Giáo án Sinh học khối 8 - Tiết 54: Phản xạ không điều kiện và phản xạ có điều kiện

Ngày soạn:
Ngày dạy: 
Tiết 54: Phản xạ không điều kiện
và phản xạ có điều kiện
i. mục tiêu.
Khi học xong bài này, HS:
- Phân biệt được phản xạ không điều kiện và phản xạ có điều kiện.
- Trình bày được quá trình hình thành các phản xạ mới và ức chế các phản xạ cũ. Nêu rõ các điều kiện cần khi thành lập các phản xạ có điều kiện.
- Nêu rõ ý nghĩa của phản xạ có điều kiện với đời sống.
- Có kĩ năng quan sát kênh hình, tư duy so sánh, liên hệ thực tế.
- Có ý thức học tập nghiêm túc.
ii. chuẩn bị.
- Tranh phóng to H 521; 52.2; 52.3.
- Bảng phụ ghi nội dung bảng 52.2 SGK.
iii. hoạt động dạy - học.
1. Tỏ chức
2. Kiểm tra bài cũ
- Trình bày cấu tạo của ốc tai dựa vào H 51.2.
- Quá trình thu nhận kích thích sóng âm diễn ra như thé nào giúp ta nghe được?
Vì sao có thể xác định được âm phát ra từ bên phải hay bên trái?
3. Bài mới
	VB: Trong bài 6 các em đã nắm được khái niệm về phản xạ. Nhiều phản xạ khi sinh ra đã có, cũng có những phản xạ phải học tập mới có được. Vậy phản xạ có những loại nào? làm thế nào để phân biệt được chúng? Muốn hình thành hoặc xoá bỏ phản xạ thì làm như thế nào? Chúng ta cùng tìm hiểu bài học hôm nay.
Hoạt động 1: Phân biệt PXCĐK và PXKĐK
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:
- Phản xạ là gì?
- GV lấy 1 số VD về PXCĐK và PXKĐK.
VD: 
 - Phản xạ mút sữa mẹ.
 - Phản xạ hắt xì hơi...
- Yêu cầu HS hoàn thành bài tập SGK.
- GV chốt lại kiến thức.
+ Yêu cầu HS lấy VD cho mỗi loại.
- PXKĐK là gì? PXCĐK là gì?
- HS : Phản xạ là phản ứng của cơ thể trước những kích thích của môi trường.
- HS lắng nghe GV giới thiệu.
- HS hoạt động nhóm và hoàn thành bài tập SGK.
+ 1 HS lên chữ bài.
- HS lấy VD.
- 1 HS nêu khái niệm, các HS khác nhận xét, bổ sung.
Kết luận: 
- PXKĐK là phản xạ sinh ra đã có, không cần phải học tập và rèn luyện.
- PXCĐK là phản xạ được hình thành trong đời sống của cá thể, là kết quả của quá trình học tập, rèn luyện.
Hoạt động 2: Sự hình thành phản xạ có điều kiện
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
- Yêu cầu HS nghiên cứu thông tin SGK.
Nghiên cứu thí nghiệm của Paplop.
- Yêu cầu HS trình bày thí nghiệm thành lập phản xạ tiết nước bọt khi có ánh đèn của chó.
- GV hoàn thiện kiến thức.
- Yêu cầu HS thảo luận và trả lời các câu hỏi;
- Để có PXCĐK cần có những điều kiện gì?
- Thực chất của quá trình thành lập PXCĐK ?
- GV liên hệ thực tế; đường mòn nếu không đi nữa sẽ có hiện tượng gì?
- Nếu trong thí nghiệm trên ta chỉ bật đèn mà không cho ăn nhiều lần thì hiện tượng gì sẽ xảy ra?
- Yêu cầu HS trình bày sự hình thành PXCĐK ở người: tiết nước bọt khi nhìn thấy khế.
- ý nghĩa của sự hình thành và ức chế PXCĐK đối với đời sống là gì?
- Những PXCĐK nào nên duy trì, những phản xạ nào nên ức chế?
- HS đọc thông tin SGK và nghiên cứu thí nghiệm của Paplop.
- 1 HS trình bày thí nghiệm.
- 1 HS chỉ trên tranh.
- Cần có 1 PXKĐK, hành động phải lặp đi lặp lại nhiều lần.
- Dựa vào kiến thức vừa trình bày và H 52.3A, B để trả lời.
+ Cơ sẽ mọc lại như khi chưa tạo thành đường mòn.
+ Nhiều lần bật đèn mà không cho chó ăn, 1 thời gian sau chó sẽ không tiết nước bọt khi bật đèn nữa.
- HS trình bày dựa vào thí nghiệm quá trình hình thành phản xạ của Paplop.
- HS dựa vào thông tin và trả lời.
- HS dựa vào hiểu biết và ý thức của bản thân để trả lời.
Kết luận: 
1. Hình thành PXCĐK
- Thực chất của sự thành lập PXCĐK là sự hình thành đường liên hệ tạm thời nối các vùng của vỏ đại não với nhau.
- Điều kiện để thành lập PXCĐK
	+ Phải có sự kết hợp giữa kích thích có điều kiện với kích thích không điều kiện, trong đó kích thích có điều kiện xảy ra trước 1 thời gian ngắn.
	+ Quá trình kết hợp đó phải lặp đi lặp lại nhiều lần.
2. ức chế PXCĐK
- Khi PXCĐK được thành lập, nếu không củng cố thường xuyên sẽ mất dần đi do ức chế tắt dần.
* ý nghĩa:
	+ Đảm bảo sự thích nghi với môi trường và điều kiện sống luôn luôn thay đổi.
	+ Hình thành các thói quen và tập quán tốt đối với con người.
Hoạt động 3: So sánh các tính chất của PXKĐK với PXCĐK
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
- GV yêu cầu HS hoàn thành bài tập bảng 52.2
- GV treo bảng phụ 52.2, gọi HS lên bảng hoàn thành.
- GV nhận xét, chốt lại kiến thức.
+ Phản xạ không điều kiện: bền vững, số lượng hạn chế.
+ Phản xạ có điều kiện: được hình thành trong dời sống (qua học tập, rèn luyện), có tính chất cá thể, không di truyền, trung ương nằm ở vỏ não.
- Nêu mối quan hệ giữa PXKĐK và PXCĐK?
- HS dựa vào kiến thức mục I và II, thảo luận nhóm và hoàn thành bài tập.
- Đại diện nhóm lên làm, các nhóm khác nhận xét, bổ sung.
- Sửa lại cho đúng với đáp án GV đã chữa.
- Dựa vào SGK để trả lời.
Kết luận: 
- Bảng 52.2 SGK.
- Mối liên quan: SGK.
4. Kiểm tra- đánh giá
- Phân biệt PXKĐK và PXCĐK?
- Đọc mục “Em có biết” và trả lời câu hỏi: Vì sao quân sĩ hết khát và nhà Chúa chịu mất mèo?
5. Hướng dẫn về nhà
- Học bài và trả lời các câu hỏi SGK.
- Chuẩn bị giờ sau kiểm tra 1 tiết.
Rút kinh nghiệm:................................................................
...........................................................................................
...........................................................................................