Bài dự thi kiến thức liên môn - Tình huống: Chín lây?

SỞ GD&ĐT TỈNH ĐỒNG THÁP
PHÒNG GD&ĐT HUYỆN CAO LÃNH
TRƯỜNG THCS MỸ HỘI
Địa chỉ: ấp Tân Trường, xã Mỹ Hội, huyện Cao Lãnh
Điện thoại: 0673.924.273
Email: thcs.myhoi.hcaolanh@gmail.com
BAØI VIEÁT DÖÏ THI
TEÂN TÌNH HUOÁNG: CHÍN LÂY?
Hoïc sinh: Nguyeãn Traàn Minh Thö – 9A1.
Email: kimnhungthcsmh@gmail.com
Ñieän thoaïi: 01643.600.449
BÀI VIẾT THAM GIA CUỘC THI 
VẬN DỤNG KIẾN THỨC LIÊN MÔN ĐỂ GIẢI QUYẾT 
CÁC TÌNH HUỐNG THỰC TIỄN DÀNH CHO HỌC SINH
Tên tình huống: “ CHÍN LAÂY LAØ GÌ?”
Lúc em 8 tuổi, khi thương lái thu mua xoài của bác em thì họ chỉ xếp vào thùng những quả còn xanh, sống, còn những quả chín vàng hoặc vừa chín tới thì họ để ra ngoài trong khi những quả đó rất to, da bóng, mịn. Em thắc mắc, hỏi: “Tại sao người ta không chất các trái chín vào thùng chung luôn hả bác?”. Bác bảo: “Nếu để chung thì nó sẽ làm những quả sống kia mau chín. Như thế sẽ không vận chuyển đi xa được.” Lúc bây giờ, trong đầu em chỉ toàn là dấu chấm hỏi, em hỏi tiếp: “Sao để những quả chín chung thì các quả còn lại mau chín hả bác?” Bác em chỉ cười mà không trả lời.
Ở nhà, nội em thường hay vú chuối, xoài bằng cách xếp những quả sống xung quanh rồi đặt một, hai quả bình bát chín hoặc đu đủ chín vào giữa rồi đậy kín. Em hỏi bà tại sao lại phải làm như vậy, thì bà trả lời là để chúng chín lây. 
Thế chín lây là gì? Tại sao những quả chín có thể làm chín những quả sống?
2. Mục tiêu giải quyết tình huống:
- Giúp chúng ta rèn luyện kĩ năng giải quyết tình huống thực tiễn và giúp chúng ta biết cách vận dụng kiến thức từ lớp học vào cuộc sống hàng ngày để phục vụ đời sống cũng như là rèn luyện kĩ năng “học đi đôi với hành, nâng cao chất lượng học tập, nắm vững kiến thức.
- Vận dụng kiến thức đã học để giải thích những kinh nghiệm trong đời sống mà ông bà đã truyền lại cho chúng ta.
 3. Tổng quan về các nghiên cứu liên quan đến việc giải quyết tình huống: môn  Hóa học, Sinh học.
 4. Giaûi phaùp giải quyết tình huống:
	- Thắc mắc về hai chữ “chín lây” đã theo đuổi em suốt bao nhiêu năm học qua. Đến năm lớp 9 khi em học xong bài Etilen của môn hóa, thì em mới hiểu ra rằng khi quả chín tỏa ra khí etilen, khí này sẽ kích thích sự chín của trái cây. Chính vì thế, bà em thường đặt bất kì loại quả nào đã chín để kích thích sự chín của những quả xung quanh.
- Ngược lại, nếu muốn quầy chuối đã chín bói lâu chín hơn ta sẽ tách những trái đã chín để một nơi riêng.
- Ngoài ra tìm hiểu trên sách, báo, internet,
 5. Giaûi quyeát tình huoáng:
Chín lây là từ ngữ nói gọn của một quá trình dài và đầy phức tạp của trái cây có liên quan đến hai môn học, đó là Hóa học và Sinh học.
Ethylene là một kích thích tố ở thể khí rất quan trọng cho cây cối. Nó gia tăng sự loại bỏ khí CO2 và sự tiêu thụ khí O2. Nó tham gia vào nhiều giai đoạn trong sự phát triển của cây và được xem là hormone kiểm soát sự chín của trái. Năm 1979, Adams và Yang phát hiện rằng ethylene được chế tạo trực tiếp từ acide-1-aminocyclopropane (ACC). Bước cuối cùng trong tiến trình tạo sinh tổng hợp của ethylene nơi trái cây được thực hiện do sự xúc tác của enzyme mang tên ACC oxydase (ACCO). (Lúc mới sinh, enzyme này chứa một vị điểm (site) hoạt động gồm một ion đơn nguyên tử Fe (II), nối 2 histidine với 1 aspartate. Người ta vẫn chưa r cơ chế của phản ứng này, nhưng họ ngờ rằng ở các giai đoạn đầu ACC và oxygène được gắn vào Fe để thành một phức chất bậc ba Fe/ACC/O2. Sau đó, có thể có sự tham gia của những chất oxyde hóa mạnh như Fe(III)OOH, Fe(V)=O, ...)
Ngoài ra, Ethylene có đặc tích kích thích sinh trưởng của các tế bào thực vật do đó có tác dụng làm tăng trưởng về kích thước cây trồng, kích thích sự ra hoa ở các loại cây ăn quả. Một đặc tính quan trọng của khí ethylene là tác dụng kích thích qu trình chín của các loại quả có hô hấp đột biến (climacteric) hay còn gọi là các loại quả có quá trình chín sau thu hoạch, nghĩa là kể cả khi quả đã được thu hoạch thì quá trình chín của chúng vẫn được duy trì như chuối, xoài, đu đủ, hồng, cà chua... 
Qua đó, cho thấy khí etilen có rất nhiều tác dụng. Con người đã biết áp dụng khí etilen vào thực tế như:
+ Các chế phẩm chứa etilen hay đất đèn đang được sử dụng tại Việt Nam, nhất là trong việc làm chín đều hạt cà phê sau khi thu hoạch.
+ Làm chín quả bằng etilen có ưu điểm là quá trình chín diễn ra nhanh (khoảng 2 – 4 ngày) và có độ chín đồng đều cao hơn rất nhiều so với các phương pháp làm chín truyền thống khác (ủ khí đá)
+ Để làm chín thì chỉ cần xử lí quả bằng cách cho chúng tiếp xúc với khí etilen ở nồng độ 100-150 ppm trong thời gian 24 giờ, sau đó để ở điều kiện bình thường, sau đó quả sẽ tự chín trong vòng 2-4 ngày.
6. YÙ nghóa cuûa vieäc giaûi quyeát tình huoáng
- Giúp mọi người nhận ra rằng những gì ông bà, cha mẹ, đã truyền dạy cho chúng ta là những kinh nghiệm quý báu, là những truyền thống tốt đẹp. Chính vì thế, chúng ta phải biết tự hào, giữ gìn, kế thừa và phát huy những kinh nghiệm dân gian cùng truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta.