Giáo án Vật lý Lớp 8 - Tiết 28, Bài 23: Đối lưu - Bức xạ nhiệt - Năm học 2011-2012

 I.Mục tiêu:
 1. Kiến thức:
 -Vận dụng được kiến thức về đối lưu, bức xạ nhiệt để giải thích một số hiện tượng đơn giản
 - Nhận biết được dòng đối lưu trong chất lỏng và chất khí.
 - Biết sự đối lưu xảy ra trong môi trường nào và không xảy ra trong môi trường nào
	 - Tìm được ví dụ thực tế về đối lưu, bức xạ nhiệt.
	 - Nêu được tên hình thức truyền nhiệt chủ yếu của chất rắn, chất lỏng, chất khí, chân không.
 2. Kỹ năng:	
 - Sử dụng một số dụng cụ thí nghiệm đơn giản như đèn cồn, nhiệt kế.
- Lắp đặt thí nghiệm theo hình vẽ.
- Sử dụng khéo léo một số dụng cụ thí nghiệm dễ vỡ.	
 3. Thái độ:
 - Trung thực, hợp tác trong hoạt động nhóm.
II. Chuẩn bị:
 GV: Cho cả lớp : Dụng cụ thí nghiệm h.23-1, h.23-4, h.23-5, h.23-6 phóng to
	 Cho mỗi nhóm: Dụng cụ thí nghiệm h. 23-2, h. 23-3
 III. Hoạt động học của hs 
 1.On định:
 2. Kiểm tra bài cũ: 3’
 HS - So sánh tính dẫn nhiệt của chất rắn, chất lỏng, chất khí.
	- Chữa bài tập 22 – 1; 22 - 3
 3. Bài mới:
HĐ của học sinh
Hoạt động của GV
Nội dung
HÑ1: Taïo tình huoáng hoïc taäp(2’)
- Hs quan sát TN h.23-1.Nhận thấy được: nếu đun nóng nước từ đáy ống nghiệm thì miếng sáp ở miệng ống nghiệm sẽ nóng chảy trong thời gian ngắn.
Gv : Làm TN h.23-1. Yêu cầu hs quan sát, nêu hiện tượng quan sát được .
- Gv: Bài trước chúng ta biết nước dẫn nhiệt rất kém. Trong trường hợp này nước đã truyền nhiệt cho sáp bằng cách nào? Chúng ta tìm hiểu qua bài học hôm nay.
HÑ2: Tìm hieåu hieän töôïng ñoái löu(15’)
- Các nhóm tự phân công các bạn trong nhóm mình lắp đặt TN
 - Các nhóm tiến hành TN theo hướng dẫn của gv. Quan sát hiện tượng xảy ra khi đun nóng ở đáy cốc thủy tinh phía đặt thuốc tím. Thảo luận trả lời C1, C2, C3.
- Đại diện các nhóm nêu ý kiến của nhóm mình và tham gia nhận xét ý kiến trả lời của nhóm khác. 
- Hs: Khói hương giúp chúng ta quan sát hiện tượng đối lưu của không khí rõ hơn.
- Hiện tương: Thấy khói hương chuyển động thành dòng.
Giải thích: tương tự như C2
Đối lưu : Sự truyền nhiệt bằng dòng chất lỏng, chất khí.
- Hs làm việc cá nhân trả lời C5,C6
- Gv: Hướng dẫn hs làm thí nghiệm h.23-2 theo nhóm từng bước như sau:
+ Lắp đặt thí nghiệm theo h.23-2, chú ý tránh đổ vỡ cốc thủy tinh và nhiệt kế.
+ Dùng thìa thủy tinh nhỏ múc hạt thuốc tím ( lượng nhỏ) đưa xuống đáy cốc thủy tinh , sử dụng thuốc tím khô dạng hạt (không cần gói).
+ Dùng đèn cồn đun nóng nước ở phía có đặt thuốc tím.
+ Quan sát hiện tượng xảy ra và thảo luận theo nhóm trả lời C1, C2, C3.
- Gv: Hướng dẫn hs thảo luận chung trên lớp.
- Gv thông báo: Sự truyền nhiệt năng nhờ tạo thành các dòng như TN trên gọi là sự đối lưu. Sự đối lưu có thể xảy ra trong chất khí hay không? – trả lời C4
- Gv hướng dẫn hs làm TN 
h.23-3 với dụng cụ đã có. Yêu cầu hs quan sát hiện tượng và giải thích hiện tượng xảy ra.
- Gv: Khói hương ở đây có tác dụng gì?
- TN h23-3 sẽ thấy khói hương chuyển động lên trên tại chỗ que hương bị đốt cháy.
- Gv cần giải thích đó cũng chính là do hiện tượng đối lưu dòng không khí ngay tại chỗ que hương bị đốt cháy
- Gv nhấn mạnh : Sự đối lưu xảy ra trong chất chất lỏng và chất khí
- Yêu cầu hs nghiên cứu trả lời câu C5, C6 
GDBVMT: 
GV: sống và làm việc lâu ngày trong các phòng không có đối lưu không khí sẽ cảm thấy khó chịu
Biện pháp GDBVMT:
+Tại nhà máy, nhà ở, nơi làm việc cần có biện pháp để không khí lưu thông dễ dàng (bằng các ống khói)
+Khi xây dựng nhà ở cần chú ý đến mật độ nhả và hành lang giữa các phòng, các dãy nhà đảm bảo không khí được lưu thông
I.Đối lưu
Là sự truyền nhiệt bằng các dòng chất lỏng hoặc chất khí , đó là hình thức truyền nhiệt chủ yếu của chất lỏng và chất khí
HÑ3 : Tìm hieåu veà böùc xaï nhieät(10’)
Hs quan sát hiện tưởng xảy ra mô tả được:
Đặt bình cầu gần nguồn nhiệt, giọt nước màu dịch chuyển từ đầu a về phía đầu b.
Lấy miếng gỗ chắn giữa nguồn nhiệt và bình cầu thấy giọt nước màu dịch chuyển lại đầu a
Hs thảo luận nhóm : 
Thống nhất trả lời cả lớp
C7 : không khí trong bình nóng lên, nở ra đẩy giọt nước màu về phía đầu b
C8 : không khí trong bình lạnh đi làm giọt nước dịch chuyển lại đầu a. Miếng gỗ đã ngăn không cho nhiệt từ nguồn nhiệt tới bình. Điều này chứng tỏ nhiệt được truyền từ nguồn nhiệt tới bình theo đường thẳng.
C9 :sự truyền nhiệt trên không phải sự dẫn nhiệt vì không khí dẫn nhiệt kém, cũng không phải đối lưu vì nhiệt truyền theo đường thẳng
Ghi : bức xạ nhiệt – truyền nhiệt bằng các tia nhiệt đi thẳng.
Gv chuyển ý bằng phần đặt vấn đề ở mục II
- Gv làm TN h.23-4, h.23-5
- Yêu cầu hs quan sát, mô tả hiện tượng xảy ra.
Hướng dẫn trả lời câu C7, C8, C9 cho thảo luận nhóm
Cho thào luận cả lớp thống nhất câu trả lời.
Gv thông báo về định nghĩa bức xạ nhiệt và khả năng hấp thụ tia nhiệt
-GDBVMT: Nhiệt truyền từ mặt trời qua các cửa kính làm nóng không khí trong nhà và các vật trong phòng
-Biện pháp GDBVMT: 
+Tại các nước lạnh, vào mùa đông, có thể sử dụng các tia nhiệt của Mặt Trời để sưởi ấm bắng cách tạo ra nhiều cửa kính. Các tia nhiệt sau khi đi qua cửa kính sưởi ấm không khí và các vật trong nhà. Nhưng các tia nhiệt này bị các cửa thủy tinh giữ lại, chỉ một phần truyền trở lại không gian vì thế nên giử ấm cho nhà
+Các nước sứ nóng không nên làm nhà có nhiều cửa kính vì chúng ngăn các tia nhiệt bức xạ từ trong nhà truyền trở lại môi trường. Đối với các nhà kính, để làm mát cần sử dụng điều hòa, điều này làm tăng chi phí sử dụng năng lượng. Nên trồng nhiều cây xanh quanh nhà
II.Bức xạ nhiệt
Bức xạ nhiệt là sự truyền nhiệt bằng các tia nhiệt đi thẳng. Bức xạ nhiệt có thể xảy ra cả trong chân không.
HÑ 4: Vaän duïng – Cuûng coá(13’)
Cá nhân học sinh suy nghĩ và trả lời từ câu C10 đến C12
Tham gia thảo luận trên lớp
yêu cầu học sinh trả lời câu C10 đến C12
Học sinh đứng tại chỗ trả lời câu C10, C11
Gọi hs lên bảng sửa câu C12
Gọi 1,2 hs đọc phần ghi nhớ cuối bài. Yêu cầu ghi nhớ tại lớp.
Vân dụng cho hs giải thích vì sao với cấu tạo cuả phích nước có thể giữ được nước nóng lâu dài ? (hình 23.6)
Yêu cầu hs nêu vd về đối lưu, bức xạ nhiệt trong thực tế
Gv giải thích thêm cho hs hiểu rõ hơn.
Gv cho hs biết về bức xạ nhiệt của các vật và tính hấp thụ bức xạ nhiệt
Yêu cầu hs giải thích một số hiện tượng trong thực tế
- Đun nước trong ấm có muội đèn và ấm trắng thì ấm nào mau sôi hơn ? 
- Vì sao vỏ máy bay làm bằng thep tráng bạc trắng?
- Vào mùa nắng ta nên mặc áo màu gì ?
4. Hướng dẫn về nhà. 2’
 - Học thuộc phần ghi nhớ của bài.
 - Hoàn thành lại các câu C vào vở bài tập.
 - Giải bài tập ở SBT.
 - Đọc mục “ Có thể em chưa biết”
 - Giải thích các hiện tượng thực tế. 
 - Tự kiểm tra các hiện tượng thực tế
 - Đọc – tìm hiểu bài mới
V.Rút kinh nghiệm: