Bài soạn môn Sinh học khối 8 - Tuần 27

Tuaàn 	27	NS : 23-2-2011
Tieỏt 	53	ND : 07-3-2011
Baứi 49
Cễ QUAN PHAÂN TÍCH THề GIAÙC
I/ Muùc tieõu :
- Lieọt keõ caực thaứnh phaàn cuỷa cụ quan phaõn tớch baống moọt sụ ủoà phuứ hụùp. Xaực ủũnh roừ caực thaứnh phaàn ủoự trong cụ quan phaõn tớch thũ giaực.
- Moõ taỷ caỏu taùo cuỷa maột qua sụ ủoà (chuự yự caỏu taùo cuỷa maứng lửụựi) vaứ chửực naờng cuỷa chuựng.
II/ Chuaồn bũ :
1/ gv : Tranh phóng to H 49.1; 49.2; 49.3.
 Mô hình cấu tạo mắt.
2/ HS : theo daờùn doứ.
III/ Phửụng phaựp :
ẹaứm thoaùi
IV/ Hoaùt ủoọng daùy – hoùc :
1/ Oồn ủũnh lụựp : kieồm tra sú soỏ.
2/ Kieồm tra baứi cuừ :
Haừy neõu caỏu taùo heọ thaàn kinh sinh dửụừng vaứ chửực naờng cuỷa heọ thaàn kinh sinh dửụừng.
Traỷ lụứi :
 Caỏu taùo heọ thaàn kinh sinh dửụừng goàm:
+ Trung ửụng : naừo, tuyỷ soỏng.
+ Ngoaùi bieõn: daõy thaàn kinh vaứ haùch thaàn kinh.
Vaứ ủửụùc chia thaứnh:
+ Phaõn heọ thaàn kinh giao caỷm.
+ Phaõn heọ thaàn kinh ủoỏi giao caỷm.
Chửực naờng heọ thaàn kinh sinh dửụừng :
+ Phaõn heọ thaàn kinh giao caỷm vaứ ủoỏi giao caỷm coự taực duùng ủoỏi laọp nhau trong ủieàu hoaứ hoaùt ủoọng cuỷa caực cụ quan sinh dửụừng.
+ Nhụứ taực duùng ủoỏi laọp ủoự maứ heọ thaàn kinh sinh dửụừng ủieàu hoaứ ủửụùc hoaùt ủoọng cuỷa caực cụ quan noọi taùng.
3/ Baứi mụựi :
 	 Cơ quan phân tích thị giác giúp ta nhìn thấy xung quanh, vậy nó có cấu tạo như thế nào? Cơ chế nào giúp ta nhìn thấy vật ? Chúng ta cùng tìm hiểu trong bài hôm nay.
Hoaùt ủoọng cuỷa GV
Hoaùt ủoọng cuỷa HS
Hoaùt ủoọng 1 : Cơ quan phân tích
- Haừy nghiên cứu thông tin SGK và trả lời câu hỏi :
+ Mỗi cơ quan phân tích gồm những thành phần nào?
+ Vai trò của cơ quan phân tích đối với cơ thể?
+ Taùi sao chổ caàn 1 trong ba thaứnh phaàn cuỷa cụ quan phaõn tớch thũ giaực bũ toồn thửụng seừ laứm maỏt caỷm giaực vụựi caực kớch thớch tửụng ửựng ?
+ Haừy neõu caực cụ quan thuù caỷm cuỷa 5 giaực quan ngửụứi.
- Tỡm hieồu vaứ traỷ lụứi :
+ Moói cụ quan phaõn tớch goàm :
 Cụ quan thuù caỷm
 Daõy thaàn kinh (daõy hửụựng taõm)
 Boọ phaọn phaõn tớch trung ửụng
+ Cơ quan phân tích giúp cơ thể nhận biết tác động của môi trường xung quanh.
+ Vỡ, neỏu toồn thửụng cụ quan thuù caỷm cụ theồ khoõng taùo ủửụùc XTK khi nhaọn kớch thớch; neỏu toồn thửụng daõy TK thỡ XTK khoõng veà ủửụùc TK trung ửụng Khoõng xửỷ lớ thoõng tin veà kớch thớch; neỏu boọ phaọn phaõn tớch trung ửụng bũ toồn thửụng khoõng xửỷ lớ chớnh xaực thoõng tin tửứ XTK ủửa tụựi.
+ Neõu :
 Xuực giaực : da
 Thũ giaực : maột 
 Thớnh giaực : maứng nhú
 Khửựu giaực : muừi
 Vũ giaực : lửụừi. 
Hoaùt ủoọng 2 : Cơ quan phân tích thị giác
- Cơ quan phân tích thị giác gồm những thành phần nào ?
- Haừy neõu cai troứ tửụng ửựng tửứng thaứnh phaàn ?
- Haừy nghiên cứu cấu tạo cầu mắt H 49.1; 49.2 lần lượt từ ngoài vào trong, đọc thông tin SGK, hoàn chỉnh thông tin về cấu tạo cầu mắt SGK.
- GV nhận xét kết quả trên mô hình và hình vẽ, khẳng định đáp án.
- Cho 1 HS trình bày lại cấu tạo cầu mắt và rút ra kết luận.
- Haừy đọc thông tin mục 2 SGK, quan sát H 49.3 vaứ cho bieỏt :
+ Nêu cấu tạo của màng lưới?
+ Sự khác nhau giữa tế bào nón và tế bào que trong mối quan hệ với tế bào thần kinh thị giác ?
+ Tại sao ảnh của vật hiện trên điểm vàng lại nhìn rõ nhất ?
- Khi naứo thỡ khoõng nhỡn thaỏy aỷnh cuỷa vaọt?
- Dửùa vaứo tranh hỡnh 49-4 SGK, haừy traỷ lụứi caực caõu hoỷi cuỷa muùc.
+ Qua caực keỏt quaỷ cuỷa thớ nghieọm, em haừy ruựt ra keỏt luaọn veà vai troứ cuỷa theồ thuỷy tinh trong caàu maột?
+ Taùi sao ta nhỡn roừ ủửụùc aỷnh cuỷa vaọt 
- Maứng lửụựi coự khoaỷng 120 trieọu teỏ baứo que vaứ khoaỷng 7 trieọu teỏ baứo noựn, khoaỷng 1 trieọu teỏ baứo thaàn kinh thũ giaực.
- Cụ quan phaõn tớch thũ giaực ụỷ ngửụứi goàm : caực teỏ baứo thuù caỷm thũ giaực trong maứng lửụựi caàu maột, daõy thaàn kinh thũ giaực (soỏ II), vuứng thũ giaực ụỷ thuứy chaồm.
- Caực teỏ baứo thuù caỷm thũ giaực trong maứng lửụựi caàu maột – cụ quan thuù caỷm, daõy thaàn kinh thũ giaực (soỏ II) – daón truyeàn hửụựng taõm, vuứng thũ giaực ụỷ thuứy chaồm - Boọ phaọn phaõn tớch trung ửụng .
1/ Caỏu taùo cuỷa caàu maột.
- Đại diện nhóm trình bày, các nhóm khác nhận xét, bổ sung.
Đáp án: 
1- Cơ vận động mắt. 2- Màng cứng
3- Màng mạch. 4- Màng lưới
 5- Tế bào thụ cảm thị giác
* KL : Caỏu taùo caàu maột goàm :
- Maứng boùc:
+ Maứng cửựng : phớa trửụực laứ maứng giaực.
+ Maứng maùch : phớa trửụực laứ loứng ủen
+ Maứng lửụựi : 
 Teỏ baứo noựn
 Teỏ baứo que
- Moõi trửụứng trong suoỏt :
+ Thuỷy dũch
+ Theồ thuỷy tinh
+ Dũch thuỷy tinh.
2/ Caỏu taùo cuỷa maứng lửụựi.
+ Các tế bào nón: tiếp nhận kích thích ánh sáng mạnh và màu sắc.
+ Tế bào que: tiếp nhận kích thích ánh sáng yếu.
+ Điểm vàng (trên trục mắt) là nơi tập trung các tế bào nón, mỗi tế bào nón liên hệ với tế bào thần kinh thị giác qua 1 tế bào 2 cực giúp ta tiếp nhận hình ảnh của vật rõ nhất.
+ Moói teỏ baứo noựn lieõn heọ vụựi 1 teỏ baứo 2 cửùc/ vaứi teỏ baứo que mụựi lieõn heọ vụựi 1 teỏ baứo 2 cửùc.
+ ụỷ ủieồm vaứng, moói chi tieỏt cuỷa aỷnh ủửụùc moọt teỏ baứo noựn tieỏp nhaọn vaứ ủửụùc truyeàn veà naừo qua tửứng teỏ baứo thaàn kinh rieõng reừ tron khi ụỷ vuứng ngoaùi vi nhieàu teỏ baứo noựn vaứ que hoaởc nhieàu teỏ baứo que mụựi ủửụùc gửỷi veà naừo caực thoõng tin nhaọn ủửụùc qua 1 vaứi teỏ baứo thaàn kinh thũ giaực.
- Khi aỷnh cuỷa vaọt rụi vaứo ủieồm muứ . Taùi ủieồm muứ khoõng coự teỏ baứo thuù caỷm thũ giaực
3. Sự tạo ảnh ở màng lưới:
- Thể thuỷ tinh (như 1 thấu kính hội tụ) có khả năng điều tiết để điều chỉnh ảnh rơi trên màng lưới giúp ta nhìn rõ vật.
- Ta nhỡn roừ ủửụùc vaọt laứ nhụứ caực tia saựng phaỷn chieỏu tửứ vaọt tụựi maột ta ủi qua theồ thuỷy tinh tụựi maứng lửụựi seừ kớch thớch caực teỏ baứo thuù caỷm ụỷ ủaõy vaứ truyeàn veà trung ửụng, cho ta nhaọn bieỏt veà hỡnh daùng, ủoọ lụựn vaứ maứu saộc cuỷa vaọt.
4. Cuỷng coỏ :
Câu 1. Khoanh tròn vào chữ cái đầu câu đúng:
a. Cơ quan phân tích gồm: cơ quan thụ cảm, dây thần kinh và bộ phận trung ương.
b. Các tế bào nón giúp ta nhìn rõ về ban đêm.
c. Sự phân tích hình ảnh xảy ra ngay ở cơ quan thụ cảm thị giác
d. Khi dọi đèn pin vào mắt đồng tử dãn rộng để nhìn rõ vật.
e. Vùng thị giác ở thuỳ chẩm.
5. Hướng dẫn – Daởn doứ
- Học bài và trả lời các câu hỏi SGK.
- Làm bài tập 3 vào vở.
- Đọc mục “Em có biêt”.
- Tìm hiểu các tật, bệnh về mắt.
--------—– & —–--------
Tuaàn 27	NS : 26-2-2011
Tieỏt 	52	ND :10-3-2011
Baứi 50
VEÄ SINH MAẫT
I/ Muùc tieõu :
Bieỏt giửừ veọ sinh maột.
Giaựo duùc yự thửực giửừ veọ sinh moõi trửụứng, ủaởc bieọt laứ giửừ veọ sinh nửụực, khoõng khớ.
II/ Chuaồn bũ :
1/ GV : - Tranh phóng to H 50.1; 50.2; 50.3; 50.4 SGK.
2/ HS : theo daởn doứ.
III/ Phửụng phaựp :
ẹaứm thoaùi
IV/ Hoaùt ủoọng daùy – hoùc :
1/ Oồn ủũnh lụựp : kieồm tra sú soỏ.
2/ Kieồm tra baứi cuừ :
Haừy neõu caỏu taùo cuỷa maột.
Traỷ lụứi :
Caỏu taùo maột goàm :
- Maứng boùc:
+ Maứng cửựng : phớa trửụực laứ maứng giaực.
+ Maứng maùch : phớa trửụực laứ loứng ủen
+ Maứng lửụựi : Teỏ baứo noựn
 Teỏ baứo que
- Moõi trửụứng trong suoỏt :
+ Thuỷy dũch + Theồ thuỷy tinh + Dũch thuỷy tinh.
3/ Baứi mụựi :
Haừy keồ teõn caực beõùnh vaứ taọt veà maột?
Hoaùt ủoọng cuỷa GV
Hoaùt ủoọng cuỷa HS
Hoaùt ủoọng 1 : Các tật của mắt
- Yeõu caàu 1 HS caọn thũ leõn baỷng vaứ boỷ kớnh ủoùc saựch.
- Haừy QS vaứ cho bieỏt caọn thũ laứ gỡ ?
- Nguyên nhân của tật cận thị?
- Ngoaứi caọn thũ maột coứn bũ taọt gỡ ?
- Vieón thũ laứ gỡ ? Nguyeõn nhaõn ?
- Dửùa vaứo tranh 50.1 – 4, vaứ thoõng tin cuỷa muùc, haừy TLN vaứ hoaứn thaứnh baỷng 50 trang 160.
- Goũ ủaùi dieọn caực nhoựm nhaọn xeựt, boồ sung
- Phân tích về tật cận thị học đường mà HS thường mắc phải.
? Do những nguyên nhân nào HS mắc cận thị nhiều?
? Nêu các biện pháp hạn chế tỉ lệ HS mắc tật cận thị?
- Ngoaứi ra maột coứn caực taọt loaùn thũ, quaựng gaứ,...
- ẹeồ traựnh caực taọt veà maột caực em phaỷi laứm gỡ ?
I/ Các tật của mắt 
1/ Caọn thũ laứ taọt maột chổ coự khaỷ naờng nhỡn gaàn.
- Traỷ lụứi caực caõu hoỷi ruựt ra keỏt luaọn.
- Caực nhoựm trỡnh baứy keỏt quaỷ TLN – Phuù luùc vieón thũ laứ taọt maột chổ coự khaỷ naờng nhỡn xa.
- Khoõng giửừ khoaỷng caựch ủuựng khi ủoùc saựch (ủoùc quaự gaàn).
- ẹieàu chổnh khoaỷng caựch ủoù saựch thớch hụùp, cung caỏp ủuỷ saựng cho phoứng hoùc,...
- Cung caỏp ủuỷ vitamin A ủeồ traựnh beọnh quaựng gaứ, khoõng ủoùc saựch ụỷ nụi thieỏu aựnh saựng, khi ủang di chuyeồn,...
Hoaùt ủoọng 2 : Bệnh về mắt
- Beọnh naứo ụỷ maột phoồ bieỏn nhaỏt ?
- Em haừy neõu nguyeõn nhaõn ? 
- Taùi sao laùi goùi laứ beọnh ủau maột hoọt ?
- Beọnh ủau maột hoọt deó laõy lan laứ do nguyeõn nhaõn naứo ?
- Phaỷi laứm gỡ ủeồ ngaờn beọnh laõy lan ?
- Beọnh ủau maột hoọt gaõy haọu quaỷ gỡ ?
- Phoứng choỏng caực beọnh veà maột baống caựch naứo ?
-Ngoài bệnh đau mắt hột còn có những bệnh gì về mắt?
- Beọnh ủau maột hoọt.
- ẹau maột hoọt do 1 loaùi virut gaõy ra.
- Maởt trong mi maột coự nhieàu hoọt noồi leõn.
- Dung chung khaờn rửỷa maởt, taộm rửỷa chung trong ao tuứ, nửụực ủoùng.
- Giửừ veọ sinh moõi trửụứng, veọ sinh nguoàn nửụực, khoõng khớ , khoõng duứng chung khaờn, chaọu vụựi ngửụứi beọnh.
- Khi hoọt vụừ gaõy caực veỏt seùo, co keựo lụựp trong mi maột laứm cho loõng mi quaởp vaứo trong, coù xaựt, laứm ủuùc maứng giaực maùc gaõy muứ maột.
- Phoứng traựnh : Rửỷa maởt thửụứng xuyeõn baống nửụực muoỏi loaừng, khoõng duứng khaờn chung traựnh caực beọnh veà maột. Veọ sinh moõi trửụứng : nửụực, khoõng khớ, veọ sinh cụ theồ saùch seừ.
- Ngoaứi ủau maột hoọt coứn coự beọnh ủau maột ủoỷ do bũ vieõm keỏt maùc laứm thaứnh maứng, moọng phaỷi ủieàu trũ kũp thụứi.
4. Cuỷng coỏ :
	- Nêu các tật của mắt ? Nguyên nhân và cách khắc phục?
	- Tại sao không nên đọc sách nơi thiếu ánh sáng? Không nên nằm đọc sách? Không nên đọc sách khi đang đi tàu xe?
	- Nêu hậu quả của bệnh đau mắt hột? Cách phòng tránh?
5. Hướng dẫn – daởn doứ :
	- Học bài và trả lời các câu hỏi SGK.
	- Đọc mục “Em có biêt”.
	- Đọc trước bài 51: Cơ quan phân tích thính giác.
1. Nguyên nhân
2. Đường lây
3. Triệu chứng
4. Hậu quả
5. Phòng tránh
- Do 1 loại virut có trong dử mắt gây ra.
- Dùng chung khăn chậu với người bị bệnh, tắm rửa trong ao hồ tù hãm.
- Mặt trong mi mắt có nhiều hột nổi cộm lên.
- Khi hột vỡ thành sẹo làm lông mi quặp vào trong (lông quặm) " đục màng giác " mù loà.
- Giữ vệ sinh mắt. Dùng thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ.
Bảng 50: Các tật của mắt – nguyên nhân và cách khắc phục
Các tật của mắt
Nguyên nhân
Cách khắc phục
Cận thị là tật mà mắt chỉ có khả năng nhìn gần
- Bẩm sinh: Cầu mắt dài
- Do không giữ đúng khoảng cách khi đọc sách (đọc gần) => thể thuỷ tinh quá phồng.
- Đeo kính mặt lõm (kính cận).
Viễn thị là tật mắt chỉ có khả năng nhìn xa
- Bẩm sinh: Cầu mắt ngắn.
- Do thể thuỷ tinh bị lão hoá (người già) => không phồng được.
- Đeo kính mặt lồi (kính viễn).
-----------------------—– & —–-----------------------