Bài soạn môn Sinh học 8 - Tiết 45: Giới thiệu chung hệ thần kinh

Ngày soạn: 
Ngày giảng: 
CHệễNG IX: THAÀN KINH VAỉ GIAÙC QUAN
Tiết 45 - Bài : 43
GIễÙI THIEÄU CHUNG HEÄ THAÀN KINH
I/ Mục tiêu:
1. Kiến thức:
- Trỡnh baứy ủửụùc caỏu taùo vaứ chửực naờng cuỷa nụron, ủoàng thụứi xaực ủũnh roừ nụron laứ ủụn vũ caỏu taùo cụ baỷn cuỷa heọ thaàn kinh
- Phaõn bieọt ủửụùc caực thaứnh phaàn caỏu taùo cuỷa heọ thaàn kinh
- Phaõn bieọt ủửụùc chửực naờng cuỷa heọ thaàn kinh vaọn ủoọng vaứ heọ thaàn kinh sinh dửụừng
2. Kỹ năng :
- Phaựt trieồn kú naờng quan saựt vaứ phaõn tớch keõnh hỡnh
- Kú naờng hoaùt ủoọng nhoựm
3. Thái độ:
- yự thửực tửù giaực, nghieõm tuực
II/ Đồ dùng dạy học:
1. Giáo viên: 
- Tranh phoựng to hỡnh 43.1, 43.2
III/ Phương Pháp:
- Neõu vaứ giaỷi quyeỏt vaỏn ủeà, hoaùt ủoọng nhoựm.
IV/ Tổ chức giờ học:
1. ổn định tổ chức:
2. Khởi động: ( 05 phút)
Mục tiêu:
- Đặt vấn đề cho bài mới.
Cach tiến hành:
- Heọ thaàn kinh coự vai troứ raỏt quan troùng ủoỏi vụựi cụ theồ. Vaọy heọ thaàn kinh coự caỏu taùo ntn? Chửực naờng gỡ? à Noọi dung baứi hoùc.
3. Bài mới:
Hoạt động 1: Nơron - đơn vị cấu tạo của hệ thần kinh : (12 phút)
Mục tiêu: 
- Trỡnh baứy ủửụùc caỏu taùo vaứ chửực naờng cuỷa nụron, ủoàng thụứi xaực ủũnh roừ nụron laứ ủụn vũ caỏu taùo cụ baỷn cuỷa heọ thaàn kinh
Đồ dùng:
- Tranh phoựng to hỡnh 43.1
Cách tiến hành:
Hoạt động của GV và HS
Nội dung
Bước 1: 
- Yeõu caàu HS dửùa vaứo hỡnh 43.1 vaứ kieỏn thửực ủaừ hoùc, hoaứn thanứh baứi taọp muùc 6
Bước 2:
- HS quan saựt hỡnh, nhụự laùi kieỏn thửực " tửù hoaứn thaứnh baứi taọp
? Moõ taỷ caỏu taùo moọt nụron?
? Neõu chửực naờng cuỷa nụron?
Bước 3:
- G V yeõu caàu HS tửù ruựt ra keỏt luaọn
- Goùi moọt vaứi HS leõn trỡnh baứy caỏu taùo cuỷa nụron treõn tranh.
I . Nơron - đơn vị cấu tạo của hệ thần kinh : 
- Caỏu taùo cuỷa 1 nụron:
+ Thaõn chửựa nhaõn
+ Caực sụùi nhaựnh: ụỷ quanh thaõn
+ Moọt sụùi truùc:Thửụứng coự bao mieõlin, taọn cuứng coự cuựa xi-naựp
- Chửực naờng cuỷa nụron:
+ Caỷm ửựng.
+ Daón truyeàn xung thaàn kinh.
Hoạt động 2: Các bộ phận của hệ thần kinh : (23phút)
Mục tiêu: 
- Phaõn bieọt ủửụùc caực thaứnh phaàn caỏu taùo cuỷa heọ thaàn kinh
- Phaõn bieọt ủửụùc chửực naờng cuỷa heọ thaàn kinh vaọn ủoọng vaứ heọ thaàn kinh sinh dửụừng.
Đồ dùng:
- Tranh phoựng to hỡnh 43.2.
Cách tiến hành:
Hoạt động của GV và HS
Nội dung
Bước 1: 
- GV giụựi thieọu 2 caựch phaõn chia heọ thaàn kinh
+ Theo caỏu taùo
+ Theo chửực naờng
Bước 2:
- Yeõu caàu HS quan saựt hỡnh 43.2, ủoùc kú baứi taọp "Lửùa choùn tửứ hoaởc cuùm tửứ ủieàn vaứo choồ troỏng
- HS quan saựt hỡnh, thaỷo luaọn hoaứn thaứnh baứi taọp
- Yeõu caàu HS baựo caựo keỏt quaỷ
- ẹaùi dieọn nhoựm trỡnh baứy " nhoựm khaực boồ sung
Bước 3:
- GV yeõu caàu HS nghieõn cửựu sgk naộm ủửụùc sửù phaõn chia heọ thaàn kinh dửùa vaứo chửực naờng
? Phaõn bieọt chửực naờng heọ thaàn kinh vaọn ủoọng vaứ heọ thaàn kinh sinh dửụừng?
- HS tửù thu nhaọn kieỏn thửực
- HS tửù phaõn bieọt sửù khaực nhau veà chửực naờng cuỷa 2 phaõn heọ.
II. Các bộ phận của hệ thần kinh : 
a. Caỏu taùo:
Heọ thaàn kinh goàm:
- Boọ phaọn trung ửụng: goàm
+ Boọ naừo naốm trong hoọp soù
+ Tuỷy soỏng naốm trong coọt soỏng
Naừo vaứ tuỷy ủửụùc bảo vệ trong khoang xương và màng não tuỷ .
- Boọ phaọn ngoaùi bieõn: goàm
+ Daõy thaàn kinh 	
* Daõy thaàn kinh naừo: 12 ủoõi
* Daõy thaàn kinh tuỷy: 31 ủoõi
+ Haùch thaàn kinh
b. Chửực naờng:
- Heọ thaàn kinh vaọn ủoọng
+ ẹieàu khieồn sửù hoaùt ủoọng cuỷa cụ vaõn
+ Laứ hoaùt ủoọng coự yự thửực.
- Heọ thaàn kinh sinh dửụừng
+ ẹieàu hoaứ caực cụ quan dinh dửụừng vaứ cụ quan sinh saỷn
+ Laứ hoaùt ủoọng khoõng yự thửực.
4. Tổng kết hướng dẫn học tập ở nhà: (05 phút)
*. Cuỷng coỏ:
- Hoaứn thaứnh sụ ủoà sau:
 .........................
 ..............
	 Tuỷ sống .
Hệ thần kinh 	..................
	Bộ phận ngoại biên .
	 Hạch thần kinh .
- Trỡnh baứy caỏu taùo vaứ chửực naờng cuỷa nụron?
*. Daởn doứ:
- Hoaứn thaứnh baứi taọp sgk
- ẹoùc muùc “ em coự bieỏt”
- Chuaồn bũ thửực haứnh theo nhoựm
+ HS : eỏch : 1con/nhoựm, boõng thaỏm nửụực, khaờn lau
+ GV: Boọ ủoà moó, giaự treo eỏch. Coỏc ủửùng nửụực. Dung dũch HCl0,3%; 1%;3%Tieỏt 46: 	
Ngày soạn: 
Ngày giảng: 
Tiết 46 - Bài : 44.
thực hành: tìm hiểu chức năng 
(liên quan đến cấu tạo ) của tuỷ sống.
I/ Mục tiêu:
1. Kiến thức:
- Tiến hành thành công các thí nghiệm quy điịnh
- Từ kết quả quan sát qua thí nghiệm:
- Nêu được chức năng của tuỷ sống, phỏng đoán đợc thành phần cấu tạo của tuỷ sống.
- Đối chiếu với cấu tạo của tuỷ sống để khẳng định mối quan hệ giữa cấu tạo và chức năng.
2. Kỹ năng :
- Rèn kỹ năng quan sát và phân tích kênh hình.
- Rèn kỹ năng thực hành.
- Rèn t duy so sánh, liên hệ thực tế.
- Kỹ năng hoạt động nhóm.
3. Thái độ:
- Giáo dục ý thức làm việc nghiêm túc, khoa học , chính xác.
II/ Đồ dùng dạy học:
1. Giáo viên: 
- Bảng phụ(Ghi nội dung các bứơc tiến hành thực hành.).
- Phương tiện hỗ trợ: Bộ đồ mổ, giá treo ếch; cốc đựng nớc; dung dịch HCl 0,3%;1%,3%.
2. Học sinh: 
- Chuaồn bũ duùng cuù, maóu vaọt ủaừ daởn trửụực
III/ Phương Pháp:
- Thửùc haứnh - thớ nghieọm - tỡm toứi.
IV/ Tổ chức giờ học:
1. ổn định tổ chức:
2. Khởi động: ( 03phút)
Mục tiêu:
- Kiểm tra bài cũ.
Cach tiến hành:
? lớp trưởng kiểm tra sự chuẩn bị của các nhóm cho buổi thực hành. 
- Giáo viên nêu mục tiêu của bài thực hành , yêu cầu các nhómd làm việc tích cực.
3. Bài mới:
Hoạt động 1: Đồ dùng, Dụng cụ: (05 phút)
Mục tiêu: 
- Nêu được đồ dùng, dụng cụ của bài thực hành
- Kiểm tra sự chuẩn bị của HS các nhóm.
Cách tiến hành:
Hoạt động của GV và HS
Nội dung
Bước 1: 
- GV yêu cầu các tôt báo cáo sự chuẩn bị.
- GV kiểm tra 1đ 2 nhóm.
Bước 2:
- GV yêu cầu h/s Nêu dụng cụ nguyên, vật liệu của bài thực hành.
Bước 3:
- GV nhắc lại - HS ghi vào vở.
I. Đồ dùng, Dụng cụ: 
- Boọ ủoà moó, giaự treo eỏch. Coỏc ủửùng nửụực. Dung dũch HCl0,3%; 1%;3%
- ếch : 1con.
- Diêm.
- Bông thấm nước.
Hoạt động 2: Hướng dẫn thực hành: (07phút)
Mục tiêu: 
- Hướng dẫn các bước thực hành cho học sinh nắm được cách làm. 
Đồ dùng:
- SGK, bảng phụ.
Cách tiến hành:
Hoạt động của GV và HS
Nội dung
Bước 1: 
- GV treo bảng phụ ghi các bước tiến hành. Hướng dẫn HS thao tác thực hiện bước 1 & 2.
Bước 2:
- Học sinh quan sat, nghe và ghi vào vở.
- Yêu cầu 1HS nhắc lại nội dung các bước tiến hành. 
Bước 3:
? Các nhóm nghiên cứu c và h 44.1,2.
? Hoàn thành bảng 44.2
- Giáo viên chốt lại kiến thức về cấu tạo của tuỷ
sống.
- Từ kết quả của 3 lô thí nghiệm trên , liên hệ 
cấu tạo trong của tuỷ sống :
? Chức năng của chất xám là gì ?( căn cứ pxkđk)
? Chức năng của chất trắng là gì ?(các đờng 
dẫn truyền nối các căn cứ thần kinh trong tuỷ sống với nhau và với não bộ)
II. Hướng dẫn thực hành: 
1. Tìm hiểu chức năng của tuỷ sống.
Bước1: Học sinh tiến hành thí nghiệm theo 
giới thiệu SGK/140 bảng 44.
- Giáo viên lu ý: Sau mỗi lần kích thích bằng axit phải rửa thật sạch chỗ da có axit và để khoảng 3-5 phút mới kích thích lại.
- Từ kết quả thí nghiệm và hiểu biết về phản
 xạ , hãy dự đoán về chức năng của tuỷ sống ?
- Giáo viên ghi nhanh dự đoán ra góc bảng.
Bước2: Giáo viên biểu diễn bước 4,5.
- Cách xác định vị trí vết cắt nằm giữa 
khoảng cách của gốc đoi dây thần kinh thứ nhất và thứ hai (ở lng)
- Giáo viên lu ý: Nếu vết cắt nông có thể chỉ
- Cắt đường lên ( trong chất trắng ở mặt sau tuỷ), do đó nếu kích thích chi trớc thì chi sau
 cũng co ( đường xuống trong chát trắng còn)
? Em hãy cho biết thí nghiệm này nhằm mục đích gì ?
Bước 3: Giáo viên biẻu diễn thí nghiệm 6,7.
- Qua thí nghiệm 6,7 có thể khẳng định được điều gì ?
- Giáo viên cho Học sinh đối chiếu với dự 
đoán ban đầu đ sửa chữa câu sai. 
2. Nghiên cứu cấu tạo của tuỷ sống:
- Học sinh quan sát kỹ hình, đọc ghi chú
- Thảo luận đ hoàn thành bảng.
Hoạt động 3: Tiến hành thực hành : (25 phut)
Mục tiêu: 
- Giúp H/s làm được và quan sát rõ hiện tượng.
Đồ dùng:
- Boọ ủoà moó, giaự treo eỏch. Coỏc ủửùng nửụực. Dung dũch HCl0,3%; 1%;3%
- ếch : 1con.
- Diêm.
- Bông thấm nước.
Cách tiến hành:
Hoạt động của GV và HS
Nội dung
Bước 1: 
- HS thực hành theo các bước đã nêu.
Bước 2: 
- Giáo viên giám sát, theo dõi, giúp đỡ HS (Nếu cần)
- Kiểm tra kết quả thí nghiệm và yêu cầu
HS giải thích kết quả.
Bước 3:
- Y/c học sinh viết báo cáo theo mẫu trong SGK/Tr 140:
III. Tiến hành thực hành : 
*. Kiểm tra kết quả thí nghiệm và giải thích kết quả :
(Bảng 44.1 và 44.2 ở dưới)
Bảng 44.1: Thí nghiệm tìm hiểu chức năng của tuỷ sống.
Bước thí nghiệm
Điều kiện 
thí nghiệm
Thí nghiệm
Cờng độ và vị trí kích thích
Kết quả thí nghiệm
1
Kích thích nhẹ 1 chi sau (bên phải) bằng HCl 0,3%
Chi sau bên phải 
co
2
Kích thích chi đó mạnh hơn bằng HCl 1%.
2 chi sau co.
3
Kích thích rất mạnh chi đó bằng HCl 3%
Cả 4 chi đều co.
4
Kích thích rất mạnh chi sau bằng HCl 3%
Chỉ 2 chi sau co
5
Kích thích rất mạnh chi trớc bằng HCl 3%
Chỉ hai chi trớc 
co.
6
Kích thích rất mạnh chi trớc bằng HCl 3%
2 chi trớc không co nữa
7
Kích thích rất mạnh chi sau bằng HCl 3%
2 chi sau co.
Bảng 44.2: Đặc điểm cấu tạo của tuỷ sống.
Tuỷ sống
Đặc điểm
Cấu tạo 
ngoài
- Vị trí : Nằm trong ống xương sống từ đốt sống cổ I đ hết đốt thắt
 lưng II
- Hình dạng : + Hình trụ, dài 50 cm
 + Có hai phần phình là phình cổ và phình thắt lưng
- Màu sắc: Trắng bóng
- Màng tuỷ : 3 lớp :màng cứng , màng nhện, màng nuôi đ bảo vệ và
 nuôi dưỡng tuỷ sống. 
Cấu tạo
 trong
- Chất xám: Nằm trong , có hình cánh bướm.
- Chất trắng: Nằm ngoài , bao quanh chất xám.
4. Tổng kết hướng dẫn học tập ở nhà: (05 phút)
*. Cuỷng coỏ: 
- GV nhaọn xeựt phaàn thửùc haứnh.
- Nhaộc nhụỷ veọ sinh lụựp hoùc 
*. Hướng dẫn học tập ở nhà:
- Caự nhaõn tiếp tục hoàn thiện bài thu hoaùch. 
- Về đọc bài 45.