Giáo án Vật lý Lớp 9 - Tiết 46: Thấu kính hội tụ - Lê Xuân Độ

Tiết 46- Bài 42:
Thấu kính hội tụ
I - Mục tiêu
	1. Nhận dạng được thấu kính hội tụ
	2. Mô tả được khúc xạ của các tia sáng đặc biệt (tia tới quang tâm, tia song song với trục chính và tia có phương qua tiêu điểm) qua thấu kính hội tụ.
	3. Vận dụng được kiến thức đã học để giải bài tập đơn giản về thấu kính hội tự và giải thích một vài hiện tượng thường gặp.
II- Chuẩn bị
	- 1 thấu kính hội tụ có tiêu cự khoảng 1 cm 	- 1 giá quang học
	- 1 màn hứng để quan sát đường truyền của chùm sáng
	- 1 nguồn sáng ra chùm 3 tia sáng song song.
III- Hoạt động của thầy và trò
Hoạt động của gv
Hoạt động của HS
Ghi bảng
HĐ1: Ôn tập những kiến thức có liên quan đến bài mới
GV vẽ tia khúc xạ trong hai trường hợp:
- Tia sáng truyền từ không khí sang thuỷ tinh
- Tia sáng truyền từ nước sang không khí. Yêu cầu HS lên bảng vẽ tiếp tia tới.
Từng HS thựuc hiện yêu cầu của GV 
HĐ2: Nhận biết đặc điểm của thấu kính hội tụ
Hướng dẫn HS tiến hành thí nghiệm
Hướng dẫn các em đặt các dụng cụ thí nghiệm đúng vị trí.
GV có thể làm thêm thí nghiệm như sau: Dùng thấu kính hội tụ hứng một chùm ánh sáng song song (chùm sáng mặt trời hoặc ánh sáng ngọn đèn đặt ở xa) lên màn hứng ảnh. Từ từ dịch chuyển tấm bìa ra xa thấu kính, yêu cầu HS quan sát thí nghiệm trả lời câu hỏi: Kích thước vết sáng trên màn thay đổi như thế nào? Dự đoán chùm khúc xạ ra khỏi thấu kính có đặc điểm gì? Sau khi HS trả lời các câu hỏi mới bố trí tnghiệm như hình 42.SGK 
Yêu cầu HS trả lời C1.
Thông báo về tia tới và tia ló.
Yêu cầu HS trả lời C2. 
a) Các nhóm HS bố trí và tiến hành thí nghiệm như hình 42.2 SGK.
b) Từng HS suy nghĩ và trả lời C1
c) Cá nhân đọc phần thông báo về tia tới và tia ló trong SGK 
d) Từng HS trả lời C2
I- đặc điểm của thấu kính hội tụ.
1/ Thí nghiệm
HĐ3: Nhận biết hình dạng của thấu kính hội tụ trong SGK
Yêu cầu HS trả lời C3
Thông báo về chất liệu làm thấu kính hội tụ thường dùng trong thực tế. Nhận biết thấu kính hội tự dựa vào hình vẽ và kí hiệu thấu kính hội tụ.
a) Từng HS trả lời C3
b) Cá nhân đọc phần thông báo về thấu kính và thấu kính hội tụ trong SGK 
2/ Hình dạng của thấu kính hội tụ.
HĐ4: Tìm hiểu các khái niệm trục chính, quang tâm, tiêu điểm, tiêu cự của thấu kính hội tụ.
Yêu cầu HS trả lời C4
- hướng dẫn HS quan sát thí nghiệm đưa ra dự đoán
- Yêu cầu HS tìm cách kiểm tra dự đoán (có thể dùng thước thẳng)
- Thông báo về khái niệm trục chính.
Thông báo về khái niệm quang tâm. GV làm thí nghiệm. Khi chiếu tia sáng bất kì qua quang tâm thì nó tiếp tục truyền thẳng, không đổi hướng.
Hướng dẫn HS tìm hiểu khái niệm tiêu điêm
- Yêu cầu HS quan sát lại thí nghiệm để trả lời C5, C6
- Yêu cầu HS trả lời câuhỏi: Tiêu điểm của thấu kính là gì? Mỗi thấu kính có mấy tiêu điểm? Vị trí của chúng có đặc điểm gì?
- GV phát biểu chính xác các câu trả lời C5, C6
- Thông báo về kniệm tiêu điểm
Thông báo về khái niệm tiêu cự
GV làm thí nghiệm đối với tia tới qua tiêu điểm
a) Tìm hiểu khái niệm trục chính.
- Các nhóm thực hiện thí nghiệm hình 42.2. Thảo luận nhóm để trả lời C4
- Từng HS đọc phần thông báo về trục chính
b) Tìm hiểu về khái niệm quang tâm. từng HS đọc phần thông báo về khái niêm quang tâm.
c) Tìm hiểu khái niệm tiêu điểm
- Nhóm HS tiến hành lại thí nghiệm ở hình 42.2 SGK. Từng HS trả lời C5, C6
- Từng HS đọc phần thông báo trong SGK và trả lời câu hỏi của GV 
d) Tìm hiểu khái niệm tiêu cự
Từng HS đọc phần thông báo về khái niệm tiêu cự.
II- Trục chính, quang tâm, tiêu điểm, tiêu cự của thấu kính hội tụ.
1/ Trục chính
2/ Quang tâm
3/ Tiêu điểm
4/ Tiêu cự
HĐ5 : Củng cố và vận dung - HDVN
Yêu cầu HS trả lời các câu hỏi:
- Nêu các cách nhận biết thấu kính hội tụ
- Cho biết đặc điểm đường truyền của một số tia sáng qua thấu kính hội tụ.
Đối với HS trung bình, GV cho HS tự đọc phần ghi nhớ SGK rồi trả lời câu hỏi.
Yêu cầu HS trả lời C7 và C8.
VN: Làm BT trong SBT
a) từng HS trả lời các câu hỏi của GV 
b) Cá nhân suy nghĩ trả lời C7 và C8 
III- Vận dụng