Đề cương ôn tập học kì II môn Sinh học khối 8

 Ch­¬ng VI : trao ®ỉi chÊt vµ n¨ng l­ỵng
Câu 1: Em hiểu gì về Vitamin? Vi tamin có vai trò gì trong cơ thể? Bổ sung vitamin A,D,C cho cơ thể cần ăn thức ăn nào?
- Vitamin là hợp chất hóa học đơn giản.
- Tham gia cấu trúc nhiều hệ enzim, thiếu vitamin dẫn đến rối loạn hoạt động sinh lí của cơ thể.
 - Bổ sung vitamin A cần ăn thực vật có màu vàng, đỏ, xanh thẩm. Bơ, trứng và dầu cá.
 - Bổ sung vitamin D: Dùng bơ, trứng,sữa,dầu cá.
- Bổ sung vitamin C: Dùng rau xanh, cà chua, quả tươi. 
Câu 2: Khẩu phần ăn là gì? Nêu nguyên tắc lập khẩu phần ăn.
- Khẩu phần là lượng thức ăn cung cấp cho cơ thể ở trong một ngày.
- Nguyên tắc lập khẩu phần:
+ Đảm bảo đủ lượng thức ăn phù hợp với nhu cầu từng đối tượng.
+ Đảm bảo cân đối thành phần các chất hữu cơ, cung cấp đủ muối khoáng và vitamin.
+ Đảm bảo cung cấp đủ năng lượng cho cơ thể.
Ch­¬ng VII : Bµi tiÕt
c©u 1: Bµi tiÕt ®ãng vai trß quan träng nh­ thÕ nµo víi c¬ thĨ cđa chĩng ta (Bµi tiÕt lµ g× hoỈc tr×nh bµy kh¸i niƯm bµi tiÕt)? C¸c s¶n phÈm th¶i chđ yÕu cđa c¬ thĨ lµ g×? ViƯc bµi tiÕt chĩng do c¬ quan nµo ®¶m nhiƯm?
* Nhê cã bµi tiÕt mµ c¸c tÝnh chÊt cđa m«i tr­êng bªn trong c¬ thĨ (pH, nång ®é c¸c ion, ¸p suÊt thÈm thÊu, ...) lu«n ỉn ®Þnh, t¹o ®iỊu kiƯn thuËn lỵi cho ho¹t ®éng trao ®ỉi chÊt diƠn ra b×nh th­êng.(Bµi tiÕt lµ mét ho¹t ®éng cđa c¬ thĨ th¶i lo¹i c¸c chÊt cỈn b· vµ c¸c chÊt ®éc h¹i kh¸c ®Ĩ duy tr× tÝnh ỉn ®Þnh cđa m«i tr­êng trong.)
* C¸c s¶n phÈm th¶i chđ yÕu cđa c¬ thĨ lµ må h«i, n­íc tiĨu vµ CO2. ViƯc th¶i chĩng do c¸c c¬ quan sau ®¶m nhiƯm:
- Da th¶i lo¹i må h«i.
- HƯ h« hÊp th¶i lo¹i CO2.
- HƯ bµi tiÕt n­íc tiĨu th¶i lo¹i n­íc tiĨu.
C©u 2: HƯ bµi tiÕt cã cÊu t¹o nh­ thÕ nµo? (tr×nh bµy c¸c thµnh phÇn cđa hƯ bµi tiÕt n­íc tiĨu?)
- HƯ bµi tiÕt n­íc tiĨu gåm: thËn, èng dÉn n­íc tiĨu, bãng ®¸i vµ èng ®¸i.
- ThËn lµ c¬ quan quan träng nhÊt cđa hƯ bµi tiÕt n­íc tiĨu, gåm 2 qu¶ thËn; Mçi qu¶ thËn chøa kho¶ng 1 triƯu ®¬n vÞ chøc n¨ng ®Ĩ läc m¸u vµ h×nh thµnh n­íc tiĨu.
- ThËn gåm cã phÇn vá, phÇn tủ víi c¸c ®¬n vÞ chøc n¨ng cđa thËn cïng víi èng gãp vµ bĨ thËn.
- Mçi ®¬n vÞ chøc n¨ng cđa thËn gåm cÇu thËn, nang cÇu thËn vµ èng thËn.
C©u 3: Tr×nh bµy sù t¹o thµnh n­íc tiĨu ë c¸c ®¬n vÞ chøc n¨ng cđa thËn?
 - Máu theo động mạch đến tới cầu thận với áp lực cao tạo ra lực đẩy nước và các chất hòa tan có kích thước nhỏ qua lỗ lọc ( 30 – 40 A0 ) trên vách mao mạch vào nang cầu thận, các tế bào máu và các phân tử protein có kích thước lớn nên không qua lỗ lọc. Kết quả là tạo nên nước tiểu đầu trong nang cầu thận. 	 
 -Nước tiểu đầu đi qua ống thận, ở đây xảy ra 2 quá trình: Quá trình hấp thụ lại nước và các chất cần thiết ( Các chất dinh dưỡng, các ion Na+, Cl- ,  ); quá trình bài tiết tiếp các chất độc và các chất không cần thiết khác ( Axit uric, creatin, các chất thuốc, các ion H+, K+). Kết quả là tạo nên nước tiểu chính thức. Cả 2 quá trình này đều có sử dụng năng lượng ATP.
C©u 4: Thµnh phÇn n­íc tiĨu ®Çu kh¸c víi m¸u ë chç nµo? N­íc tiĨu chÝnh thøc kh¸c víi n­íc tiĨu ®Çu ë chç nµo? Thùc chÊt cđa qu¸ tr×nh t¹o thµnh n­íc tiĨu lµ g×? 
* Sù kh¸c biƯt trong thµnh phÇn n­íc tiĨu ®Çu vµ m¸u:
- N­íc tiĨu ®Çu kh«ng cã c¸c tÕ bµo m¸u vµ pr«tªin.
- M¸u cã c¸c tÕ bµo m¸u vµ pr«tªin.
* Sù kh¸c biƯt trong thµnh phÇn gi÷a n­íc tiĨu ®Çu vµ n­íc tiĨu chÝnh thøc lµ:
ChØ tiªu so s¸nh
 N­íc tiĨu ®Çu
N­íc tiĨu chÝnh thøc
Nång ®é c¸c chÊt hoµ tan
Lo·ng h¬n
§Ëm ®Ỉc h¬n
C¸c chÊt cỈn b· vµ ®éc h¹i
Ýt h¬n
NhiỊu h¬n
C¸c chÊt dinh d­ìng
NhiỊu h¬n
GÇn nh­ kh«ng cßn.
* Thùc chÊt cđa qu¸ tr×nh t¹o thµnh n­íc tiĨu lµ qu¸ tr×nh läc m¸u vµ th¶i bá c¸c chÊt cỈn b·, c¸c chÊt ®éc h¹i, c¸c chÊt thõa khái c¬ thĨ ®Ĩ duy tr× tÝnh ỉn ®Þnh m«i tr­êng trong c¬ thĨ.
C©u 5: Sù th¶i n­íc tiĨu diƠn ra nh­ thÕ nµo?
- Sù t¹o thµnh n­íc tiĨu diƠn ra liªn tơc nh­ng sù bµi tiÕt n­íc tiĨu ra khái c¬ thĨ l¹i gi¸n ®o¹n, cã sù kh¸c nhau ®ã lµ do: M¸u lu«n tuÇn hoµn qua cÇu thËn nªn n­íc tiĨu h×nh thµnh liªn tơc, nh­ng n­íc tiĨu chØ ®­ỵc bµi tiÕt ra ngoµi c¬ thĨ khi l­ỵng n­íc tiĨu trong bãng ®¸i lªn ®Õn 200ml 
- N­íc tiĨu chÝnh thøc ®­ỵc ®ỉ vµo bĨ thËn, qua èng dÉn n­íc tiĨu xuèng tÝch tr÷ ë bãng ®¸i, råi ®­ỵc th¶i ra ngoµi nhê ho¹t ®éng cđa c¬ vßng èng ®¸i, c¬ bãng ®¸i vµ c¬ bơng.
Ch­¬ng VIII: DA
C©u 1: Tr×nh bµy cÊu t¹o vµ chøc n¨ng cđa da? Nh÷ng ®Ỉc ®iĨm cÊu t¹o nµo cđa da giĩp da thùc hiƯn ®­ỵc nh÷ng chøc n¨ng ®ã?
* CÊu t¹o cđa da: Da cã cÊu t¹o gåm 3 líp:
+ Líp biĨu b× cã tÇng sõng vµ tÇng tÕ bµo sèng. 
+ Líp b× cã c¸c bé phËn giĩp da thùc hiƯn chøc n¨ng c¶m gi¸c, bµi tiÕt ®iỊu hßa th©n nhiƯt. 
+ Trong cïng lµ líp mì d­íi da.
* Chøc n¨ng cđa da vµ nh÷ng ®Ỉc ®iĨm giĩp da thùc hiƯn ®­ỵc nh÷ng chøc n¨ng ®ã lµ:
- B¶o vƯ c¬ thĨ chèng c¸c yÕu tè g©y h¹i cđa m«i tr­êng do ®Ỉc ®iĨm cÊu t¹o tõ c¸c sỵi m« liªn kÕt, líp mì d­íi da vµ tuyÕn nhên.
- §iỊu hoµ th©n nhiƯt nhê sù co, d·n cđa m¹ch m¸u d­íi da, tuyÕn må h«i, c¬ co ch©n l«ng. Líp mì d­íi da gãp phÇn chèng mÊt nhiƯt.
- NhËn biÕt c¸c kÝch thÝch cđa m«i tr­êng nhê c¸c c¬ quan thơ c¶m.
- Tham gia ho¹t ®éng bµi tiÕt qua tuyÕn må h«i.
- Da vµ c¸c s¶n phÈm cđa da t¹o nªn vỴ ®Đp cho con ng­êi.
Ch­¬ng IX: thÇn kinh vµ gi¸c quan
C©u 1: Tr×nh bµy cÊu t¹o vµ chøc n¨ng cđa n¬ron thÇn kinh?
* CÊu t¹o cđa n¬ron thÇn kinh:
- Th©n chøa nh©n.
- C¸c sỵi nh¸nh vµ sỵi trơc, trong ®ã sỵi trơc cã bao miªlin bao ngoµi. C¸c bao miªlin ®­ỵc ng¨n c¸ch b»ng c¸c eo R¨ngviª.
- TËn cïng lµ c¸c cĩc xinap.
* Chøc n¨ng: c¶m øng vµ dÉn truyỊn xung thÇn kinh.
C©u 2: Tr×nh bµy c¸c bé phËn cđa hƯ thÇn kinh vµ thµnh phÇn cÊu t¹o cđa chĩng d­íi d¹ng s¬ ®å? Ph©n biƯt chøc n¨ng cđa hƯ thÇn kinh sinh d­ìng vµ hƯ thÇn kinh vËn ®éng?
* C¸c bé phËn cđa hƯ thÇn kinh vµ thµnh phÇn cÊu t¹o cđa chĩng:
 N·o bé ( ChÊt x¸m,chÊt tr¾ng)
 Bé phËn 
 trung ­¬ng 
 Tủ sèng(ChÊt tr¾ng,chÊt x¸m)
HƯ thÇn kinh
	Bã sỵi
	D©y thÇn kinh	c¶m gi¸c
 Bé phËn ngo¹i biªn
	Bã sỵi
	VËn ®éng
 H¹ch thÇn kinh
* Ph©n biƯt chøc n¨ng cđa hƯ thÇn kinh sinh d­ìng vµ hƯ thÇn kinh vËn ®éng:
- HƯ thÇn kinh vËn ®éng: ®iỊu khiĨn ho¹t ®éng cđa hƯ c¬ x­¬ng, lµ ho¹t ®éng cã ý thøc.
- HƯ thÇn kinh sinh d­ìng ®iỊu hoµ ho¹t ®éng cđa c¸c c¬ quan néi t¹ng, lµ ho¹t ®éng kh«ng cã ý thøc.
C©u 3: Khi tiÕn hµnh thÝ nghiƯm t×m hiĨu chøc n¨ng cđa tủ sèng gåm cã 3 b­íc.
Em h·y cho biÕt mçi b­íc thÝ nghiƯm ®ã nh»m mơc ®Ých g×? 
- B­íc 1 gåm cã thÝ nghiƯm 1, 2 vµ 3, kÕt qu¶ thÝ nghiƯm cho biÕt:
+ Trong tủ sèng cã nhiỊu c¨n cø thÇn kinh ®iỊu khiĨn sù vËn ®éng cđa c¸c chi.
+ C¸c c¨n cø ®ã ph¶i cã sù liªn hƯ víi nhau theo c¸c ®­êng liªn hƯ däc (v× khi kÝch thÝch m¹nh chi d­íi kh«ng chØ c¸c chi d­íi co mµ c¶ c¸c chi trªn cịng co hoỈc ng­ỵc l¹i khi kÝch thÝch m¹nh c¸c chi trªn lµm co c¶ c¸c chi d­íi).
- B­íc 2 gåm thÝ nghiƯm 4 vµ 5 tiÕn hµnh sau khi c¾t ngang tủ, kÕt qu¶ thÝ nghiƯm nh»m kh¼ng ®Þnh cã sù liªn hƯ gi÷a c¸c c¨n cø thÇn kinh ë c¸c phÇn kh¸c nhau cđa tủ sèng (gi÷a c¸c c¨n cí ®iỊu khiĨn chi tr­íc vµ c¸c c¨n cø ®iỊu khiĨn chi sau.
- B­íc 3 gåm thÝ nghiƯm 6 vµ 7 tiÕn hµnh sau khi ®· hủ tủ ë phÇn trªn vÕt c¾t (tøc lµ hủ c¸c c¨n cø thÇn kinh ®iỊu khiĨn c¸c chi tr­íc) nh»m kh¼ng ®Þnh trong tủ sèng cã nhiỊu c¨n cø thÇn kinh ®iỊu khiĨn sù vËn ®éng cđa c¸c chi (v× khi ®· hủ phÇn trªn vÕt c¾t, kÝch thÝch m¹nh chi tr­íc, chi tr­íc kh«ng co n÷a, nh­ng kÝch thÝch m¹nh chi sau, chi sau vÉn co v× con gi÷ nguyªn phÇn tủ d­íi vÕt c¾t).
Nh­ vËy chøc n¨ng cđa tủ sèng lµ:
- ChÊt x¸m lµ c¨n cø cđa c¸c PXK§K.
- ChÊt tr¾ng lµ c¸c ®­êng dÉn truyỊn nèi c¸c c¨n cø trong tủ sèng víi nhau vµ víi n·o bé.
C©u 4: Nªu cÊu t¹o ngoµi vµ cÊu t¹o trong cđa tủ sèng?
* CÊu t¹o ngoµi:
- Tủ sèng ®­ỵc b¶o vƯ trong cét sèng, tõ ®èt sèng cỉ I ®Õn ®èt sèng th¾t l­ng II, dµi 50cm, cã 2 phÇn ph×nh cỉ vµ phÇn ph×nh th¾t l­ng.
- Tủ sèng ®­ỵc bäc trong líp mµng tủ gßm mµng cøng, mµng nhƯn vµ mµng nu«i.
* CÊu t¹o trong:
- Gåm chÊt x¸m ë gi÷a vµ bao quanh lµ chÊt tr¾ng.
- ChÊt x¸m lµ c¸c c¨n cø cđa c¸c ph¶n x¹ kh«ng ®iỊu kiƯn vµ chÊt tr¾ng lµ c¸c ®­êng dÉn truyÕn däc nèi c¸c c¨n cø trong tủ sèng víi nhau vµ víi n·o bé.
C©u 5: Tr×nh bµy cÊu t¹o vµ chøc n¨ng cđa d©y thÇn kinh tủ? T¹i sao nãi d©y thÇn kinh tủ lµ d©y pha?
* CÊu t¹o d©y thÇn kinh tđy :
 Cã 31 ®«i d©y thÇn kinh tđy lµ c¸c d©y pha gåm cã c¸c bã sỵi thÇn kinh h­íng t©m( c¶m gi¸c) vµ c¸c bã sỵi thÇn kinh li t©m (vËn ®éng) ®­ỵc nèi víi tđy qua c¸c rƠ sau vµ rƠ tr­íc.
* Chøc n¨ng cđa d©y thÇn kinh :
- RƠ tr­íc dÉn truyỊn xung thÇn kinh vËn ®éng tõ trung ­¬ng tíi c¬ quan ®¸p øng. 
- RƠ sau dÉn truyỊn xung thÇn kinh c¶m gi¸c tõ c¬ quan thơ c¶m vỊ trung ­¬ng thÇn kinh.
* Nãi d©y thÇn kinh tủ lµ d©y pha v× : d©y thÇn kinh tủ bao gåm c¸c bã sỵi c¶m gi¸c vµ bã sỵi vËn ®éng ®­ỵc liªn hƯ víi tủ sèng qua rƠ sau vµ rƠ tr­íc. RƠ sau lµ rƠ c¶m gi¸c, rƠ tr­íc lµ rƠ vËn ®éng.
C©u 6 : Trªn mét con Õch ®· mỉ ®Ĩ nghiªn cøu rƠ tủ, em Quang ®· v« ý thøc dïng mịi kÐo lµm ®øt mét sè rƠ. B»ng c¸ch nµo em cã thĨ ph¸t hiƯn ra rƠ nµo cßn vµ rƠ nµo mÊt ?
- KÝch thÝch m¹nh mét chi tr­íc (cßn c¶ rƠ sau vµ rƠ tr­íc v× kh«ng mỉ ®Õn), chi sau bªn nµo co th× chøng tá rƠ tr­íc bªn ®ã cßn.
- RƠ sau bªn nµo cßn th× kÝch thÝch vµo chi ®ã sÏ lµm co chi cßn l¹i rƠ tr­íc hoỈc co c¸c chi trªn. NÕu kÝch thÝch chi sau mµ kh«ng thÊy co chi nµo c¶ th× ch¾c chÊn rƠ sau bªn ®ã ®· ®øt.
C©u 7: LËp b¶ng so s¸nh cÊu t¹o vµ chøc n¨ng cđa trơ n·o, n·o trung gian vµ tiĨu n·o? Gi¶i thÝch v× sao ng­êi say r­ỵu th­êng cã hiƯn t­ỵng ch©n nam ®¸ ch©n chiªu?
LËp b¶ng so s¸nh cÊu t¹o vµ chøc n¨ng cđa trơ n·o, n·o trung gian, tiĨu n·o:
 C¸c bé 
 phËn
§®iĨm
Trơ n·o
N·o trung gian
TiĨu n·o
CÊu t¹o
- Gåm: hµnh n·o, cÇu n·o vµ n·o gi÷a.
- ChÊt tr¾ng bao ngoµi vµ chÊt x¸m ë trong lµ c¸c nh©n x¸m.
- Gåm: ®åi thÞ vµ vïng d­íi ®åi.
- §åi thÞ vµ c¸c nh©n x¸m vïng d­íi ®åi lµ chÊt x¸m
- Vá chÊt x¸m ë ngoµi .
- ChÊt tr¾ng lµ c¸c ®­êng dÉn truyỊn liªn hƯ gi÷a tiĨu n·o víi c¸c phÇn kh¸c cđa hƯ thÇn kinh.
Chøc n¨ng
§iỊu khiĨn ho¹t ®éng cđa c¸c c¬ quan sinh d­ìng: tuÇn hoµn, h« hÊp, tiªu ho¸, ...
§iỊu khiĨn qu¸ tr×nh trao ®ỉi chÊt vµ ®iỊu hoµ th©n nhiƯt.
§iỊu hoµ vµ phèi hỵp c¸c ho¹t ®éng phøc t¹p vµ gi÷ th¨ng b»ng cho c¬ thĨ.
* Gi¶i thÝch:
Ng­êi say r­ỵu th­êng cã hiƯn t­ỵng ch©n nam ®¸ ch©n chiªu do r­ỵu ®· ng¨n c¶n, øc chÕ sù dÉn truyỊn qua xinap gi÷a c¸c tÕ bµo cã liªn quan ®Õn tiĨu n·o khiÕn sù phèi hỵp c¸c ho¹t ®éng phøc t¹p vµ gi÷ th¨ng b»ng c¬ thĨ bÞ ¶nh h­ëng.
C©u 8: Tr×nh bµy cÊu t¹o ngoµi vµ cÊu t¹o trong cđa ®¹i n·o? Nªu râ c¸c ®Ỉc ®iĨm cÊu t¹o vµ chøc n¨ng cđa ®¹i n·o ng­êi, chøng tá sù tiÕn ho¸ cđa ng­êi so víi c¸c ®éng vË ... nhau: c¸c tÕ bµo tuyÕn ®Ịu t¹o ra s¶n phÈm tiÕt.
* Kh¸c nhau: 
ChØ tiªu so s¸nh
TuyÕn ngo¹i tiÕt
TuyÕn néi tiÕt
CÊu t¹o
Cã èng dÉn chÊt tiÕt ®ỉ ra ngoµi
Kh«ng cã èng dÉn, chÊt tiÕt ®­ỵc ngÊm th¼ng vµo m¸u..
Chøc n¨ng
L­ỵng chÊt tiÕt nhiỊu nh­ng ho¹t tÝnh kh«ng m¹nh
L­ỵng hoocm«n tiÕt ra Ýt nh­ng cã ho¹t tÝnh m¹nh.
C©u 2: Nªu vai trß cđa hoocmon, tõ ®ã x¸c ®Þnh tÇm quan träng cđa hƯ néi tiÕt?
- Vai trß cđa hỗc m«n ®èi víi c¬ thĨ lµ:
+ Duy tr× tÝnh ỉn ®Þnh cđa m«i tr­êng bªn trong c¬ thĨ.
+ §iỊu hßa c¸c qu¸ tr×nh sinh lÝ diƠn ra b×nh th­êng.
- tÇm quan träng cđa hƯ néi tiÕt: s¶n phÈm tiÕt cđa tuyÕn néi tiÕt lµ Hỗc m«n cã ho¹t tÝnh sinh häc cao, chØ cÇn mét l­ỵng nhá cịng lµm ¶nh h­ëng râ rƯt ®Õn qu¸ tr×nh sinh lÝ, ®Ỉc biƯt lµ qu¸ tr×nh trao ®ỉi chÊt, qu¸ tr×nh chuyĨn hãa trong c¸c c¬ quan diƠn ra b×nh th­êng .
C©u 3: Tr×nh bµy chøc n¨ng cđa c¸c hoocmon tuyÕn tuþ? Vai trß cđa tuyÕn trªn thËn?
a. Chøc n¨ng cđa tuyÕn tuþ:
- TuyÕn tuþ võa lµm chøc n¨ng ngo¹i tiÕt, võa lµm chøc n¨ng néi tiÕt.
- Chøc n¨ng néi tiÕt do c¸c tÕ bµo ®¶o tuþ thùc hiƯn.
+ TÕ bµo : tiÕt glucagon cã t¸c dơng biÕn ®ỉi glic«gen thµnh glucoz¬ ®Ĩ n©ng l­ỵng ®­êng huyÕt trong m¸u trë l¹i b×nh th­êng.
+ TÕ bµo : tiÕt insulin cã t¸c dơng chuyĨn glucoz¬ thµnh glic«gen dù tr÷ trong gan vµ c¬.
Nh­ vËy, nhê t¸c dơng ®èi lËp cđa 2 lo¹i hoocmon mµ tû lƯ ®­êng huyÕt lu«n ỉn ®Þnh ®¶m b¶o ho¹t ®éng sinh lý cđa c¬ thĨ diƠn ra b×nh th­êng.
b. Vai trß cđa tuyÕn trªn thËn 
TuyÕn trªn thËn gåm cã phÇn vá vµ phÇn tủ.
- PhÇn vá gåm 3 phÇn:
+ Líp ngoµi (líp cÇu) tiÕt hoocmon ®iỊu hoµ c¸c muèi Na, K trong m¸u.
+ Líp gi÷a (líp sỵi) tiÕt hoocmon ®iỊu hoµ l­ỵng ®­êng huyÕt (t¹o gluc«z¬ tõ pr«tªin vµ lipit).
+ Líp trong (líp l­íi) tiÕt c¸c hoocmon ®iỊu hoµ sinh dơc nam, g©y nh÷ng biÕn ®ỉi ®Ỉc tÝnh sinh dơc ë nam.
- PhÇn tủ tiÕt A®rªnalin vµ Nora®rªnalin coa t¸c dơng ®iỊu hoµ ho¹t ®éng tim m¹ch vµ h« hÊp, gãp phÇn cïng glucag«n ®iỊu chØnh l­ỵng ®­êng trong m¸u.
C©u 4: Tr×nh bµy s¬ ®å qu¸ tr×nh ®iỊu hoµ l­ỵng ®­êng trong m¸u, ®¶m b¶o gi÷ gluc«z¬ ë møc ỉn ®Þnh nhê c¸c hoocmon cđa tuyÕn tuþ?
Œ Khi ®­êng huyÕt t¨ng  Khi ®­êng huyÕt gi¶m
 (+) 	 (+)
§¶o tuþ
TÕ bµo TÕ bµo 
	(-) (-)	 	
	Insunlin Glucag«n
	 Gluc«z¬ Glic«gen Gluc«z¬
 §­êng huyÕt gi¶m xuèng §­êng huyÕt t¨ng lªn
 møc b×nh th­êng møc b×nh th­êng
 (+): KÝch thÝch (-): K×m h·m 
C©u 5: Tr×nh bµy c¸c chøc n¨ng cđa tinh hoµn vµ buång trøng? Nguyªn nh©n dÉn tíi nh÷ng biÕn ®ỉi c¬ thĨ ë tuỉi dËy th× ë nam vµ n÷ lµ g×? Trong nh÷ng biÕn ®ỉi ®ã biÕn ®ỉi nµo lµ quan träng cÇn l­u ý?
a. Chøc n¨ng cđa tinh hoµn vµ buång trøng:
* Tinh hoµn:
- S¶n sinh ra tinh trïng.
- TiÕt hoocmon sinh dơc nam Testosteron.
* Buång trøng:
- S¶n sinh trøng .
- TiÕt hoocmon sinh dơc n÷ ¥strogen.
b. Nguyªn nh©n dÉn tíi nh÷ng biÕn ®ỉi c¬ thĨ ë tuỉi dËy th× ë nam vµ n÷ lµ:
- §èi víi nam: la hoocmon sinh dơc nam Testosteron.
- §èi víi n÷: lµ hoocmon sinh dơc n÷ ¥strogen.
c. Trong nh÷ng biÕn ®ỉi ®ã, biÕn ®ỉi quan träng ®¸ng l­u ý lµ nh÷ng biÕn ®ỉi chøng tá ®· cã kh¶ n¨ng sinh s¶n nh­ xuÊt tinh lÇn ®Çu ë nam vµ hµnh kinh lÇn ®Çu ë n÷.
C©u 6: Tr×nh bµy c¬ chÕ ho¹t ®éng cđa tuyÕn tuþ? Nªu râ mèi quan hƯ trong ho¹t ®éng ®iỊu hoµ cđa tuyÕn yªn ®èi víi c¸c tuyÕn néi tiÕt? 
a. C¬ chÕ ho¹t ®éng cđa tuyÕn tuþ:
- Khi ®­êng huyÕt t¨ng sÏ kÝch thÝch c¸c tÕ bµo β cđa ®¶o tuþ tiÕt Insulin ®Ĩ biÕn ®ỉi Gluc«z¬ thµnh Glic«gen, ng­ỵc l¹i khi ®­êng huyÕt gi¶m sÏ kÝch thÝch tÕ bµo α cđa ®aoe tuþ tiÕt Glucag«n g©y nªn sù chuyĨn ho¸ Glic«gen thµnh Gluc«z¬ nhê ®ã mµ l­ỵng ®­êng trong m¸u lu«n gi÷ ®­ỵc ỉn ®Þnh.
- Khi l­ỵng ®­êng trong m¸u gi¶m sau c¸c ho¹t ®éng m¹nh hoỈc ®ãi kÐo dµi , kh«ng chØ c¸c tÕ bµo cđa ®¶o tuþ ho¹t ®éng tiÕt glucag«n mµ cßn cã sù phèi hỵp ho¹t ®éng cđa c¶ 2 tuyÕn trªn thËn. TuyÕn nµy tiÕt Cooctiz«n ®Ĩ gãp phÇn vµo sù chuyĨn ho¸ lipit vµ pr«tªin lµm t¨ng ®­êng huyÕt.	
b. Mèi quan hƯ trong ho¹t ®éng ®iỊu hoµ cđa tuyÕn yªn ®èi víi c¸c tuyÕn néi tiÕt kh¸c.
- TuyÕn yªn tiÕt hoocmon ®iỊu khiĨn s­ ho¹t ®éng cđa c¸c tuyÕn néi tiÕt:
VD: TuyÕn yªn tiÕt TSH kÝch thÝch tuyÕn gi¸p tiÕt Tiroxin.
TuyÕn yªn tiÕt ACTH kÝch thÝch vá tuyÕn trªn thËn tiÕt Cooctiz«n.
- Ho¹t ®éng cđa tuyÕn yªn t¨ng c­êng hay k×m h·m chÞu sù chi phèi cđa c¸c hoocmon do c¸c tuyÕn néi tiÕt tiÕt ra ®ã lµ c¬ chÕ tù ®iỊu hoµ c¸c tuyÕn néi tiÕt nhê th«ng tin ng­ỵc.
VD: Khi Tir«xin trong m¸u qu¸ nhiỊu l¹i cã t¸c dơng lµm cho vïng d­íi ®åi tiÕt ra chÊt øc chÕ tuyÕn yªn hoỈc Tir«xin theo m¸u lªn thuú tr­íc tuyÕn yªn, øc chÕ tuyÕn yªn tiÕt TSH. Cuèi cïng, do kh«ng cã TSH, tuyÕn gi¸p ngõng tiÕt Tir«xin, l­ỵng chÊt nµy trë vỊ møc b×nh th­êng.
C©u 7: LËp b¶ng tỉng kÕt vai trß cđa c¸c tuyÕn néi tiÕt ®· häc theo mÉu b¶ng 56.2? Ph©n biƯt bƯnh Baz¬®« víi bƯnh b­íu cỉ?
* LËp b¶ng:
STT
TuyÕn néi tiÕt
Vai trß
1
TuyÕn yªn
Lµ tuyÕn quan träng nhÊt tiÕt c¸c hoocmon kÝch thÝch ho¹t ®éng cđa nhiỊu tuyÕn néi tiÕt kh¸c. §ång thêi tiÕt c¸c hoocmon cã ¶nh h­ëng ®Õn sinh tr­ëng, trao ®ỉi gluc«z¬, c¸c chÊt kho¸ng, n­íc vµ co th¾t c¬ tr¬n.
2
TuyÕn gi¸p
Cã vai trß quan träng trong chuyĨn hãa vËt chÊt vµ n¨ng l­ỵng cđa c¬ thĨ.
3
TuyÕn cËn gi¸p
Cïng víi tuyÕn gi¸p cã vai trß ®iỊu hoµ trao ®ỉi Ca vµ P trong m¸u.
* Ph©n biƯt bƯnh Baz¬®« víi bƯnh b­íu cỉ:
BƯnh b­íu cỉ do thiÕu Ièt
BƯnh Baz¬®«
Khi thiÕu Ièt, chÊt Tir«xin kh«ng ®­ỵc tiÕt ra, tuyÕn yªn sÏ tiÕt nhiỊu hoocmon thĩc ®Èy tuyÕn gi¸p ho¹t ®éng g©y ph× ®¹i tuyÕn lµm thµnh b­íu cỉ. TrỴ em bÞ bƯnh sÏ chËm lín, trÝ n·o kÐm ph¸t triĨn; ng­êi lín ho¹t ®éng thÇn kinh gi¶m sĩt, trÝ nhí kÐm.
 CÇn bỉ sung Ièt vµo thµnh phÇn thøc ¨n.
Do tuyÕn gi¸p ho¹t ®éng m¹nh tiÕt nhiỊu hoocmon lµm t¨ng trao ®ỉi chÊt, nhÞp tim t¨ng, ng­êi bƯnh lu«n trong tr¹ng th¸i håi hép, c¨ng th¼ng, mÊt ngđ sĩt c©n nhanh.
Do tuyÕn ho¹t ®éng m¹nh nªn cịng g©y b­íu cỉ, låi m¾t.
 H¹n chÕ thøc ¨n cã Ièt
Tr¾c nghiƯm
C©u 1 : H·y s¾p xÕp ®ĩng vai trß tõng Vtm thuéc nhãm B sau :
Vtm
Vai trß
1. Vtm B1
A. NÕu thiÕu g©y bƯnh thiÕu m¸u
2. Vtm B2
B. NÕu thiÕu g©y viªm da, suy nh­ỵc
3. Vtm B6
C. Tham gia qu¸ tr×nh chuyĨn ho¸. NÕu thiÕu sÏ m¾c bƯnh tª phï, viªm d©y thÇn kinh
4. Vtm B12
D. NÕu thiÕu sÏ g©y loÐt niªm m¹c.
C©u 2 : H·y s¾p xÕp ®ĩng vai trß cho tõng lo¹i kho¸ng sau :
Tªn muèi kho¸ng
Vai trß
1. Natri vµ Kali
A. Lµ thµnh phÇn kh«ng thĨ thiÕu cđa hoocmon tuyÕn gi¸p
2. Canxi
B. Lµ thµnh phÇn cđa nhiỊu enzim. CÇn cho sù ph¸t triĨn b×nh th­êng cđa c¬ thĨ vµ hµn g¾n vÕt th­¬ng
3. S¾t
C. Lµ thµnh phÇn chÝnh trong x­¬ng, r¨ng
4. Ièt
D. Lµ thµnh phÇn cÊu t¹o cđa nhiỊu lo¹i enzim
5. L­u huúnh
E. Lµ thµnh phÇn quan träng trong dÞch néi bµo trong n­íc m«, huyÕt t­¬ng.
6. KÏm
F. Lµ thµnh phÇn cÊu t¹o cđa hªm«gl«bin trong hång cÇu.
7. Phèt pho
G. Lµ thµnh phÇn cÊu t¹o cđa nhiỊu hoocmon vµ vitamin.
C©u 3 : H·y s¾p xÕp c¸c thuËt ng÷ vµ c¸c miªu t¶ t­¬ng øng cho phï hỵp :
C¸c thuËt ng÷
C¸c miªu t¶
1. TÇng sõng
A. N»m d­íi tÇng sõng, cã kh¶ n¨ng ph©n chia t¹o tÕ bµo míi, chøa c¸c h¹t s¾c tè t¹o nªn mµu da 
2. Líp tb sèng
B. Thùc hiƯn chøc n¨ng c¶m gi¸c, bµi tiÕt, ®iỊu hoµ th©n nhiƯt.
3. L«ng, mãng
C. Gåm nh÷ng tÕ bµo chÕt ho¸ sõng, xÕp sÝt nhau, dƠ bong ra
4. Da
D. §­ỵc sinh ra tõ c¸c tĩi cÊu t¹o bëi c¸c tÕ bµo cđa tÇng tÕ bµo sèng
5. Líp b×
E. B¶o vƯ c¬ thĨ, ®iỊu hoµ th©n nhiƯt
C©u 4 :H·y s¾p xÕp sao cho t­¬ng øng :
ThuËt ng÷
§Ỉc ®iĨm
1. D©y thÇn kinh tủ
A. Lµ nhãm sỵi thÇn kinh vËn ®éng
2. RƠ tr­íc
B. Lµ nhãm sỵi thÇn kinh c¶m gi¸c
3. Bã sỵi thÇn kinh 
h­íng t©m
C. Lµ c¸c ®­êng dÉn truyỊn nèi c¸c trung khu trong tủ sèng víi nhau vµ víi n·o bé
4. RƠ sau
D. Hay cßn gäi lµ hƯ vËn ®éng
5. Bã sỵi thÇn kinh ly t©m
E Hay cßn gäi lµ hƯ c¶m gi¸c
6. ChÊt x¸m
F. Nèi c¸c nhãm sỵi thÇn kinh c¶m gi¸c víi tủ sèng
7. ChÊt tr¾ng
G. Gåm cã 31 ®«i
8. RƠ sau
H. Nèi c¸c nhãm sỵi thÇn kinh vËn ®éng víi tủ sèng
9. RƠ tr­íc
I. Lµ trung khu cđa c¸c PXK§K
C©u 5 : H·y s¾p xÕp sao cho t­¬ng øng :
ThuËt ng÷
§Ỉc ®iĨm
1. Bé n·o
A. TËp trung thµnh c¸c nh© x¸m
2. ChÊt tr¾ng cđa trơ n·o
B. Lµ trung khu thÇn kinh, n¬i xuÊt ph¸t c¸c d©y thÇn kinh n·o
3. ChÊt x¸m cđa trơ n·o
C. Gåm trơ n·o, tiĨu n·o,n·o trung gian vµ ®¹i n·o
4. N·o trung gian
D. Lµm thµnh c¸c vá tiĨu n·o vµ c¸c nh©n
5. §åi thÞ
E Lµ trung ­¬ng ®iỊu khiĨn c¸c qu¸ tr×nh T§C vµ ®iỊu hoµ th©n nhiƯt
6. C¸c nh©n x¸m ë vïng d­íi n·o
F. N»m gi÷a trơ n·o vµ ®¹i n·o
7. ChÊt x¸m tiĨu n·o
G. Lµ c¸c ®­êng liªn l¹c däc, nèi tủ sèng víi c¸c phÇn trªn cđa n·o vµ bao quanh chÊt x¸m
8. C¸c nh©n x¸m cđa trơ n·o
H. Lµ tr¹m cuèi cïng cđa chuyĨn tiÕp cđa tÊt c¶ c¸c ®­êng dÉn truyỊn c¶m gi¸c tõ d­íi ®i lªn n·o.
C©u 6 : H·y s¾p xÕp sao cho t­¬ng øng :
ThuËt ng÷
§Ỉc ®iĨm
1. HƯ thÇn kinh sinh d­ìng 
A. TiÕp nhËn kÝch thÝch nhÊt ®Þnh
2. HƯ thÇn kinh vËn ®éng
B. TruyỊn th«ng tin tíi g©y co c¬
3. N¬ron c¶m gi¸c
C. NhËn c¶m gi¸c vµ ®iỊu khiĨn vËn ®éng cđa nưa c¬ thĨ bªn ph¶i
4. N¬ron trung gian
D. NhËn c¶m gi¸c vµ ®iỊu khiĨn vËn ®éng cđa nưa c¬ thĨ bªn tr¸i
5. N¬ron vËn ®éng
E. Cßn gäi lµ hƯ thÇn kinh ®éng vËt
6. HƯ thÇn kinh nưa bªn tr¸i
F. Cßn gäi lµ hƯ thÇn kinh thùc vËt
7. HƯ thÇn kinh nưa bªn ph¶i
G. NhËn th«ng tin tõ c¸c n¬ron came gi¸c hoỈc n¬ron trung gian, xư lÝ th«ng tin vµ chuyĨn mƯnh lƯnh tíi c¸c n¬ron ®¸p øng.
C©u 7 : Dïng tõ , cơm tõ thÝch hỵp ®iỊn vµo chç trèng :
 Sù t¹o thµnh........(1)........diƠn ra ë c¸c ®¬n vÞ ........(2)......cđa thËn. §Çu tiªn lµ qu¸ tr×nh.......(3).....ë cÇu thËn ®Ĩ t¹o thµnh......(4)........ë nang cÇu thËn. TiÕp ®ã lµ qu¸ tr×nh........(5)......vµo m¸u c¸c chÊt cÇn thiÕt vµ ........(6).......c¸c chÊt kh«ng cÇn thiÕt, cã h¹i ë èng thËn, t¹o ra........(7).........,duy tr×........(8).....trong m¸u.
 §A: 
C©u 8 : Dïng tõ , cơm tõ thÝch hỵp ®iỊn vµo chç trèng :
 Sãng ©m tõ nguån ©m ph¸t ra ®­ỵc.....(1)..........høng lÊy, truyỊn qua .......(2)......vµo lµm rung......(3)..........., råi truyỊn qua..........(4)......vµo lµm rung cưa bÇu vµ cuèi cïng lµm chuyĨn ®éng....(5) .......råi....(6) ........, t¸c ®éng lªn c¬ quan........(7)...........
 Tuú theo sãng ©m cã ...........(8)........(©m bỉng) hay......(9)...........(©m trÇm) , m¹nh hay yÕu mµ sÏ lµm cho c¸c........(10)........ cđa c¬ quan ........(11).......ë vïng nµy hay vïng kh¸c trªn mµng c¬ së h­ng phÊn, truyỊn vỊ vïng.......(12)........ ë trung ­¬ng cho ta nhËn biÕt vỊ.........(13)........
 §A:
Câu 9 Các nhận xét sau đúng hay sai, (giải thích) :
Mắt ta nhìn rõ nhất khi ảnh của vật hiện lên trên điểm vàng, khơng nhìn thấy gì khi ảnh của vật hiện lên trên điểm mù.
Tất cả 4 thành phần của não bộ: trụ não, não trung gian, tiểu não và đại não đều cĩ chất trắng ở ngồi và chất xám ở trong.
Hệ thần kinh gồm hộp sọ chứa não và tủy sống nằm trong ống xương sống.
Vùng thị giác nằm ở thùy thái dương của vỏ não thuộc vùng vận động cĩ ý thức.