Thiết kế giáo án môn Sinh học 8 - Tiết 16: Tim và mạch máu

Ngày soạn : 
Ngày giảng:
Tiết 16 TIm và mạch máu
I. Mục tiêu: Sau bài học này, học sinh cần đạt
 1. Kiến thức:
 - HS chỉ ra được các ngăn tim ngoài và trong, van tim, phân biệt được các loại mạch máu.
 - HS trình bày được đặc điểm của các pha trong chu kỳ co giãn tim.
 2. Kĩ năng:
 - Rèn kĩ năng quan sát, phân tích, tổng hợp, so sánh.
 - Kĩ năng tự nghiên cứu và hoạt động nhóm
 3. Thái độ:
 - Có ý thức bảo vệ cơ thể.
II. Đồ dùng dạy học
 - GV: - Chuẩn bị tranh vẽ H17.1, H17.2, H17.3
 - Mô hình tim, bảng phụ
Iii. Phương pháp
Trực quan
Đàm thoại
Hoạt động nhóm
iv. Tiến trình dạy học
 1. ổn định(1)
 2. Kiểm tra bài cũ(10)
 - Hệ tuần hoàn gồm những thành phần cấu tạo nào?
 - Mô tả đường đi của máu trong vòng tuần hoàn nhỏ và vòng tuần hoàn lớn?
 - Hệ bạch huyết gồm các thành phần nào?
 3. Bài mới(30)
Mở bài: Tim làm nhiệm vụ co bóp tạo lực đẩy đẩy máu. Vậy tim có cấu tạo như thế nào để có thể thực hiện tốt vai trò “bơm” tạo lực đẩy máu đi trong hệ tuần hoàn của mình 
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung
* Hoạt động 1: Tìm hiểu về cấu tạo của tim
- GV yêu cầu HS quan sát H17.1 kết hợp quan sát mô hình và đọc chú thích, thảo luận hoàn thành bảng phụ: “ Nơi máu được bơm tới các ngăn tim” 
 HS quan sát H17.1, kết hợp quan sát và đọc chú thích, thảo luận sau đó lên bảng trình bày, nhận xét, bổ sung.
- GV nhận xét và yêu cầu HS rút ra kết luận
- GV nêu câu hỏi:
 + Ngăn tim nào có thành cơ dày nhất? Vì sao?
 + Giữa các ngăn tim và giữa tim với mạch máu phải có cấu tạo như thế nào để máu chỉ có thể đi một chiều?
 HS thảo luận sau đó trình bày nhận xét, bổ sung
- GV hướng dẫn HS tháo lắp mô hình để xem dự đoán của mình đúng hay sai
- GV tiếp tục cho HS thảo luận:
 + Trình bày cấu tạo của tim?
 + Cấu tạo của tim phù hợp với chức năng như thế nào?
* Hoạt động 2: Tìm hiểu về cấu tạo của mạch máu
- GV yêu cầu HS quan sát H17.2 và đọc chú thích, thảo luận hoàn thành bảng phụ: “ So sánh cấu tạo của các mạch máu”
 HS quan sát và đọc thông tin chú thích, thảo luận sau đó trình bày, nhận xét, bổ sung và rút ra kết luận 
- GV nêu câu hỏi: 
 + Cho biết có những loại mạch máu nào?
 + So sánh và chỉ ra sự khác nhau giữa các loại mạch máu? Giải thích vì sao có sự khác nhau đó?
 HS dựa vào bảng phụ vừa hoàn thành để trả lơì câu hỏi
* Hoạt động 3: Tìm hiểu hoạt động co dãn của tim
- GV yêu cầu HS quan sát H17.3 và đọc chú thích, thảo luận các câu hỏi:
 + Chu kì tim gồm mấy pha? 
 + Mỗi chu kì co dãn của tim kéo dài bao nhiêu giây?
 + Trong mỗi chu kì thì tâm nhĩ làm việc bao nhiêu giây? Nghỉ bao nhiêu giây? Tâm thất làm việc bao nhiêu giây? Nghỉ bao nhiêu giây? Tim nghỉ ngơi hoàn toàn bao nhiêu giây?
 + Thử tính xem trung bình mỗi phút diễn ra bao nhiêu chu kì co dãn tim (nhịp tim)?
- GV giảng giải thêm:
 + Khi tâm nhĩ co thì tâm thất dãn và ngược lại
 + Tim hoạt động suốt đời mà không mệt mỏi là do có sự nghỉ ngơi hợp lý trong các chu kì co dãn của tim
- GV yêu cầu HS đọc kết luận chung
I. Cấu tạo tim
 - Tim: có 4 ngăn gồm 2 tâm nhĩ ở trên và 2 tâm thất ở dưới, có màng tim, đỉnh quay xuống dưới, đáy quay lên trên
 - Thành cơ tâm thất dày hơn thành cơ tâm nhĩ, tâm thất trái có thành cơ dày nhất, giữa tâm nhĩ và tâm thất có van tim, giữa tâm thất và động mạch có van động mạch giúp cho máu lưu thông theo một chiều
II. Cấu tạo mạch máu
- Ghi như phiếu học tập
III. Chu kì co dãn của tim 
 - Chu kì co dãn của tim gồm 3 pha
 + Pha co tâm nhĩ: (0,1 s) máu từ tâm nhĩ xuống tâm thất
 + Pha co tâm thất:(0,3 s) máu từ tâm thất vào độmg mạch chủ
 + Pha dãn chung:(0,4 s) máu được hút từ tĩnh mạch về tâm nhĩ và xuống tâm thất
4. Kiểm tra đánh giá(3)
 - Nêu cấu tạo của tim?
 - Trình bày cấu tạo của động mạch, tĩnh mạch, mao mạch?
 - Trình bày các pha của một chu kì co dãn của tim?
5. Dặn dò(1) 
 - Học bài
 - Đọc mục “ Em có biết”
 - Soạn bài mới
V. rút kinh nghiệm