấu chấm; đôi khi có thể kết thúc bằng dấu chấm than hay dấu chấm lửng.
- Chức năng chính: dùng để kể, thông báo, nhận định, miêu tả, 
- Chức năng khác: dùng để yêu cầu, đề nghị, bộc lộ tình cảm, cảm xúc (vốn là chức năng chính của những kiểu câu khác).
2. Hoạt động giao tiếp
 a. Hành động nói
* Hành động nói là hành động được thực hiện bằng lời nói nhằm những mục đích nhất định.
* Những kiểu hành động nói thường gặp là :
- Hành động hỏi ( Bạn làm gì vậy ? )
- Hành động trình bày( báo tin, kể, tả, nêu ý kiến, dự đoán..) ( Ngày mai trời sẽ mưa. )
- Hành động điều khiển ( cầu khiến, đe dọa, thách thức,...) ( Bạn giúp tôi trực nhật nhé! )
- Hành động hứa hẹn .( Tôi xin hứa sẽ không đi học muộn nữa. )
- Hành động bộc lộ cảm xúc. ( Tôi sợ bị thi trượt học kì này. )
* Mỗi hành động nói có thể được thực hiện bằng kiểu câu có chức năng chính phù hợp với hành động đó ( cách dùng trực tiếp) hoặc bằng kiểu câu khác ( cách dùng gián tiếp)
b. Hội thoại.	
*Vai xã hội là vị trí của người tham gia hội thoại đối với người khác trong cuộc thoại . Vai xã hội được xác định bằng các quan hệ xã hội:
- Quan hệ trên- dưới hay ngang hàng ( theo tuổi tác, thứ bậc trong gia đình và xã hội) .
- Quan hệ thân-sơ ( theo mức độ quen biết, thân tình)
II. Văn bản
1.Nghị luận trung đại Việt Nam.
- Chiếu: là thể văn chính luận trung đại, do vua dùng để ban bố mệnh lệnh.
- Hịch: là thể văn chính luận trung đại, có kết cấu chặt chẽ, lí lẽ sắc bén, dùng để khích lệ tình cảm, tinh thần đấu tranh chống kẻ thù.
- Cáo: thể văn chính luận có tính chất quy phạm chặt chẽ thời trung đại; có chức năng công bố kết quả một sự nghiệp của vua chúa hoặc thủ lĩnh; có bố cục gồm 4 phần, đoạn trích thuộc phần đầu của bài Bình Ngô đại cáo.
-Tấu : là thể loại văn thư của bề tôi được viết bằng văn xuôi, văn vần, hoặc biền ngẫu, trình lên vua chúa kiến nghị, đề nghị của mình.
2.Nghị luận hiện đại Việt Nam: (Văn bản Thuế máu)
* Nội dung:
 - Thủ đoạn, mánh khóe nham hiểm của chính quyền thực dân Pháp đối với người dân các xứ thuộc địa:
+ Thể hiện qua lời nói tráo trở, lừa dối: trước chiến tranh họ là nô lệ, chiến tranh xảy ra họ là anh hùng cứu quốc, chiến tranh kết thúc họ lại lại trở về thân phân nô lệ ...
+ Thể hiện qua hành động: bắt người dân thuộc địa phải rời bỏ quê hương, làm việc cật lực trong các nhà máy, bỏ xác trên chiến tường...
+ Cướp bóc đối xử bất công, tàn nhẫn với những người sống sót sau cuội chiến, cấp môn bài thuốc phiện để người dân thuộc địa tự hủy hoại cuộc sống của bản thân và của giống nòi...
- Số phận của những người dân thuộc địa: đáng thương, khốn khổ, bị lừa dối, bị đẩy vào tình cảnh cùng quẫn... Họ là nạn nhân của chính sách cai trị tàn bạo, nham hiểm của Thực dân Pháp.
* Nghệ thuật:
-Có tư liệu phong phú xác thực, hình ảnh giàu giá trị biểu cảm.
-Giọng điệu đanh thép.
-Sử dụng ngòi bút trào phúng sắc sảo, giọng điệu mỉa mai.
3. Thơ Việt Nam 1900-1945
Bài 1: Nhớ rừng
1- Giới thiệu chung: 
- Thế Lữ (1907- 1989), là một trong những nhà thơ lớp đầu tiên của phong trào Thơ Mới.
- Thơ Mới: một phong trào thơ có tính chất lãng mạn của tầng lớp trí thức trẻ từ năm 1932 đến 1945. Ngay ở giai đoạn đầu, Thơ mới đã có nhiều đóng góp cho văn học , nghệ thuật nước nhà . 
- Nhớ rừng là bài thơ viết theo thể thơ 8 chữ hiện đại. Sự ra đời của bài thơ đã góp phần mở đường cho sự thắng lợi của phong trào Thơ mới.
2- Nội dung: 
- Hình tượng con hổ: 
+ Được khắc họa trong hoàn cảnh bị giam cầm trong vườn bách thú, nhớ rừng, tiếc nuối những tháng ngày huy hoàng sống giữa đại ngàn hùng vĩ.
+ Thể hiện khát vọng hướng về cái đẹp tự nhiên – một đặc điểm thường thấy trong thơ ca lãng mạn.
- Lời tâm sự thế hệ trí thức những năm 1930: 
+ Khao khát tự do, chán ghét thực tại tầm thường tù túng.
+ Bộc lộ lòng yêu nước thầm kín của người dân mất nước.
3- Nghệ thuật: -Sử dụng bút pháp lãng mạn, với nhiều biện pháp nghệ thuật như nhân hóa, đối lập, phóng đại, sử dụng từ ngữ gợi hình giàu sức biểu cảm.
-Xây dựng hình tượng nghệ thuật có nhiều tầng ý nghĩa.
-Có âm điệu thơ biến hóa qua mỗi đoạn thơ nhưng thống nhất ở giọng điệu dữ dội, bi tráng trong toàn bộ tác phẩm.
BÀI 2: QUÊ HƯƠNG
1- Giới thiệu chung: - Tế Hanh (1921- 2009) đến với Thơ mới khi phong trào này đã có rất nhiều thành tựu . Tình yêu quê hương tha thiết là điểm nổi bật của thơ Tế Hanh.
- Quê hương trích trong tập Nghẹn ngào (1939), sau in lại ở tập Hoa niên (1945).
- Không giống phần lớn các tác phẩm đương thời, đây là một trong số ít bài thơ lãng mạn ngân lên những giai điệu thật là tha thiết đối với cuộc sống cần lao.
2- Nội dung: - Lời kể về quê hương làng biển : 
+ Giới thiệu chung về làng biển vốn làm nghề chài lưới bằng những lời thơ bình dị.
+ Miêu tả cuộc sống lao động vất vả và niềm hạnh phúc bình dị của người dân làng biển qua các chi tiết miêu tả đoàn thuyền đánh cá ra khơi; đoàn thuyền đánh cá trở về; bến cá, con thuyền nằm nghỉ sau chuyến đi biển...
- Nỗi lòng của tác giả khôn nguôi về quê hương.
3- Nghệ thuật: -Sáng tạo nên những hình ảnh của cuộc sống lao động thơ mộng.
-Tạo liên tưởng, so sánh độc đáo, lời thơ bay bổng đầy cảm xúc.
-Sử dụng thể thơ 8 chữ hiện đại có những sáng tạo mới mẻ, phóng khoáng.
BÀI 3: KHI CON TU HÚ
1- Giới thiệu chung: - Tố Hữu (1920- 2002) quê ở Thừa Thiên – Huế. Được giác ngộ trong phong trào học sinh, sinh viên. Với nguồn cảm hứng lớn là lý tưởng cách mạng, thơ Tố Hữu trở thành lá cờ đầu của thơ ca cách mạng Việt Nam.
- Khi con tu hú ra đời 7/1939, khi tác giả đang bị giam cầm trong nhà lao Thừa Phủ, được in trong tập Từ ấy – tập thơ đầu tiên của Tố Hữu.
2- Nội dung: Khi con tu hú thể hiện cảm nhận của nhà thơ về hai thế giới đối lập: cái đẹp, tự do và cái ác, tù ngục:
- Khi con tu hú là thời khắc của mùa hè tràn đầy sức sống. Ở thời điểm đó, trí tưởng tượng của tác giả gọi về những âm thanh, màu sắc, hương vị và cảm nhận về không gian và cuộc sống tự do. Đặc biệt, sự sống tự nhiên trong bài thơ còn có ý nghĩa là sự sống trong cuộc đời tự do.
- Khi con tu hú còn là thời khắc hiện thực phũ phàng trong tù ngục bị giam cầm, xiềng xích. Tác giả bày tỏ tâm trạng bực bội muốn phá tung xiềng xích, thể hiện niềm khát khao tự do của người chiến sĩ cách mạng trong cảnh bị tù đày đang hướng tới cuộc đời tự do.
3- Nghệ thuật: -Viết theo thể thơ lục bát, giàu nhạc điệu, mượt mà, uyển chuyển.
-Lựa chọn lời thơ đầy ấn tượng để biểu lộ cảm xúc khi thiết tha, khi lại sôi nổi, mạnh mẽ.
-Sử dụng các biện pháp tu từ điệp ngữ, liệt kê... vừa tạo nên tính thống nhất về chủ đề văn bản, vừa thể hiện cảm nhận về sự đối lập giữa niềm khát khao sự sống đích thực , đầy ý nghĩa với hiện tại buồn chán của tác giả vì bị giam hãm trong nhà tù thực dân.
BÀI 4: TỨC CẢNH PÁC BÓ
1- Giới thiệu chung: - Hồ Chí Minh (1890-1969): nhà văn, nhà thơ, chiến sĩ cách mạng, anh hùng giải phóng dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới.
- Tức cảnh Pác Bó: được viết theo thể thơ tứ tuyệt, ra đời tháng 2/ 1941.
2- Nội dung: Hiện thực cuộc sống của Bác Hồ ở Pác Bó: 
- Nhiều gian khổ thiếu thốn. 
- Sự nghiệp lớn dịch sử Đảng đòi hỏi phải có niềm tin vững chắc không thể lay chuyển.
- Hình ảnh nhân vật trữ tình hiện lên giữa thiên nhiên Pác Bó mang vẻ đẹp của người chiến sĩ cách mạng với phong thái ung dung tự tại.
3- Nghệ thuật: -Có tính chất ngắn gọn, hàm súc.
-Vừa mang đặc điểm cổ điển, truyền thống vừa có tính chất mới mẻ hiện đại.
-Lời thơ bình dị pha giọng đùa vui hóm hỉnh.
-Tạo được tứ thơ độc đáo, bất ngờ, thú vị và sâu sắc.
BÀI 5: NGẮM TRĂNG (VỌNG NGUYỆT).
1- Giới thiệu chung: - Bài thơ được sáng tác trong ngục tù của Tưởng Giới Thạch (Từ 8/1942 đến 9/1943), in trong tập Nhật ký trong tù.
- Ngắm trăng được viết bằng chữ Hán, theo thể thơ tứ tuyệt, thể hiện tình yêu thiên nhiên và phong thái ung dung của Hồ Chí Minh.
2- Nội dung: - Hoàn cảnh đặc biệt: + Trong nhà tù.
+ Không rượu không hoa để thưởng lãm, khơi gợi nguồn thi hứng.
- Những hình ảnh đẹp: 
+ Vầng trăng soi qua song cửa nhà tù làm rung động tâm hồn nhà thơ.
+ Người tù Hồ Chí Minh với tâm hồn của một nhà thơ luôn hướng về cái đẹp. 
3- Nghệ thuật: -Nhà tù và cái đẹp, ánh sáng và bóng tối nhà tù, vầng trăng và người nghệ sĩ lớn, thế giới bên trong và ngoài nhà tù ..., sự đối sánh, tương phản vừa có tác dụng thể hiện sức hút của những vẻ đẹp khác nhau ở bài thơ này vừa thể hiện sự hô ứng , cân đối thường thấy trong thơ truyền thống.
-So sánh nguyên tác với bản dịch thơ à tài năng Hồ Chí Minh trong việc lựa chọn ngôn ngữ thơ.
BÀI 6: ĐI ĐƯỜNG (TẨU LỘ)
1- Giới thiệu chung: - Hoàn cảnh ra đời: trong thời gian Hồ Chí Minh bị chính quyền Tưởng Giới Thạch bắt giữ ((Từ 8/1942 đến 9/1943).
2- Nội dung: - Hình ảnh của hiện thực: con đường nhiều gian khổ mà Tưởng Giới Thạch đày ải người tù; người tù vượt qua chập chùng đường núi; muôn trùng núi non trong tầm mắt con người khi lên đến đỉnh núi.
- Ý nghĩa triết lý: + Con đường cách mạng nhiều thử thách chông gai nhưng chắc chắn sẽ có kết quả tốt đẹp.
- Người cách mạng phải rèn ý chí kiên định, phẩm chất kiên cường.
3- Nghệ thuật: -Kết cấu chặt chẽ, lời thơ tự nhiên, bình dị, gợi hình ảnh, và giàu cảm xúc.
- Tác dụng nhất định của bản dịch thơ trong việc chuyển dịch một bài thơ chữ Hán sang tiếng Việt.
III. Tập làm văn: Văn nghị luận –Nghị luận về một vấn đề chính trị, xã hội, văn học.(Viết một bài văn nghị luận có sử dụng yếu tố biểu cảm, tự sự).
 Đề bài 1: Hãy nói "không" với các tệ nạn. ( Gợi ý: Hãy viết một bài văn nghị luận để nêu rõ tác hại của m ... i ghê gớm đối với bản thân, gia đình và xã hội về nhiều mặt: tư tưởng, đạo đức, sức khỏe, kinh tế, nòi giống...
- Tệ nạn xã hội là mối nguy trước mắt và lâu dài của đất nước, dân tộc.
* Sự ràng buộc, chi phối ghê gớm của thói hư tật xấu:
- Đầu tiên, do bạn bè xấu rủ rê hoặc do tò mò thử cho muốn biết
- Sau đó một vài lần không có thì bồn chồn, khó chịu.
- Dần dần tiến tới mắc nghiện. Không có thuốc, cơ thể sẽ bị cơn nghiện hành hạ. Mọi suy nghĩ, hành động... đều bị cơn nghiện chi phối.
- Để thỏa mãn, con nghiện có thể làm mọi thứ, kể cả trộm cắp, lừa đảo, cướp giật, giết người...
- Thói hư tật xấu là bạn đồng hành của chủ nghĩa cá nhân ích kỉ.
- Một khi đã nhiễm phải tệ nạn lâu ngày thì rất khó từ bỏ. Tệ nạn sẽ hành hạ làm cho con người khổ sở, điêu đứng vì nó.
b. Tác hại của cờ bạc, ma túy, sách xấu sẽ dẫn đến thoái hóa đạo đức, nhân cách, gây tác hại lớn đến bản thân, gia đình và xã hội.
* Cờ bạc:....
* Thuốc lá:...
* Ma túy:....
* Văn hóa phẩm độc hại ( sách xấu, băng đĩa hình đồi trụy...)...
3. Kết bài *Chúng ta cần:
- Tránh xa những thói hư tật xấu và tệ nạn xã hội
- Khi đã lỡ mắc thì phải có quyết tâm từ bỏ và làm lại cuộc đời
- Xây dựng cho mình và tuyên truyền cho mọi người lối sống lành mạnh.
ĐỀ 2
Một số bạn lớp em đang đua đòi ăn mặc theo lối không lành mạnh, không phù hợp với lứa tuổi học sinh, với truyền thống dân tộc, gia đình. Em hãy viết một bài văn nghị luận để thuyết phục các bạn đó thay đổi cách ăn mặc cho đứng đắn hơn.
A. Mở bài - Vai trò của mốt trang phục đối với xã hội và con ngời có văn hoá nói chung và tuổi học trò nói riêng.
B. Thân bài:
- Tình hình ăn mặc hiện nay của lứa tuổi học sinh 
+ Đa số các bạn ăn mặc đứng đắn, có văn hoá
+ Tuy nhiên vẫn còn một số bạn đua đòi chạy theo mốt ăn mặc không lành mạnh ( đan yếu tố tự sự, miêu tả ) 
- Tác hại của lối ăn mặc không lành mạnh 
+ Vừa tốn kém, mất thời gian, ảnh hưởng xấu tới kết quả học tập 
+ lại không có văn hoá, thiếu tự trọng, ảnh hưởng tới nhân cách của con người 
- ăn mặc như thế nào là có văn hoá ?
+ Phải phù hợp với lứa tuổi học sinh, với truyền thống văn hoá của dân tộc và hoàn cảnh gia đình. 
+ Đó là cách ăn mặc giản dị, gọn gàng, đứng đắn để chứng tỏ mình là người lịch sự, có văn hoá, biết tự trọng và tôn trọng mọi người 
 C. Kết bài :- Các bạn cần thay đổi lại cách ăn mặc cho phù hợp, lành mạnh, đứng đắn
§Ò 3 : Tõ bµi Bµn luËn vÒ phÐp häc cña La S¬n Phu Tö NguyÔn ThiÕp, h·y nªu suy nghÜ vÒ mèi quan hÖ gi÷a "häc" víi 'hµnh'.
* Më bµi: Giíi thiÖu vÊn ®Ò vµ dÉn lêi cña La S¬n Phu Tö " theo ®iÒu häc mµ lµm ".
* Th©n bµi: 
- Gi¶i thÝch "häc" lµ g×? ( tiÕp thu kiÕn thøc ®­îc tÝch luü trong s¸ch vë, trau dåi kiÕn thøc, më mang trÝ tuÖ ).
- Gi¶i thÝch "hµnh" lµ g×?( thùc hµnh c¸c øng dông kiÕn thøc lÝ thuyÕt vµo thùc tiÔn ®êi sèng ).
- Kh¼ng ®Þnh "häc" vµ "hµnh" lµ hai vÊn ®Ò lu«n g¾n liÒn, ®i ®«i víi nhau nh­ hai mÆt cña mét vÊn ®Ò .
- Ph¶i häc vµ hµnh nh­ thÕ nµo cho hîp lÝ :
Häc : th­êng xuyªn häc " häc, häc, häc n÷a, häc m·i " - Lª Nin, häc ë mäi n¬i, mäi lóc, häc tõ cÊp thÊp. ®Õn cao, n¾m ®­îc néi dung cèt lâi cña vÊn ®Ò ...- NguyÔn ThiÕp.
Hµnh: øng dông nh÷ng ®iÒu ®· häc vµo thùc tÕ, cã nh­ vËy th× míi ®¸nh gi¸ ®óng ®­îc thùc chÊt cña viÖc häc( lÊy vÝ dô minh ho¹ vÒ t¸c h¹i cña viÖc "häc" mµ kh«ng "hµnh" )
 - Liªn hÖ víi b¶n th©n häc sinh vÒ mèi quan hÖ gi÷a "häc" vµ "hµnh"
* KÕt bµi: Nªu suy nghÜ cña m×nh vÒ vÊn ®Ò vµ kh¼ng ®Þnh tÇm quan träng cña vÊn ®Ò.
§Ò 4 : V¨n häc vµ t×nh thương (®Ò 2 trang 128 sgk)
* Dµn ý
1. Më bµi
Tõ xa ®Õn nay, d©n téc ViÖt nam ta lu«n ®Ò cao tư tưởng nh©n ¸i, mét ®¹o lÝ cao ®Ñp. Bëi v× chóng ta ®Òu lµ con Rång ch¸u Tiªn, ®Òu ®îc sinh ra tõ cha L¹c Long Qu©n vµ mÑ ¢u C¬ nªn truyÒn thèng “l¸ lµnh ®ïm l¸ r¸ch còng ®îc ph¸t huy qua nhiÒu thÕ hÖ. Nh÷ng t×nh c¶m cao quÝ Êy ®îc kÕt tinh, héi tô vµ ph¶n ¸nh qua nh÷ng t¸c phÈm v¨n häc d©n téc. Chóng ta h·y cïng t×m hiÓu nh÷ng vÊn ®Ò trªn qua bµi chøng minh díi ®©y
2. Th©n bµi
Nãi v¨n häc d©n téc ta lu«n ca ngîi lßng nh©n ¸i vµ t×nh yªu th¬ng gi÷a ngêi vµ ngêi qu¶ kh«ng sai. Tríc hÕt V¨n häc cña ta ®Ò cËp ®Õn t×nh c¶m trong gia ®×nh, bëi gia ®×nh lµ n¬i con ngêi sinh ra vµ lín lªn, lµ chiÕc n«i khëi nguån vµ nu«i dìng cña lßng nh©n ¸i. Trong ®ã th× t×nh mÉu tö lµ cao quÝ h¬n c¶. H×nh ¶nh cËu bÐ Hång trong t¸c phÈm “nh÷ng ngµy th¬ Êu”, ®· cho chóng ta thÊy r»ng: “t×nh mÉu tö lµ nguån thiªng liªng vµ k× diÖu, lµ mèi d©y bÒn chÆt kh«ng g× chia c¾t ®îc”. CËu bÐ Hång ph¶i sèng trong c¶nh må c«i, chÞu sù hµnh h¹ cña bµ c«, cha mÊt, mÑ ph¶i ®i tha h¬ng cÇu thùc, Êy vËy mµ cËu kh«ng hÒ o¸n giËn mÑ m×nh, ngîc l¹i l¹i v« cïng kÝnh yªu, nhê th¬ng mÑ. C©u chuyÖn ®· lµm rung ®éng biÕt bao tr¸i tim cña ®éc gi¶. Kh«ng chØ ph¶n ¸nh t×nh mÉu tö, v¨n häc cßn cho ta thÊy mét t×nh c¶m v« cïng ®Ñp ®Ï, s©u s¾c kh«ng kÐm, ®ã lµ t×nh c¶m vî chång. TiÓu thuyÕt “t¾t ®Ìn” cña nhµ v¨n Ng« TÊt Tè lµ minh chøng râ nÐt nhÊt cho ®iÒu nµy. Nh©n vËt chÞ DËu ®îc t¸c gi¶ kh¾c häa thµnh mét ngêi phô n÷ ®iÓn h×nh nhÊt trong nh÷ng n¨m 30-40. ChÞ lµ mét ngêi vî th¬ng chång, yªu con, lu«n ©n cÇn, nhÑ nhµng ch¨m sãc cho chång dï trong ho¸n c¶nh khã kh¨n, nguy khèn nh thÕ nµo. ChÞ DËu ®· liÒu m×nh, ®¸nh tr¶ tªn ngêi nhµ lÝ trëng ®Ó b¶o vÖ cho chång, mét viÖc mµ ngay c¶ ®µn «ng trong lµng còng cha d¸m lµm. Qu¶ lµ ®¸ng quÝ ph¶i kh«ng c¸c b¹n! ThËt ®óng víi c©u ca dao:
 “ThuËn vî thuËn chång t¸t biÓn §«ng còng c¹n”
Vµ ch¾c h¼n, nh÷ng ngêi nµo ®· vµ ®ang häc cÊp II ®Òu biÕt ®Õn truyÖn “cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª”. ThËt c¶m ®éng khi chøng kiÕn c¶nh 2 anh em Thµnh vµ Thñy chia tay nhau ®Çy níc m¾t. Qua ®ã, v¨n häc ®· göi ®Õn chóng ta mét t×nh c¶m g¾n bã gi÷a anh em víi nhau trong gia ®×nh:
 “Anh em nh thÓ tay ch©n
 r¸ch lµnh ®ïm bäc dë hay ®ì ®Çn”
Tõ t×nh yªu th¬ng trong gia ®×nh, më réng ra ngoµi x· héi th× cã t×nh yªu ®«i løa, t×nh b¹n bÌ... hay nãi chung ®ã lµ t×nh yªu th¬ng ®ång lo¹i mµ v¨n häc còng nh ngêi xa lu«n ®Ó cËp ®Õn qua c¸c c©u ca dao nh:
 “BÇu ¬i th¬ng lÊy bÝ cïng
 Tuy r»ng kh¸c gièng nhng chung mét giµn”
HoÆc c©u: “NhiÔu ®iÒu phñ lÊy gi¸ g¬ng
 Ngêi trong mét níc ph¶i th¬ng nhau cïng”
Còng víi nghÜa ®ã, ngêi xa l¹i nghÜ ra truyÒn thuyÕt “Con Rång ch¸u Tiªn” gióp ta hiÓu râ h¬n vÒ tõ “®ång bµo”. Theo truyÒn thuyÕt th× mÑ ¢u C¬ vµ cha L¹c Long Qu©n ®· sinh ra mét tr¨m trøng vµ në ra tr¨m con, 50 ngêi con xuèng biÓn sau nµy trë thµnh ngêi miÒn xu«i, cßn 50 ngêi con kh¸c lªn nói sau nµy trë thµnh c¸c d©n téc miÒn nói. Tríc khi ®i, L¹c Long QuËn cã dÆn ¢u C¬ r»ng: sau nµy cã g× khã kh¨n th× gióp ®ì nhau. §iÒu ®ã cho thÊy ngêi xa cßn nh¾c nhë con ch¸u ph¶i biÕt th¬ng yªu, t¬ng trî nhau. Mçi khi miÒn nµo trªn ®Êt níc ta cã ho¹n n¹n, thiªn tai lò lôt th× nh÷ng n¬i kh¸c ®Òu híng vÒ n¬i Êy, chung søc chung lßng quyªn gãp, ñng hé vËt chÊt lÉn tinh thÇn.
Ngoµi ®êi sèng lµ thÕ, cßn trong nh÷ng c©u chuyÖn cæ tÝch th× sao? TruyÖn cæ tÝch kh«ng ®¬n thuÇn chØ lµ nh÷ng c©u chuyÖn h cÊu, tëng tîng mµ th«ng qua ®ã cha «ng ta muèn göi g¾m nh÷ng suy nghÜ, t×nh c¶m, thÓ hiÖn nh÷ng íc m¬, niÒm tin vÒ c«ng lÝ. Vµ h¬n thÕ n÷a lµ t tëng nh©n ®¹o cña d©n téc ta, ®îc lét t¶ mét c¸ch s©u s¾c qua c©u chuyÖn cæ tÝch “Th¹ch sanh” quen thuéc. Nh©n vËt Th¹ch sanh ®¹i diÖn cho chÝnh nghÜa, hiÒn hËu, vÞ tha, dòng c¶m, s½n sµng tha thø cho mÑ con LÝ Th«ng, ngêi ®· bao lÇn t×m c¸ch h·m h¹i m×nh. Kh«ng nh÷ng thÕ, khi 18 níc ch hÇu kÐo qu©n sang ®¸nh Th¹ch Sanh nh»m cíp l¹i c«ng chóa, chµng ®· sö dông c©y ®µn thÇn cña m×nh ®Ó thøc tØnh binh lÝnh, lµm cho binh lÝnh lÇn lît xÕp gi¸p quy hµng mµ kh«ng cÇn ®éng ®Õn ®ao binh. Ch¼ng nh÷ng thÕ, chµng l¹i mang c¬m thÕt ®·i hä tríc khi rót vÒ níc. §iÒu nµy lµm ta chît nhí ®Õn “Bµi c¸o b×nh Ng«” cña NguyÔn Tr·i víi t tëng nh©n ®¹o cao c¶: “§em ®¹i nghÜa ®Ó th¾ng hung tµn
 LÊy trÝ nh©n ®Ó thay cêng b¹o”
Råi c©u chuyÖn “sä dõa” còng kh«ng kÐm phÇn Ý nghÜa. T×nh th¬ng ngêi ®îc thÓ hiÖn qua t×nh c¶m cña c« con g¸i ót ®èi víi sä dõa. C« ót vÉn ®a c¬m, ch¨m sãc sä dõa mét c¸ch tËn t×nh mµ kh«ng hÒ quan t©m ®Õn h×nh d¸ng xÊu xÝ cña chµng. §iÒu nµy nh¾c nhë chóng ta kh«ng nªn ph©n biÖt ®èi xö víi ngêi tµn tËt, cã h×nh d¸ng xÊu xÝ, ®¸nh gi¸ con ngêi qua vÎ bÒ ngoµi bëi v×: “tèt gç h¬n tèt níc s¬n”. Con ngêi thùc sù cña mçi ngêi chÝnh lµ ë trong t©m hån, tÊm lßng cña hä. 
Bªn c¹nh viÖc ca ngîi nh÷ng con ngêi “th¬ng ngêi nh thÓ th¬ng th©n”, v¨n häc còng phª ph¸n nh÷ng kÎ Ých kØ, v« l¬ng t©m. §¸ng ghª sî h¬n n÷a lµ nh÷ng ngêi c¹n t×nh m¸u mñ. §iÓn h×nh lµ nh©n vËt bµ c« trong truyÖn “nh÷ng ngµy th¬ Êu”, mét ngêi ®éc ¸c, “bÒ ngoµi th¬n thít nãi cêi-mµ trong nham hiÓm giÕt ngêi kh«ng dao”. Bµ c« nì lßng nµo l¹i nãi xÊu, sØ nhôc mÑ bÐ Hång tríc mÆt bÐ-®øa ch¸u ruét cña m×nh, lÏ ra bµ c« ph¶i ®èi xö tèt víi bÐ Hång ®Ó bï ®¾p l¹i nh÷ng mÊt m¸t mµ bÐ ph¶i høng chÞu. Hay trong tiÓu thuyÕt “T¾t ®Ìn”, nhµ v¨n Ng« TÊt Tè ®· cho chóng ta thÊy sù tµn ¸c, bÊt nh©n cña tªn cai lÖ vµ ngêi nhµ lÝ trëng. Chóng th¼ng tay ®¸nh ®Ëp nh÷ng ngêi thiÕu su, ®Õn nh÷ng ngêi phô n÷ ch©n yÕu tay mÒm nh chÞ DËu mµ chóng còng kh«ng tha. ThËt lµ mét bän mÊt hÕt tÝnh ngêi. Cßn nh÷ng cÊp bËc quan trªn th× sao? ¤ng quan trong truyÖn “sèng chÕt mÆc bay” lµ tiªu biÓu cho tÇng líp thèng trÞ, quan l¹i ngµy xa. Trong c¶nh nguy cÊp, d©n nh©n ®éi giã, t¾m ma cøu ®ª th× quan l¹i ngåi ung ung ®¸nh tæ t«m. Tríc t×nh h×nh ®ã, ngo¹i trõ nh÷ng tªn lßng lang d¹ sãi nh tªn quan hé ®ª th× cã ai mµ kh«ng th¬ng xãt ®ång bµo huyÕt m¹ch. Ngay c¶ khi cã ngêi vµo b¸o ®ª vì mµ h¾n cßn kh«ng quan t©m, b¶o lÝnh ®uæi ra ngoµi. ThËt lµ lò ngêi bÊt nh©n v« l¬ng t©m ph¶i kh«ng c¸c b¹n! §Õn cuèi truyÖn, khi quan lín ï v¸n bµi to th× c¶ lµng ngËp níc, nhµ cöa lóa mµ bÞ cuèn tr«i hÕt, t×nh c¶nh thËt th¶m sÇu. ChÝnh cao trµo ®ã ®· lªn ¸n gay g¾t tªn quan hé ®ª, hay chÝnh lµ ®¹i diÖn cho tÇng líp thèng trÞ, döng dng tríc sinh m¹ng cña biÕt bao ngêi d©n. ThËt ®au xãt cho sè phËn ngêi d©n thêi Êy!
3. KÕt bµi
 Qua nh÷ng t¸c phÈm v¨n häc ë trªn, chóng ta cã thÓ thÊy ®îc r»ng: v¨n häc ViÖt Nam lu«n ®Ó cao lßng nh©n ¸i, ca ngîi nh÷ng ngêi “th¬ng ngêi nh thÓ th¬ng th©n”, vµ còng lªn ¸n kÞch liÖt nh÷ng kÎ thê ¬, v« tr¸ch nhiÖm. §©y còng lµ minh chøng râ nÐt cho t tëng nh©n ®¹o, t×nh yªu th¬ng cao c¶ ®· trë thµnh mét truyÒn thèng cao ®Ñp, quý b¸u cña d©n téc ta. Chóng ta cÇn ph¶i biÕt yªu th¬ng ngêi kh¸c, biÕt gióp ®ì nhau trong c«ng viÖc còng nh trong häc t©p ®Ó cïng nhau tiÕn bíc trong cuéc sèng, chung tay x©y dùng ®Êt níc giµu m¹nh. Nh nhµ th¬ Tè H÷u ®· viÕt: "Cßn g× ®Ñp trªn ®êi h¬n thÕ
 Người yªu Người sèng ®Ó yªu nhau"
 CÁC EM TỰ TÌM VÀ ĐỌC THÊM NHỮNG BÀI VĂN MẪU ( VĂN NGHỊ LUẬN)
***************************************HẾT***********************************