Giáo án Vật lý Lớp 9 - Tiết 27: Sự nhiễm từ của sắt, thép. Nam châm điện - Lê Xuân Độ

 Tiết 27: Sự nhiễm từ của sắt, thép - nam châm điện
I - Mục tiêu
	1. Mô tả được thí nghiệm về sự nhiễm từ của sắt, thép
	2. Giải thích được vì sao người ta dùng lõi sắt non để chế tạo nam châm điện.
	3. Nêu được hai cách làm tăng lực từ của nam châm điện tác dụng lên một vật.
II- Chuẩn bị:
	Đối với mỗi nhóm HS 
- 1 ống dây có khoảng 500 - 700 vòng, 1 la bàn hoặc kim nam châm đặt trên giá thẳng đứng.
- 1 giá thí nghiệm , 1 biến trở, 1 nguồn điện từ 3 V - 6V
- 1 ampe kế có GHĐ 1,5A cvà ĐCNN 0,1A
 - 1 công tắc đèn, 5 đoạn dây dẫn dài khoàng 50cm, 1 lõi sắt non và một lõi thép, Một ít đinh sắt.
III- Hoạt động dạy học
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của HS
Ghi bảng
HĐ1: Nhớ lại kiến thức đã học về nam châm điện
Nêu câu hỏi:
- Tác dụng từ của dòng điện được biểu hiện như thế nào? 
- Trong thực tế nam chân điện được dùng làm gì?
Nêu VĐ: Tại sao một cuộn dây có dòng điện chạy qua quấn quanh một lõi sắt non lại tạo thành NC điện? Nam châm điện có lợi gì so với nam châm VC.
a) Mô tả cấu tạo và nêu tác dụng của nam châm điện (đã học ở lớp 7) 
b) nêu cụ thể một ứng dụng của nam châm điện trong thực tế. 
HĐ2: Làm thí nghiệm về sự nhiễm từ của sắt và thép
Yêu cầu HS:
- Làm việc cá nhân, quan sát hình 25.1 SGK 
- Phát biểu mục đích của thí nghiệm
- Làm việc theo nhóm để tiến hành thí nghiệm 
GV : Để cho kim nam châm đứng thăng bằng rồi đặt cuộn dây sao cho trục kim nam châm song song với mặt ống dây. Sau đó mới đóng mạch điện.
Nêu câu hỏi: Góc lệch của kim nam châm khi có cuộn dây có lõi sắt, thép so với khi không có lõi sắt, thép có gì khác nhau?
a) quan sát, nhận dạng các dụng cụ và cách bố trí thí nghiệm trong hình 25.1 SGK 
b) Nêu rõ thí nghiệm nhằm quan sát cái gì?
c) Bố trí và tiến hành thí nghiệm theo hình vẽ và yêu cầu của SGK 
d) Quan sát góc lệch của kim nam châm khi cuộn dây có lõi sắt và khi không có lõi sắt, rút ra nhận xét. 
I- Sự nhiễm từ của sắt, thép
1. Thí nghiệm
HĐ3 : Rút ra kết kuận
Yêu cầu HS 
- Cá nhân làm việc với SGK và nghiên cứu hình 25.2 SGK 
- Nêu mục đích của thí nghiệm 
- Làm việc theo nhóm, bố trí và thay nhau tiến hành thí nghiệm tập trung quan sát chiếc đinh sắt.
- Trả lời câuhỏi: Có hiện tượng gì xảy ra với đinh sắt khi ngắt dòng điện chạy qua ống dây?
- Đại diện nhóm đứng lê trả lời C1
Nêu vấn đề: 
- Nguyên nhân nào đã làm tăng tác dụng từ của ống dây có dòng điện chạy qua?
- Sự nhiễm từ của sắt non và thép có gì khác nhau?
Thông báo về sự nhiễm từ của sắt, théo khi được đặt trong từ trường.
khi ngắt dòng điện chạy qua ống dây, sự nhiễm từ của sắt non và thép có gì khác nhau(hình 25.2 SGK ). Rút ra kết luận về sự nhiễm từ của săt, thép.
a) Quan sát, nhận dạng các dụng cụ và cách bố trí thí nghiệm trong hình 25.2 SGK 
b) Nêu rõ thí nghiệm này nhằm quan sát cài gì?
c) Bố trí thí nghiệm theo hìh vẽ và tiến hành theo các yêu cầu của SGK 
d) Quan sát và nêu được hiện tượng xảy ra với đinh sắt khi ngắt dòng điện chay qua ống day trong các trường hợp: ống dây có lõi sắt non, ống dây có lõi thép.
f) Rút ra kết luận về sự nhiễm từ của sắt, thép. 
 2. Kết luận
HĐ4: Tìm hiểu nam châm điện
Yêu cầu HS làm việc với SGK và thực hiện C2, chú ý đọc và nêu ý nghĩa của dòng chữ nhỏ: 1A - 22W
Nêu câu hỏi: Có những cách nào làm tăng lực từ của NC điện?
Yêu cầu HS làm việc theo nhóm, trả lời C3. Trong điều kiện có thể, cho HS làm các thí nghiệm để tự rút ra kết luận: Có thể làm tăng lực từ của nam châm điện bằng cách tăng cường độ dòng điện qua ống dây hoặc tăng số vòng của ống dây.
a) Cá nhân làm việc với SGK , quan sát hình 25.3 SGK để thựchiện C2
b) cá nhân làm việc với SGK để nhận thông tin về cách làm tăng lực từ của nam châm điện.
c) quan sát hình 25.4 SGK và trả lời C4
d) các nhóm của đại diện nêu câu trả lời của mình trước lớp.
II- Nam châm điện
HĐ5: Củng cố kiến thức về khả năng nhiễm từ của sắt, thép; vận dụng vào thực tế.
Yêu cầu HS thựchiện C4, C5, C6 và ghi vào vở.
Chỉ định một số HS học yếu phát biểu trước lớp trả lời C4, C5, C6
Nêu câu hỏi: Ngoài hai cách đã học còn cách nào làm tăng lực từ của nam châm điện nữa không? 
Giao bài tập về nhà.
a) Làm việc cá nhân để trả lời C4, C5, C6 vào vở học tập
b) Phát biểu trước lớp để trả lời C4, C5, C6 qua đó rèn luyện cách sử dụng các thuật ngữ vật lí.
c) Đọc phần “Có thể em chưa biết”
III- Vận dụng
C4
C5
C6