Giáo án Ngữ văn lớp 8 tiết 98: Hành động nói

Ngày soạn: 23/02/2012
Ngày giảng: 8A:
 8B:
 Tiết 98
 Hành động nói
I. Mục tiêu: Giúp HS:
1/. Kiến thức :
 -Nắm được khái niệm về hành động nói
 - Các kiểu hành động nói thường gặp
2/. Kĩ năng :
 - Xác định được hàng động nói tronmg các văn bản đã học và trong giao tiếp
 - Tạo lập được hành động nói phù hợp với mục đích giao tiếp
* KNS: 
 + Ra quyết định: lựa chọn cách sử dụng kiểu hành động nói
+ Giao tiếp: trình bày suy nghĩ. Ý tưởng, thảo luận và chia sẻ kinh nghiệm cá nhân về cách lựa chọn các kiểu hành động nói
3/Thái độ : Giáo dục HS tích cực học tập và sử dụng thành thạo ngôn ngữ tiếng Việt
III. Phương pháp : 
 - P.P: Qui nạp, nêu vấn đề, đàm thoại
 - KT: Động não
II. Chuẩn bị: 
 1/ GV: TLHDTH chuẩn kTKN, SGK, SGV Ngữ văn 8.
 2/ HS: Học bài cũ, xem trước bài mới.
IV. Tiến trình lên lớp:
1. Ổn định tổ chức: (1’)
2. Kiểm tra bài cũ:(5’)
 - Thế nào là câu phủ định, làm bài tập 4 ( c và d)?
3. Bài mới: 
* Giới thiệu bài: hành động nói là gì? Những kiểu hành động nói thường gặp trong tiếng Việt 
 Hoạt động 1
P.P: Vấn đáp, qui nạp
KT: động não
* HS đọc kĩ đoạn trích (SGK)
? Lí Thông nói với Thạch Sanh nhằm mục đích chính là gì?
- Đuổi TS đi để cướp công của Thạch Sanh
? Câu nào thể hiện rõ nhất mục đích ấy? 
- Thôi bây giờ, nhân trời chưa sáng em hãy trốn ngay đi.
? Câu 3 trong lời nói Lí Thông có đạt được mục đích của mình không?
? Chi tiết nào thể hiện rõ điều đó? 
 - Có: Chàng vội vã từ giã mẹ con Lí Thông ra đi trở về gốc đa kiếm củi nuôi thân
? Lí Thông thực hiện mục đích của mình bằng phương tiện gì?
- Bằng lời nói
? Nếu hiểu hành động là “ Việc làm cụ thể của con người nhằm một mục đích nhất định” thì việc làm của Lí Thông có phải là một hành động không?
- Việc làm của Lí Thông là một hành động nói vì nó có tính mục đích
?Qua ví dụ trên em hiểu hành động nói là gì?
- HS trình bày, nhận xét
- GV chốt
* Gọi 2 HS đọc to ghi nhớ.
A. Lý thuyết: ( 18’)
I. Hành động nói là gì?
1. Khảo sát và phân tích ngữ liệu 
* Ví dụ SGKT 62:
- Câu nói của Lí Thông: 
+ Thôi bây giờ, nhân trời chưa sáng em hãy trốn ngay đi.
+ Mục đích: đuổi Thạch Sanh, cướp công => Thạch Sanh ra đi
+ Lí Thông thực hiện mục đích của mình bằng lời nói
Hành động nói
2. Ghi nhớ SGKT62
Hoạt động 2
P.P: Vấn đáp, qui nạp
KT: động não
* HS đọc lại VD1: 
? Mỗi câu còn lại trong lời nói của L.Thông còn nhằm những mục đích nào khác?
- HS trả lời, nhận xét, GV chốt
* HS đọc kĩ VD II2 
 ? Chỉ ra hành động nói trong đoạn trích và cho biết mục đích của mỗi hành động?
? Liệt kê các kiểu hành động nói mà em đã biết qua phân tích?
* Gọi 2 HS đọc to, rõ ghi nhớ
II. Một số kiểu hàn động nói thường gặp
1. Khảo sát và phân tích ngữ liệu:
* VD1: 
- Câu 1: Dùng để trình bày
- Câu 2: Dùng để đe dọa.
- Câu 4: Dùng để hứa hẹn.
* VD2:
- Câu 1: Hỏi.
- Câu 2: Báo tin.
- Câu 3, 4: Hỏi.
- Câu 5, 6: Bộc lộ cảm xúc.
=> Các hành động nói: trình bày, đe doạ, đuổi khéo, hứa hẹn; hỏi, báo tin, bộc lộ cảm xúc
2. Ghi nhớ: SGK63
Hoạt động 3
P.P: Vấn đáp, qui nạp, TH có HD
KT: động não, TH víết tích cực
* Bài tập 1T63:
? TQT viết Hịch nhằm mục đích gì?
? Hãy xác định mục đích của hành động nói thể hiện ở một câu trong bài hịch và vai trò của của câu ấy đối với việc thực hiện mục đích chung?
- HS TL nhóm trình bày
- GV chốt
* Bài tập 2T64
? Chỉ ra các hành động nói và mục đích của mỗi hành động nói trong những đoạn trích?
- Gọi 3 HS lên bảng làm theo thứ tự câu a->c
- HS khác nhận xét giáo viên điều chỉnh.
* Bài 3T64:
Đoạn trích ở bài tập 3 có ba từ “ Hứa” hãy xác định kiểu hành động nói được thực hiện trong mỗi câu ấy?
- HS độc lập trình bày, nhận xét, bổ sung
- GV chốt
* Bài tập bổ sung: Viết một đoạn hội thoại rồi chỉ ra hành động nói?
- HS trình bày phiếu học tập
- GV chấm chữa, nhận xét
- GV cho HS tham khảo một đoạn hội thoại
B. Luyện tập (17’)
1. Bài tập 1: T63
- Mục đích: khích lệ tướng sĩ học tập binh thư yếu lược, đồng thời khích lệ lòng tự tôn dân tộc của họ
- Câu thể hiện mục đích hành động nói: nếu các ngươi biết chuyên tập sách này theo lời dạy bảo của ta thì mới phải đạo thần chủ; nhược bằng khinh bỏ sách này, trái lời dạy bảo của ta, tức là kẻ nghịch thù
2. Bài tập 2T 64:
a. Bác trai đã khá rồi chứ? ( hỏi)
- Cám ơn cụ thường.( cảm ơn)
- Nhưng xem ý hãy cònlắm( trình bày)
- Này bảo bác trốn(cầu khiến)
- Chứ cứ nằm đấykhổ( cảm thán, bộc lộ cảm xúc)
- Vâng,cụ( tiếp nhận)
- Nhưng để cháođã( trình bày)
- Nhịn suônggì.( cảm thán, bộc lộ CX)
- Thế thì phải giụcrồi đấy( cầu khiến)
3. Bài tập 3:T65
- Anh phải hứa với em..( điều khiển, ra lệnh)
- Anh hứa đi! ( ra lệnh)
- Anh xin hứa! ( hứa)
4. Bài tập bổ sung: Viết một đoạn hội thoại rồi chỉ ra hành động nói:
Lan hỏi Xuân:
- Cậu vừa đi công viên Đầm Sen về à? 
- Mình về từ chiều qua.
- Có vui không?
- Vui lắm. Hôm nào cậu đi cùng mình nhé! 
Củng cố: (3’)
- Thế nào là hành động nói? Các kiểu hành động nóia thường gặp?
5. Hướng dẫn học bài và chuẩn bị bài: (1’)
 * Bài cũ: Học theo câu hỏi củng cố
 Bài tập 1( b,c); hoàn thành bài tập bổ sung
 * Bài mới: 
Xem lại văn thuyết minh chuẩn bị tiết trả bài
V. Rút kinh nghiệm giờ dạy:
Thời gian toàn bài.
Thời gian từng phần.
Nội dung kiến thức...
.
Phương pháp
.