Sáng kiến kinh nghiệm Hình thức thảo luận nhóm và sử dụng trò chơi trong dạy học môn văn ở trường THCS

Sáng kiến kinh nghiệm Hình thức thảo luận nhóm và sử dụng trò chơi trong dạy học môn văn ở trường THCS

A.ĐẶT VẤN ĐỀ

I. Cơ sở lí luận:

 Trong những năm gần đây vấn đề đổi mới phương pháp dạy học luôn được bàn luận một cách sôi nổi, đó là vấn đề quan trọng luôn được đề cập trong mỗi cuộc họp chuyên môn ở tất cả các trường học trên cả nước.Với bộ môn văn cũng không nằm ngoài quỹ đạo đó.

 Nghị quyết hội nghị lần II BCH TW Đảng khóa VIII nêu rõ : “Đổi mới phương pháp giáo dục đào tạo, khắc phục lối truyền thụ một chiều, rèn luyện thành nếp tư duy sáng tạo của người học” ; “phương pháp giáo dục phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động , sáng tạo của người học, bồi dưỡng lòng say mê học tập và ý chí vươn lên”.

Trước kia phương pháp dạy – học văn cổ truyền chính là giảng văn và phân tích các nội dung trong bài học, có lẽ đây là hình thức duy nhất để tiếp cận văn bản.Tuy có những thành công nhất định thì vẫn là thầy phân tích –trò tiếp nhận.Dù có thành công nhưng vẫn là áp đặt cách hiểu, cách cảm thụ cho học sinh và lâu dần sẽ dẫn tới sự nhàm chán không thích tìm tòi,sáng tạo của các em. Chính điều đó đòi hỏi phải có những phương pháp cải tiến trong việc dạy –học văn trong nhà trường,đây là nhu cầu thiết yếu đối với các nhà giáo dục và đội ngũ giáo viên giảng dạy môn văn.Chúng ta biết rằng môn văn là môn cơ bản góp phần hình thành nhân cách học sinh,đặc biệt đối tượng của môn văn là những tác phẩm văn thơ,mà văn thơ lại là nghệ thuật của ngôn từ. Vì vậy với đối tượng học sinh vùng đồng bào dân tộc thiểu số mà giáo viên chỉ phân tích, diễn giảng thì chắc chắn hiệu quả sẽ không cao. Chính vì vậy để thực hiện một giờ học có hiệu quả thì người giáo viên cần phải sử dụng nhiều phương pháp như: phân tích, diễn giảng,vấn đáp,nêu vấn đề,gợi ý và đặc biệt để tạo một giờ học phong phú, sinh động thì việc sử dụng hình thức thảo luận nhóm sẽ giúp học sinh trao đổi ý với nhau, bổ sung cho nhau các kiến thức còn thiếu, học sinh sẽ sôi nổi hơn trong học tập. Còn việc lồng ghép một số trò chơi trong quá trình giảng dạy sẽ giúp học sinh cảm thấy hứng thú, tích cực, sôi nổi hơn đỡ nhàm chán trong một tiết học văn.

 

doc 10 trang Người đăng haiha30 Lượt xem 1503Lượt tải 1 Download
Bạn đang xem tài liệu "Sáng kiến kinh nghiệm Hình thức thảo luận nhóm và sử dụng trò chơi trong dạy học môn văn ở trường THCS", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
 Phßng gi¸o dôc & ®µo t¹o LONG PHÚ
Tr­êng TH CỞ SỞ ĐẠI ÂN 2a
NGỮ VĂN 9
 HÌNH THỨC THẢO LUẬN NHÓM VÀ SỬ DỤNG TRÒ CHƠI TRONG DẠY HỌC MÔN VĂN Ở TRƯỜNG THCS
Gi¸o viªn: Bùi Như Lạc 
Năm häc: 2009 - 2010
	CẤU TRÚC SKKN
 A. Đặt vấn đề.
 I. Cơ sở lí luận.
 II. Cơ sở thực tiễn.
 1. Đối với giáo viên.
 2. Đối với học sinh.
 B. Giải quyết vấn đề:
 I. Các hình thức thảo luận nhóm, 
 sử dụng trò chơi trong dạy học môn văn.
 1. Hình thức thảo luận nhóm.
 1.1. Cách thức tổ chức.
 1.2. Chuẩn bị của giáo viên.
 1.3. Chuẩn bị của học sinh.
 2. Hình thức sử dụng trò chơi.
 2.1.Cách thức tổ chức.
 2.2.Chuẩn bị của giáo viên.
 2.3.Chuẩn bị của học sinh.
	 II.Phạm vi áp dụng.
 III. Bài dạy thực nghiệm.
 IV. Kết quả.
 C. Kết luận và kiến nghị
 A.ĐẶT VẤN ĐỀ
I. Cơ sở lí luận:
 Trong những năm gần đây vấn đề đổi mới phương pháp dạy học luôn được bàn luận một cách sôi nổi, đó là vấn đề quan trọng luôn được đề cập trong mỗi cuộc họp chuyên môn ở tất cả các trường học trên cả nước.Với bộ môn văn cũng không nằm ngoài quỹ đạo đó.
 Nghị quyết hội nghị lần II BCH TW Đảng khóa VIII nêu rõ : “Đổi mới phương pháp giáo dục đào tạo, khắc phục lối truyền thụ một chiều, rèn luyện thành nếp tư duy sáng tạo của người học” ; “phương pháp giáo dục phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động , sáng tạo của người học, bồi dưỡng lòng say mê học tập và ý chí vươn lên”.
Trước kia phương pháp dạy – học văn cổ truyền chính là giảng văn và phân tích các nội dung trong bài học, có lẽ đây là hình thức duy nhất để tiếp cận văn bản.Tuy có những thành công nhất định thì vẫn là thầy phân tích –trò tiếp nhận.Dù có thành công nhưng vẫn là áp đặt cách hiểu, cách cảm thụ cho học sinh và lâu dần sẽ dẫn tới sự nhàm chán không thích tìm tòi,sáng tạo của các em. Chính điều đó đòi hỏi phải có những phương pháp cải tiến trong việc dạy –học văn trong nhà trường,đây là nhu cầu thiết yếu đối với các nhà giáo dục và đội ngũ giáo viên giảng dạy môn văn.Chúng ta biết rằng môn văn là môn cơ bản góp phần hình thành nhân cách học sinh,đặc biệt đối tượng của môn văn là những tác phẩm văn thơ,mà văn thơ lại là nghệ thuật của ngôn từ. Vì vậy với đối tượng học sinh vùng đồng bào dân tộc thiểu số mà giáo viên chỉ phân tích, diễn giảng thì chắc chắn hiệu quả sẽ không cao. Chính vì vậy để thực hiện một giờ học có hiệu quả thì người giáo viên cần phải sử dụng nhiều phương pháp như: phân tích, diễn giảng,vấn đáp,nêu vấn đề,gợi ý và đặc biệt để tạo một giờ học phong phú, sinh động thì việc sử dụng hình thức thảo luận nhóm sẽ giúp học sinh trao đổi ý với nhau, bổ sung cho nhau các kiến thức còn thiếu, học sinh sẽ sôi nổi hơn trong học tập. Còn việc lồng ghép một số trò chơi trong quá trình giảng dạy sẽ giúp học sinh cảm thấy hứng thú, tích cực, sôi nổi hơn đỡ nhàm chán trong một tiết học văn.
 Bất cứ một người giáo viên nào có tâm huyết với nghề đều tự đặt ra câu hỏi làm thế nào để dạy và học tốt môn văn ?Từ xưa đến nay người ta vẫn nói :“Học văn thì dễ nhưng dạy văn thì rất khó” và thực tế cũng chứng minh điều đó. Quả là việc dạy văn vô cùng khó bởi dạy văn không chỉ là dạy đúng, đủ mà còn phải hay, phải lôi cuốn học sinh, làm cho học sinh hứng thú, say mê. Môn ngữ văn là môn học kết tinh nhiều giá trị văn hóa truyền thống và nhân loại, là môn học có ý nghĩa trong việc hình thành, phát triển, định hướng nhân cách cho học sinh và rèn luyện những kỹ năng cơ bản cần thiết cho các em.Mặt khác đây lại là môn học nghệ thuật kích thích trí tưởng tượng bay bổng,sáng tạo của học sinh .Chính điều này làm cho việc dạy văn càng khó hơn, đặc biệt với đối tượng học sinh vùng dân tộc thiểu số như ở Long Phú chúng ta .
 Thực tế chúng ta thấy rằng ngày càng có ít học sinh đi thi học sinh giỏi môn văn hơn ,các em cũng cảm thấy chán nản và không mấy hứng thú khi học giờ văn.Chính điều đó đòi hỏi phải có những phương pháp cải tiến trong việc dạy – học văn trong nhà trường .Đây là nhu cầu cần thiết đối với các nhà giáo dục và đội ngũ giáo viên giảng dạy môn văn .Với chức năng là một người làm công tác giảng dạy trong nhà trường bản thân tôi cũng luôn trăn trở là làm thế nào để nâng cao chất lượng dạy học văn.Trong 5 năm công tác giảng dạy tôi nghiệm thấy rằng,cái ước muốn học văn sao cho giỏi,dạy văn sao cho hay ,viết văn sao cho tốt là ước muốn của rất nhiều giáo viên và học sinh.Muốn thực hiện được ước mơ ấy thì chúng ta phải biết tìm tòi,sáng tạo và đưa ra những cái mới hấp dẫn lôi cuốn học sinh,đặc biệt là người giáo viên chúng ta phải biết làm mới bài giảng của mình để kích thích học sinh.
 Phần nội dung thì không thể làm mới,không thể thay đổi nhưng chúng ta có thể thay đổi và làm mới hình thức,phương pháp giảng dạy của mình. Điều này thì chúng ta đã và đang thực hiện lâu nay nhưng cái quan trọng là sự đổi mới của từng người.Với riêng tôi chỉ một vài năm công tác chưa được xem là nhiều nhưng tôi cũng đã tự rút ra cho mình một vài kinh nghiệm nhỏ,hy vọng trao đổi cùng đồng nghiệp, mong góp một phần nhỏ kinh nghiệm của mình vào công tác dạy học môn ngữ văn của huyện nhà. Đó chính là sử dụng “hình thức thảo luận nhóm,và tổ chức trò chơi” trong dạy học môn văn ở trường THCS.
II. Cơ sở thực tiễn :
 Chúng ta thấy rằng việc đổi mới phương pháp dạy học đã đem lại nhiều kết quả khả quan, song bên cạnh những thuận lợi thì chúng ta còn gặp vô vàn những khó khăn .Đặc biệt đối với những giáo viên đang giảng dạy ở huyện Long Phú. Những khó khăn đó một mặt ở học sinh nhưng cũng một phần ở chính những người giáo viên chúng ta.Môn ngữ văn trong nhà trường có vị trí quan trọng bởi nó giáo dục phẩm chất đạo đức, cung cấp kiến thức tự nhiên và xã hội cho các em nên việc dạy học văn vừa thuận lợi cũng vừa khó khăn:
1. Đối với giáo viên:
 Thực tế huyện Long Phú chúng ta số lượng giáo viên dạy văn còn quá trẻ,nhiều người mới bước vào nghề một hai năm nên kinh nghiệm giảng dạy còn ít. Đặc biệt kinh nghiệm dạy học vùng đồng bào dân tộc thiểu số như ở Long Phú. Có một số giáo viên dạy chừng 5-7 năm có chút kinh nghiệm lại chuyển đi nơi khác, thành thử trên toàn huyện chỉ còn lại giáo viên trẻ dẫn tới khi giảng dạy các thao tác xử lý bài giảng còn hạn chế, truyền đạt nội dung, kiến thức bài học còn chật vật khó khăn. Đây là một khó khăn và cũng là một thử thách không nhỏ đối với đội ngũ giáo viên dạy văn huyện nhà. Ngay bản thân tôi dù đã công tác được 5 năm song tôi cũng chỉ là một giáo viên trẻ cần học hỏi thêm rất nhiều ở đồng nghiệp đi trước .Nhưng rồi quanh quẩn cũng chỉ vài giáo viên trong trường với nhau mà cũng toàn giáo viên trẻ với một hai năm đứng lớp kinh nghiệm chưa nhiều dẫn tới việc trao đổi, góp ý chỉnh sửa những thiếu sót còn hạn chế. Đặc biệt là không có những sáng kiến, kinh nghiệm phù hợp với đặc điểm học sinh để chúng tôi có thể trao đổi học tập rút kinh nghiệm.
1.Đối với học sinh: 
 	Tất cả chúng ta đều thấy rõ một điều, hiện nay học sinh bước chân lên bậc THCS còn rất nhiều em chưa đọc thông viết thạo. Đây là một trở ngại quá lớn khi các em lại tiếp tục phải tìm hiểu, khám phá những kiến thức cao hơn ,rộng lớn hơn ,trìu tượng hơn.
 Do đặc điểm vùng miền mà học sinh của chúng ta khả năng tư duy còn rất hạn chế ,hầu như các em chưa có tư duy sáng tạo, tư duy logic.Với các môn học khác các em cố gắng học thuộc, học vẹt những điều đã có ở trong sách giáo khoa , còn bộ môn văn do tính đặc thù đó là một môn học nghệ thuật kích thích trí tưởng tượng sáng tạo của mỗi người học sinh ,môn học mà chất liệu là ngôn từ với những hàm nghĩa sâu xa. Và hiện nay do chương trình vẫn còn những bài dạy dài so với thời lượng từ 45-90 phút nghiên cứu trên lớp nên học sinh lại càng khó tiếp thu hết kiến thức .Chính điều này mà học sinh của chúng ta bị hạn chế rất nhiều trong việc tiếp thu và cảm thụ tác phẩm văn chương .
Thứ hai do trình độ nhận thức của cha mẹ và ngay chính học sinh còn hạn chế. Thực tế còn có nhiều bậc phụ huynh không biết chữ nên phó mặc chuyện học hành của con cái cho nhà trường,ở nhà cha mẹ không hướng dẫn, chỉ bảo được cho con em mình mà chủ yếu là khoán trắng cho các em tự lo. Có cha mẹ còn không muốn con đi học mà chỉ muốn con ở nhà lên nương ,lên rẫy ,đi làm kiếm tiền.Cũng có cha mẹ đã nhận thức được việc học là quan trọng ,cũng đã có sự quan tâm nhưng sự quan tâm đó cũng chỉ là ‘hãy cố gắng học đi con” rồi để các con tự lo, từ góc học tập cũng chưa lo được cho con,đồ dùng học tập của con cũng không biết có đầy đủ hay không ? hôm nay con có đến lớp đúng giờ hay không? Chính vì vậy học sinh ngày càng lơ là hơn trong việc học .
Đặc biệt chúng ta thấy rằng bộ môn văn là một bộ môn cần đầu tư nhiều thời gian nhất, nhưng đối với học sinh thuộc địa bàn huyện Đam Rông chúng ta việc đầu tư cho môn văn là điều khó khăn. Bởi học sinh của chúng ta ngoài thời gian học trên lớp ra, về đến nhà là buông sách vở lo lao động ,lên nương, lên rẫy kiếm sống, nhiều em còn là lao động chính trong gia đình, ban ngày lao động vất vả ban đêm các em không thể đầu tư cho học hành được nhiều.Đây là một trở ngại lớn nhất trong quá trình dạy –học trên địa bàn huyện Long Phú chúng ta. 
Bên cạnh những vấn đề trên thì trên thực tế vẫn còn một số ít học sinh ham thích môn văn,các em cũng mong muốn trở thành những học sinh giỏi môn văn bằng chứng là vẫn có những học sinh tham dự kì thi học sinh giỏi văn cấp huyện .Tuy nhiên những học sinh này cũng như các học sinh khác gia đình thì khó khăn thiếu tiền hỗ trợ để mua các phương tiện ,tài liệu học tập ,sách tham khảoChính điều này dần dần làm các em ngại và không mấy đầu tư vào môn văn.
Với tất cả những khó khăn trên dẫn tới vấn đề chúng ta dạy học theo phương pháp trên học sinh của chúng ta thực hiện các thao tác chưa được nhanh nhẹn, một số em còn ỷ lại trông chờ bạn bên cạnh trả lời, tư duy ,sáng tạo của các em còn hạn chế nên quá trình thực hiện nội dung bài học còn chậm chạp. 
 B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I.Các hình thức thảo luận nhóm,sử dụng trò chơi trong dạy học môn văn:
1.Hình thức thảo luận nhóm.
1.1.Cách thức tổ chức.
 Với hình thức thảo luận nhóm thì chúng ta có thể sử dụng trong tất cả các tiết dạy ở tất cả các bài. Còn hình thức tổ chức trò chơi thì chúng ta chỉ có thể áp dụng ở một số bài cho phù hợp ,chứ không phải bài nào cũng đem áp dụng. Tuy nhiên để sử dụng các trò chơi trong một tiết dạy thì bắt buộc trong đó sẽ có hình thức thảo luận nhóm. Khi cho học sinh thảo luận nhóm có rất nhiều cách để chúng ta thực hiện : 
1.1.1. Viết sẵn câu hỏi ra giấy kẻ ngang rồi phát cho học sinh mỗi tổ 1tờ. 
1.1.2. Ghi ra giấy rôki treo lên bảng hoặc bảng phụ,bảng mêka.
1.1.3. Chỉ cho học sinh câu hỏi trong sách và học sinh nhìn vào để thảo luận.
1.1.4.Từ một ý kiến của học sinh tổ chức cho các em thảo luận .
1.2.Chuẩn bị của giáo viên:
1.2.1.Chuẩn bị phương tiện:
1.2.1.1.Bảng phụ hoặc giấy rôki,bảng mêka viết bút phố ... bản: “Bến quê”.
3.Tiếng việt : 
3.1.“ Các phương châm hội thoại” , 
3.2.“Xưng hô trong hội thoại”, .
4.Tập làm văn: 
4.1. Bài: “Miêu tả trong văn tự sự”, 
4.2. Bài: “Đối thoại ,độc thoại .độc thoại nội tâm”, 
4.3. Bài: “Người kể chuyện trong văn tự sự”.
Bài dạy thực nghiệm : tiết 68 tập làm văn “người kể chuyện trong văn tự sự” –NV 9 (Học kì I).
III.Bài dạy thực nghiệm:
Tất cả những vấn đề đã nói ở trên chỉ là lý thuyết và để thấy được kết quả cụ thể thì bản thân tôi đã tiến hành thực hiện cụ thể một tiết dạy tập làm văn có sử dụng hình thức thảo luận nhóm và trò chơi như sau:
1.Về phía chuẩn bị của giáo viên:
1.1.Giáo viên thực hiện quy trình lên lớp với bài “người kể chuyện trong văn tự sự” như một tiết dạy bình thường ,trong khi giảng dạy căn cứ từng câu hỏi cho học sinh thảo luận nhóm và chơi các trò chơi.
1.2Giáo viên dặn dò học sinh chuẩn bị bài ở nhà .
1.3Lên lớp hướng dẫn cho học sinh biết về hình thức học tập,cách thức tiến hành trò chơi ,thảo luận như thế nào để các em định hình được.
1.4.Nếu dạy bình thường thì giáo viên chuẩn bị một bảng phụ bằng mêca để sử dụng bút phốt còn nếu dạy học ứng dụng công nghệ thông tin thì có sự thuận lợi hơn đó là khi đưa ra các ô chữ chúng ta có thể cho xuất hiện lần lượt với các kiểu chữ khác nhau ,từ chìa khóa có thể được bôi màu ẩn đi khi học sinh trả lời xong mới xuất hiện .khi học sinh trả lời đúng trên máy chúng ta cài chế độ cổ vũ ,khen thưởng làm học sinh hứng thú hơn . 
 2.Về phía chuẩn bị của học sinh:
2.1.Cần đọc các ví dụ thật kỹ nghiên cứu các câu hỏi trong SGK
2.2.Có thể chuẩn bị sẵn phiếu học tập và giấy nháp.
 3.Tiến trình bài học:
-Ổn định tổ chức
-Kiểm tra bài cũ: bằng hình thức vấn đáp hoặc trắc nghiệm.
-Bài mới:
*Hoạt động 1:Giới thiệu bài (dẫn vào bài).
*Hoạt động 2: Học sinh đọc đoạn trích SGK trả lời các câu hỏi nhỏ(a,b,c) riêng câu d để kích thích khả năng tư duy của học sinh giáo viên tổ chức phát phiếu học tập trong đó có các câu hỏi gợi ý để học sinh thảo luận trả lời.
*Hoạt động 3: giáo viên đọc đoạn trích qua một lần chia lớp thành 4 nhóm và tổ chức trò chơi “giải ô chữ” để học sinh xác định được nội dung đọan trích ,ngôi kể,vai trò của ngôi kể.
*Hoạt động 4: Giáo viên dùng hình thức vấn đáp để học sinh so sánh vai trò của hai ngôi kể ( ngôi thứ 3 và ngôi thứ nhất ).
 Tuần 14
 Tiết 68 
 Tập làm văn: NGƯỜI KỂ CHUYỆN TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ 
 A.Mục đích yêu cầu: 
- KT:giúp học sinh hiểu và nhận diện được thế nào là người kể chuyện , vai trò và mối quan hệ giữa người kể với ngôi kể trong văn tự sự.
-KN:Rèn luyện kỹ năng nhận diện ngôi kể và chuyển đổi ngôi kể trong văn tự sự 
-TĐ: Nhập vai phù hợp khi kể chuyện , sử dụng ngôi kể thích hợp không lẫn lộn khi viết văn,khi kể chuyện.
-Tích hợp: văn bản “lặng lẽ Sa Pa” tiết luyện nói của tuần 13 .
B.Phương pháp: Đàm thoại ,vấn đáp,gợi mở, thảo luận ,sử dụng trò chơi.
C.Chuẩn bị : -GV: bài soạn , tìm hiểu các đoạn văn có các ngôi kể khác nhau, phiếu học tập ,bảng phụ có ô chữ, bút phốt.
 -HS: tìm hiểu các đoạn văn trong SGK ,phiếu học tập.
D.Tiến trình bài dạy:
1.ổn định tổ chức: kiểm tra sĩ số lớp,vệ sinh lớp học.
2.Kiểm tra bài cũ: dùng hình thức vấn đáp:
-GV: Khi kể chuyện người kể thường sử dụng các ngôi kể nào?
Khi người kể xưng “tôi’ trong văn bản thì ngôi kể đó thuộc ngôi kể nào?
-HS: Khi kể chuyện người kể thường sử dụng các ngôi thứ nhất và ngôi thứ ba để kể chuyện.
Khi người kể xưng “tôi” thì ngôi kể đó thuộc ngôi kể thứ nhất.
 3.Bài mới: giới thiệu bài :
 ở các lớp 6,7,8 các em đã được học về ngôi kể và chuyển đổi ngôi kể .Trong chương trình ngữ văn lớp 9 ,các em tiếp tục được học nâng cao hơn một bước về người kể chuyện và ngôi kể trong văn bản tự sự ,cụ thể như thế nào chúng ta cùng tìm hiểu giờ học hôm nay.
 *Tiến trình bài học:
*Hoạt động 1: ngữ liệu và phân tích ngữ liệu:
-HS: đọc đoạn trích SGK/192
-GV nêu vấn đề: đoạn trích trên được trích từ văn bản nào ,của tác giả nào?
?Đoạn trích trên kể về ai ? kể về sự việc gì?
?Ai là người kể về các nhân vật và sự việc trên.
? Những dấu hiệu nào cho biết ở đây không phải là các nhân vật trong đoạn trích kể chuyện?( gợi: người kể có xưng tôi hoặc tên của một trong ba nhân vật không?).
-HS: trả lời 
-GV: chốt ý.
? Những câu “giọng cười .tiếc rẻ”, “những người .như vậy” là nhận xét của người nào ,về ai?
-HS: trả lời
-GV:=> đó là lời của người kể chuyện về anh thanh niên và suy nghĩ của anh ta.
 HS: Thảo luận câu d* SGK (3phút)
-GV: gợi ý : căn cứ vào chủ thể kể câu chuyện ,đối tượng được miêu tả, ngôi kể, điểm nhìn của người kể và lời văn.
-GV: phát phiếu học tập->HS: Thực hiện 
-GV:Dùng bảng phụ đã ghi sẵn nội dung và phân tích
? Đoạn trích trên được kể theo ngôi thứ mấy ? người kể chuyện có vai trò gì ?
- HS: Thực hiện ghi nhớ Sgk/193.
*Hoạt động 2:
-phân tích ngữ liệu 2 
-HS: Đọc đoạn trích 2phút:
-GV:chia lớp thành 4 nhóm và tổ chức trò chơi “giải ô chữ” trong thời gian 5phút
 Nêu thể lệ ,cách thức tiến hành trò chơi
+ trò chơi có các ô chữ gồm 8 hàng ngang
Mỗi một hàng ngang có một gợi ý để trả lời
Lần lượt các tổ được gọi và lựa chọn hàng ngang
-Hàng ngang số1: gồm 10 chữ cái :Bút danh của tác giả đoạn trích trên là gì?
-Hàng ngang thứ 2: gồm 11 chữ cái: tên của văn bản trên ?
-Hàng ngang thứ 3:gồm 6 chữ cái :nhân vật chính đoạn trích trên là ai?
-Hàng ngang thứ 4:gồm 3 chữ cái : câu nói đầu tiên khi mẹ chú bé gặp chú bé là gì?
-Hàng ngang thứ 5: gồm 3 chữ cái : người kể chuyện trong đoạn trích xưng hô như thế nào?
-Hàng ngang thứ 6:gồm 7 chữ cái: khi đuổi theo mẹ chú bé đã thở như thế nào?
-Hàng ngang thứ 7:gồm 11 chữ cái :mẹ chú bé đã lấy vạt áo làm gì ?
-Hàng ngang thứ 8:gồm 1 chữ cái: số đầu tiên trong dãy số tự nhiên?
-Từ chìa khóa: hàng dọc gồm 8 chữ cái bắt đầu bằng chữ N là ngôi kể của đoạn trích?
? So sánh vai trò của 2 ngôi kể ?( gợi :ngôi kể thứ 3 có ưu ,nhược gì ,ngôi kể thứ nhất có ưu nhược gì ?)
-GV: Phân tích qua và củng cố lại nội dung của bài.
*Hoạt động 3:
-GV:Tổ chức cho học sinh chuyển đổi ngôi kể .
-HS :Thực hiện.
-GV:Nhận xét 
I.Vai trò của người kể chuyện trong văn bản tự sự :
1.Đoạn trích SGK/192:
-kể về phút chia tay giữa người họa sĩ già ,cô kỹ sư và anh thanh niên.
-người kể không xuất hiện trong câu chuyện (vô nhân xưng )
-người kể ở ngôi thứ ba (tác giả là người kể câu chuyện.
Ngôi kể này người kể chuyện dường như biết hết ,thấy hết mọi việc
=> Trong văn bản tự sự kể theo ngôi thứ 3 người kể dấu mình đi nhưng lại có mặt khắp nơi trong văn bản nên miêu tả bao quát các đối tượng ,tạo ra cái nhìn nhiều chiều .Người kể có vai trò dẫn dắt người đọc vào câu chuyện
* Ghi nhớ SGK /193:
2.Đoạn trích SGK/ 193:
N
G
U
Y
Ê
N
H
Ô
N
G
T
R
O
N
G
L
O
N
G
M
E
B
E
H
Ô
N
G
C
O
N
N
I
N
Đ
I
T
Ô
I
H
Ô
N
G
H
Ô
C
T
H
Â
M
N
Ư
Ơ
C
M
Ă
T
I
*.Kết luận:
- Đoạn trích kể về cuộc gặp gỡ cảm động giữa chú bé Hồng với mẹ .
-Cách kể ở đọan trích này xưng “tôi” là bé Hồng .
-Người kể chuyện xưng “tôi” thuộc ngôi thứ nhất
=> người kể đi sâu miêu tả nội tâm với những diễn biến tinh vi ,phức tạp đang diễn ra trong tâm hồn mình.Tuy nhiên lại không bao quát được các đối tượng khác.
II.Luyện tập:
-Chuyển đổi ngôi kể ở đoạn trích 1 thành ngôi kể thứ nhất với người kể chuyện là anh thanh niên.
 *Hoạt động 4: Củng cố -dặn dò:
	- GV: hệ thống lại vai trò người kể chuyện ở hai ngôi kể trên
 - Về nhà các em chuyển đổi ngôi kể ở hai đoạn trích trên theo các ngôi 
 -Soạn bài “ Chiếc Lược Ngà”
	KẾT QUẢ
 Trên đây là một vài nhận biết và việc làm cụ thể của bản thân tôi trong việc thực hiện theo tinh thần đổi mới phương pháp dạy –học giúp học sinh hứng thú hơn trong giờ học môn ngữ văn ở trường trung học cơ sở. Qua tiết dạy có vận dụng hình thức thảo luận nhóm và sử dụng trò chơi trong dạy học môn ngữ văn ở trường trung học cơ sở Long Phú tôi đã thu được một số kết quả sau:
 -Tiết học tập làm văn khi xưa trầm lắng ,tẻ nhạt ,chỉ có thầy hỏi trò trả lời thì bây giờ các em cảm thấy thoải mái hơn ,sôi nổi thảo luận với nhau và đưa ra các ý kiến của bản thân.
-Giờ học không còn là thầy hỏi rồi tự trả lời mà đã có học trò tham gia đối thoại ,tranh luận 
-Các em cảm thấy hứng thú hơn không uể oải trong giờ học .
-Các em rất thích thú với việc tổ chức trò chơi ,hầu như tất cả học sinh đều muốn tham gia vào cuộc chơi đó 
 -Và đặc biệt có những em học yếu cũng tích cực tham gia trò chơi .Khi học sinh đã tích cực tham gia sôi nổi thì sẽ tránh được hiện tượng không chú ý khi thầy cô giảng bài.
 C. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
 Với hình thức thảo luận nhóm và sử dụng trò chơi trong dạy học môn ngữ văn ở trường trung học cơ sở đã một phần gây hứng thú hơn trong tiết học ,học sinh đã có sự chuyển biến hơn tích cực giao lưu với thầy cô giáo hơn ,trong mỗi giờ học tất cả học sinh đều tham gia và muốn tham gia vào quy trình dạy –học,các em không còn thụ động ngồi nghe giáo viên giảng bài mà cảm thấy hứng thú hơn ,hăng say phát biểu bài hơn.Tuy nhiên đây chưa phải là phương pháp tối ưu nhất bởi vì cũng không phải tiết dạy văn nào chúng ta cũng áp dụng được các trò chơi một cách hiệu quả .Chính vì vậy khi dạy bất kì một tiết học nào chúng ta cũng cần kết hợp rất nhiều các phương pháp khác nhau để đạt hiệu quả cao trong quá trình giảng dạy của mình. 
 Hình thức thảo luận nhóm thì chúng ta đã áp dụng từ rất lâu và ít nhiều đã đạt kết quả cao trong dạy học,còn hình thức sử dụng trò chơi khi giảng dạy môn ngữ văn chắc chắn đây là hình thức đang còn khá mới mẻ đối với mỗi giáo viên văn .Mặc dù trong quá trình giảng dạy bản thân tôi cũng nhận thấy còn một số thiếu sót ,hạn chế khi áp dụng các hình thức trên .Bởi kinh nghiệm trên chỉ là kinh nghiệm chủ quan của cá nhân tôi và những 
kinh nghiệm đó bản thân tôi cũng chỉ mới áp dụng ở một số tiết ở lớp 9 trong những tháng gần đây.Tuy nhiên tôi cũng xin được chia sẻ cùng các bạn đồng nghiệp mong góp một chút sức mình vào công tác đổi mới phương pháp dạy học văn trong nhà trường .Trong quá trình thể nghiệm và viết lý thuyết những kinh nghiệm này không tránh khỏi thiếu sót rất mong được sự góp ý ,chỉnh sửa của lãnh đạo nhà trường cũng như của các đồng nghiệp.
 Qua việc chia sẻ một chút kinh nghiệm trong quá trình giảng dạy của mình bản thân, tôi cũng rất mong được sự quan tâm,giúp đỡ của các cấp lãnh đạo:
*Về phía nhà trường:
Cần đầu tư thêm tài liệu tham khảo về môn văn,sắp xếp để các em học sinh có điều kiện tham khảo,nghiên cứu.Có thể mua thêm máy chiếu để việc giảng dạy thuận lợi hơn.
*Về phía lãnh đạo phòng giáo dục:
Nên tăng cường mở các hội nghị ,chuyên đề trao đổi về phương pháp dạy học phù hợp với đối tượng học sinh vùng đồng bào dân tộc thiểu số như ở Long Phú chúng ta.
 Long Phú ,ngày 10 tháng 09 năm 2009
	Người viết
 Bùi Như Lạc

Tài liệu đính kèm:

  • docSKKN van 9 hay lam.doc