Bài giảng Ngữ văn 8 Bài 6 - Tiết 23: Trợ từ, Thán từ

 Chµo mõngC¸c thÇy gi¸o, c« gi¸oVỀ DỰ GIỜ THĂM LỚPBé m«n: Ng÷ v¨n líp 8Gi¸o viªn d¹y: NguyÔn Thanh Tâm Suy nghĩ và chọn đáp án đúng nhất cho các câu hỏi sau:Câu 1: Dòng nào chỉ chứa những từ ngữ địa phương? U, bầm, ba, mẹ. b. U, bầm, tía, bố.c. U, bầm, ba, má, tía, bọ,thầy. d. u, má, bọ, thầy, mẹ.Câu 2 : Câu văn nào không chứa biệt ngữ xã hội?Hôm nay, nó không học bài xơi con ngỗng béo mụp.Thuở ấy, bà tôi gọi mẹ bằng mợ.Vừa về đến nhà nó gọi to: “U ơi”.Bác An vừa thồ hai bao ph©n đầy nặng từ chuồng chim cút ra để bón khoai.I/ ThÕ nµo lµ trî tõ1. Bài tập :- Nã ¨n hai b¸t c¬m. - Nã ¨n nh÷ng hai b¸t c¬m.- Nã ¨n cã hai b¸t c¬m.? Nghĩa của các câu ở vd1 có gì khác nhau? Vì sao có sự khác nhau đó?Bµi 6 - TiÕt 23 :Trî tõ , Th¸n tõ(1) Thông báo sự việc bình thường, khách quan.2) Từ những biểu hiện sắc thái không bình thường (quá nhiều).(3) Từ có biểu hiện sắc không bình thường (quá ít). ? Các từ có và những trong các câu ở vd1 đứng trước những từ ngữ nào? Các từ ngữ ấy thuộc từ loại nào?Nã ¨n nh÷ng hai b¸t c¬m.- Nã ¨n cã hai b¸t c¬m. nh÷ng cã 	+ hai b¸t c¬m- Nãi dèi lµ tù lµm h¹i chÝnh m×nh.-T«i ®· gäi ®Ých danh nã ra.- B¹n kh«ng tin ngay c¶ t«i n÷a µ ! - ChÝnh + m×nh- §Ých + danh nã- Ngay + c¶ t«i n÷a2. NhËn xÐt:-> §i kÌm víi tõ ng÷ kh¸c ®Ó nhÊn m¹nh hoÆc biÓu thÞ th¸i ®é ®¸nh gi¸ sù viÖc,-> Th­êng lµ nh÷ng tõ: nh÷ng, cã, chÝnh, ®Ých, ngay, lµ,* Bµi tËp nhanh: ? Tõ nh÷ng nµo trong 2 c©u sau ®©y lµ trî tõ ? V× sao? C©u 1 : T«i nhí m·i nh÷ng kØ niÖm thêi niªn thiÕu .C©u 2 : T«i nh¾c anh nh÷ng ba bèn lÇn mµ anh vÉn quªn. L­îng tõC©u 1 : T«i nhí m·i nh÷ng kØ niÖm thêi niªn thiÕu .C©u 2 : T«i nh¾c anh nh÷ng ba bèn lÇn mµ anh vÉn quªn . Trî tõ / danh tõ ->L­u ý: CÇn ph©n biÖt trî tõ khi gÆp tr­êng hîp ®ång ©m kh¸c lo¹i nh­ vÝ dô trªn. Ta ph¶i dùa vµo t¸c dông cña tõ ®ã trong c©u: +Nã ®i víi tõ, ng÷ nµo?+Cã nhÊn m¹nh, hoÆc biÓu thÞ th¸i ®é ®¸nh gi¸ sù viÖc, sù vËtcña ng­êi nãi kh«ng? số từBµi : 6 - TiÕt : 23 : Trî tõ , Th¸n tõI/ ThÕ nµo lµ trî tõII/ ThÕ nµo lµ th¸n tõa/ “ Nµy! ¤ng gi¸o ¹! C¸i gièng nã còng kh«n! Nã cø lµm in nh­ nã tr¸ch t«i; nã kªu ­ ö, nh×n t«i nh­ muèn b¶o t«i r»ng: “A! L·o giµ tÖ l¾m! T«i ¨n ë víi l·o nh­ thÕ mµ l·o xö víi t«i nh­ thÕ nµy µ?”. 	 (TrÝch: “L·o H¹c”- Nam Cao) b/ - Nµy b¶o b¸c Êy cã trèn ®i ®©u th× trèn. Chø n»m ®Êy, chèc n÷a hä vµo thóc s­u kh«ng cã th× khæ - V©ng, ch¸u còng ®· nghÜ nh­ cô. Nh­ng ®Ó ch¸o nguéi, ch¸u cho nhµ ch¸u ¨n lÊy vµi hóp c¸i ®· .	 (TrÝch:“T¾t ®Ìn”- Ng« TÊt Tè) 1. Bài tập :Bµi : 6 - TiÕt : 23 : Trî tõ , Th¸n tõI/ ThÕ nµo lµ trî tõII/ ThÕ nµo lµ th¸n tõ1. Bài tập :a/ “ Nµy ! ¤ng gi¸o ¹ !... “A! L·o giµ tÖ l¾m! b/ -V©ng, ch¸u còng ®· nghÜ nh­ cô	2.NhËn xÐt:“A!-> Béc lé t×nh c¶m,c¶m xóc“Nµy!,v©ng!”-> dïng gäi ®¸p	 - Con ¬i! - D¹! -Nµy!- Cho tí m­în ¸o víi nhÐ!? Dùa vµo nh÷ng vÝ dô trªn h·ynhËn xÐt vÒ c¸ch dïng c¸c tõ: nµy, a, v©ng, nµy, ¬i, d¹ b»ng c¸ch lùa chän nh÷ng c©u tr¶ lêi ®óng:A. Th­êng ®øng ë ®Çu c©u.B.Kh«ng thÓ lµm thµnh mét c©u ®éc lËp.C. §øng t¸ch ra thµnh mét c©u ®Æc biÖt.D. Cã thÓ cïng nh÷ng tõ kh¸c lµm thµnh mét c©u. -> C¸c tõ Êy A. Th­êng ®øng ë ®Çu c©u.B. Kh«ng thÓ lµm thµnh mét c©u ®éc lËp.C.Nã ®øng t¸ch ra thµnh mét c©u ®Æc biÖt.D. cã thÓ cïng nh÷ng tõ kh¸c lµm thµnh mét c©u.ACD§óng råi !Vậy thán từ là những từ như thế nào và có thể phân loại ra sao?* Bµi tËp nhanh: ? T×m nh÷ng c©u ca dao, c©u th¬, ®o¹n v¨n ®· häc cã sö dông th¸n tõ? ? Trong t×nh huèng giao tiÕp hµng ngµy c¸c em ®· sö dông th¸n tõ nh­ thÕ nµo ®Ó ®¹t hiÖu qu¶, vÝ dô?  Bµ ¬i! Em bÐ reo lªn,cho ch¸u ®i víi! Ch¸u biÕt r»ng diªm t¾t th× bµ còng biÕn ®i mÊt nh­ lß s­ëi, ngçng quay vµ c©y th«ng No-en ban n·y, nh­ng xin bµ ®õng bá ch¸u ë n¬i nµy; tr­íc kia khi bµ chưa vÒ víi th­îng ®Õ chÝ nh©n, bµ ch¸u ta ®· tõng sung s­íng biÕt bao !...(C« bÐ b¸n diªm - An -§Ðc –xen)Bµi : 6 - TiÕt : 23 : Trî tõ , Th¸n tõBµi tËp nhanh: ? So s¸nh sù kh¸c nhau gi­· trî tõ vµ th¸n tõ? *Trî tõ: -Kh«ng t¸ch riªng ra thµnh mét c©u mµ lu«n ph¶i ®i kÌm víi tõ, ng÷ kh¸c.*Th¸n tõ - Cã thÓ ®­îc t¸ch ra thµnh mét c©u ®Æc biÖt. -> Nh÷ng ®iÓm cÇn l­u ý khi lµm bµi tËp. -NhÊn m¹nh hoÆc biÓu thÞ th¸i ®é ®¸nh gi¸ sù vËt, sù viÖc. - Th¸n tõ béc lé t×nh c¶m, c¶m xóc: a , ¸i ,¬ , «i , « hay , than «i , trêi ¬i...- Th¸n tõ gäi ®¸p: nµy, ¬i ,v©ng ,d¹ ,õ ...LUYỆN TẬPBT1: Tìm câu có chứa trợ từ. (phân biệt trợ từ và những từ không phải trợ từ) Chính thầy hiệu trưởng đã tặng tôi quyển sách này.Chị Dậu là nhân vật chính của tác phẩm “Tắt đèn”. Ngay tôi cũng không biết đến việc này.Anh phải nói ngay điều này cho cô giáo biết.Cha tôi là công nhân.G. Cô gái ấy đẹp ơi là đẹp.H. Tôi nhớ mãi những kỉ niệm thời niên thiếu.I. Tôi nhắc anh những ba bốn lần mà anh vẫn quên.BT2: Giải thích nghĩa của các trợ từ in đậmLUYỆN TẬPa.Nhưng đời nào tình yêu thương và lòng kính mến mẹ tôi lại bị những rắp tâm tanh bẩn ấy xâm phạm đến Mặc dầu non một năm ròng mẹ tôi không gửi cho tôi lấy một lá thư, nhắn cho tôi lấy một lời và gửi cho tôi lấy một đồng quà.b. Hai đứa mê nhau lắm. Bố mẹ đứa con gái biết vậy, nên cũng bằng lòng gả. Nhưng họ thách nặng quá: nguyên tiền mặt phải một trăm đồng bạc, lại còn cau, còn rượucả cưới nữa thì đến cứng hai trăm.c. Tính ra cậu Vàng cậu ấy ăn khỏe hơn cả tôi, ông giáo ạ!d. Rồi cứ mỗi năm rằm tháng tám/ Tựa nhau trông xuống thế gian cườiTừ lấy được sử dụng ba lần khẳng định mẹ Hồng không gửi cho Hồng một cái gì.Nhưng không vì thế mà Hồng giảm bớt tình cảm yêu thương tuyệt đối với mẹ.Từ nguyên, đến nhấn mạnh ý chê trách nhà gái thách cưới quá nặng, và biểu thị thái độ oán trách của lão Hạc.Trợ từ cả nhấn mạnh sự ăn nhiều của cậu Vàng, vượt quá khả năng chi tiêu của lão HạcTrợ từ cứ nhấn mạnh sự đều đặn tất yếu của sự việc không bao giờ đứt đoạn. 4/ Bµi tËp 4/ 72. ? C¸c th¸n tõ cã mµu trong 3 c©u sau béc lé nh÷ng c¶m xóc g× ? - Chuét Cèng : “Ha ha ! C¬m nguéi! L¹i cã mét b¸t c¸ kho !” - B¸c Nåi §ång run nh­ cÇy sÊy: “Bïng boong. ¸i ¸i! L¹y c¸c cËu,c¸c «ng” (C¸i tÕt cña MÌo con- NguyÔn §×nh Thi) _ Than «i ! Thêi oanh liÖt nay cßn ®©u ? (Nhí rõng- ThÕ L÷) Ha ha ! -> C¶m xóc vui mõng ¸i ¸i! -> C¶m xóc lo sî Than «i ! -> C¶m xóc nuèi tiÕcBµi : 6 - TiÕt : 23 : Trî tõ , Th¸n tõ5 . Bµi tËp n©ng cao:a. ? §äc bµi ca dao sau,dùa vµo c¸ch sö dông c¸c th¸n tõ em h·y ®­a ra c¶m nhËn cña em vÒ bµi ca dao ®ã?Tr©u ¬i ! Ta b¶o tr©u nµy,Tr©u ra ngoµi ruéng,tr©u cµy víi ta.b. ?§äc vµ dùa vµo c¸c th¸n tõ c¶m nhËn c©u th¬ sau:ViÖt Nam ®Êt n­íc ta ¬i,Mªnh m«ng biÓn lóa ®©u trêi ®Ñp h¬n( NguyÔn §×ng Thi) Bài tập 6: Hãy giải thích ý nghĩa của câu tục ngữ gọi dạ bảo vâng.Nghĩa đen:Câu tục ngữ gọi dạ bảo vâng dùng để gọi đáp.Nghĩa bóng:Câu tục ngữ gọi dạ bảo vâng dùng để chỉ việc nghe lời -Câu tục ngữ “Gọi dạ ,bảo vâng” dạy ta cáh sử dụng thán từ gọi đáp biểu thị sự lễ phép.Hướng dẫn tự học: Vận dụng kiến thức đã học để nhận biết trợ từ, thán từ trong những văn bản tự chọn. Viết một đoạn văn khoảng 10 câu trình bày cảm xúc của em sau khi học xong đoạn trích Trong lòng mẹ (Nguyên Hồng) trong đó có sử dụng trợ từ, thán từ thích hợp.CỦNG CỐ -HƯỚNG DẪN TỰ HỌC:Củng cố: -Trợ từ là gì?Bài vừa học: -Học thuộc các ghi nhớ. -Xem lại các bài tập trên. -Bài tập về nhà:Viết đoạn văn ngắn(khoảng 10 câu)trong đó có dùng trợ từ-thán từ.Bài sắp học: Miêu tả và biểu cảm trong văn bản tự sự. -Đọc đoạn văn của Nguyên Hồng tr/72-73. -Trả lời câu hỏi SGK. -Suy nghĩ và tập làm trước bài tập 1,2 phần luyện tập.TIẾT 24: TRỢ TỪ - THÁN TỪ -Thế nào là thán từ? Xin tr©n träng c¶m ¬n c¸c thÇy c« ®· ®Õn dù giê